Tuberculose en haar bestrijding
Keuringen op de Hoornse
najaarsveemarkt
Van toen er nog schuilkerken waren....
2t Europa
her
Campagne tegen de duurte
m weinig
Thans nog 500.000 reageerders
in Nederland
De steden klagen aan
Vakgroep Veehouders L.T.B.
i -ÊÊU-
Over vijf jaar
veestapel vrij?
SCHAAK-STANDENLIJST
te
s
Textielhandel eist:
Juist in volksartikel
Internationaal
schaaktournooi
Pluimveemarkten
weer toegestaan
WOENSDAG 15 NOVEMBER 1950
PAGINA 5
an een verschuiving naar
Amerika's politieke con-
zal zich daaraan moeten
Zijn denkbeelden om
de gehele vrije wereld
•ikaanse dollars te subsi-
1 hij drastisch moeten
>e militaire, economische
ie politieke steun aan
2n in West-Europa en in
p een nieuwe basis moe-
ia gesteld. Er zal moeten
1 Chinees beleid, dat con-
'ordt uitgevoerd,
s betekent een stroever
tussen het Congres en
buitenlandse vrienden,
van de vrienden daden
men steun, in welke
zal willen verlenen. Dit
moeilijkheden veroorza-
de andere kant zal dit
'erhoudingen op realisti-
t schoeien.
tie in Korea en elders
bij van zo ernstige aard,
luickig Congres meer zal
5en dan de rol op zich
in „der Geist der stets
Waar men Truman de
■s zet, zal men met een
egenplan moeten komen.
Hens zullen de Republi-
die nu voor het eerst
e jaren een kans krijgen
e te versterken moe
ien, dat in 1952 het Pre-
a bij een van hun candi-
goede handen is.
presidentschap. Indien de
figuur" van Eisenhower
geren zich eandidaat te
en de aanwijzingen daar-
n sterker dan ontstaat
tere inter-Republikeinse
m de macht in de partij,
veldigende meerderheid,
Taft werd herkozen, legt
iet leiderschap van de
zijn handen. Maar Taft
ientieel eandidaat zal
succes zijn. Hij is te in-
geniet buiten Ohio
speet (maar geen popu-
n zijn correctheid en in-
laar een eandidaat wordt
e de zaak Harry S. Tru-
oornamelijk gekozen om
onliike kwaliteiten als
en Taft de Republikeinse
in 1952 zou zijn, komt er
sker een Democraat in
Huis. Dat laat dus aan
nse zijde Dewey (twee-
eefs eandidaat), Stassen
iwe liberale figuur James
strijd tussen de liberale
itse vleugel der Republi-
•tij en vervolgens de on
trijd in het kamp van de
ar (waarbij Stassen een
in beide kampen) zullen
gtepunten van de komen-
aar behoren. Dat althans
ectie, die een eerste ana-
de verkiezingscijfers ons
rt gal
r dien» aanklacht in
«lDEN, 13 Nov. (Reu-
De West-Duitse protes-
ider Martin Niemöller,
t tegenstander van W.-
3 herbewapening, heeft
lacht ingediend wegens
gen „onbekenden", die
dat hij financiële
an de communisten
a verklaarde vandaag
s secretaris.
ie overgang naar de
beid oproept. Het re-
an al deze goede zor-
it vele tientallen Uden-
ïannen zich langzaam
:er thuis gaan voelen
m machines die hun
staat stellen zich een
aestaan te verwerven
werk op overbezette
[rijven. Als zij zich
Ikomen hebben inge-
lun nieuwe maatschap-
isitie van fabrieksarbei-
[en alleen nog hun
en hun rode zakdoeken
i aan het boerenleven
i hun eigen belang en
dang van hun toekom-
innen vaarwel hebben
1
30 cl.
O 1
per
100 gr.
>gen
i e i
;PJ|§S|
(Adv.>
immers helemaal niet
weer keek hij op de
rekende dan uit, waar
iu wel zijn kon.
nu een telegram zond,
n het nog juist op tijd,
in Horstberg bij me-
erbinger te begroeten.
zou ze daar van z.eg-
lachte me natuurlijk
jenlijk heeft ze dan ook
e gelijk, want na zo'n
nnismaking van een
uten doet het wel erg
eel aan".
slotte peinsde hij ver-
- is dat eigenlijk het
ste: hoelang _je elkaar
alneen. Wannéér de vu-
van het ene hart naar
;re overspringt, dat
liefde zelf uit en wij
lebben niets in te bren-
het ene hart naar het
Wat fantaseer ik eigen-
hart gloeit voor haar
het hare waarschijnlijk
mij. Verbeeld je maar
jé aantrekkelijkheid,
e Robert. Je bent een
'en jongen, en een
sje zal voor jou geen
het eerste gezicht op-
als voor een toneelspe-
tanger of een filmheld.
