Republiek der Molukken geproclameerd
Statenverkiezir
1950
Los van de R.I.S. en afscheiding van
negara Indonesia Timur
Belgische liberalen zullen Van Zeeland
hun medewerking niet onthouden
Lunshof zat beschonken
achter het stuur
Het Episcopaat woonde de
plechtige H. Mis bij
Weinig
verandering
Indonesische leden KNIL achter
de onafhankelijkheidsbeweging
Socialisten blijven verwijdering
van de koning eisen
Totale stemmenverhouding
in
Nederland
EDITIES VOOR ALKMAAR, HOORN, DEN HELDER, SCHAGEN
27 communisten uit de
Staten verwijderd
12000 man troepen
gedebarkeerd
Troepenlandingen
worden verwacht
Wordt Westerling
straks uitgeleverd?
Labour behoudt
een zetel
60 pet. van het KNIL
wil dienst bij R.I.S.
Dronken in de nacht
VERGELIJKING ZETELVERDELING
1946 en 1950
En kreeg vier weken
hechtenis
Zilveren jubileum van Mgr. Giobbe
Abonnementsprijs f 4.50 per kwartaal, f 1.50
per rnnd., exclusief Incasso. Advertentie-tarief:
per editie 16 et. per m.m., minimum f 2.50;
in alle edities 26 ct. per m.m., minimum f 4.
familieberichten 20 ct., resp. 30 ct. per m.m.
Bij contract belangrijke korting. Directeur:
E. j. M. Stumpel. Hoofdredacteur: H. N. Smits.
Bankrelaties: Noorderbank; Nederl. Credietbank
Noordhollands Dagblad
I Buiten God, is 'l nergens
veilig. (Vondel)
HET FEIT
A
S
H
✓A/V HEDEN
Pagina 3
Donderdag 27 April 1950 46e Jaargang No. 11850
Kantoren: HOORN, Draafeingel 59, teL 4243, Grote Noord 77. teL 4362 K 2290: ALKMAAR, Ritsevoort 56, teL 2046, (2 lijnen), K 2200; DEN HELDER, Keizerstraat 89, teL 2800 K 2230; SCHAGEN, Molenstraat 52. tel. 459 K 2240
DE EERSTE INDRUK in het
nachtelijk uur van de zo kalm-
voorbereide verkiezingen voor de
Provinciale Staten, is dat er, wat
de verhoudingen in de verschil
lende gewesten aangaat, weinig
verandering is ingetreden. Even
als bij de Kamerverkiezingen van
1948, is de grote winst voor de
V.V.D., die in het gehele land
twaalf zetels won, terwijl dezelfde
lijn zich doortrok voor de Chris-
télijk-historischen. Het grote ver
lies was voor de Communisten,
die van 58 op 31 zetels terugvielen
en dus totaal 25 zetels moesten
prijsgeven. Dit betekent bijna een
halvering van de communistische
kracht, al is dat natuurlijk voor
de verschillende gewesten ver
schillend. De provincies met de
grootste communistische invloed
waren Noord- en Zuid-Holland,
met de grootste steden als centra
van bolsjewistische macht. Welnu,
in Zuidholland is de fractie van de
Kominform gehalveerd, van 10
op 5, in Noordholland (met Am
sterdam en de Zaanstreek!) is de
fractie van de C.P.N. verminderd
van 18 op 13. Dit is zeker een be
langrijk en verheugend succes van
deze verkiezingen. Het blijkt, dat
bij velen het goede inzicht terug
komt.
Over het algemeen kan gezegd
worden, dat de communistische
stemmen teruggingen naar de
Partij van de Arbeid, die zich vrij
wel gehandhaafd heeft, nergens
winst van betekenis boekte en op
haar beurt weer een belangrijk
percentage aan stemmen moest af
staan aan de V.V.D. De P.v.d.A.
verloor 1 zetel die ten goede
kwam aan de Friese.
Tenslotte de K.V.P. De partijen
die aan de eenheid hebben ge
knaagd, hebben weinig succes-ge
had. Verontrustend is dit zeker
niet. De K.N.P. behaalde een zetel
alleen in Zuidholland, in de an
dere provincies, waar deze partij
candidaten had gesteld, is het suc
ces niet anders, dan dat men mee
geholpen heeft, zetelwinst voor de
K.V.P. te verhinderen. In Brabant
was dat het geval met de Katho
lieke Onafhankelijke groep en
wellicht de Middenstandspartij,
die daar beiden een zeteltje wis
ten te behalen. In Limburg was
deze apartigheid voor de Katho
lieke Democraten met een zetel
beloond.
