ft
KLM
Godsdienstige gezindten
te Alkmaar
FILMS VAN DEZE WEEK
De Kapelkerk te Zijdewind
Wonen in Warmenhuizen
derde rangs Nederlanders?
r
PAG. 2
Zaterdag 17 December 1949
ALKMAAR EN OMSTREKEN
In 1947 ruim 40 procent Rooms-Katholiek
Zilveren jubileum
N
Schold Publico
Hartelijke blijken van meeleven
f&ftóRcjElKf 2-; "Marianne''' n.N:
Belangwekkende causerie van
de heer Lutjeharms
SERRES DEKEN
Mexicaans vliegtuig
neergestort
Duitsland wil g
leger
Blijkens de gegevens, ontleend
aan het Centraal Bureau voor de
Statistiek, telde Alkmaar tijdens
de volks- en beroepstelling op 31
Mei 1947:
Godsdienst m. vr.
Rooms Katholiek 7502 8028
Ned. Hervormd 3627 4608
Gereformeerd 679 697
De Geref. Kerken (art 31) 54 52
Chr. Geref. Kerken 11 14
Geref. Gemeente 22 32
Evangelisch Uuthers 113 197
Doopsgezinden 260 405
Remonstranten 114 195
Israëlieten 16 9
Oud-Katholieken 54 83
Waals Hervormd 3 4
Herst. Ap. Zendingsgem. 138 151
Herst. Ap. Zendingsgem.
in Nederland 14 12
Oud Geref. Gem. 2 4
Hersteld Evang. Luthers 22 28
Baptisten 11 14
Vrije Evang. Gemeente 6 4
Leger des Heils 35 66
Overige kerkgenootsch. 361 452
Geen kerkgenootschap 5556 4833
De gehele bevolking van Alk
maar bedroeg op genoemde da
tum: 18315 m. en 19522 vr.
Uit deze cijfers blijkt, dat de
Katholieken met 40.5 pet. verre
weg de grootste groep uitmaken;
ALKMAAR. De heer E. J.
Koning, procuratiehouder van H.
Bulthuis' Groothandel „De Ge
kroonde Schaapjes" vierde gisteren
de dag. waarop hij 25 jaar aan het
bedrijf was verbonden.
Ter gelegenheid van dit zilveren
jubileum kwamen de jubilaris met
zijn familieleden, de directie en het
personeel van de zaak en enkele
genodigden gistermorgen in Victory
Hotel bijeen.
De eigenaar van de groothandel,
de heer J. Bulthuis, was de eerste
die de jubilaris toesprak. Hij wees
op de grote verdiensten van de heer
Koning voor de zaak en op de gro
te steun die hij, bij de dood van zijn
vader in de leiding van de zaak
van de heer Koning had mogen on
dervinden. Deze Steun van de oudere
met de zaak vergroeide procuratiee
houder aan de jongere, op wiens
onervaren schouders in de moeilijke
oorlogstijd de leiding der zaak werd
gelegd, heeft de verhouding van de
heer Bulthuis tot de heer Koning
gemaakt als een verhouding tus
sen twee eigenaren van de zaak.
Het zilveren jubileum van de heer
Koning wilde de heer Bulthuis dan
ook aangrijpen om diens grote ver
diensten voor de zaak in het licht
te stellen en om die te waarderen'
door een aan deze waardering even
redig feestvertoon.
Als geschenk bood de heer Bult
huis de jubilaris een bedrag onder
couvert aan, voor een veertiendaag
se vacantiereis naar het Zuiden.
Vervolgens sprak de heer H. W.
Pisart. accountant van de zaak, die
de verdiensten roemde van de jubi
laris en hem een kistje sigaren aan
bood. De heer L. H. Bulthuis, eige
naar van de zaak in de Lange-
straat, prees de heer Koning om zijn
uitstekende leiding en sprak de
wens uit dat de jubilaris nog lang
mocht werken voor het ideaal van
sprekers vader. Hij bood de heer
Koning een orderboekje aan uit
1928. het oudste van de jubilaris
dat te vinden was, gebonden in
rood leer. Mevrouw Koning bood hij
een poederdoos aan.
Hierna sprak de heer Scheffel
namens de Kamer van Koophandel
de jubilaris toe en bood hem na
mens de Kamer een boekwerk met
inscriptie aan. Namens het perso
neel sprak vervolgens de heer A.
de Pruis, die wees op de verdien
stelijke loopbaan van de jubilaris,
die in de zaak als loopjongen begon
toen reiziger werd en tenslotte was
opgeklommen tot procuratiehouder.
Hij bood de heer Koning een zilve
ren schaal aan, waarin de gekroon
de schaapjes waren uitgebeeld;
mevrouw kreeg een bouquet bloe
men. De heer Mr. de Vos tot Neder-
veen Cappel sprak daarna namens
de Maatschappij voor Nijverheid en
Handel en bood de jubilaris de zil
veren legpenning van de Mij. met
inscriptie, aan.
Voorts spraken nog de heer de
Lange, van de Rotterdamse Bank,
Mej. Mijllhoff, als oud-collega, de
heer Planier, namens de textielfir
ma C. en L. en de heer Ofman, een
klant van de firma.
Des middags vond in hotel Vic
tory een receptie plaats en des
avonds werd het zilveren jubileum
van de heer Koning met een fees
telijk diner besloten.
daarna volgen de Ned. Hervorm
den met 22 pet. De overige circa
20 verschillende kerkgenootschap
pen vertegenwoordigen 10 pet.
van de bevolking. Het aantal niet-
kerkelijkcn, zij, die voorgeven tot
geen enkel genootschap te beho
ren, vormen bijna 1/3 of 27Vo pet.