(Wordt vervolgd)
Op de vergadering van de Vakgroep Veehouders van de L.T.B.
te Haarlem heeft de directeur van het Melkcontrólestation te
's-Cravenhage een heldere uiteensetting gegeven van de ge
varen van de t.b.c. onder het rundvee en hij gaf daarbij aan,
welke de meest efficiënte wijse van bestrijding is, in verband
met het nieuwe t.b.c.-bestrijdingsplan,
het inhalen van tubercelbacillen,
die door de reageerders worden
uitgehoest, worden zij besmet.
Met nadruk wordt dus gead-
seerd, de besmette dieren zo ver
mogelijk van het woonhuis ver
wijderd te houden,
Het aantal reageerders in Ne
derland telt momenteel 500.000,
verdeeld over 100.000 stallen, Ge
middeld vijf per stal in Neder
land. Alleen in Z.H. zijn er 80.000!
Het nieuwe tbe-bestrijdingsplan
komt in grote lijnen hierop neer:
Er komt een spaarheffing op de
bedrijven, waar reageerders zijn.
Zodra de bedrijven werkelijk
vrij zijn, wordt de spaarheffing
teruggegeven. De ergst besmette
bedrijven moeten na 5 jaar vrij
zijn Óm het verwijderen van rea
geerders te bevorderen, wordt
voor elke reageerder, die geslacht
wordt een uitkering verstrekt.
De slaehtwaarde wordt dus ver
hoogd met de spaarheffing uit 't
Eestrijdingsfonds en een uitke
ring van f 160 a f 175 per jaar.
Zoals men reeds weet, verstrekt
het Rijk f 50.000,000 ter bestrij
ding van de tbc onder het rund
vee uit de gelden uit de tegen-
waardevekening der Marshall
hulp; de andere f 50.000.000 moe-
De T.B.C. onder het rundvee
wordt ontdekt door middel van
de tuberculinatie. De dieren wor
den ingespoten mot tuberculine,
een extract van tubercelbacillen,
doch men dient er goede nota van
te nemen, dat de reactie niet op
dezelfde dag optreedt doch als
regel eerst na een periode van
vijf a zes weken, soms nog langer,
De tuberculinatie werkt niet
geheel en al onfeilbaar. Het is
gebleken dat besmette dieren
niet reageren en de T,B,C.-vrije
dieren daarentegen wel. Het kan
namelijk voorkomen dat hij som
mige dieren de tbc in een dus
danig vergevorderd Stadium ver
keert, dat het. lichaam al niet
meer de capaciteiten heeft om te
reageren.
In het tweede geval blijken er
op tbc gelijkende verschijnselen
aan de dag te treden, die in wer
kelijkheid geen tbc ziin. Uit het
oogpunt van the-bestrijding is de
eerste miswijzing in zijn gevolgen
het meest gevaarlijk; tmmers dan
worden besmette dieren als tbc
beschouwd en zij komen dus on
der de vrije dieren, die door hen
kunnen worden besmet. De mis
wijzing in het tweede geval is
voor de portemonnaie van de boer
wel zeer ongewenst doch het is nu
eenmaal beter, dat de reactie een
teveel dan een te weinig aanwijst.
Beide mogelijkheden komen
voor, maar toch geeft de tuber
culinatie de werkelijke toestand
onder het vee bij zeer dichte be
nadering aan n,ï, zeker voor 95
a 86 procent, Veelal wordt de tbc
bestrijding naar de tegenvallers
van de overige 4 af 5 procent be
oordeeld en dat is onjuist
Bij de verkoop van rundvee
dient men zich de nodige zeker
heid omtrent de toestand van het
dier te verschaffen door de ver
klaringen, waaruit de geschiede
nis van de stal van herkomst
blijkt.
Pp bestrijding,
De tbc is een ziekte die zich
slechts langzaam verspreidt en
zij is dus gemakkelijk te bestrij
den. Het gaat er om, door mid
del van de tuberculineproef het
rundvee te verdelen in besmette
en vrije dieren door middel van
het sputumonderzoek te verdelen
in de gevaarlijke zgn. open lijders
en de niet gevaarlijke reageer
ders, n.l. die met de gesloten
tbc, Nu staat het vast dat van
het aantal reageerders 30 a 40
procent open lijders zijn, waar
van eclvtér 3/4 gedeelte niet
wordt gevonden. Want de long-
tbc is s«ms zo beperkt in ver
houding tot de grootte van de
lang, dat net sputumonderzoek
geen enkel resultaat oplevert. Bo
vendien treden de tpe-processen
'ét het gehele jaar op, omdat
ikele kleine open haartjes zich
sluiten, wanneer het lichaam tij
delijk de overhand krijgt °P de
ziekte. Men kiest daarom de vei
ligste weg, door alle reageerders
als gevaarlijk te beschouwen, dus
als open lijders te beschouwen
en..,, te behandelen. Voor een
efficiënte wijze van tbc-hestrij-
ding dient men het geval abso
luut uit te sluiten.
