Nieuw
Minister Rutten en de Kamer
Ernstige uitborsting
van de vulkaan Etna
sluiten een compromis
BP.M.-Cotali navliegtuig
op Banka neergestort
De Regering niet afwijzend
tegenover loonsverhoging
Vrouw poogde haar man
van het leven te beroven
EDITIES VOOR ALKMAARHOORNDEN HELDERSCHAGEN
Na de ministers
nu de Kamerleden
Zaterdag 3 December 1949 45e Jaargang No. 11734
Gedwongen
bekeringen
Het weer in November
VJ
Groot landbouwgebied bedreigd
Motie-Peters aangenomen
Regering steunt
vliegtuigindustrie
Kinderbijslag aan
zelfstandigen
Zes doden en vijf gewonden
Atoompact tussen
Oost en West?
Deed Adenauer
te veel concessies?
Vliegramp eist
twintig doden
Doch onder bepaalde voorwaarden
Sultan van Djogja
Tien jaar geëist
Abonnementsprijs 4.25 P©r kwartaal. 4-
per mnd inclusie* incasso Advertentie-rarie4
pei editi t6 ct oer m.m minimum 2.50.
in alle editie; 26 ct per m.m minimum 4
tamiheberichter 20 ct. resp 30 ct per m.m.
Bij contract belangrijke korting Directeur.
E. M Stumpel Hoofdredacteur H. N Smits
Bankrelaties: Noorderbank* Nederl. Credietbank
het feit
Buiten God. is 't nergens
veilig. (Vondel)
NHD
A
S
H
van heden
Pagina 1
Kantoren: HOORN. Draafsingel 59. tel. 4243. Grote Noord 77. teL 4362 K 2290: ALKMAAR. Laat 221. teL 2046 (2 lijnen), K 2200; DEN HELDER, Keizerstraat 89, tel 2800 K 2230; SCHAGEN, Molenstraat 52. teL 459 K2241
- V
(Van onze weerkundige medewerker)
Bracht ons de maand October een te grote hoeveelheid
warmte, in November was de gemiddelde temperatuur normaal.
Voor De Bilt bedroeg deze 5.2 graden Celsius. De gemiddelde
temperatuur overdag was 5.6 graden Celsius, hetgeen ook
normaal te noemen is. Vooral het begin van de maand was
koud en des nachts waren dan ook op vele punten tempera
turen beneden het vriespunt. In de tweede en derde decade
echter was de temperatuur meestal hoger dan normaal. Overi
gens had het weer in November nogal een wisselend karakter.
Vooral boven de grote rivieren was de hoeveelheid neerslag
groot. Ook de eerste sneeuwval werd de afgelopen maand
waargenomen en wel op 6 November. De totale hoeveelheid
neerslag bedroeg te Eelde niet minder dan 130.5 mm, dat is
ruim 2 maal de normalè hoeveelheid (62 mm). Den Helder
en Vlissingen noteerden voor de totale maandsom 104 en 75
mm, normaal 73 en 70 mm. In het Zuiden van het land, in
Limburg, Brabant en Zeeland, viel slechts weinig meer dan
de normale hoeveelheid. Tenslotte werd nog onweer waarge
nomen op 8 dagen. Dit is drie dagen meer dan normaal.
Gisteren, tiidens de zitting,
probeerde zij vol te houden, dat
zi.i niet met voorbedachten rade
gehandeld zou hebben, maar later
bekende zij de bedoeling te heb
ben gehad haar man naar 't leven
te staan. Zij verklaarde in over
spannen toestand geleefd te heb
ben, ontstaan door de vele zorgen
welke op haar schouders rustten,
omdat de zaak van haar man niet
floreerde.
De officier van justitie wees er
op, dat de vrouw, zoals ook het
psychiatrisch rapport concludeer
de, volkomen toerekeningsvatbaar
geacht moet worden. Hii eiste
daaro'm tien jaar gevangenisstraf
met aftrek. Uitspraak op 16 Dec.
a.s.
In het weekblad „De Hervormde
Kerk" wordt op objectieve en rus
tige toon gereageerd op de aankon
diging van de actie van het Willi-
brord-Apostolaat. Men maakt er
o.a. melding van het steeds
groeiend aantal bekeerlingen (het
woord convertiet dat men bij ons
is gaan gebruiken om gevoelighe
den te vermijden, schijnt toch niet
in de smaak te vallen) en consta
teert dan dat 2/3 van die overgan
gen plaats hebben uit huwelijksmo
tieven. En dan staat er: „Dat wil
zeggen, omdat een der verloofden
R.K. is, wordt de ander gedrongen
(of gedwongen) ook het doopsel te
aanvaarden". En verder: „Un nid
vaut bien une Messe" zeggen wij
Hendrik IV enigszins gewijzigd na.