Bij het overwegen van deze cij
fers past wel de bede: Dat allen
één zijn.
ONZE AGENDA
GULDEN VLIES: Ned. Volks
toneel: „Op Hoop van Ze
gen", Zondagavond.
BIOSCOPEN: Harmonie: Ni-
notschka, volw,; Cinema
Americain: Fregola, volw
Victoria: Tarzan en de
luipaard-koningin, 14 jaar;
A.B.T.: De tiran van San
Fernando, 14 jaar.
NACHTDIENST TAXI'S:
Adr. Louwe, Geestex-singel
26, tel. 2290.
NACHTDIENST APOTHE
KEN en Zondagsdienst:
B. H. J. Schouten, Emma-
straat 47.
ZONDAGSDIENST ARTSEN:
J. Degenaar, Emmastr. 95,
tel. 2310; A. L. Gransber-
gen, Geesterweg 11, telef.
2294.
ÏE
AMSTERDAM.
igeldm Open Bewe.rnen>ln9 A.spr.nlie, Sel.lok.tlen
bijkantoor hoorn
NIEUWSTRAAT 4 TELEFOON 4892
bijkantoor alkmaar
„ETERSTRAAT 20 - TEL 2241-2242
(Adv.)
(Advertentie.)
A.F.C.-NIEUWS
ALKMAAR. Supporters, die de
wedstrijd BerdosAFC willen be
zoeken, kunnen vanaf de Bergerhout
met de bus gaan. Men wordt tot
aan het veld gebracht en weer ge
haald voor slechts 45 ct. per pers.
De kaarten worden bij de bus be
taald aan de chauffeurs.
„De stille getuigen van de misdaad"
ALKMAAR. Voor een talrijk
en aandachtig gehoor hield gister
avond op uitnodiging van Sehola
Pupublica Dr. C. J. van Ledden
Hulsebosch in ..Het Gulden Vlies"
een causerie over wat hij noemde:
„De stille getuigen van het mis
drijf"; getuigen die altijd de waar
heid spreken. Dat zijn de sporen
van het misdrijf zelf of die de da
der achter laat. De 72-jarige crimi
noloog putte daarbij uit de rijke er
varing van zijna bijna vijftig jarige
praktijk als politiedeskundige,
waaruit hij de meest frappante
voorvallen vertelde. Hij vertelde
van de „souchs" de stille getuigen
waarvan de scheiding in de samen
hang de saamhorigheid bewijst.
Met tal van voorbeelden aan de
hand van duidelijke lichtbeelden
illustreerde hij zijn onderhoudend
betoog. Hij vertelde, hoe de foto
grafie een machtig hulpmiddel is
bij de bestrijding van de misdaad,
zowel de reproductieve als de ex-
poratieve en de metrische fotogra
fie. Zo kwam hij op de duidelijke
taal die de vingerafdrukken spre
ken om vervolgens te vertellen hoe
de criminoloog de verschillende
vergiften weet te determineren. Met
genoegen herinnerde hij er aan hoe
voor hem in Alkmaar waar hij zijn
eerste expertise vrrichten, de vic
torie begon. Na, aan de hand van
lichtbeelden te hebben laten zien
hoe ook de röntgen-fotografie in
dienst gesteld wordt van de crimi
nologie, vertelde Dr. van Ledden
Hulsebosch van het onderzoek naar
kogels en projectielen en van het
onderzoek der .visitekaartjes", de
menselijke excrementen, op welk
gebied zijn vader pionierswerk
verrichtte. Een open doekje kreeg
hij zelfs na hef verhaal over zijn
rapporten voor de moffen, waar
mede hij eens in Hilversum 15 men
senlevens wist te redden. Aan het
slot van zijn boeiend betoog drukte
Dr. van Ledden Hulsebosch zijn
gehoor op het hart hij voorkomende
eventuele stille getuigen, dat zijn de
sporen van daad en dader, onge
moeid te laten.
Dr. Hofstee, die de spreker had
ingeleid bracht hem namens de
Schola dank en riep hem een tot
weerziens toe.
SCHOONHEID FRANSE
KATHEDRALEN
ALKMAAR. Door de afdeling
Alkmaar van het Genootschap Ne
derlandFrankrijk wordt op Dins
dag 20 December a.s. een bijeen
komst gehouden, waarop Mevrouw
EllerbroekFortuin uit Utrecht 'n
lezing met lichtbeelden zal houden
over de schoonheid der Franse
kathedralen.
Introducties voor deze bijeen,
komst zijn verkrijgbaar bij de se
cretaresse, mej. Andriessen, Steyn-
straat en 's avonds aan de zaal.
R. K. Handbalclub A.O.G.
ALKMAAR. Eindelijk is het
zover, dat een groepsfoto gemaakt
kan worden. In verband hiermede
worden alle leden verzocht om half
twee uiterlijk op het veld te zijnen
natuurlijk in uniform. Hierna wor
den er 2 wedstrijden gespeeld. Het
le tegen het 2e en daarna de junio.
ren tegenMochten de wedstrij
den worden afgelast door het niet
bespeelbaar zijn van het veld, dan
gaat de foto evengoed door en wel
op de binnenplaats van de St. Bavo-
school (Nieuwstraat) op dezelfde
tijd.