Wij mogen niet verhelen, dat de
uitslag in verschillende gewesten
voor de K.V.P. een teleurstelling
heeft gebracht. Ook afgezien van
het onzalige gedoe der splinter
partijen, die waarlijk en gelukkig
niet te veel voet aan de grond
hebben gehad, is en blijft, evenals
dit na 1948 moest worden getuigd,
het verontrustende, dat onze groei
aan bevolking niet voldoende tot
uitdrukking komt in het stemmen-
cijfer. Hulde aan Overijsel en
Utrecht, die elk een zetel winst
brachten voor de Katholieke
Volkspartij!
Op enige aspecten van deze ver
kiezingen valt nog wel terug te
komen. „Weinig verandering",
hebben wij gezegd voor deze keer.
Wel wat de algemene krachtsver
houdingen betreft, in detem
peratuur, d.w.z. in het klimaat,
als we letten op de voortgezette
en bevestigde verschuiving van
uiterst links naar bepaalde mid
dengroepen. Dit zal in de samen
stelling van de Gedeputeerde Sta
ten in verschillende gewesten zijn
invloed wel doen gelden en heeft
voor de algemene landspolitiek
ook zijn betekenis.
STAAT VAN BELEG IN
ZUID-CELEBES
DJAKARTA, 26 April (A.F.P.).
Agence Presse bericht, dat in
Zuid-Celebes de staat van beleg
is afgekondigd. Officiële kringen
te Djakarta leggen er de nadruk
op, dat dit „slechts een voorzorgs
maatregel" is en bevestigen, dat
de toestand in dit gebied rustig is.
Voorts bericht A.F.P., dat he
denochtend 12.000 man van een
convooi van 12 schepen, zomede
een aantal wagens in Zuid-Celebes
gedebarceerd zijn. Regeringsvlieg
tuigen hebben in de ochtend pam
fletten verspreid om de bevolking
te waarschuwen voor de troepen
ontschepingen. Hierin werd mede
gedeeld, dat het autoverkeer op
Zuid-Celebes verboden was, met
uitzondering van het verkeer in
een gebied van veertig km rond
Makassar. Auto's die buiten dit
gebied worden aangetroffen, zul
len door vliegtuigen van de rege
ring worden aangevallen.
Eerste Amerikaanse wapenen
voor Nederland onderweg?
WASHINGTON, 26 April (ANP-
Aneta). Naar ANP-Aneta uit
betrouwbare bron te Washington
verneemt bevindt het eerste schip
met militaire uitrusting voor Ne
derland zich reeds op volle zee.
Dit Amerikaanse koopvaardijschip
wordt in het midden of aan het
eind van de volgende week in
■Nederland verwacht.
MAKASSAR, 26 April (Aneta). Gevolg gevende aan het
voornemen en de drang van de bevolking der Molukken, procla
meert de Molukkenraad hierbij de vrijheid van de Molukken,
de facto en de jure, in de vorm van een republiek, los van de
Negara Indonesia Timur en los van de R.I.S.". Aldus luidt een
heden door president Sukawati en de voorzitter van het parle
ment van Oost Indonesië uit Ambon ontvangen telegram.
zeide Indonesische leden van het
K.N.I.L. tegen de vliegtuigbeman
ning, dat zij de Apris zouden be
strijden bjj een landing op dit ge
bied. Deze vliegtuigbemanning
zeide ook nog, dat de K.N.I.L.-
troepen op Ambon zwaarbewa
pend zijn met automatische wa
pens en de onderscheidingsteke
nen van het K.N.I.L. van hun uni
form hebben verwijderd. Verder,
dat duizenden bewoners van Am-
boina naar het heuvelterrein zijn
gevlucht uit vrees voor gevech
ten bij de komst van de troepen
der A.P.R.I.S.
Tot de eilanden der Zuid-
Molukkengroep, gelegen in de
Ceramzee, de Bandazee en de Ara-
foerazee, behoren als belangrijkste
Het telegram zegt dan verder:
Dit besluit is genomen op grond
van het feit, dat de Negara Öost-
Indonesië niet in staat is, haar
positie als deelstaat van de R.I.S.
te handhaven overeenkomstig de
resultaten van de conferentie van
Den Passar en die van de Zuid-
Molukkenraad op 11 Maart 1947,
terwijl de handelingen van de
R.I.S. indruisen tegen de overeen
komsten der Ronde Tafel-Confe
rentie en tegen de voorlopige con
stitutie.
Het telgram was ondertekend
namens „de regering der Zuid-
Molukken" door de heren J. H.
Manuhutu en A. Wairisal.
