Conflicten rond Van Heuven Goedhart
Organisatie van de Westerse
veiligheid
De zeven en dertig abten van Egmond
Communistische inval
in Indo-China verwacht
En de janboel na de bevrijding
RADIO
Geestelijke opbouw van de Abdij
kwam in de eerste plaats
OP DE VLUCHT
Uit het Enquête-rapport
In Christus' TAcht
Distributie
in Israël
voor de „LIEFDE
MAANDAG 31 jULl 1950
PAGINA 5
Waar mensen zijn, vallen woorden en zijn misverstanden en
andere zaken, die minder verheven zijn. Het is genoegzaam
bekend, dat er ook in Londen minder prettige dingen zijn
gebeurd. Zo is er o.a. een conflict geweest tussen de heren
Van Heuven Goedhart en Van Houten. Mr. van Heuven Goedhart
was 17 Juni 1944 minister van justitie geworden. De heer Van
Houten was een der leidende officieren van het B.l. Deze zond
aan mr. v. Heuven Goedhart een privé brief, die aan duidelijkheid
niets te wensen overliet. Er werd o.m. in geprotesteerd tegen
het „eenzijdig" optreden van de heer Van Heuven Goedhart,
die een verkeerd en subjectief beeld van bepaalde groepen in
Nederland en hun intenties zou hebben gegeven.
De heer Van Houten heeft van
zijn brief weinig plezier beleefd,
ook al omdat hij deze op B.I.-
papier had getikt. De briefschrij
ver moest bij de minister-presi
dent op het matje komen. De heer
Gerbrandy vond het niet passend,
dat de heer Van Houten een der
gelijke brief aan de heer Van
Heuven Goedhart, minister van
Justitie, had geschreven. Ook in
een vergadering van verschillen
de ministers werd de opzet van
de brief afgekeurd. De heer Van
Houten bood toen zijn ontslag
aan, maar dit werd hem niet ge
geven.
De heer Van Heuven Goedhart
heeft verklaard, dat hij na aan
komst in Londen op verzoek van
de heer Gerbrandy op korte ter
mijn een rapport heeft gemaakt
over de organisatie van het ver
zet in Nederland. Met de grootst
mogelijke verrassing ontdekte hij
later, dat dit rapport in handen
kwam van de heer Van Houten.
Deze had het plotseling in zijn
vingers en heeft het ook naar
Nederland laten gaan, waar het
enig rumoer verwekte in de krin
gen van de illegaliteit.
Naar de heer Somer verklaarde,
is er iemand met het rapport van
de heer Van Heuven Goedhart,
dat voor de Koningin en voor de
minister-president was bestemd,
bij het B.l. gekomen, met het ver
zoek dit rapport van commentaar
te voorzien.
Het rapport van de heer Van
Heuven Goedhart brak de Raad
van Verzet af en stelde de O.D.
in een zwart daglicht.
Het B.l. heeft het rapport van
de heer Van Heuven Goedhart
nooit naar Nederland gezonden.
Het was volgens de heer Somer
de eerste plicht van genoemde
heer geweest de inlichtingendienst
in te lichten. Toen de heer Van
Heuven Goedhart intussen mi
nister van Justitie was geworden,
werden de heren Van Houten en
PROGRAMMA
DINSDAG 1 AUGUSTUS
HILVERSUM 1. 402 m.
7.00 AVRO, 7.50 VPRO, 8.00—
24.00 AVRO.
7.00 Nieuws; 7.15 Gramofoonmu
ziek; 7.50 Dagopening 8.00 Nieuws
en weerberichten; 8.15 Gramofoon-
muziek; 8.55 Voor de vrouw; 9.00
Gramofoonmuziek10.00 Morgen
wijding; 10.15 Gramofoonmuziek;
10.50 Voor de kinderen 11.00 Piano
concert; 11.30 Voor de zieken; 12.00
Kwartet; 12.30 Mededelingen; 12.33
Voor het platteland; 12.40 Gramo
foonmuziek; 13.00 Nieuws; 13.15
Financieel overzicht 13.25 Amuse
mentsmuziek; 14.00 Fotopraatje;
14.15 Gramofoonmuziek; 16.30 Voor
de jeugd; 17.30 De stem van Ame
rika; 18.00 Nieuws; 18.15 Piano
spel; 18.30 Theaterorkest; 19.00
„This is London"; 19.05 Fanfare
orkest; 19.30 Gramofoonmuziek;
20.00 Nieuws; 20.05 Actualiteiten;
20.15 Gramofoonmuziek; 20.45
Pianorecital; 21.05 Buitenlands
overzicht; 21.20 Orkestconcert;
21.50 Klankbeeld; 22.00 Gevarieerd
programma; 23.00 Nieuws; 23.15
24.00 Gramofoonmuziek.
HILVERSUM 2, 298 m.
7.00—24.00 KRO.