Langs deze weg worden de leden
er nog even, op attent gemaakt dat
de H. Mis precies 8 uur begint in de
Pius, Nassauplein 12.
De opstelling staat aan bij de heer
J. Smit, Nieuwesloot.
K.A.B.-HOEKJE
KAARTAVOND MET PRI|ZEN
ALKMAAR. Wie heeft er nu
geen trek in een Kerstkonijn, werd
ons dezer dagen gevraagd! Om dat
konijn te winnen wil een iqder wel
een kansje wagen. Welnu, de deel
nemers aan de kaartavond op Dins
dag 20 Dec. a.s. zullen elkaar be
kampen om deze en nog meer mooie
prijzen in de wacht te slepen. Enke
le deelnemers kunnen zich nog op
geven bij G, Brakenhof.
Onze jongste vakafdeling St. Lam-
bertus geefï in de loop van de vol
gende wcelc een propaganda-feest-
avond. Allen die werkzaam zijn in
het kleding- en textielbedrijf, in
werkplaats of atelier, zijn van harte
welkom. Men vertelde ons dat en
kele honderden meisjes op de ate
liers werken. Hiervan zijn velen ka
tholiek en voor haar is een plaatsje
vrijgehouden op deze feestavond.
Niemand mmder dan de bekende
Prof. Caki komt voor de vrolijke
noot te zorgen. Of er koek en gebak
is moeten we nog afwachten; men
wilde ook ons nieuwsgierig houden.
Geslaagd
ALKMAAR. Voor het te Den
Haag gehouden examen voor Maat.
schappelijk Werker slaagden:
Mej. A. B. de Rie en de heren:
B. M. v. d. Berg, Th. Molkeboer,
Jac. van Renen, Jn. van Renen en
J. Swaerts, allen woonachtig te
Alkmaar.
Lezing over konijnen
NRD.-SCHARWOUDE. Voor de
vereniging „Nut en Sport" hield
Woensdagavond de heer Kortman,
keurmeester te Den Helder, een le
zing met lichtbeelden over de ko
nijnenrassen, de huisvesting, de voe
ding enz. enz.
Aan de hand van mooie beelden
liet hij alle rassen zien, behandelde
de fouten in de tekening en besprak
verder de eisen welke aan een be
paald ras worden gesteld. In de
pauze werden door de vele belang
stellenden vragen gesteld aangaande
de beverfokkerij.
't Is 'n leerzame avond geworden
Esperanto-nieuws
Dr. Ridder ,alg. voorzitter van de
heropgerichte R.K. Kolping-bewe-
ging, zei op een te Keulen gehou
den vergadering o.m.: „Dat zelfs de
H. Vader, die zeven talen beheerst
en daarenboven enige andere min
stens begrijpt, op Zijn hoge leeftijd
nog Esperantn leert, nu het Heilig
Jaar'voor de deur staat, is een evi
dent bewijs dat Hij de doelstellin-'
gen van de .Esperanto-beweging niet
alleen kent, maar ze ook practisch
ondersteunt en goedkeurt."
Dat de Paus zich op het Esperan
to zou toeleggen, kan vermoedelijk
in verband staan met het 22e Con
gres van de Intern Unie van Kath.
Esperantisten, dat in de zomer van
1950 Rome zal worden gehouden.
(Ontleend aan „Heroldo de
Esperanto").
Volgens de Kath. Radiogids heeft
Radio Vaticana medegedeeld dat ter
gelegenheid van het H. Jaar ook in
het Esperanto uitzendingen zullen
worden verzorgd.
Het Pauselijk gebed voor het H.
Jaar is o.m. ook in het Esp. gepu
bliceerd. De „Gids voor Pelgrims"
alsook de programma's voor het H.
Jaar zullen in het Esp. verschijnen.
Na overleg met de leraren, heeft
de directeur van de Rijkskweek
school voor Onderwijzers te Henge
lo, het volgen van onderwijs in Es
peranto voor het eerste leerjaar ver
plichtend gesteld. Ook aan de rijks
kweekscholen te Leeuwarden, Haar
lem en Deventer wordt onderwijs
in Esperanto gegeven.
AMATEURS TEKEN- EN
SCHILDERGENOOTSCHAP
TINTORETTA
HEILOO. Donderdagavond wa
ren we de gasten van Tintoretta. De
voorzitter de heer Dekker deelde
ons mede dat het genootschap mo
menteel 22 leden telt, waarvan er
18 zullen exposeren. Hierna kregen
wij de te exposeren werken te be
wonderen. Natuurlijk kunnen wij
nu nog geen bespreking van de wer
ken geven. Wat wij wel constateer
den is de grote vooruitgang welke
ook dit jaar weep gemaakt was door
de leden onder leiding van de heer
J. C. R. Heeck. Bij de werken wa
ren olieverfschilderijen van sterk
uiteenlopende motieven alsook
prachtige aquarellen, houtskool- en
potloodtekeningen. We zijn er van
overtuigd dat de liefhebbers hun
hart weer kunnen ophalen aan het
oeuvre van Heiloër en Alkmaarse
amateur schilders en tekenaars.
Ook dit jaar zal aan de donateurs
weer een linoleumsnede worden
aangeboden vervaardigd door J. C.
R. Heeck. Verder is er 'n verloting
waarvan als prijzen buitengewoon
mooie schilderstukken, aquarellen en
tekeningen beschikbaar zijn gesteld.