„Een nestje is wel een mis waard".
Als het inderdaad zo was, dan
zouden die vele priesters, die zich
met bekeerlingenonderricht bezig
houden, toe! wel een geringe hoog
schatting voor het Katholieke Ge
loof bezitten. Maar zo is het niet.
Inderdaad komen er velen tot de
Roomse Kerk naar aanleiding van
een verkering: indien zij het echter
uiteindelijk om het toekomstig hu
welijk doen, dan is he niet in orde.
Dalt weet de Kerk er dat weten die
priesters ook wel. En wie zou er
belang bij hebben om het aantal
huichelaars dat in de Kerk gevon
den wordt, nog met enige duizen
den per jaar te vermeerderen Zo
is het dus niet. Hoe is het dar. wel
In de meeste gevallen zal zo'n
leerling die om het meisje komt of
zo'n leerlinge die het om de jon
gen doet, niet met zuivere motie
ven beginnen. Maar het is juist de
taak van de onderwijzende priester
om al docerende de motieven te
zuiveren. Daarom is het gewenst
dat zo iemand minstens een jaar in
de leer is, opdat hij gelegenheid
heeft, verlicht en gesterkt door
Gods genade de waarheid en de
schoonheid van het Kath. geloof zó
op zich te doen inwerken, dat het
hoofdmotief niet meer het meisje
of de jongen, maar de Waarheid
zelve wordt. Hierop zal dan ook de
leraar wel degelijk acht slaan en
zou hij merken dat het hoofdmotief
van verdacht gehalte blijft, dan
mag hij zo'n leerling niet tot het
geloof aannemen.
Natuurlijk komen er bijkomstige
overwegingen bij. Zou zo'n leerling
door het huwelijk b.v. in een zeer
degelijk Katholiek milieu terecht
komen, dan is er goede hoop dat
ook na het huwelijk er een werke
lijke overtuiging zal groeien. Maar
in ieder ge-al zom - tekenen van
waar geloof zal een leerling niet in
de Kerk mogen worden opgenomen.
Niet alleen Protestanten maar ook
van-huis-uit-katholieken beoorde
len deze bekeringen „vanwege het
meisje" wel eens ietwat scheef.
E. BRUNA OFM.
De Etna, de vulkaan op Sicilië,
is Vrijdagmorgen gaan werken.
Te oordelen naar de dikte van de
aslaag te Catania meent men, dat
het een ernstige uitbarsting be
treft. Te middernacht kwam het
bericht, dat de toestand rond de
Etna in de laatste uren aanzien
lijk verergerd is.
Op 1650 m. hoogte blijkt name
lijk een nieuwe krater in werking
te zijn gekomen. Een lavastroom
daalt van de helling af. 2 km per
uur vorderend. Een uitgestrekt
landbouwgebied wordt bedreigd.
De drie lavastromen, waarvan
eerst sprake was, zijn door de
nieuwe opgeslorpt. De inwoners
van Bronte en Maletom vrezen,
dat de lava hun dorpen zal berei
ken. De aandacht van de waar
nemers geldt nu voornamelijk de
nieuwe krater, waaruit bij hevige
ontploffingen gloeiende massa's
omhoog stijgen.
De vorige maal, dat de Etna
werkte, was 7 Juni van dit jaar.
De berg spuwde toen rook en as.
doch er werd geen schade aan
gericht.
De ldatste hevige uitbarsting
was in Februari 1947. Een lava
stroom bracht toen grote schade
toe aan het gewas op de berghel
lingen.
De Etna, welke niet minder dan
262 kraters telt, is voortdurend
min of meer in werking.
Sedert het begin van deze eeuw
hebben zich acht uitbarstingen
voorgedaan. De bekendste uit
barsting van de Siciliaanse vul
kaan dagtekent van 1669. Drie
dagen lang beefde de aarde, waar
na lavastromen van de hellingen
van de berg vloeiden, de stad
Catania gedeeltelijk vernielden en
tenslotte in de Middellandse' Zep
terecht kwamen.