7.00 Nieuws; 7.15 Ochtendgym
nastiek; 7.30 Gramofoonmuziek;
7.45 Morgengebed en liturgische
kalender; 8.00 Nieuws; en weerbe
richten; 8.15 Gramofoonmuziek;
9.35 „Lichtbaken", causerie; 10.00
Voor de kinderen^ 10.15 Omroep
orkest en soliste; 11.00 Voor de
vrouw; 11.30 Gramofoonmuziek;
11.50 Als de ziele luistert", causerie
12.00 Angelus; 12.03 Pianoduo;
12.30 Mededelingen; 12.33 Gramo
foonmuziek; 12.55 Zonnewijzer;
13.00 Nieuws en katholiek nieuws;
13.20 Lunchconcert; 14.00 Klank
beeld; 15.00 Viool en piano; 15.30
Gramofoonmuziek; 16.00 Voor de
zieken; 16.30 Ziekenlof; 17.00 Voor
de kinderen; 17.45 Regeringsuitzen
ding; 18.00 Gramofoonmuziek 18.20
Reportage; 18.30 Voor de strijd
krachten; 19.00 Nieuws; 19.15 Ac
tualiteiten; 19.25 „Dit is leven",
causerie; 19.40 Amusementorkest;
20.00 Nieuws; 22.00 Dubbelkwartet
22.20 Viool en cello; 22.40 „Bewaar
het toevertrouwde pand" en avond
gebed; 23.00 Nieuws; 23.1524.00
Gramofoonmuziek.
BRUSSEL 324 m.
12.00 Gramofoonmuziek; 12.30
Weerberiohten 12.32 Lichte muziek
13.00 Nieuws; 13.15 Gevarieerde
muziek; 14.00 Kamermuziek; 14.48,
15.00 en 16.00 Gramofoonmuziek;
17.00 Nieuws; 17.10 Gramofoonmu
ziek; 17.50 Boekbespreking; 18.00
Gramofoonmuziek; 18.25 Financiële
kroniek; 18.30 Voor de soldaten;
19.00 Nieuws; 19.30 Gramofoonmu
ziek; 19.50 Voordracht; 20.00 Om
roeporkest en solisten; 20.40 „II
Matrimonio Segreto", opera; 23.25
Nieuws; 23.3024.00 Gramofoon
muziek.
BRUSSEL, 484 m.
3 2.05 Lichte muziek; 13.00 Nieuws
13.10, 13,30, 14.00 en 16.00 Gramo
foonmuziek; 17.10 Dansmuziek;
18.30 en 19.00 Gramofoonmuziek;
19.45 Nieuws; 20.00 Omroeporkest;
20.30 Gramofoonmuziek; 21.00 Om
roeporkest; 21.30 Gramofoonmuziek
22.00 Nieuws; 22.15 Gramofoonmu
ziek; 22.55 Nieuws; 23.00 Dansmu-
ztek; 23.55 Nieuws.
Somer op een avond in Arlington
House „op het matje geroepen".
En van acht tot twaalf hebben
zij „op hun ziel gehad". Achteraf
vindt de heer Somer deze zaak
zeer vermakelijk, maar toen heeft
zij veel schade gedaan aan de
verhouding.
Wnd. chef B.N.V.
Tussen 1519 Mei '45 werden
alle Nederlandse veiligheidsdien
sten tot één bureau, waarvan de
naam toen nog niet vaststond, ge
coördineerd. Dit was een kwestie
van vele haken en ogen. In die
tijd was de heer De Quay minis
ter van Oorlog. Chef van het
bureau van de gecoördineerde
veiligheidsdiensten werd de heer
Einthoven. Beiden waren lid van
het Driemanschap van de Neder
landse Unie geweest. De heer
Einthoven bracht vijf jongelui
mee, zo van de leeftijd tussen 18
en 21 jaar. Dit zouden de aller
naaste medewerkers worden in
zijn eigen kabinet.
De heer J. Gerritsen o.a. chef
chaf van het commando Zuid van
de stoottroepen, werd de plaats
vervanger van de heer Eintho
ven. De heer Sanders werd be
last met de contra-spionnage,
maar volgens de heer Gerritsen
was hij geen vakman. De heer
Sanders bemoeide zich met zaken
die onder Algemene Zaken res
sorteerden, hij kocht maar raak,
oa. een herenkamer bij Pander,
voor f 3000.Er kwamen vrese
lijk veel kleine ruzietjes tussen
de heren Gerritsen en Sanders.
Op een van de ochtendconferen
ties was één van de agendapun
ten, dat de heer Sanders niet volt
doende paperclips kon krijgen en
majoor Fruin vond het schanda
lig, dat de heer Sanders zonder
paperclips door het leven moest
gaan. Een ander typerend geval
was, dat enige heren uit de ille
gale groep moeite hadden gedaan
om bij de contra-spionnage van
de heer Sanders te komen. Ze
kwamen bij de heer Gerritsen
en deze heeft zijn visie op het ge
val gegeven, nogal openhartig
zoals de heer Gerritsen toegeeft.