De voorzitter van het parlement
der Negara Oost-Indonesië, de
heer Husain, deelde aan de corres
pondent van Aneta te Makassar
mede, dat hij in de gebeurtenissen
op de Zuid-Molukken een bewijs
ziet van anti-nationale daden van
een onverantwoordelijke groep.
Aneta vernam voorts, dat troe
pen van de A.P.R.I.S. (het leger
der R.I.S.) binnenkort op de
eilanden der Zuid-Molukken zul
len landen. Van Nederlandse mili
taire zijde te Djakarta vernam de
speciale correspondent van het
A.N.P., dat de op Ambon gelegerde
troepen van het K.N.I.L. zich ach
ter de onafhankelijkheidsverkla
ring hebben geschaard.
De chef-staf van het Nederland
se leger, generaal-majoor van
Langen, telegrafeerde hedenmor
gen aan generaal Buurman van
Vreeden dat hij, ondanks hardnek
kige pogingen, niet in staat is, de
Indonesische leden van het
K.N.I.L. op Ambon onder mili
taire tucht te houden.
Het gaat hier om 1000 a 1500
man.
Reuter meldt nog het volgende:
Toen generaal majoor van Lan
gen Maandag op Timor landde
DUITSE VERLIEZEN IN
TWEEDE WERELDOORLOG
BERLIJN, 26 April (AFP).
Volgens ramingen van de Franse
diensten, die belast zijn met het
ordenen van het centrale kaart
systeem van de Wehrmacht, zijn
vier millioen Duitse soldaten in
de tweede wereldoorlog gesneu
veld of in gevangenschap over
leden.
Dit cijfer omvat 1.400.000 sterf
gevallen, die genoteerd werden
door de Duitse autoriteiten tot
begin 1945, en ongeveer 1.100.000
latere sterfgevallen, die zijn vast
gesteld door Amerikaanse dien
sten en vervolgens door de Franse
diensten door middel van boven
genoemd kaartsysteem, verder
omvat het bijna anderhalf mil
lioen man, die door de Duitse
autoriteiten als vermist zijn op
gegeven, na het onderzoek, dat zij
in West-Duitsland hebben inge
steld.
eilanden: Ambon, Ceram, Banda,
Aroe, de Kei-eilanden, Banda, Ta-
nimbar, de Soela-eilanden en We-
tar. Het inwonertal der gezamen
lijke eilanden van deze groep be
draagt ongeveer 400.000.
Uitbreiding der rebellie
verwacht.
Volgens hoge officiële kringen
te Djakarta verwachtte men he
denavond, dat de opstand op de
Molukken zich tot Celebes zou
uitbreiden. In deze kringen werd
medegedeeld, dat vele duizenden
leden van het K.N.I.L., zowel mili
tairen in actieve dienst als oud
militairen, onder wie commando
troepen, die hun opleiding van
Westerling ontvingen, aangemon
sterd zouden kunnen worden om
de pas afgekondigde „Republiek
der Zuid-Molukken" te verdedi
gen.
De Minahassa (Noord-Celebes)
werd genoemd als het volgende
gebied, waar waarschijnlijk op
stand zou uitbreken.
Volgens dezelfde bronnen be
vinden zich daar vele leden van
het K.N.I.L.
Hedenavond werd bericht, dat
transporten federale troepen op
weg naar Ambon waren; naar men
verwachtte, zouden zij daar bin
nenkort landen.
DJAKARTA, 26 April (Reuter)
Volgens een mededeling van de
minister van voorlichting der
R.I.S., Mononutu, zal aan de Britse
autoriteiten het verzoek tot uit
levering van Westerling binnen
enkele dagen worden ingediend.
Aan het oorspronkelijk verleden
maand ingediende verzoek tot zijn
uitlevering ontbraken bepaalde
uit juridisch opzicht vereiste pun
ten, die er thans, zeide Mononutu,
aan worden toegevoegd.
DUMBARTON (Schotland, 26
April (Reuter). Labour heeft
zijn zetel te West Dumbartonshire
behouden. De Labourcandidaat
kreeg een meerderheid van 293
stemmen. De meerderheid van La
bour in het parlement bedraagt
thans zes zetels.
Op Labour werden 20.367 stem
men uitgebracht en op de conser
vatieve candidaat 20.074. De tus
sentijdse verkiezing was noodza
kelijk als gevolg van het overlij
den van de Labourafgevaardigde
uit die plaats.
BRUSSEL, 26 April (A.N.P.). De onderhandelaars der
liberale partij hebben vanmiddag aan Van Zeeland medegedeeld,
daf de liberale delegatie bereid is tof ondertekening van het
vorige week opgestede protocol met betrekking tot de wijze
van overdracht van de koninklijke bevoegdheden, onder voor
behoud van de goedkeuring dezer houding door de Nationale
Partijraad, die voor Vrijdag a.s. is bijeengeroepen.