De prijzen zijn te bezichtigen in de
étalage van de heer Nieuwspoort,
Rijksstraatweg.
De tentoonstelling wordt gehou
den in de Ulo-school aan het Him-
pad en 24 Dec. des piiddags 14 uur
geopend. De expositie zal duren tot
en met 1 Januari en zal geopend
zijn pp werkdagen van 1922 uur.
Zondag van 1012 en van 1417
uur, Zaterdag van 1417 uur.
Het zal Tintoretta niet aan be
langstelling ontbreken.
J':iSChÜle^e harteIiJke blijken van instemming met de
fadrnv L l tn!fUWe militaire tehuis te Ede, geven ons de
tevorffóofberoeP op de vrijgevigheid onzer lezers niet
tevergeefs is geweest. Zo schreef ons een arbeider: „Hoewel ik
weinig kan missen, wil ik toch niet achterblijven. Als ik kan
geef ik volgende week weer iets".
Aalmoezenier van Bohemen en zijn soldaten zullen zich over
deze spontane reactie verheugen. En zij hopen mèt ons, dat
voled°°Misopb"van, ze arbeider door velen zal worden nage
ef* Mlsscblcn kan er morgen in de familiekring eens een
ww, ,v.0 Je over worden gesproken. En als alle gezins
leden het er over eens zijn, dat de soldaten in Ede niet in de
steek mogen worden gelaten, welnu, laat dan de daad bij het
woord worden gevoegd. Een postwissel of giroformulier is
spoedig ingevuld. En U weet: ook in een enveloppe kunnen
verme!dfngT?,VonoreE^aUX afgegeven' steeds met da
Gisteren ontvingen wij van: fam. C.B f 1NN f i
Ons gironummer is:
1 1 0 8 9 4
t.n.v. N.V. Onze Courant
Hoorn
Harmonie Theater
NINOTCHKA.
Na interessant binnen- en buiten
lands nieuws draait in het program
ma de jubileum-film van de Metro-
Goldwyn-Mayer, de niet nieuwe,
maar nog steeds actuele film van
Ernst Lubitseh, Ninotchka, het
tragi-komische verhaal van de Sov-
jet-afgezante, die in Parijs haar ka
meraden moet controleren, doch
uiteindelijk geen weerstand kan
bieden aan de Westerse sfeer van
romantiek, vrijhied en geluk. In
fijne trekjes weet de regisseur, ge
steund door het spel van Greta
Garbo, het dwaze van het
communisme aan te tonen en zon
der direct te tragisch te worden
weet hij tussen de nodige kwink
slagen, toch de dingen bij hare ware
naam te noemen. Hoe deze keiharde
agente ontdooit en bij een tweede
inspectie-toclit naar Constantinopel
de vrijheid verkiest, geholpen door
haar oude vrienden, laat de film op
boeiende wijze zien. Voor volwas
senen een interessant en vooral
leerzaam document!
Cinema Americain:
FREGOLA.
Een film van het lichtre genre,
met Marika Rökk. Dans, show, in
trige, moord en verliefd zijn, dat
zijn in het kort de trekken van deze
film. Marika is hier weer op haar
best vooral in de zangnummers.
Wegens tekort aan kleding in en
kele scenes is voorgehoud geboden.
Vooraf een interessante film over
Parijs en zeer uitgebreid binnen- en
buitenlands nieuws.
Victoria
TARZAN EN DE LUIPAARD-
KONINGIN
Het was een zeer interessant en
en gevarieerd programma, dat de
bezoeker werd voorgezet. Een aar
dige Amerikaanse sportfilm over
opleiding van zwemkampioenen,
een leuke tekenfilm van Walt Dis
ney en uitgebreid nieuws uit binnen
en buitenland.
En dan de hoofdfilm „Tarzan en
de Luipaard-koningin". Tarzan
kwam, zag en overwon. Vanzelf
sprekend, maar voor 't zo ver was,
dat de luipaardenmensen afdoende
gestraft werden, werd er nog menig
gevecht in de jungle geleverd.
Liefhebbers van Tarzan-films
kunnen in Victoria-Theater deze
held naar hartelust bewonderen.
A.B.T.:
DE TIRAN VAN
SAN FERNANDO
In het A.B.T. krijgt men deze
week goed en uitgebreid Nederlands
nieuws te zien, naast een interes
sant buitenlands journaal. Vóór de
hoofdfilm draait er een detective
film „Het Hoedendoos-mysterie",
een aardig en hier en daar span
nend niemendalletje.
De hoofdfilm „De Tiran van San
Fernando" verhaalt de wandaden
en de val van een tyranniek optre
dende rentmeester in een dal van
Californië. Het spannende geheel is
van beter gehalte dan we in het
A.B.T. gewend zijn. De film is in
staat een avond van genoegelijkejè
spanning te bezorgen. Voor 14 ja
rigen aanbevolen.
RETRAITES IN BERGEN
58 Januari Heren Volendam.
1013 Januari Dienstplichtigen.
13—16 Heren KAB.
17—20 Heren LTB.
20—23 Heren KAB.
24—27 Heren LTB.