(Van onze parlementaire redacteur)
Tegenstellingen tussen minister en Kamre plegen meestal met
een compromis te eindigen. Zo was het ook gisteren Minister
Rutten zag zijn wijziging van de Lageronderwijswet, ten aan
zien waarvan de vorige dag nog zoveel critiek was geuit, ten
slotte toch reeds nagenoeg aanvaard. De Kamer harerzijds
bevredigde zichzelf door de aanvaarding van een motie-Peters
(K.V.P.)een soort verlanglijstje, dat echter zeker niet bij deze
St. Nicolaas in vervulling zal gaan, terwijl, met goedvinden van
de minister, ook nog enkele wijzigingen in het ontwerp werden
aangebracht. De voornaamste hiervan was een amendement
van Sleen (P.v.d.A.), het beginsel van de wet zo wijzigende,
dat in principe het V.C.L.O.-onderwijs voorrang krijgt. Daar
naast wordt echter de door de minister voorgestelde regeling,
de gewone lagere school met aparte vakken naast de V.G.L.O.-
scholen, als overgangsregeling tot een nader te bepalen datum
aanvaard. Vooral als men bedenkt, dat de heer van Sleen zich
deze overgangsregeling reeds tot '58 had gedacht, een termijn,
die op verzoek van de minister nog „tot een nader te bepalen
datum" werd verlengd, dan wordt het wel duidelijk, dat de
Kamer in feite niet veel meer bereikte dan het vastleggen van
een ideaal.
Een amendement dat wel direct
voordeel voor de v.g.l.o.-scholen
had kunnen afwerpen, was een
voorstel van de heer Van Sleen
(P.v.d.A.) om de leerlingenschaal
voor de v.g.l.o.-scholen gelijk .te
stellen met die voor u.l.o.-
scholen. Hiertegen had de
minister echter overwegende be
zwaren. Wel deed hii een tikje
water in de wijn door ziin oor
spronkelijk minimum van 61 tot
51 te verlagen. Ook bii dat leer
lingenaantal zullen drie onder
wijzers kunnen worden aange
steld. De heer Van Sleen was
hiervoor dankbaar, maar natuur
lijk niet voldaan. Zijn amende
ment werd verworpen met 43
tegen 31 stemmen. Vóór de P.v.
d.A., de communisten, de V.V.D.
en de katholieke leden Peters en
De Haas.
De heer Terpstra (A.R.) ge
bruikte deze behandeling om een
wijziging van andere aard in het
wetsontwerp aan te brengen. Bij
een „toevallige" stemming was
eertijds het verbod in de wet ge
bracht om zonder noodzakelijke
redenen gedurende het cursus
jaar van school te kunnen ver
anderen. De heer Van Sleen wil
de het nu liever zo laten. Bij
verschil van mening tussen on
derwijzers en ouders moest niet
bet dreigen met schoolverande-
ring als een stok achter de deur
kunnen staan. De meerderheid
van de Kamer bleek er echter
thans anders over te denken. Het
amendement-Terpstra werd aan
vaard met 46 tegen 29 stemmen,
rechts tegen links. Een amende
ment-Van Sleen, dat aan gemeen
ten en schoolbesturen het recht
wilde verlenen om een gehuwde
onderwijzeres, zonder ministeri
ele goedkeuring voor drie maan
den te kunnen aanstellen, werd
verworpen.
Zoals reeds gezegd, legde de
Kamer in een motie haar wensen
neer, die de vorige dag met zo
veel élan waren geuit. Over deze
De regering heeft zich nader
beraden over de Nederlandse
vliegtuigenindustrie en is na
ampele overweging tot de over
tuiging gekomen, dat de zelf
ontwikkeling van vliegtuigen
in Nederland voldoende kansen
biedt om de voortzetting daar
van te rechtvaardigen. De rege
ring is bereid de hiervoor ver
eiste steun te verlenen. Uiter
aard zal zij er daarbij op toe
zien, dat aan de voorwaarden
voor het welslagen der zelfont
wikkeling wordt voldaan.
motie was voor de aanvaarding,
zowel voor als achter de scher
men. heel wat te doen. In ver
schillende fracties, ook in die
van de K.V.P., werd in clubjes
geconfereerd. Sommigen voelden
er ter elfder ure toch blijkbaar
niet zoveel voor om door een al
te scherpe uitspraak andere cate
gorieën van onderwijs in hun ont
wikkelingsgang te belemmeren.
Vervolg op pag. 3, 7e kolom
ORGANISATIES DRINGEN
AAN OP NOODVOORZIENING
De Ned. Katholieke Boeren- en
Tuindersbond, de Ned. Katholieke
Middenstandsbond, het Konink
lijk Landbouwcomité en het Ned
Verbond van Middenstandsvereni-
gingen hebben een adres gericht
aan de Tweede Kamer. Hierin
wijzen de organisaties er op. dat
het voorstel van de minister van
sociale zaken om besprekingen te
openen met de betrokken organi
saties over de vraag of een kinder-
bij slagregeling wellicht vatbaar is
voor een bedrijfstaksgewijze in
voering onvoldoende- rekening
houdt met de acute nood. De orga
nisaties dringen er daarom op aan
te willen bevorderen, dat op korte
termijn een noodvoorziening tot
stand komt.