Van Zeeland heeft zich bereid
verklaard zijn beslissing over de
formatie van zijn regering aan te
houden tot de liberale partijraad
Vrijdagmiddag zijn defintieve
standpunt heeft bepaald wat be
treft deelneming aan de regering,
zo werd door de liberale partij
voorzitter Motz na afloop van zijn
besprekingen met Van Zeeland
medegedeeld.
Afwijzend antwoord.
Het socialistische antwoord aan
Van Zeeland is thans gepubliceerd
en het bevat een volledige afwij
zing van het standpunt dat de
koning gisteren door Van Zeeland
aan de partijen heeft doen be
kend maken.
De socialistische leiders noemen
het „volstrekt essentieel, dat ge
durende een eerste periode de
koning zich uit België dient te
verwijderen en dat hij nadien in
geen enkel geval te Brussel zal
verblijven". Zij achten dit nood
zakelijk „om het nieuwe regiem
in kalmte en vrij van betogingen
te laten werken". Daarom wen
sen zij niet mede te werken aan
een oplossing, wanneer deze waar
borg niet gegeven wordt.
De Senaatscommissie van de
Belgische christelijke volkspartij
heeft heden besloten aan de voor
Leden van het Engelse leger, die de werkzaamheden in de
Londense haven van de stakers hebben overgenomen, hadden
tot taak een drietal zeilboten aan boord van de „Araby" te laden.
Deze zeilboten worden naar Bermuda vervoerd, van waar zij
naar Newport, Rhode Island, zullen varen om deel te nemen
aan de NewportBermuda Oceaanrace. Daarna doen zij mee
aan de 3000 mijl race van Bermuda naar Plymouth.
zitter van de senaat te verzoeken,
maatregelen te nemen om ter
stond de Verenigde Kamers bijeen
te roepen, welke moeten beraad
slagen over de opheffing van de
onmogelijkheid voor de koning om
te regeren, tenminste wanneer
nog niet in de loop van vandaag
een regering gevormd kan wor
den. Dit werd hedenmiddag me
degedeeld door de voorzitter van
de katholieke senaatsfractie, oud-
ministre Paul Struye.
GENERAAL SCHOLTEN
GEREPATRIEERD
Met de „Willem Ruys" van de
Koninklijke Rotterdamse Lloyd
is gistermorgen gerepatrieerd ge
neraal P. Scholten, generaal-ma
joor van het K.N.I.L. Hij werd
begroet door generaal Kruis, die
zich na het meren van het schip
aan boord begaf. Generaal Schol
ten deelde, als zijn mening mede,
dat, hoewel de wil daartoe plaat
selijk verschillend is, onder 60
procent van de jongeren in het
K.N.I.L. een streven bestaat om
over te gaan naar het R.I.S. leger.
De ouderen willen liever terug
naar hun geboortestreek, maar
veel zal van de pensioenregeling
afhangen.
De Haarlemse kantonrechter
mr. J. E. Goudsmit, heeft gisteren
de Amsterdamse journalist H. A.
Lunshof, aan wie ten laste was
gelegd, dat hij een auto had be
stuurd onder invloed van sterke
drank, tot vier weken hechtenis
veroordeeld. Verdachte was zelf
niet ter zitting verschenen.
Als getuige werd een Bloemen-
daals agent van politie gehoord,
die op 29 Maart j.l. omstreeks mid
dernacht had geconstateerd, dat
L. met zijn auto op de verkeerde
rijbaan van de Bloemendaalse weg
reed. Hij had de auto aangehou
den en verdachte gevraagd waar
hij vandaan kwam. Deze ant
woordde toen: „Dat gaat je niets
aan. Wat heb jij voor een oplei
ding genoten klein ambtenaartje.
Bel mr. Sikkel maar op en zeg
hem, dat je L. dronken achter het
stuur hebt aangetroffen. Ik zal je
morgen voor ontslag voordragen
bij het ambtenarengerecht, omdat
je mij hebt durven aanhouden".
De verbalisant had verdachte
gevraagd of hij zich aan een
bloedproef wilde onderwerpen. L,
weigerde dit. De kantonrechter
merkte op: Het staat wel vast,.,dat
verdachte wartaal heeft uitgesla
gen. De verbalisant deelde mede,
dat verdachte de ochtend na het
voorval nog naar drank rook. De
ambtenaar van het OJVI. mr. H.