Isolatie eerste vereiste,
Zolang reageerders en niet-rea-
geerders bij elkander blijven,
breidt de besmetting zich steeds
meer uit. Zo niet, is dit te wijten
aan toeval. Het grote doel van de
tbc-bestrijding is; alle besmette
dieren uit hef bedrijf te verwij
deren. De radicale weg is het
meest aanbevelenswaardig, lp ie
der geval moeten de besmette
dieren vap de andere worden ge-
isoleerd, liefst in een aparte stal
en zo dit onmogelijk is door mid
del vap een scheidingswand in de
stal. Naarmate de isolatie meer
gebrgken heeft, is dë kans op be
smetting groter- Wie niet isoleert
kan de tpc niet bestrijden.
Daarbij dient men terdege re
kening te houden met heit gevaar
voor de mensen zelf. Het aantal
t.b.-gevallen bij bóeren-kinderen
is drie maai zo groot als bij kin
deren Uit burgergezinnen, Doqr
nii
eni
ten de Boeren zelf opbrengen in
vijf jaar tijd.
In het bestrijdingsplan is echter
reeds rekening gehouden met de
mogelijkheid, dat het vrij maken
van de rundveestapel zich over
een langer termijn dan vijf jaar
evolueert. Voorts zal bij een ko
mende wettelijke maatregel wor
den voorkomen dat de tuberculi
ne in onbevoegde handen komt.
Het Bestuur zal tenslotte waak
zaam zijn, dat de bestrijding in
handen blijft van het bedrijfsle
ven zelf-
THOREZ TE MOSKOU
MOSKOU, 15 Nov. (Tass).
Naar het Sowjet-Russiaehe partij-
orgaan, Prawda, meldt, bevindt
de secretaris-generaal van de
Franse communistische partij,
Maurice Thorez, zich thans in een
clinisch sanatorium, waar hij
door Sowjet-Russische en Franse
artsen wordt behandeld. Zijn toe
stand is op het ogenblik' bevre
digend, aldus het blad.
CHAUFFEUR ONDER
VRACHTAUTO GEDOOD
Gistermiddag is bij Maastricht
een vrachtauto van een aard-
appelhandel beladen met aard
appelen vermoedelijk door de
gladheid van de weg geslipt en
gekanteld langs de aflopende
helling. In de cabine bevonden
zich drie personen, waarvan de
chauffeur, de 29-jarige J. G. K.
uit Maastricht, nog uit de wagen
probeerde te springen. Dit werd
hem noodlottig, want hij raakte
bekneld tussen het portier van
de cabine en kwam vervolgens
onder de zware auto terecht, De
man was op slag dood.
KRAMER
4-
TARTaHOWER
O
PILNIK
3)
PIRC
Vz
STAHLBERG
l
TRIFUNOVIE
O
O
V SEHELTINGA
V?
RESHEFSKV
e
GU0MUN0S0N
lz
SZABADOS
N
O
GLIGORIC
N
6QLQMBEK
NAJ0ORF
eorwER
O
VD BERG
O
KOTTNAUER
EUWE
4-
foltïs
O
ROSSOLIMO
O
O'KELLY
1 WINST
O VERLIES
'/j REMISE
O AFGEBR.
504 40|
V PELT-PA»
er
5
4
CC.
X
s
O
ei
cc
4
X
z
-J
O
cc
Q-
iti
CC
ca
i
4
o>
X
O
z
3
er
O
z
•J
UI
X
>-
u
X
z
O
0
z
1
cj
O
O
4
m
4
u
a
O
O
X
a>
2
D
O
O
O
4
z
cc
Uf
z
z
O
O
a
CD
P
LU
Z
O
<Ji
O
O
2
-j
O
O
cc
-i
ut
Schaakliefhebbers, knip deze kaart uit, Aan de band van onze
dagelijkse publicatie van de uitslagen kunt U hierdoor aan het
einde van het Wereldschaaktournooi een goed overzicht krijgen van
de behaalde resultaten.
De Nederlandse textielhandelaren zijn het onderhandelen moe.
ir is nu een paar maanden gepraat over winstmarges, hoge
prijsen en prijscontrole en -*-* xeals het blad „De Textiel*
handel" xegt alles zonder resultaat.
de invoerrechten, regeringssteun
voor de allernodlgste verbruiks-
artikelen uit eigen land, wan
neer de industrie niet in staat
is met een dragelijke prijs vapr
de dag te komen en een zodanige
opvoering van de productie, dat
alle achterstand in de aflevering
van orders o.m. ontstaan door
militaire orders en de Korea-
hausse op korte termijn wordt
ingelopen.
De handel heeft er geen be-
gwaar tegen, dat de markt even
tueel overvoerd zou raken. Juist
in dat geval zal een gezonde con
currentie zijn werk doen, De op
ruiming van Belgische goederen
heeft dat nog niet zo lang ge
leden bewezen.
De handel verklaart zich in
staat zonder overbodige eantróle
van Den Haag de eigen boontjes
te doppen. Mits Twente maar
De Ned. Bond van Textielhan
delaren komt nu met een voor
stel, dat een campagne tegen de
duurte bevat. Niet zozeer wat de
luxe- als wel wat de volksgoe
deren betreft.