Achteraf bleek, dat bij de heren,
die naar de contra-spionnage sol
liciteerden, een verrader zat. De
heer Sanders diende een rapport
in bij de heer Einthoven en deze
schopte de heer Gerritsen op
staande voet de deur uit.
De heer De Quay heeft ver
klaard, dat hij van mening is,
dat de keuze van mr. Einthoven,
oud-hoofdcommissaris van poli
tie te Rotterdam, als leider van
het B.N.V. goed is geweest. Voor
dit werk was een man nodig met
politiële ervaring en verder een
rechtschapen mens, die in de be
staande groepen waarin vrij veel
avonturiers rondliepen, enige orde
zou kunnen scheppen.
Volgens de heer W. E. San
ders was de heer Gerritsen
boeahouder van de A.K.U. ge
weest en dus geen vakman. De
heer Einthoven had gemeend, te
doen te hebben met een zekere
kapitein Gerritsen, vroeger van
G.S. III die wel in het vak be
kend was.
Mr. L. Einthoven verklaarde,
dat hij dolgraag eerst zijn mensen
een paar maanden zorgvuldig
had willen bekijken. Dan had hij
tenminste geweten, met wie hij
moest werken.
Wanneer hij echter niet de be
staande groepen had overgenomen
had hij ook niet het materiaal ge
kregen, daar de mensen zich met
de dossiers verkochten. Wilde de
heer Einthoven de dossiers heb
ben, waarin veel wetenswaardigs
stond, dan moest hij de mensen
ook nemen. Nog jaren na de be
vrijding was het zo, dat de men
sen met een dossier kwamen en
zeiden, dat, als hij hen in dienst
nam, hij mocht zien wat er in het
dossier stond. Zodra dit niet meer
nodig was, zei hij; Daar is het
gat van de deur. In de eerste tijd
zijn er door het B.N.V. bij el
kaar meer dan duizend personen
aangetrokken. Met betrekking
tot het ontslag van de heer Ger
ritsen bij het B.N.V. heeft de heer
Einthoven verklaard, dat hij door
de chef staf Militair Gezag, mr.
H. J. Kruis, uitdrukkelijk was ge
machtigd dit zo te doen. De heer
Gerritsen is hoofdzakelijk van zijn
functie ontheven omdat hij voor
dit soort werk volkomen onge
schikt was.
De heer Gerritsen introduceer
de de militaire politie van de
stoottroepen om het gebouw,
waarin het B.N.V. was gevestigd,
te bewaken en de orde te hand
haven. Deze lieden stalen het
Niet de uitverkiezing,
niet het Christen-zijn
alleen doet het, maar
het komt er op aan,
C"~ dat wij de ons aange
boden genaden van
het Doopsel, van het
Vormsel, van de H.
Mis en Communie,
van het lidmaatschap
der Kerk aannemen
en, in trouwe volg
zaamheid aan haar,
1,1 stap voor stap aan
«4 onze eigen geest en
zin sterven, opdat het
Godsrijk in ons tot
voltooiing kome.
BENEDICTUS.
halve gebouw leeg. Toen het
ontdekt werd, werd het door de
heer Gerritsen verzwegen. De
heer Einthoven moest het van
anderen vernemen. Een officier
van de stoottroepen, die door
de heer Gerritsen in het B.N.V.
was binnengebracht, schoot op 'n
gegeven moment uit een hotel,
waarin het B.N.V. was gevestigd,
naar zijn eigen schildwacht, toen
deze niet onmiddellijk stil stond.
Deze man kreeg ernstig letsel.
Ook dit werd niet aan de heer
Einthoven gerapporteerd, hij
moest het toevallig vernemen.
Zo zou hij nog talloze andere
gevallen kunnen noemen. Er wa
ren in het gebouw van het B.N.V.
onjuiste toestanden door het in
kwartieren van mannelijk en
vrouwelijk personeel in het ge
bouw. Een dergelijke janboel was
een volkomen wanbegrip van de
situatie, waarom het ging. De
heer Gerritsen luisterde voorts
telefoongesprekken af van an
dere ambtenaren in het gebouw.
Dat heeft tenslotte de deur dicht
gedaan, en niet het verhaal over
de twee heren, die bij de contra
spionagedienst van de heer San
ders solliciteerden, welke ver
haal door de heer Sanders werd
verteld.
Men moest in die tijd iets door
de vingers zien, dat kon niet an
ders, maar er waren toch zekere
grenzen.
Kwestie van organiseren.