2831 Bouwpatroons.
KERSTAVOND
KATH. VERENIGINGEN
BERGEN. In de Rustende Ja
ger hebben de R.K. Vrouwenbewe
ging, de R.K. Middenstand, LTB en
KAB gezamenlijk een Kerstavond
georganiseerd waarop onder leiding
van de heer G. Stockmann door het
Lekentoneel een opvoering werd
gegeven van het bekende Kerstspel
„Kermisvolk op Kerstmis" door Hen
ri Ghéon. Dit treffende spel, het be
leven van de Kerstgebeurtenis door
een groep zigeuners uitbeeldend,
werd met succes ten tonele gebracht
en de medewerkenden kunnen op 'n
geslaagde avond terugzien.
Bij de opening van deze avond
sprak de Z. E. pastoor een wel
komstwoord tot de aanwezigen en
deelde tevens mede, dat een onder
afdeling van de R.K. Vrouwenbe
weging ten tentoonstelling had ge
organiseerd van door haar vervaar
digde producten. De tentoonstelling
van de naaikrans wordt gehouden
in het St. Jansgebouw, Zondag na
Zondag na de Hoogmis tot half een
en van half drie tot half vijf.. Tij
dens de pauze werden loten ver
kocht ten bate van de naaikrans.
Het Bouwplan Belleman
EGMOND AAN DE HOEF. Het
bouwplan Belleman. met de uit
voering waarvan binnenkort een
aanvang zal worden gemaakt, is
door de ontwerper van het uitbrei
dingsplan, prof. Wieger Bruin te
Amsterdam, als eerste herziening
in ontwerp aan het plan van uit
breiding toegevoegd. Inplaats van
29 woningen komen er nu 25. Uit
de zuidelijke rij is een woning weg
gelaten, om zodoende aan de wes
telijke rij wat groter tuinen te
verschaffen en om het geheel min.
der beklemmend te maken. Het
plein zal gewijzigd worden in een
plantsoen (grasmat met boompjes)
met daarnaast een klinkervlak voor
spel en verkeer. Het ontwerp van
deze eerste herziening van het plan
van uitbreiding ligt op de Secre
tarie ter inzage.
Loslopende honden
EGMOND-BINNEN. Bij de
politie komen nog herhaaldelijk
klachten binnen over schade en
hinder, veroorzaakt door loslopende
honden. Hiertegen zal ten strengste
worden opgetreden. Er zal beslist
geen pardon worden gebruikt.
Rattenbestrijding
EGMOND-BINNEN. Op Woens
dag 21 December a.s. zal in deze
gemeente, evenals vorig jaar, de
bestrijding van ratten plaats vin
den. Het uitleggen van de brokjes
zal bloksgewijze geschieden. Ver
zocht wordt, deze blokhoofden, des.
gevaagd, zoveel mogelijk behulp
zaam en terwille te zijn.
Schaakuitslagen
EGMOND AAN ZEE. De uit
slagen van de clubcompetitiewed
strijden luiden:
le afd.:
G. a. d. BrinkeH. Franse
J. ZijpJ. de Waal
A. HeergJ. van Don
J. de WaalH. Franse
J. KoopmanA. van Egmond
A. HeereG. a. d. Brinke
J. van DonA. Holtes
2e afd.:
C. BlokA. Rozing
K. Blok—H. de Vries
P. ManteJ. Stikvoort
H. de VriesA. Rozing
P. ManteJ. Groen
De thans als veestalling dienst
doende oude kapelkerk van Zijde
wind behoort uit cultureel oog
punt gezien geenszins tot de on
belangrijkste gebouwen van ons
gewest. Het is zelfs niet onwaar
schijnlijk dat zij staat op een plaats
waar zich sinds de eerste predi-
kingen door St. Willibrord en Bo-
nifacius een centrum van chris
telijk geloofsleven heeft bevonden.
Dit is wel niet met bewijzen
in de hand vast te stellen, maar
het tegendeel is evenmin te 'bewij
zen, terwijl men wel in alle tijd
perken van onze geschiedenis o-
veral op aanduidingen van katho
liek leven te Zijdewind stuit. Dit
viel o.a. op te maken uit de bui
tengewoon belangwekkende cause
rie die de heer J. L. Lutjeharms,
adviseur van Rijks-monumenten-
zorg, Vrijdagavond na een korte
inleiding van Ds. Appel hield in
de consistoriezaal. van de Ned. Her-
v. Kerk te Oude Niedorp.
Voorheen behoorde Zijdewind
niet tot Oude Niedorp gelijk nu,
noch tot Nieuwe Niedorp, maar was
een onderdeel van de „Stede Nie
rup", een uitgestrekt woongebied,
waarvan de afbakening niet in en
kele woorden valt weer te geven.
De heer Lutjeharms was zeer
erkentelijk voor de hem verstrekte
opdracht tot het verrichten van
onderzoekingen in het kerkgebouw,
omdat zij hem zeer belangwek
kend materiaal heeft opgeleverd.
De kerk te Oude Niedorp is
vroeger n.l. ook een luisterrijk
godshuis geweest, doch is na de
reformatie van alles ontdaan en
voorzien van de destijds „modern"
hetende, ootmoed kwekende, egaal
grijze schotten. De bloeitijd en het
verval van tijdperken is menigmaal
af te leiden van de hoedanigheid
van de achtergelaten bouwwerken,
omdat de bloei van de bouwkunst
telkens samenviel met een alge
meen cultureel bloeitijdperk.