Er moeten lakens ziin en an
dere huishoudgoederen, goed
kope halfwollen stoffen voor
kinderjurken, die thans in Neder
land onvoldoende te krijgen zijn.
Verder sokkenwol desnoods
met regeringssubsidie - en he
renkleding van een behoorliike
kwaliteit tegen prijzen, die lager
liggen dan de tegenwoordige,
Concreet gesteld wenst de han
del een tijdelijke opheffing van
Een passagiersvliegtuig, uitgerust met zowel twee van de
grootste straalmotoren ter wereld, als met twee schroef
motoren, heeft zijn eerste vlucht van het vliegveld Radlett
in Engeland gemaakt. Het stygvermogen van deze, bij Hand-
ley Page vervaardigde machine, is zeer groot. De straal- en
schroefmotoren ontwikkelen een gezamenlijke energie van
6360 PK'
lakens levert, mits de wolspin
nerijen bij massa's een volks-
artikel brengen en mits regering
en industrie daarmee een ver-
bnjiksartikel garanderen, dat als
nutsgoed volwaardig is.
journalist E. Hazelhoff
uitgewezen uit de Philippijnen
MANILLA,, 14 Nov. (A.F.P.).
De Nederlandse journalist
Hazelhoff. die korte tijd te Ma
nilla onder arrest is geweest
wegens verdenking van het plan
om mr. Soumokil van Ambon te
ontvoeren, heeft van de Phiïip-
pttnse immigratiedienst het ver
zoek gekregen, Manilla te ver
laten. Ziin visum is niet ver
nieuwd. Morgen zal hii per
vliegtuig naar San Francisco
vertrekken.
REVANCHE VAN
IRMA SCHUHMACHER
Irma Sehuhmaeher die bij de
Europese kampioenschappen te
Wenen tweede werd achter Gre
ta Andersen op de 400 meter
berstcrawl, heeft Dinsdagavond
revanche genomen op het Deen
se meisje door dit nummer te
winnen in 5.20.2. Greta Ander
sen werd tweede in 5.28.6.
Irma Sehuhmaeher verbeterde
hiermee haar beste persoonlijke
prestatie die 5,27,0 was en van
6 Augustus 1950 dateerde toen
ze deze tijd te Utrecht maakte
op een 50 meter-baan.
Tijdens een repetitie in het „Palladium" te Londen voor de
jaarlijkse variétévoorstelling, welke ook door het Engelse
Koningspaar werd bijgewoond, kreeg Frankie Howerd, een
humorist van de radio en het toneel, die in de zaal de ver
richtingen van de andere spelers volgde, bezoek van „Klaas
Vaak". Ondanks de levendigheid op het toneel en Frank's
heldhaftige pogingen om wakker te blijven, slaagde de
zandstrooiende grijsaard er in hem onder zeil te brengen.
De kwalificaties van de grote
najaarsveekeuring te Hoorn, die
gisteren werd begonnen en van
daag voortgezet, luiden:
Bekroningen
Rubriek 1 Stierkalveren, gebo
ren voor 31 Januari 1950.
1 A. Balthasar van Blokland,
P. J. Koster, Hoogkarspei; 1 B.
Alcmaria 45. Jb, Swaan, Scha-
gervaart; 1 C. Adema 8 v. d,
Beemsterhoeve, Wed. J. Ruyter,
Beemster; 2 A. David van Blok
land, P. J- Koster, Hoogkarspei;
2 B. Richtje's Adéma 2, C. Wii-
denes, Sijbecarspel; 2 C. Adema
1 v. d. Dijk, W. J, Schipper,
Spanbroek; 3 A. Adema van het
Witte Hek, J. Schouten. Ooster
blokker; 3 B, Anna's Adema,
Gebr, Wagenaar, Binnenwiizend;
3 C. Adema 48. N. Ruyter,
Beemster; E. V. Adema 2 van
het Oude Slot, J. E. J. Kramer.
Burgerbrug.
Rubriek 3 Stierkalveren, ge
boren van 1-19 Februari 1950.
1 A. Adema 79 van de Beu
kenhoeve, Wed, D. Ruyter. Nib-
bixwoud: 1 B. Trien's Adema 4,
J. van Diepen, Binnenwijzend;
1 C. Atlantus van Blokland. P
J. Koster, Hoogkarspei; 2 A.
Als een boze storm was de hervorming door onze gewesten
gegaan. In de meeste sleden had de betrekkelijk kleine groep
aanhangers van de nieuwe religie vaste voet gekregen en haar
wil kunnen opleggen aan de slappe, uit het veld geslagen
katholieken, moor op het platteland was men, zelfs in de dorpen,
waar de pastoor ontrouw was geworden aan de oude religie,
voor het grootste gedeelte katholiek gebleven. Speciaal tot de
baljuws en de schouten van het platteland was het bevel ge
richt om „tot ruste van alle conincrycken, republieken. Steden
en landt goede politieorder ènde geregtigheyt te onderhouden
soo in kerckelycke als in wereltlycke saken", maar men kon
geen einde maken aan de geheime conventiculen (samenkom
sten van katholieken).