De heer Gerritsen heeft gespro
ken over meubilair van f 3000
van de heer Sanders, waarvan
de heer Einthoven niets weet,
maar het meubilair in het huis,
waarin de heer Gerritsen woonde
is onder hem weggehaald, omdat
het niet van hem bleek te zijn.
maar van iemand anders. Dat had
de heer Gerritsen meegenomen.
Op een gegeven moment, de
heer Gerritsen was toen al niet
meer bij het B.N.V., is eenvoudig
alles in beslag genomen, omdat
bleek, dat hef meubilair was ..ge
organiseerd". zoals men dat in
die tijd noemde.
LONDEN (Reuter). Volgens
radio Jeruzalem heeft de Israë
lische minister voor Bevoor
rading, dr. Dof Joseph, Zondag
avond medegedeeld, dat met in
gang van Maandag a.s. kleren en
schoeisel in Israël zullen worden
gerantsoeneerd. Deze maatregel
is noodzakelijk geworden, omdat
Israël een tekort aan buiten
landse deviezen heeft.
Een Amerikaanse cavalerie-divisie, artillerie en een klein aantal
tanks zijn op de Oostkust van Korea aan land gezet. Deze
amphibie-landing werd uitgevoerd met schepen van de zevende
Amerikaanse vloot, onder dekking van Amerikaanse en Britse
vliegtuigen.
DOOR
MAJOOR LEWIS HASTINGS
I.
Ondanks het feit, dat de Wes
terse -Wereld uiteraard het
economisch herstel als hare be
langrijkste taak heeft gezien
sedert 1945 en de hoop op het
overbruggen van de verschillen
met de Communistische wereld
niet kan worden opgegeven is de
fensie toch weer het grote zorgen
kind geworden der democratische
landen. Sinds 1947 is er aanlei
ding geweest de organisatie van
de verdediging van de Westerse
landen metterdaad ter hand te
nemen. Het is niet zonder belang
de geschiedenis der laatste jaren
even onder de loupe te nemen. De
maatregelen die vooral de laatste
maanden worden genomen ge
tuigen van een steeds grotere zin
voor realiteit. Het Brits-Franse
verdrag, dat te Duinkerken gete
kend werd op 4 Maart 1947, was
Nicolaas van Adrichem
Nicolaas van Adrichem, de 33ste
abt, schijnt met de kloostergoede
ren niet zo voorbeeldig te zijn
omgegaan als zijn voorganger.
Hij verteerde negen duizend flo
rijnen en maakte nog een schuld
van zeven duizend. Met Jan van
Bourgondië, die er op uit was om
kerkelijke goederen aan zich te
trekken, kwam hij in onmin. Jan
namelijk had ijlings brieven naar
de Paus in Rome gezonden, waar
in vermeld werd, dat hij tot abt
was gekozen. De Paus liep in de
val, door Jan gesteld en verklaar
de hem tot abt. Toen de Paus
echter de ware toedracht der zaak
vernam, herriep hij zijn besluit
en werd de echte abt in zijn waar
digheid gehandhaafd. Deze had
daartoe door een rechtsgeleerde
monnik de geldige abtskeuze ter
kennis van Rome laten brengen.
De pseudo-abt, wien het alleen om
de inkomsten van de abdii te doen
was, nam dat niet en trachtte met
geweld de bezittingen der Abdij
■in handen te krijgen. Toen dit
door het verzet der monniken niet
lukte, gaf hij de zaak verder over
aan Jan van Egmond. Deze sloeg
het beleg voor de abdij, doch toen
dat door de ziekte van een der
aanvoerders, onderbroken werd.
maakte de abt met enkele mon
niken van de geboden gelegen
heid gebruik, om naar Friesland
uit te wijken met medeneming
SAIGON (Reuter). In ge
woonlijk welingelichte Franse
kringen verklaart men, dat de
Chinese communistische generaal
Tsjen Keng in de aan Indo-China
grenzende provincie Joennan on
geveer 10.000 manschappen uit het
door de Sovjet-Unie erkende
Vietminh opleidt voor een nieuwe
aanval op Indo-China.
Genoemde kringen verklaren,
dat deze inlichting, die vervat zou
zijn in de hoogst geheime inlich
tingen van de Franse inlichtingen
dienst, de gehele toekomst van
de Indo-Chinese guerilla-oorlog
tussen de opstandelingen van de
Vietminh en de 150.000 man van
de Franse Unie verandert. Aan
vallen, gelijkend op die van de
Noord-Koreanen op de zuidelijken
konden binnen vijf maanden ver
wacht worden.
In dit geval zou de guerilla-fase
afgesloten worden en zouden de
HIJ HAD GENOEG
VAN DE VRIJHEID
Vorige week ontsnapten uit het
Huis van Bewaring in Den Haag
twee gevangenen via een boven
licht. Een van hen, een zekere L.,
werd meteen weer gearresteerd, de
andere gevangene, een zekere G.,
heeft zich Vrijdag bij de politie
gemeld. De politie zoekt thans nog
naar een derde gevangene, die in 't
begin van de week uit de strafge
vangenis te Scheveningen heeft we
ten te ontsnappen.
troepen der Vietminh ter sterkte
van een brigade of een divisie
een aanval op de Delta kunnen
doen.