Vooral in het begin van de 19e
eeuw heeft het verval van de
schatten van bouwkunst ontstel
lende vormen aangenomen. De
prachtigste historische bouwwer
ken werden met onverschilligheid
bejegend, verwaarloosd of afgebro
ken. Men sloopte prachtige poorten;
raadhuizen, waaggebouwen etc. uit
onze schilderachtige steden. Het
ambacht kwijnde. Men was merk
waardig zorgeloos in het gebruik
van bouwstoffen, niet begrijpende,
dat men voor een kunstwerk al
leen maar het allerbeste materiaal
kan gebruiken.
Zowel de kerk te Oude Niedorp,
als de kapelkerk te Zijdewind zijn
daarvan de sprekende bewijzen.
Gelukkig trekken deze verwaar
loosde gebouwen thans de aandacht
van de overheid. Spr. wees in
dit verband op de kundige res
tauratie van de Oude St. Laurens
kerk te Alkmaar, een pronkjuweel
van bouwkunst en architectuur.
Dan komt spr. tot zijn eigen
lijk onderwerp:
De kapelkerk te Zijdewind
Om de achtergrond van de vele
historische bouwwerken in ons
land te begrijpen, moet men afdalen
in de grijze oudheid, toen de eer
ste priesters door de lage landen
trokken en overal bedehuizen
stichtten als centra van geloofsbe
leving. Later droegen de edelen
hier ook hun aandeel bij. Dit duurde
tot aan de reformatie. Op dat
tijdstip moet er te Zijdewind een
uitwendig zowel als inwendig uit
muntend verzorgde kapelkerk ge
staan hebben Er heerste rust, maar
stellig geen vrede in de nog roomse
gemeenschap en hier past het, ge
lijk Z. H. Paus Leo XIII op 18
Aug. 1983 zeide: „Niets wat onwaar
is te zeggen, en niets wat waar
is te verzwijgen". Dit uit ongeveer
1300 daterende bouwwerk vormde
ook in 1649 nog het centrum van
het katholieke geloofsleven in het
uitgestrekte gebied, ondanks de Pla-
katen en de aankleve van dien. In
dat beruchte 1649 echter arriveerde
Z. E. Jacob de la Torre, aartsbis
schop van Ephese, als door de H.
Stoel aangesteld Vicarius in de H.
Waard, om reizende over Verlaat
en Niedorp, in Zijdewind aan een
talrijke schare gelovigen het H.
Vormsel toe te dienen, de toeloop
was enorm groot. Van alle zijden
stroomden de katholieken toe, te
voet, te paard, per wagen of elk
mogelijk ander vervoermiddel. De
kapel was veel te klein. De diena
ren van Justitie, door de drukte
derwaarts gelokt, joegen echter in
officier van de Nied. Kogge, Her
man v. d. Woude van de aankomst
van de bisschop en diens H. be
diening, in kennis te stellen. Deze
repte zich weer naar de burge
meesters Schoenmaker en Kistema-
ker, die op zich namen voorgoed
een einde te maken aan de paapse
stoutigheden. Zij snelden er, wel
toegerust, met rijtuigen heen. Doch
bij de kapel aangekomen, vonden
zij de poort bezet, aangezien de
aan de Weel staande huisvrouwen
met hun hoofddoeken op het nade
rend gevaar hadden gewezen. In
naam der wet, en ondersteund met
wapens kregen ze echter toegang.
Ze vonden niemand, maar werden
integendeel door de nog steeds
toestromende mensenmassa, weldra
van belegeraars tot belegerden.
Dit weerhield hen er echter niet
van alle aanwezigen tot hoge boe
ten te sommeren. De Bisschop
weerd veroordeeld tot verbanning
en ontneming van al zijn bezit.
De pastoors van Zijdewind en
Schagen moesten elk 1400 gulden,
destijds een enorm bedrag, beta
len, terwijl eerstgenoemde ook
werd verbannen. In overleg met
het Prov. bestuur te Haarlem werd
tot onteigening van de kerk en
al haar bezittingen besloten. Het
gebouw werd op staande voet af
gebroken.
De nieuwe kerk
Maar de talrijke katholieken in
dit gebied lieten het er niet bij
zitten. Aangemoedigd door de kos
ter, tevens waarnemende de taak
van een hulpprediker, genaamd
Pieter Meijnertsz. en bijgestaan
door Jac Jansz. en Corn. Lam-
bertsz. allen van Blokhuizen, be
sloot men om een nieuwe kerk te
bouwen, waarvan eerstgenoemde
de eerste steen legde in 1652. Het
werd geheel in de romaanse stijl
opgetrokken en afgewerkt met pri
ma eikenhouten banken en dito
kunstig versierde preekstoel. Maar
de vreugde over de nieuwe kerk
was van korten duur. De gemeente
had n.l. een school nodig. Eerst
nam de burgerlijke overheid ge
noegen met het koor van de ka
pel, zodat de dien-iton nog door
konden gaan, maar in 1800 vond
de magistraat dat zij de gehele
kerk moest hebben. Tegensputte
ren gaf weinig, dus gebeurde het.
De gelovigen moesten maar een
goed heenkomen zoeken. Pas nadat
er een nieuwe school was gebouwd,
werd het kerkgebouw vrijgegeven.
Het verkeerd echter in een volsla
gen desolate toestand. De overheid
had het volmaakt verknoeid. Een
deel der banken was naar de Ned.