Door persoonlijke relaties met
vooraanstaande katholieken kenden
de bestuurders van de dorpen meest
al weinig uitrichten. Maar naburige
steden, die dikwijls zeer fel. waren,
kwamen de machteloze dorpsma
gistraten nog al eens te hulp.
Een schoolmeester in bet
complot-
Vooral de'starre belijders van de
nieuwe religie te Enkhuizen waren
D§ uitateg van de gisteren
voor het wereldkampioenschap
schaken te Amsterdam gespeelde
partijen luidt: (derde ronde):
jteshevsky (V.S.)—v. d. Berg
(Ned) 10 (28 zetten); Tartako-
wer (Fr.)—Ü'Kelly (Belg.) U—1
(49 zetten); Plrc (Joego SI.)
Rossolimo (Fr,) remise (40 zet
ten) Stahlberg (Zweden)Fol-
tys (Tsj. Slow,) afgebroken (43
zetten); Gligpric (Joego SI.)—
Golombek (Eng.) afgebroken (41
zetten); Gudmundsson (IJsland)
Donner (Ned.) 0—1 (28 zetten)
Szabados (It,)—Najdi».'f (Arg.)
remise (32 zetten), Van Scheltm-
ga (Ned.)—Kotinauer (Tsj. Si.)
remise (32 zetten): Trifunovie
(Joego SI.)Euwe (Ned) remise
(21 cetten)Pilnik (Arg.)—Kra
mer (Ned.) afgebroken (43 zet
ten).
Afgebroken partij uit de twee
de ronde: O'Kelly (Belg.)Qli-
garic (Joego Si,) Q—1 (41 zet
ten).
Heden wordt de vierde ronde
gespeeld. De partijen van de 5de
ronde (Donderdag) zijn: Pilnik—
O'Kelly, Plrc.—Tartakowep,
StahlbergKramer, Trifunovie—
Rossolimo, Van SehcltingaFol-
tys, Rehevsky—Euwe, Gudmund-
ssonKnottnauer, Szabados-v. d.
Berg, Gligoric—Donner, Golom
bekNajdorf,
Na de derde ronde luidt de
stand: 1/2 Giigorie en Rossolimo
2 punten: 3/6 Stahlberg, Reshev-
sky, Najdorf en v. d, Berg lV2pt„
7/19 Tartakower, Pilnik, Pire
van Seheltinga, Ga-
Euwe 1 pt„ 14/19
'nfunovic,
lombek en
Kramer, Gudmundsson, Szabados
Donner, Foltys en O'Kelly pt„
2Q Kotinauer o pt.
Amerikaanse economische
hulp voor Philippijnen
MANILLA. 14 Nov. (Reuter).
In het kader van een over
eenkomst, welke heden door de
Philippijnse president Quirjno
en de directeur van de E,C,A.,
Foster, is getekend, zal Amerika
aan de PhTUnpijnen economische
hulp ten bedrage van 250 mil-
lloen dollars verstrekken-
In verband met het gunstige ver
loop van het optreden van pseudo-
vogelpest in ons land, heeft de
Minister van Landbouw, Visserij en
Voedselvoorziening alle verbods
bepalingen betreffende vervoer, 't
houden van markten en verkopin
gen veor het grootste deel van het
land ingetrokken.
Alleen het verbod van keuringen
en tentoonstelling blijft voorlopig
voor het gehelg land bestaan.
Daarnaast blijven de verbodsbe
palingen omtrent in- en doorvoer
van hgt buitenland uit, gehand,
haafd.
De verbodsbepalingen ten aan
zien van vervoer van levend en
dood pluimvee, veren, eieren, broed-
eieren, pluimveemest on verpak
kingsmateriaal uit, naar of binnen
een grensstrook van 5y, KM
breedte langs de Belgische grens
en in de provincies Zuid-Holland
en Overijsel (waar nog enkele be
smettingshaarden zijn) blijven ge
handhaafd.
Do pluimveehouders doen echter
goed de hygiënische verzorging van
hun kippen op een zo hoog moge
lijk peil te handhaven, opdat er
niet een herhaling kome van de
pseudo-vogelpest.
er op uit het platteland te hervor
men. Zij wisten dat de dorpen nog
lang niet voor de hervorming ge
wonnen waren, Had de Synode
van Haarlem in 1592 met ba/rek
king tot de dorpen, die een Streek
vormden tussen de ateden Hoorn
en Enkhuizen niet verklaard, dat
men daar nog vol zat met bijge
loof, zoals „klokken kleppen op
sekere uyren, eruyeen voor die
huysen ende op de graven te stel
len, gestorven craemvrouwen door
vrouwen superstitieuselyck te doen
dragen ende wat diergelyeken
meer is."