De sterkte der Vietminh in de
noordelijke bergen wordt ge
raamd op 40.000 weluitgeruste
beroepssoldaten en 60.000 man
aan militie, die thans in een snel
tempo geoefend en uitgerust,
worden, hoofdzakelijk met Ame
rikaanse wapens, die veroverd
zijn op nationalistische Chinese
troepen en daarna over de Indo-
Chinese grens zijn gesmokkeld.
INTREKKING
BANKBILJETTEN
De Nederlandse Bank bréngt nog
maals onder de algemene aandacht,
dat de gelegenheid tot verwisseling
van de opgeroepen bankbiljetten
van f 10 en f 100, model 1945, bii
haar bijbank, agentschappen en cor
respondentschappen op 1 Sept. 1950
wordt gesloten. Van genoemde da
tum af zullen genoemde biljetten
nog slechts bij haar hoofdbank te
Amsterdam kunnen worden ver
wisseld.
In- herinnering wordt gebracht,
dat opgeroepen zijn: het bankbiljet
van f 10, gedateerd 7 Mei 1945 (aan
de voorzijde bedrukt met de Neder
landse Leeuw); het bankbiljet van
f 100, gedateerd 7 Mei 1945 (aan de
voorzijde bedrukt met een over het
midden lopende verticale bruine
band); het bankbiljet van f 10
eveneens gedateerd 7 Mei 1945, doch
in blauw gedrukt en voorzien van
het portret van Koning Willem I.
blijft in omloop.
van de voornaamste kostbaarhe
den. Hij trok over Sloten naar
Sneek, waar hij geruime tijd in
een- vrouwenklooster verbleef,
totdat hij de officiële bevestiging
van zijn benoeming in handen
kreeg. Als koopman verkleed voer
hij toen naar Kampen, om vervol
gen over de Veluwe, Naarden en
het Gooi naar Beverwijk te rei
zen, waar hij zich bij zijn vader
nog geruime tijd schuil hield. In
een klooster te Haarlem is hij toen
nog een week of vijf verborgen
geweest.
Nicolaas van Adrichem keerde
toen naar Egmond terug, waar hij
met open armen werd ontvangen
en in 1477 eindelijk als Abt werd
erkend.
In datzelfde jaar is de abt te
Haarlem bij Maximiliaan van
Oostenrijk geweest en sloot hij
hechte vriendschap met deze, die
het klooster onder zijn bescher
ming nam.
In 1479 regelde hij in Utrecht
een twist tussen bisschop David
van Utrecht en de burgerij en
ontsloeg op Pauselijk verzoek, na
een uitvoerig onderzoek, de
Utrechtse burgerij uit de ban,
door bisschop David over hen uit
gesproken.
Ook steunde hij de stadhouder
van Holland in zijn pogingen om
in Hoorn de partij-twisten aan
de kant te doen. Abt Nicolaas re
geerde vijf jaar en heeft in die
tijd veel verbeteringen aan het
klooster weten aan te brengen.
Hij stierf vrij plotseling, na een
bruiloftsmaaltijd in Zeeland. Hij
was liefdadig en vrijgevig en ver
gevingsgezind tegënover zijn vij
anden.
Tweede hervorming.
Jordaan van Driel werd in 1481
gekozen, omdat hij op het laatste
moment, terwijl de stemmen
staakten en de helft een ander
koos, toch nog de stem van een
afwezige monnik er bij kreeg. Erg
goed kon de abt niet met zijn
monniken, vooral niet met de
ouderen, overweg. Hij had steeds
onenigheid en slaagde er niet in
de kloostertucht op het oude peil
te handhaven.
Hij durfde zelfs niet alleen in
het koor te verschijnen, om de H.
Diensten bij te wonen, maar was
altijd vergezeld van enkele mede
standers, bang als hij was, dat
men hem iets zou doen.
In 1491 kwamen Graaf Jan van
Egmond en de abt van St. Lud-
ger met de bisschop van Verden
naar de abdii, om op pauselijk
bevel het klooster te hervormen.
De monniken voelden er niets
voor, doch werden toen opgeslo
ten en afgezet. Monniken, uit en
kele andere abdijen bijeen geroe
pen, kregen de opengevallen
plaatsen en de oude Egmonder
monniken werden met een vast
jaargeld weggestuurd.
De abt Jordaan werd, toen hij
niet toegaf, in de Ban gedaan. Dé
abt wendde zich toen tot hertog
Philips van Oostenrijk en Bour
gondië, die hem steunde, maar de
hervormers trokken niet weg.