Lagerwaard, zeide het schandalig
te vinden, dat practijken als: dron
ken achter het stuur zitten, tegen
woordig onder intellectuelen veel
voorkomen. Hij eiste vier weken
hechtenisstraf en een jaar ontzet
ting uit de bevoegdheid om een
motorrijtuig te besturen.
De kantonrechter veroordeelde
verdacht conform deze eis.
Totaal
Overigo
zetels
KVP
PvdA
AR
CH
CPN
VVD
SGP part
590
188
157
78
62
58
37
10 2
590
189
156
77
70
31
49
11 7
Eerste regel stelt voor totaaluitslag 1946, tweede regel die van 1950.
De 7 van de overige partijen van 1950 bestaan uit: 1 KNP. 1 Geref.
Politiek Verbond, 2 Middenstandspartij, 1 Kath. Onafh. Groep, 1 Kath.
Democraten en 1 Socialistische Unie.
Het uit 80 leden bestaande Noorse mannenkoor Oslo Handverker
Sang Forening, dat op uitnodiging van „Apollo" een bezoek aan
ons land brengt, zong gisteren in de stromende regen voor het
bordes van het paleis Soestdijk H. M. Koningin Juliana toe. De
zangers zongen drie liederen n.l. een Noors volkslied en in het
Nederlands ,,ln naam van Oranje doe open de poort" en het
„Wilhelmus". Op de foto boven: Een overzicht tijdens het
zingen van het Wilhelmus terwijl H M. de Koningin en prinses
Margriet toeluisteren. Onder: Koningin Juliana dankt de dirigent
van het Noorse koor, de heer F. Spalder, voor de zanghulde.
Gister herdacht mgr. Paolo
Giobbe, Apostolisch Internuntius
in den Haag, de dag waarop hij 25
jaar geleden tot bisschop werd ge
wijd. Tevens vierde mgr. Giobbe
zijn 25-jarig jubileum als diplo
maat. Deze jubilea zijn gistermor
gen in den Haag met kerkelijke
luister gevierd.
Om 10 uur celebreerde mgr.
Giobbe in de dekenale kerk een
Pontificale Mis met assistentie van
de deken van den Haag mgr. W.
J. Pompe, mgr. H. J. J. Hussen,
mgr. Rossi en de kapelaans, dr.
G. Neefjes en L. C. Schinkel. Deze
Pontficale Mis werd o.m. bijge
woond door Johannes Kardinaal
de Jong, aartsbisschop v. Utrecht,
mgr. J. P. Huibers, bisschop van
Haarlem, mgr. dr. G. Lemmens,
bisschop van Roermond, mgr. W.
P. A. N. Mutsaerts, bisschop van
's-Hertogenbosch, de coadjutors
van Breda en Roermond, mgr. J.
W. M. Baeten en dr. J. M. J. A.
Hanssen, de hoofdaalmoezenier
kol. mgr. H. J. J. M. van Straelen
de abt der Benedictijnen te Oos
terhout, dom. M. T. M. H. Mahler,
de provincialen van verschillende
orden, de ministers mr. J. R. H
van Schaik, mr. J. H. van Maarse-
veen mr. Th. R. J. Wijers, staats
raad mr. dr. L. N. Deckers, de
oud-ministers dr. L. J. M. Beel en
ir. M. C. G. Bongaerts, en door
mr. dr. L. G. Kortenhorst, voorzit
ter der Tweede Kamer.
Een versterkt mannenkoor on
der leiding van Jos Vranken voer
de de Missa in Honorem Mariae
Magdalenae van Philip Loots uit.
Na de Mis, die besloten werd
met het Te Deum gaf mgr. Giobbe
de Pauselijke Zegen.
Tegen het einde van de Mis las
mgr. Pompe een brief voor van
de Paus, waarin deze mgr. Giobbe
gelukwenste en machtiging gaf de
Pauselijke Zegen te geven.
P.S. '50
P.S. '46
°/o
T.K. '48
°/o
A.R.
599.038
12.4
585.336
12.5
650-368
13.2
C.H.
507.176
10.5
452.803
9.7
452.717
9.2
C.P.N.
329.365
6.8
533.096
11.4
381.206
7.7
K.V.P.
1.529.483
31.6
1.468.847
31.4
1.529.938
31.0
P.v.d.A
1.243.654
25.7
1.206.267
25.8
1.261.864
25.6
V.V.D.
411.936
8.5
297.524
6.4
391.738
8.0
S.G.P.
110.143
2.3
100.916
2.2
116.792
2.4
K.N.P.
32.024
0.7
62.350
1.3
Overige Partijen
81.517
1.5
29.340
0.6
80.641
1.6
Totaal
4.844.329
100
4.674.129
100
4.927.614
1,00