Er moest goed toezicht worden
uitgeoefend, Daarvoor stelde men
aan schoolmeester Joost Cornells
uit het Westeittde. die volgens het
gebruik van die tijd ook voorzan
ger was in de protestante kerk van
Bovenkarspel—Broekerhaven. Men
kon van hem opaan en hij stond
hoog in aanzien bij dominee Gerar-
dus Vesterman uit Enkhuizen, een
van de meest vooraanstaande pre
dikanten,
BÜ heeft succes,
De Strekers, die al heel spoedig
door hadden wat voor een man
Joost Cornells was, lieten hem
niet los. Zij gingen door met hun
geheime samenkomsten; vele pries
ters kwamen in boerenkleding bij
dg mensen binnen om katechismus-
onderrleht aan de jeugd te geven.
Hetergerde hem zeer en bü zepht
-i»- "ep gelegenheid om zich te
Wreken.
En deze kwam. In 1606 had hij
op een morgen drukte bemerkt in
de schuur van de tuinder Jan
Herox Kuiper op het einde van
Bovenkarspel. Hij waarschuwde 'n
paar handlangers en achter het
dorp om ging men in een schuitje
naar de schuur toe. De wachtpos
ten, die Uitgezet waren, hadden in
ditschuitje niets bijzonders gezien
maar tee de schuit aan de tuin
kant werd vastgemeerd. zagen zij
Joost Corneüs in boerenkleding op
de wal springen. Inderhaast werd
de priester gewaarschuwd en door
het huis van Jan ontsnapte hij met
pep schuitje en verdween in de
richting van Wervershoof.
De meester dringt de schuur
binnen,
De messter drong met ziin hand
langers de sehuur binnen, Hij vond
daar wel een Hink aantal dorpelin
gen en zag op de grond een paar
gebedenboeken liggen- .,ï*a", zo
riep hij uit. een van die hoekjes
oprapend, „ik had het altyd wel ge
dacht! Hier wordt paplstgry be
dreven!!"
..Maar meester", zo bracht Jan
in het midden, „mogen we niet met
elkaar bidden? Hier is toeh geen
priester te zien,"
„Bidden?" zq riep hij veront
waardigd uit, „dat doe je in de
kerk. Maar wat zie je hier Zondags
in de kerk. Nog geen dertig men
sen. Als er wat bijzonders aap de
hand is of wij willen het avond
maal des Heren vieren, dan moeten
wij mensen uit Enkhuizen laten
komen, omdat er hier niets te vin
den is."
„Dat kan wel wgar zijn", zei Jan,
„maar bidden in een schuur is
nooit verboden,"
Hii komt met een boete vrij.
Na enig gepraat kwam hij over
een aan meester Joost een boete te
betalen van 9 gulden en 18 stuivers.
Qp 28 Maart 1608 kwam de zaak
nog eens voer vqor het Schepep-
PRESIDENT VAN DE
MOLUKKEN GEDOOD
DJAKARTA, 14 Nov, (Aneta).
Dinsdag werd te Djakarta
medegedeeld, dat de zender-
Ambon onbeschadigd in handen
van de Indonesische strijdkrach
ten was gevallen.
Van welingelichte zijde ont
ving het Indonesische pers
bureau Antara bericht, dat de
president van de Republik Mo.
luku Selatan, Manuhutu, en de
leider van de strijdkrachten der
R.M.S. Pattimena. door hun
eigen soldaten gedood werden,
voordat Molukse troepen het
eiland Ambon verlieten.
Bevestiging van dit bericht
kon niet verkregen worden.
gerecht te Enkhuizen, maar daar
tijdens het bestand de katholieken
iets vrijer ademden en er, zo merk
te een van de vroede vaderen bit
ter en schaper op, „in Den Haag
onderhandeiinghe gaende synde,
dat Romanisten of papisten vrye
openbaere exercitie van haere
godsdienst souden verwerven", kon
men er ook niets meer tegen doen.
Qek Grootebroek krijgt een beurt.
Terzelfder tijd organiseerde
meester Joost een inval bij Jans
neef Pieter Kuyper in Groote
broek. Ook in die schuur ontdekte
hij gen samenkomst, maar neef
Pieter, die op de milde stemming
van de Staten speculeerde, wist
het voor de Ehkhuizer schenen-
rephtbank zo te plooien, dat men
tegen betaling van een gouden
gulden Vlaems zijn schuur voor
katholieke samenkomsten mocht
inrichten en zo ontstond de eerste
officiële schuilkerk in Grootebroek
onder het waakzaam oog van Enk
huizen. Jammer dat na het bestand
aan deze vrij gunstige beschikking
een einde kwam.