Herv. kerk te Oude Niedorp ver
voerd, waar zij heden ten dage nog
zijn. Het restant was allemaal ver
kocht. Het R. K. Kerkbestuur,
voorgelicht door deskundigen, zag
in restauratie niet het minste nut,
zodat op 19 Febr. 1920 het geha
vende gebouw ten overstaan van
notaris Boer uit Schagen publiek
werd verkocht. De bouwval van het
moedwillig verwaarloosde bede
huis werd een stal. waar enkele
beesten hun rustige dagen in te
vreden geknor sleten
Verwarm Uw bed
behaaglijk met een
sla* VOOR BABIES EN VOLWASSENEN
(Adv.)
WEERSVERWACHTING
(Medegedeeld door het K.N.M.I.
te de Bilt, geldig, van Zaterdag
ochtend tot Zaterdagavond).
VRIJ VEEL WIND
Matige tot krachtige er later
langs de Waddenkiist en de
kust van Noordholland harde,
af en toe stormachtige Zuid
westelijke tot Westelijke
wind. Half tot zwaar bewolkt
met nu en dan enige regen of
motregen. Vrij zacht voor de
tjjd van het jaar.
WAARSCHIJNLIJK 17 DODEN
MEXICO CITY, 17 Dec. (Reuter).
Een Mexicaans vliegtuig met 13
passagiers en een bemanning van
vier aan boord is bij Vera Cruz
neergestort. Bij het wrak, dat door
opsporingsvliegtuigen is gesigna
leerd, zijn geen tekenen van leven
waargenomen.
Het toestel was op een lijnvlucht
van Mexico City naar Merida en
behoorde aan een Mexicaanse doch
termaatschappij van de Pan Ameri
can Airways. Men neemt aan, dat
het ongeluk is veroorzaakt door
slecht weer. Alle passagiers waren
Mexicanen.
Voorzitter Grondkamer
Bij Kon. Besluit is met ingang van
1 Dec. mr. A. F. Kamp te Bergen
benoemd tot voorzitter van de
Grondkamer „Noordholland".
Rattenbestrijding
AKERSLOOT. Het ligt in de
bedoeling in geheel Nederland we
derom in groot verband op te tre
den tegen de bruine rat. Voor N.-
Holland ten Noorden van het Noord
zeekanaal zal deze bestrijding ge
houden worden in de maand De
cember.
Ook in deze gemeente zal de be
strijding van de bruine rat, welke
jaarlijks voor millioenen guldens
schade veroorzaakt, ter hand wor
den genomen. Aller medewerking
voor het slagen van deze actie is
hierbij echter noodzakelijk.
Het is nl. niet de bedoeling het
vergif, zoals enkele jaren is ge
schied, huis aan huis te bezorgen,
doch enkele plaatsen aan te wijzen,
waar dit kan worden gehaald, door
degenen, die van de bruine rat last
hebben of schade ondervinden. De
bestrijdingsmiddelen worden koste
loos beschikbaar gesteld en zijn te
verkrijgen bij de onderstaande per
sonen: J. van der Eng, Raadhuisweg
69, voor de ingezetenen, wonende in
de kom der gemeente; P. Comman
deur, Zuiderv. 377, voor de Scher
mer; M. J. Groot Zzn., Blokkerweg
420, voor Zuid- en Oostdijk en de
Kogerpolder; P. Helder, Woude 489,
voor de Woude en de Stierop: J.
Wegener, Starnmeer 459, voor de
Starnmeer.
BOEKBESPREKING
Anne-Rie Verhulst, door
Mimi v. d. Heuvel. Uitgave
de Sleutel, HaarlemAnt
werpen.
Een boek, voor meisjes van 12
18 jaar, dat naast de nodige ont
spanning, die gevonden wordt in de
gezonde guitenstreken van een
levenslustig meisje, ook de gelegen
heid om over belangrijke zaken
ernstig na te denken, niet onbenut
laat. De schrijfster, die de psyche
van het jonge meisje goed aan
voelt, heeft de dochter uit het dok
tersgezin Verhuist goed weten te
karakteriseren, bleef bevattelijk in
haar opzet en wist haar verhaal op
een prettige, makkelijk leesbare
wijze gestalte te geven. Een goed
boek met een frisse geest. L.S.
werk
kleding
Kan Langer Mee!
MEER DAN 16 JAAR IN GEBRUIK Bil DE K.L.M.
NOG SLECHTS BEPERKT LEVERBAAR
-FABR. N.V E H CO - HAAKSBERGEN
(Adv.)
INGEZONDEN
Geachte Redactie,
Bij het uiten van de volgende
klacht weet ik me de tolk van vele
inwoners van Warmenhuizen, waar
algemene ontstemming heerst over
de onvoldoende reisgelegenheid, die
de Naco ons biedt.
Tussen 2.25 en 5.25 uur 's middags
bestaat er voor Warmenhuizen geen
gelegenheid om per bus naar Alk
maar te reizen. Nog bedroevender
is het in de avonduren, althans in
de week. De laatste bus uit Alk
maar naar Warmenhuizen vertrekt
om 8.15 's avonds uit de stad. Dat
allerijl naar Nierup om daar de is voor velen, die bv. om studie-
of andere redenen 's avonds in Alk
maar moeten zyn 'n grote handi
cap; het jaargetijde is er niet naar
om'de lange reis maar per fiets te
maken. Om 8.25 uur gaat de laatste
bus uit Warmenhuizen naar Alk
maar, hetgeen al evenzeer een han
dicap is voor het personenverkeer
tussen beide plaatsen.