Jordaan kocht toen vele macht
hebbers met geschenken om, om
zijn zin te krijgen. Na een proces
te Den Haag en vrijwel eindeloze
onderhandelingen werd overeen
gekomen. dat de oude abt met
ziin monniken terug zouden keren
doch dat de hervormden een deel
van de inkomsten zouden krii-
gen. Geboterd heeft het natuurlijk
nooit tussen de abt en de nieuwe
monniken en toen hij bang werd
voor Graaf Jan van Egmond, is
hij naar de omgeving van Breda
gevlucht. In 1493, op Kerstmor
gen, vond zijn kapelaan hem op
de grond liggen, door een beroer
te getroffen. Toen hij bijkwam
stamelde hij: „Alles is verloren".
Hij stierf op het feest van St.
Jan Evangelist. Hij werd' na
Driekoningen in Egmond begra-'
De laatste abten.
Henrik van Wittenhorst werd,
na een van te voren bekend ge
maakt kapittel, waartoe ook de
oude monniken werden uitgeno
digd, die daarvan echter meren
deels geen gebruik hebben ge
maakt en in Breda Outger van
Kralingen kozen, tot 35ste abt ge
kozen in het jaar 1494. De Paus
bekrachtigde de keuze van abt
Henrik. Het bericht werd met
grote vreugde ontvangen en de
abt werd met blijdschap inge
haald. Hij werd op dé feestdag
van St. Petrus en Paulus te
Utrecht gewijd. Hij heeft een
overeenkomst gesloten met -Out
ger van Kralingen, zodat ze in
vrede samen leven konden. Toch
bleef Outger in Breda en leefde
daar van zijn jaargelden, van
Henrik ontvangen. Henrik was
een vreedzaam man, hetgeen uit
bovenstaande bleek. Hij bouwde
huizen, versierde de kerk met
een schoon gewelf, een nieuw
tuighuis en een poort kwamen er
en hij loste schulden af. In 1509
teisterde brand een deel van het
klooster en brak de diik bij Pet
ten door; van de schrik werd de
abt ziek en overleed hij, na 15
jaar geregeerd te hebben.
Meynard Man, werd toen tot
abt gekozen, bij welke verkiezing
zich geen moeilijkheden voor
deden. Hij werd te Antwerpen
plechtig gewijd en op Palmzon
dag van het jaar 1509 met groot
eerbetoon in Egmond binnen-
fehaald. Hij stichtte een gasteri-
wartier voor de vreemdelingen
en liet verschillende abdijgebou
wen herstellen. De kloostergang
of pandgang moet in zijn tijd op
nieuw zijn versierd met gias-in-
lood-ramen en met heiligenbeel
den. De kerk werd met een derde
toren verrijkt, waarin nieuwe
luidklokken werden opgehangen,
de wester-toren kreeg zwaardere
klokken en de zijkapellen der
kerk werden overwelfd. Er kwam
een nieuw koorgestoelte en de in
ventaris van de bibliotheek werd
uitgebreid. De tucht in het kloos
ter was intussen zo verbeterd, er
ging een zo grote roep van de
kloosterlingen uit, dat van Eg
mond uit de kloosters te Affligem
en Eyaten moesten hervormd
worden.
Zijn geleerdheid deed hem in
contact komen met vele bekende
geleerden van zijn tijd, zo telde
hij Erasmus van Rotterdam on
der zijn vrienden.
In zijn voetstappen trad Willem
van der Goes, een eerlijk en
vroom man, die 33 jaar het kloos
ter op een voorbeeldige wijze be
stuurde. Zijn milddadigheid werd
alom geroemd en hoewel hij veel
geld aan de verfraaiing van het
klooster besteedde, kon hij bij zijn
overlijden nog een zeer belang
rijke som gelds achterlaten.
Met hem is aan de rij der
regerende abten van Egmond
eigenlijk een einde gekomen.
Want nog in hetzelfde jaar van
het afsterven van abt Willem
kwam er in de kerkelijke in
deling in ons land een grondige
wijziging, die tot gevolg had,
dat de Egmonder abdij het vól
gend jaar onder het bestuur
kwam van de bisschop van het
een product van de toen heersende
geestesgesteldheid. De verdedi
gingsclausules van het verdrag
hebben alleen maar betrekking
op de mogelijkheid van Duitse
agressie, en de inhoud is eigenlijk
niet meer dan een weerspiegeling
van de vriendschap en het onder
linge vertrouwen tussen beide
grote landen.
Ruimer van begrip en inzicht
was de Westerse Unie, waartoe
Ernest Bevin, de Britse minister
van Buitenlandse Zaken, op 20
Januari 1948 het initiatief had ge
nomen in een rede voor het La
gerhuis. Het voornaamste doel
van het Brusselse Pact was de ge
meenschappelijke zelfverdediging
waartoe Frankrijk, het Verenigd
Koninkrijk. België, Nederland en
Luxemburg zich verbonden. Al
werd in één van de artikelen van
het verdrag nog gewezen op
Duitsland als de mogelijke aanval
ler, toch lag het zwaartepunt op
de verplichting die de verdrags
partners op zich namen elkaar
automatisch te steunen in geval
van een gewapende aanval, uit
welk deel van Europa deze ook
zou komen.