Armoede in Friesland,
Groningen en Drente,
In de dorpen in West-Friesland
kon uiteindelijk het. godsdienstig
leven worden gered, omdat men
daar on danks het scherpe toezicht
van-de steden Hoorn en Enkhui
zen verschillende missionarissen
op 'de dorpen kon plaatsen Maar
in de Noordelijke provincies, waar,
vooral in Drente, de toestand nQB
beter was op het platteland dan
in West-Frieslapd, is het katholi
cisme in het begin van de 17e eeuw
verdwenen door gebrek aan ziel
zorgers. En vooraj in deze atreken
waren de steden nog meer Op hun
hoede om indringende priesters op
het platteland te weren,
Oppassen voer Leeuwarden,
Het stadsbestuur van Leeuwar
den was zeer aptief. Zij had overal
haar voelhorens uitgestoken en zo
gauw het maar iets bemerkte,
spoorden de vroede vaderen de
grietmannen op de dorpen aan om
in te grijpen. Het werken op het
platteland was voor een priester
zeer gevaarlijk. Zeer uitvoerig ver
telt de Jezuit V, Bergen (1552-1600)
daarover in een verslag aan SÜn
Overste; „Ik moet dier 's nachts
werken", zo schreef hij, „na bre
vier te hebben gebeden, hoor ik
biecht en te middernacht, als het
goed donker is, ga ik er op uit om
hier en daar te dopen, Daarna las
ik de H. Mis, preekte en dan gin
gen de meesten naar huis. Wier
huwelijk in orde moest worden
gemaakt, bleven nog even, maar
als de zon opkwam, was ik met 'n
schuitje alweer PP weg naar een
ander dorp. Als de heren ven
Leeuwarden er achter komen, is
hgt gedaen."
Groningen zorgt voor dc
nieuwe religie.
De stad Groningen, die het lang
ste trouw waa gebleven aan de
aloude katholieke religie en waar
men een goede bisschop bad ge
kregen, was na hare reductie in
1594 uitermate fel. Prins Willem
Lodewijk voelde zich pok wal
enigszins geroepen qm hieraan
mede te werken en het had zijn
instemming dat men in Groningen
heel goed toezag wat er in Drente
en de Ommelanden gebeurde. Toen
er op Maria Lichtmis 160(1 bekend
werd, dat er een priester met ander
volk uit Groningen op een. slede
Drente was doorgegaan en m he<
gehucht opten Spyker bij Roden
de H. Mis had opgedragen en kin
deren gedoopt had, was men zeer
verontwaardigd en eiste scherpe
maatregelen. GP deze wijze droe
gen de steden ook het hunne bij
voor de geestelijke verarming van
hSt (Arrttef11 Enkhuizen, Sch®PeP:
hoek 1610—1612; Oude Recht
Archieven ttQ- 4882 F_ van
Hoeek S.J, Sehetg van de ge-
gehieclenia fler Jeziuiten in we-~
Alkma^"^ B. VOET9
Nationale aalmoexênier
der Gidsenbeweglng
UTRECHT (K.N.P.). Het
Nederlandse Episcopaat heeft de
zeereerwaarde heer A, Wdgcij-
burg benoemd tot nationaal aal-
moeggnier d@r Gidsenbeweging
in Nederland. Aalmoezenier
Wilgenburg waa reeds enige ja
ren als diocesaan aalmoezenier
verbonden aan de Gidsenbewe-
ging in het aartsbisdom Utrecht
Vijftig jaren marineman
Aan de Maj oor—monteur J.
Westhof van de ondêrzeedienst te
Rotterdam zal Woensdag de com
mandant van de anderzeedienst,
kapitein ter zee A. Molenaar de
grote gouden medaille voor vijf
tig jaren militaire dienst uitrei
ken, Maj per Westhof heeft zijn
lange Marinelcophaan voorname
lijk doorgebracht op de onderzee-
dienst.
Alcmaria 46, J. Swaan. Schager-
waard. 2 B. Tristan van Blok
land, P. J. Koster, Hoogkarspei;
3 A. Trijntje's Adema 15, Jb
Wiering, Zwaagdük; E. V. Ade
ma 80 v. d. Beukenhoeve, Th.
Ruyter, Nibbixwoud; E. V. Naas,
N. van Diepen. Hoogwoud: E. V.
Hassan, D. Kaan Nz., Wierin-
gerwaard.
Rubriek 3, Stierkalveren, ge
boren voor 20 Februari tot 5
Maart 1950.
1 A. Adema 3 van het Witte
Hek, J. J, Schouten, Oosterblok
ker; 1 B. Jonkheer. M. van Die
pen, Hoogwoud; 2 A. Booy's
Adema 22, J, van BerkeJ Cz.
Wognum; 2 B, Adema 18 van de
Boom. T. Pereboam, Venhuizen;
E. V. Adema D 16, J, van Die
pen, Hoogwoud: E. V, Adema 4
van het Witte Hek, J. J. Schou
ten, Ooaterblokker.
Rubriek 4 Stierkalveren gebo
ren van 6 tot 31 Maart 1950.
1 A. Adema van Nelly 7. C.
Hooyberg, Venhuizen; 1 B. Ade
ma 10 van de Beemsterhoeve.
Wed. J. Ruiter. Beemster; 1 C.
Rens. Jb. Kroon, Hauwert: 2 A.
Alex 12 v. d, Marinushoeve, L.
Wardenaar, Sehagen; 2 B, Trijn
tje's Adema 2, Jo Blauw. Wog
num; 3, Max 19. C. Marees,
Schagerbrug; E. V. Julia's Lind
berg. L. Laan, Bnbeldilk,
Rubriek 5. Stierkalveren, ge
boren 1 April 1950 en later.