ONDERHOUD
STIKKER-HATTA
BATAVIA (Aneta). Moh.
Hatta is onverwacht te Batavia
aangekomen en zal een onderhoud
hebben m,et minister Stikker.
Hatta, die door vele autoriteiten
werd verwelkomd, deelde aan
Aneta mede, dat hij tevreden was
over de resultaten van zijn oriën
tatiereis naar Sumatra.
DE KWESTIE JERUZALEM
LAKE SUCCESS, 3 Dec. (Reu
ter). De subcommissie van de
speciale politieke commissie der
V.N. heeft een rapport goedge
keurd waarin een internationaal
regiem voor Jeruzalem wordt aan
bevolen.
Tijdens een nautische verken
ning in de omgeving van Muntok
(Banka) verongelukte Vrijdag
morgen bij het neerkomen op het
water een amphibie-Catalinavlieg-
tuig van de B.P.M., waarbij zes
doden zijn te betreuren.
In het toestel bevonden zich,
behalve de bemanning van vijf
leden, nog zes personen. Twee
passagiers waren regeringsambte
naren. Vier andere passagiers be
hoorden tot de staf van de met de
B.P.M. verbonden Nederlands-
Indonesische Tankvaart Maat
schappij.
't Leven lieten de twee Engelse
piloten, Ward en Kenney en de
twee werktuigkundigen, Winke
laar en Geeve. Van de passagiers
werden de twee nautische advi
seurs Brinkgreve en de Braber
gedood. De heer Reiniers. hoofd
van de kustverlichting en be-
bakening van het departement
van scheepvaart, de heer Fray,
havenmeester van Palembang, de
marconist van Polanen Petel, de
nautische adviseur Happee en
gezagvoerder Meyer werden ge
wond.
Een nader telefonisch bericht
uit Batavia meldt, dat de stoffe
lijke overschotten van de heren
Brinkgreve en de Braber gebor
gen zijn en heden te Muntok wor-
PRINSES WILHELMINA
SCHENKT f50.000
De particuliere secretarie van
Prinses Wilhelmina meldt, dat de
Prinses f 50.000 uit de opbrengst
van de tentoonstelling De Vrouw
ter beschikking heeft gesteld ten
bate van het Nederlands Sanato
rium te Davos.
den begraven. De toestand van de
vijf gewonden is bevredigend en
voor niemand bestaat direct le
vensgevaar.
NA AANRIJDING
DOORGEREDEN
Een 14-jarige slagersjongen
werd Donderdagavond aan het
viaduct op de grens tussen Haar
lem en Bloemendaal door een hem
achterop rijdende personenauto
aangereden. De jongen bleef ern
stig gewond op de weg liggen. De
chauffeur van de auto stopte even
om naar het slachtoffer te kijken,
doch stapte weer in de auto en
reed in snelle vaart weg. Vrijdag
morgen is de jongen in het zie
kenhuis St. Joannes de Deo te
Haarlem aan zijn verwondingen
bezweken. De chauffeur is echter
nog niet opgespoord.
Een overzicht van de ravage ten Oosten van Deventer, waar Vrijdagmorgen om half vier
twee goederentreinen op elkaar reden, persoonlijke ongelukken deden zich gelukkig niet voor.
De plechtige inwijding van
onze nieuwe bureaux in Alk
maar heeft gisteren in klein
comité plaats gehad. Zij ge
schiedde door de hoogeerw.
heer deken J. Th. Jacobs (die
men rechts op de foto ziet,
naast de directeur van het
N.H.D., de heer E. J. M. Stum-i,
pel) in tegenwoordigheid van
de zeereerw. heren pastoors
G. h. Binkhorst O.P. en L. C.
Biesta O.P., die men resp.
links op de foto ziet.
Na de inwijdingsplechtigheid
in onze nieuwe kantoren te
Alkmaar maakte onze foto
graaf, in het avond-uur, deze
opname van het front van het
nieuwe pand, dat een aan
winst voor het Ritsevoort ge
noemd mag worden.
BERLIJN (DPA) Naar van de
zijde van het ministerie van bui
tenlandse zaken van de Sowjetrus-
sische zone verluidt zou de Ameri
kaanse financier Bernard Baruch
in Moskou met de plaatsvervan
gende Sowjetrussische minister
van buitenlandse zaken, Gromyko,
besprekingen gevoerd hebben over
een accoord inzake de atoomener
gie.