Waar de, Naco toch een over
heidsdienst genoemd mag worden
en in Warmenhuizen toch ook be
lastingbetalers wonen er is o.a.
de grootste aardappelexportfirma
gevestigd komt het ons voor dat
de inwoners van Warmenhuizen
toch recht hebben op 'n behoorlijke
verbinding met de meest nabije
stad en het meest nabije station. Of
beschouwt de overheid de inwoners
van dit welvarende en groeiende
dorp soms als derde-rangs Neder
landers?
Aan ons belastingbiljet is dat niet
te merken.
Hopende, dat dit geluid, dat het
gevoelen van 'n groot aantal inwo
ners van Warmenhuizen weergeeft,
tot de bevoegde instanties zal door
dringen, dank ik U, Mijnheer de
Redacteur voor de plaatsruimte.
Een abonné.
BUITENLANDS OVERi
Gistermiddag is in hel
Duitse parlement het vr
van de Duitse bewapen!
sprake gekomen en vriiv
partijen hebben om strii
klaard, dat zij voor de op
van een eigen Duits lege
weinig voelen. Maar in gee
en de Duitse bondsk
heeft dit later nog eens i
kelijk bevestigd wil
Duitsers dienst doen als
deel, in een van de gea
legers.
Wie deze houding van d
sers alleen zou willen zien
bekering van het tegenw
Duitse volk, t.a.v. het milit
zou deze kwestie niet all(
kortzichtig, maar ook e
zien. Maar in elk geval is
heel duidelijk, dat het pi
van de Duitse bewapeni;
kan zijn opgelost met de
ringen, gistermiddag in B
gelegd, dat de Duitsers nii
len voor een bewapening
het is toch zeker geen
toestand, dat, terwijl vriji
democratische volkeren va
pa, die door Duitsland oi
voet gelopen zijn, zwaar
gaan onder de nieuwe na-<
militaire lasten en daan
hun economische weder
aanzienlijk geremd word
Duitse volk van deze Ie
alleen geen enkele hind
hebben, maar de bedragen
andere landen voor hun
pening moeten uitgeven, 1
steden voor zijn econi
wederopbouw.
Dit is ook een van di
puzzles, waarvoor men in
rijk zit. Een herbewapeni
Duitsland wil men daar r
vrees, dat er dan spoedi
een Duits militairisme is, d
de vrede in Europa, maar
voor de veiligheid van Fr:
een dreigend gevaar is. Mi
de andere kant zien de 1
ook wel in, dat een vrij
van de bewapening Duitsl;
geweldige voorsprong geef
de andere West-Europese
waarin zeker niet minder f
schuilen dan in een milita:
Duitsland. Vandaar dan o
het gezaghebbende Frans
„Le Monde", zoals we hie
enkele dagen geleden cit
er duidelijk op zinspeelde,
militaire verdediging van
Europa niet mogelijk is, n
volkomen ontwapend Du
ook omdat er wel een E
macht is, die te allen tiide
bereid is Duitsland die wa
geven, welke West-Euroi
onthouden wil.
De logica van deze red
wordt zeker niet teniet
door de verklaring, welke
sische minister Wisjinksky
zijn opvallend bezoek aai
Berlijn gisteren heeft ai
nl. dat van de vorming v
Oost-Duits leger dan eerst
zal zijn, wanneer er ook eei
Duitse gewapende macht
opgericht.
Het is een publiek gehei
in Oost-Duitsland reeds 1:
grondslag is gelegd voor eei
communistisch georiënteerd
leger, dat in een minimui
tiid voor elke uitbreiding v
is.
Ook t-a.v. dit dreigend
zou er alle reden zijn in
Duitsland een militaire ms
vormen, welke onaangenam
rassingen zou kunnen voor!
Dat de Duitse politieke p
op dit ogenblik deze taak i
overlaten aan de geallieerd
redeneren, dat de Duitsers
lopig nog wel andere zorge:
ben, dan belangrijke geldsc
te voteren voor een leger,
waar zijn, maar dit geldt v
andere Europese landen zek
minder. En het gaat zeke
aan, Duitsland in deze een
sprong te geven. Temeer
waar ook West-Duitsland nu
belangrijke bedragen kriigt
Marshall-hulp voor zijn
mische sanering. Wel heeft
rika daarbij bepaald, dat
hulpverlening geen enkele
ging zal brengen in de
herstelbetalingen voor de v
zaakte schade, maar wij v
dat de Duitsers handig
zijn om hier zo te maoeuv
dat in de Ver. Staten spoei
indruk wordt gewekt, dat
land zijn oorlogsverplich
financiert uit de Ameril
Marshall-hulp. Want een sch
zal hier al zeer moeilijk zii
Uit dit alles blijkt opi
hoeveel zijden het Duitse
bleem heeft en hoe moeilii
is, dit met een brede inster
op te lossen. In de Franst
wordt nu een balletje opgi
om Duitsland, zolang het
leger heeft, als onderdeel vi
Atlantic Pact, toch zijn deel
kosten van deze Atlantische
te laten bijdragen. Hoe dit
verwezenlijkt zal worden, 1
men er niet bij.
Maar iedereen begrijpt oo
dat het Duitse standpunt, gi
in Bonn vertolkt, dat Dui
niets voor een herbewaï
voelt en deze millioenen wel
kan besteden, voor de i
Europese landen onaanvaai
is.
St. Lucia-feest te Stock
De Lucia-koningin Gerd
sen en de andere Lucia-rn
werden in het stadhui
Stockholm gekroond. Kor
Gerd ontving van gouver
generaal Karl Levinson
Lucia-omament.