Art. 7 van dit vijf-mogendhe-
denverdrag voorzag in een perma
nent raadgevend orgaan, met aan
het hoofd de Raad van Ministers
van Buitenlandse Zaken. Daarvan
ondergeschikte lichamen hielden
zich met economische, sociale en
culturele problemen bezig. Een
aparte plaats werd aan defensie
gegeven.
Het Brussels Pact
Verdedigingsapparaat
Aan het hoofd van de verdedi
gingsorganisatie staat de Raad van
de Ministers van Oorlog van de
vijf mogendheden, bijgestaan door
een commissie van Staf-chefs
voor strategische zaken. De com
missie van opperbevelhebbers in
West-Europa, waarvan het hoofd,-
kwartier in Fontainebleau is ge
vestigd, is aan dit laatste lichaam
verantwoording schuldig. De be
handeling van de tactische en
technische problemen van de
West-Europese verdediging is één
harer voornaamste taken. Maar
harde feiten legden hun gewicht
in de schaal.
Binnen het strikt West-Europese
kader was deze regeling wel een
bevredigende maar zij beant
woordde nog lang niet aan wat
de wereldgebeurtenissen eisten.
Er was een stoutmoediger ziens
wijze nodig. Er hadden aan beide
zijden van de Atlantische Oceaan
verdere beraadslagingen plaats en
vóór het einde van het jaar kreeg
het nieuwe plan. zijn beslag dat
op 4 April 1949 getekend werd.
Alle contracterende partijen
verbonden zich in geval van een
gewapende aanval op één hunner
tot „het ondernemen van zodanige
actie, inclusief het gebruik van
gewapende krachten, als noodza
kelijk wordt geoordeeld om de
veiligheid van het Noord-Atlan
tische gebied te herstellen en te
handhaven". Doch van groter be
lang nog dan deze bereidverkla
ring was de verplichting, dat elk
land op zich nam, tot het uitbrei
den van de individuele tot collec
tieve defensie, met andere woor
den het conceveren der verdedi
ging op het „internationale" plan.
De betekenis van het
verdrag.
Er kan geen twijfel bestaan aan
het verstrekkende belang en de
historische betekenis van het ver
drag. Het smeedt de gemeenschap
pelijke belangen en het lot van
meer dan 250.000.000 van 's we
relds energiekste en vindingrijk
ste mensen, met een groot aan
deel in het totale industriële ver
mogen van de wereld aaneen.
nieuwe diocees Haarlem. Nico
laas van Nieuwland, die zijn
onderhoud grotendeels bekos
tigde uit de inkomsten van de
abdij,
In 1571 werd Godfried van
Mierlo bisschop en tevens be
stuurder der Abdij. Hij is het
nietjang geweest, want reeds
in 1572 moest hij de wijk naar
het buitenland nemen, tenge
volge van de onlusten tussen
de Prins van Oranje en de
Spanjaarden. In 1573 werd het
klooster, zoals men elders le
zen kan, vernield en het moet
de Haarlemse bisschop nog al
tijd als een gtote verdienste
worden aangerekend, dat hij
nog zoveel uit de inventaris
van de Egmonder Abdij heeft
weten te redden en voor het
nageslacht te bewaren.
FEUILLETON
33
„Dat is een góéd idêe, Thea. Je
moet hier van daan. Hier herin
nert je te veel aan je verlies én
je verdriet."
Mevrouw Pauw zette haar
theekopje op het blad neer.
„En toen is ze gegaan. Ik hoor
de pas dat ze weg was van haar
huishoudster. Ik denk, dat ze
weer naar haar zuster Marie is
gegaan... Het was op slot van
zaken het beste., ook al om de
praatjes
„Praatjes?" vroeg Rob? „Werd
er dan over
„Er werd gekletst," zei me
vrouw Pauw kortaf. „Domme
mensen vinden altijd wel wat
om over te roddelen en zelfs
hier in Goes heben we domme
mensen."
Ze kee kRob strak aan en hij
voelde neiging om haar 'n zoen
van dankbaarheid op haar blo
zende wang te geven. Maar hij
deed het niet. Jan kwam bij hen
zitten en stak een sigaret op.
„Véél meer valt er niét te ver
tellen, is het wel, mevrouw
Fauw?" vroeg hij en keek Rob
aan. „Ben je tevreden?"
„Meer dan dat. U wordt wel
bedankt voor uw uitvoerige in-
lictingen, mevrouw. U hebt me
heel wat wijzer gemaakt."