In verband hiermede r herinnert
men er aan, dat de Canadese ver
tegenwoordiger in de commissie
van de V.N. voor de atoomenergie,
generaal McNaughton, Donderdag
j.l. te Baltimore verklaard heeft,
dat een overeenkomst over de con
trole oP de atoomenergie tussen
Oost en Wel mogelijk was.
SCHORSING VAN
SCHUMACHER OPGEHEVEN
De schorsing van Dr. Schuma
cher, de leider van de socialisti
sche oppositie, is Vrijdagmorgen
door de voorzitter van de West-
D.uitse Bondfllag opgeheven als ge
volg van het accoord, dat bereikt
is tussen Kanselier Adenauer en
Schumacher.
De vrije democratische partij, de
tweede partij in de West-Duitse
regering, heeft Vrijdagmiddag on
verwacht een persconferentie be
legd om mede te delen, dat de
partij Adenauer had geadviseerd
de regeling met Schumacher niet
te accepteren. De tweede fractie
leider van deze partij, Euler, zeide,
dat de kanselier concessies had ge
daan aan Schumacher, „die op de
grofste manier zouden kunnen
worden misbruikt voor partijpoli
tiek".
ZEVENDE LUCHTRAMP
IN DEZE WEEK
Ingevolge het verzoek van
de Stichting van de Arbeid had
Vrijdag onder leiding van de
minister-president een bespre
king plaats tussen een delegatie
uit de Ministerraad en verte
genwoordigers van de Stichting
van de Arbeid over de voor
stellen tot loonsverhoging, die
door de Raad van Vakcentralen
bij de Stichting zijn ingediend.
Bij de uitvoerige gedachten-
wisseling over deze voorstellen
heeft de regering als haar
standpunt medegedeeld, dat zy
onder bepaalde voorwaarden
niet afwijzend staat tegenover
enige loonsverhoging met in
gang van 1 Januari a.s., waar
bij evenwel ook de subsidie
politiek opnieuw zal dienen te
worden bezien.
Overeengekomen werd, dat
thans binnen de Stichting van
de Arbeid het overleg tussen
VERANTWOORDELIJK
VOOR DE VEILIGHEID
De sultan van Djogja is gisteren
eenstemmig in de vergadering van
het voltallige Nationale Comité
van voorbereiding, die Vrijdag te
Batavia werd gehouden, belast met
de verantwoordelijkheid voor aan
gelegenheden betreffende de vei
ligheid voorafgaand aan de Souve-
reiniteitsoverdracht. De Sultan zal
verantwoordelijk zijn aan het Na
tionale Comité.
werkgevers en werknemers zal
worden hervat, teneinde tot
nadere gezamenlijke voorstel
len aan de regering te komen.
Deze voorstellen zullen betrek
king hebben op het loon en op
de verhoging van de arbeids
productiviteit.
Donderdag is nabij Ribeirao-
Claro in de binnenlanden van
Brazilië een Braziliaans lijnvlieg-
tuig neergestort. 16 passagiers en
4 leden van de bemanning kwa
men om het leven. De enige over
levenden zijn een vrouwelijke
passagier en een kind van viif
jaar. Dit is de 44ste vliegramp
van dit jaar, waarbij minstens 10
personen om het leven zijn ge
komen en de zevende vliegramp
in deze week.
Vrijdag eiste de officier van
justitie bij de rechtbank te Assen
een gevangenisstraf van 10 jaar
met aftrek tegen de 44-jarige
Treintje E., die in het voorjaar
van 1947 driemaal heeft getracht
haar man, L. S. D. te Assen, van
wie zij thans gescheiden is, van
het leven te beroven.
Tweemaal deed de vrouw ver
gif in de medicijnen van haar
echtgenoot. Deze pogingen faal
den, omdat de man bii het drin
ken een onaangename smaak
proefde. Enkele dagen later pro
beerde de vrouw het door de gas
kraan in de slaapkamer van D.
open te zetten. Ook deze poging
leed schipbreuk, doordat D. wak
ker werd. D„ ,di# reeds ziek was,
moest zich in een sanatorium
laten verplegen. Van zijn afwezig
heid maakte de vrouw gebruik
om elders een vrolijk leven te
leiden. Inmiddels had D. argwaan
gekregen, waarna hij aangifte
deed bij de Asser recherche, die
er in slaagde de vrouw te Gro
ningen te arresteren.
.iï 'i..i A i rfrft