IA. Saartjes Adema, J, van
Langep, Heer Hugowaard; l B.
Adema van Grietje 229, P. Ko
nijn, Venhulzen; 2. Spaans Ade
ma 2, J. Koopman Wogmeer:
3 A. Meeidijker Adema 11, J.
Schenk, Barsingerhorn; 3 B
Clara g Aclema 6, J, van Diepejv
Binnen wiizend; 3 C, Boov's
Adema 23, J. van Berkel Cs,
Wognum: 3 D. Jonkman. N. van
Diepen. Hoogwoud; E. V. Laan's
Adema 8, K, Bruin, Venhuizen;
E V. Leopold, J. van Berkel,
Hoogwoud.
Rubriek 6, Kuikalveren,
1 A. Anna 14, Gebr. Wage
naar, Binnenwiizend; 1 B.
Beerepoot, Spanbroek; 2 A. Jo
hanna 20, Gebr. Wagenaar, Bin
nenwijzend; 2 B. Griet 22, J. J.
Schouten, Oosterblokker; 3 A.
Triintje 12, J .J. Schouten. Oos-
terbiokker; 3 B. Willemijn 3, K.
Hoogetoorn, Beemster; E. V.
Neliv 6, J. J. Schouten, Ooster
blokker; E. V. Griet 21, J. J.
Schouten. Oosterblokker.
Rubriek 7. Hokkelingen.
1, Mina 20, L. Kreuger, Beem
ster; 2. Nora 29, N. J, van Ber
kel, Hoogwoud.
Seretse Khama heeft te ken
nen gegeven, dat hij afstand ge
daan heeft op zijn recht als
stamhoofd van de Bamang-
wato s. De Britse regering
heeft de productie van grote
tanks thans verdubbeld. De
Franse schilder Picasso heeft
geweigerd een tentoonstelling
van zijn werken in Londen te
bezoeken omdat hij wilde pro
testeren tegen de houding van
de Engelse regering inzake het
„vredescongres van Sheffield.
De moordenaars van de presi
dent van Venezuela zijn gearres.
teerd. In Italië is een staitmg
uitgebroken van het personeel
van de verkeersdiensten. De
geallieerde hoge commissie heeft
bepaald, dat de West-Duitse
politie slechts wapens van bui
tenlandse makelij mag dragen.
„ONDERPAND VOOR ONZE
OPSTANDING"
Kardinaal von Faulhaber
over het nieuwe dogma
MUNCHEN, (KNP) „Een
dogma komt niet van de hemel
geregend, zoals het manna in de
woestijn. Het moet voorbereid
worden door ernstige weten--
schappelijke^ studie en door ge
bed zeide Kard. von Fauihaber,
aartsbisschop van MÜnchen, Zon
dagavond in een preek tijdens
ue plechtige herdenking van da
dogmaverklaring in de kathe
draal van München. De Kardi
naal schetste het verloop van da
feestelijkheden in Rome en ver
volgde:
„Het is geen nieuwe geloofs-
leer, tteweest. die Z. H. de Paus
op 1 November heeft afgekon
digd. Want reeds meer dan 1200
jaar Viert de Kerk het feest van
Maria's Tenhemelopneming. Van
verschillende zijden zijn protes
ten tegen het nieuwe 'dogma ge
komen. Ik heb zelf ook dergelij-
ke brieven ontvangen, waarin 'n
ontstellende onwetendheid over
de Katholieke geloofsleer tot uit
drukking komt. Het dogma van
Maria's lichamelijke opneming in
de hemel is als geloofspunt door
een traditie zo vast gegrondvest,
dat geen enkele tegenspraak de
katholieke christenheid daardoor
in de war kan brengen of vér-
mag te schokken. Christus is uit
eigen kracht ten hemel gestegen,
de Moeder Gods is door de kracht
Gods ten hemel opgenomen,"
„God is een God der levenden
en niet der doden", zo besloot de
Kardinaal zijn predikatie.,, Hii is
de Opstanding en het Leven, en
daarom moet aan het einde aller
dingen het leven staan en niet
de dood, Dit bevat een troost
voor alle mensen, die van goe
de wille zijn. En de opneming
van Maria in de hemel is een on
derpand voor onze opstanding."
CEVAARLIIKE
VERGISSING
De heer V. M. uit Santpoort,
diesedert kort met verlof uit
Afrika in Nederland vertoeft,
werd gistermorgen te 's Graven-
hage 't slachtoffer van zijn eigen
vergissing.
In een zware regenbul, reed hii
met zijn ford-auto van Üe Jacob
Catsstraat naar de Zuldwal, In de
veronderstelling dat het water
van de Zuidwal een geasphal-
teerd wegdek was, reed hij par
does de gracht in, Door het ver
breken van het achterraampl'
wist M. uit de wagen te kome
en toegeschoten voarbiigangei
haalden de onfortuinlijke drer
kaling uit het water. De auto
later door een kraanwagen op
droge gebracht.