„Nu moeten wij er vandoor,"
zei Jan Faasse. „Mevrouw Pauw
moet naar een vergadering van
de Vrouwenbond en ik moet 'n
raadsverslag gaan maken
Gaat u mee. mevrouw Pguw?"
Hij hield de deur voor haar
open en zei over zijn schouder
heen tegen Rob: .Vanavond ne
gen uur in de hal. Ik heb ie wat
te laten zien Rob."
Rob sloot de deur en nam de
huistelefoon op. „Kan c> kell-
ner de boel hier komen wegha
len. alstublieft?"
Hij legde de hoorn neer en
ging weer in zijn grote stoel
zitten na een pijp te hebben ge
stopt en aangestoken. De kell-
ner kwam kloppen en het thee
blad weghalen. Buiten begon de
duisternis te vallen. Toch was
t al goed merkbaar, dacht Rob
dat de dagen begonnen te len
gen.
Het was vreemd, maar hij voel
de zich toen al minder moede
loos dan hij geweest was. Dat
was slechts een gevoelskwestie,
geen gevolg van door hem ont
dekte feiten. En hij mocht zien
niet door zijn gevoelens laten
beheersen. Zeker niet op dit
ogenblik.
Rob dacht over het gehoorde
diep na.- Mevrouw Pauw had
Thea gekend. En ook Ronk. Niet
intiem genoeg om bevooroor
deeld te zijn en bovendien was ze
een vrouw, die wist waar te ne
men, wat er rondom haar ge
beurde. zowel in het openbaar
als in het particuliere leven. Hij
was meer dan genegen om wat
zij zei, voor waar te houden De
verhouding tussen Thea en Ronk
was volkomen normaal en goed
geweest. Hij leunde met zijn
hoofd achterover in de stoel.
Het netwerk van raadsels werd
steeds dichter en verwarder. Als
Thea en Ronk een gelukkig le
ven hadden gehad hoe was het
dan te verklaren, dat ze zo goed
als geen gebruik had gemaakt
van het grote vermogen, dat ze
van hem geërfd had? Ze was
toch „Mevrouw Simon Ronk,"
dat had ze vaak genoeg te ken
nen gegeven. Tegenover ieder
een. Ze noemde zich „mevrouw."
Maar ze droeg geen trouwring.
Dat alles gaf aanleiding to^
eindeloze gissingen, die heim
niets verder brachten.
Hij kende Thea; en het beeld,
dat hen zich in Goes van haar
had kunnen vormen, geleek
meer dan sprekend op haar, zo
als hij haar kende. Een verstan
dig en gevoelig kind, opgegroeid
in een gezin waarin vader en
moeder een stand trachtten op
te houden die boven hun krach
ten ging; waarvoor ze genood
zaakt waren zich in drukkende
schulden te steken. Voor hen
zelf drukkend, maar voor Thea
vernederend en beschamend.
De indrukken door Thea in
haar jeugd ontvangen, konden
licht en verklaring geven voor
haar huwelijk met Ronk. Haar
moeder stierf en zij bleef zon
der enig inkomen alleen achter.
Het verlangen naar bescherming
en veiligheid kan haar gemak
kelijk ertoe gebracht hebben
met Ronk te trouwen, te meer
omdat hij niet slechts vermogend
maar bovendien een zeer gezien
algemeen geërd man was ge
weest.
Mevrouw Pauw had uitdruk
kelijk gezegd, dat Thea zich in
de korte weken van haar huwe
lijk zichtbaar volkomen geluk
kig had gevoeld. Wat had ze ook
weer precies gezegd?
„Ze was nog altijd dezelfde
als vroeger. Even lief en rustig.
Maar ze straalde van geluk. Dar.
was haar duidelijk aan te zien..
Wat was die donkere wolk
van- angst, die haar leven ver
duisterde, dan toch? Die moest
er al geweest zijn, al was hot
maar in haar onderbewustzijn
vóórdat ze Goes verliet, daar
van was Rob ten stelligste over
tuigd. Want ze was naar Am
sterdam gegaan om ergens aan
te ontkomen. En in de drukte en
't bruisende leven van de grote
stad had ze gevonden wat ze
zocht. Hij herinnerde zich wat
Thea gezegd had, toen ze samen
de eerste kéer uit eten waren
gegaan. „Ik wilde iets anders
een ander leven dan ik tot nog
toe gehad hadvergeten, wie
ik geweest was.." En ze had
even later ook gezegd; „Er
wonen zoveel mensen, dat je
niet het gevoel hebt, dat iemand
op ie let. of dat je iemands aan
dacht trekt. Je loopt er echt
rond in een wijde mantel van
onbekendheid."
Ze was ontvlucht aan iets uit
haar leven in Goes. Ze had in
Amsterdam verborgenheid ge
vonden.
(Wordt vervolgd)
