Nieuw
»Keer terug tot de brede basis«
Burgemeester van Finsterwolde
uit raadszaal weg-getreiterd
Moet Minister Spitzen
opgeofferd worden?
U.S.A. achter Nederland
inzake Nieuw-Guinea
Sovjet-vliegtuigen illegaal
boven West-Duitsland
Koninklijk Paar bezocht
hoofdstad van Z.-Ho!land
Romme weet
het wel...!
Bezuinigen!
Communistische agitatie
nog heer en meester
EDITIES VOOR ALKMAAR, HOORN, DEN HELDER, SCHAGEN
nHd
PROF. ROMME TOT DE REGERING:
Naar de finish
met dezelfde ploeg
Militair Gezag
Europa dichterbij
dan China"
Russisch veto
Brandstichting te
Emmer-Compascuum
Speelgoed voor Groningen en Drente
Scheepsberichten
Abonnementsprijs f 4.65 per kwartaal, f 1-.56
per mnd., inclusief incasso. Advertentie-tarief
per editie 16 ct. per m.m., minimum f 2.SB;
in aNe edities 26 ct. per m.m., minimum f 4.—
familieberichten 20 ct., resp. 30 ct. per ra.rru
Bij contract belangrijke korting. Directeur:
E. J. M. Stumpel. Hoofdredacteur: H.N.Smits.
Bankrelaties: Noorderbank: Nederl. Credietbank
Buiten God ts 'l nergens
veilig. (Vondei)
HET FBIT
A
S
H
VAN HEDEN
Pagina 1
Vrijdag 17 November 1950 46e Jaargang No. 12020
Kantoren: HOORN. Draafsingel 59. teL 4243. Grote Noord 77, teL 4362 K 2290; ALKMAAR. Ritsevoort 56. teL 2046. (2 lijnen), K 2200; DEN HELDER. Keizerstraat 89, teL 2800 K 2230; SCHAGEN. Molenstraat 52. ieL 459 K 2240
VRIJWEL NAUWELIJKS nadat
de heer Hofstra van de Partij
van de Arbeid, in de Tweede
Kamer had betoogd „sceptisch
te staan tegenover de mogelijk
heid van bezuiniging" kondigde
zijn partijgenoot, minister Lief-
tinck, de noodzakelijkheid van
een bezuiniging van 100 tot 150
millioen aanen nog wel op
de kortst-mogelijke termijn
En dat niet alleen: maar hij
sprak in dit verband zelfs van
een „ombuiging van het finan
ciële beleid" en het is dus duide
lijk, dat ons wat te wachten
staat. Veel bijzonderheden heeft
de minister nog niet medege
deeld, maar ze zullen wel gauw
bekend worden, want, zo zei hij,
de voorstellen zullen „ten spoe
digste bij de Staten-Generaal
worden ingediend".
Die millioenen zullen gezocht
en gevonden! moeten wor
den „op de gewone dienst, de
buitengewone dienst I (de z.g
aflopende uitgaven) en het
Landbouw-egalisatiefonds". Dit
laatste geeft eigenlijk de enige
aanwijzing: het zal hier gaan om
vermindering van de subsidies
op levensmiddelen en derhalve
over „wijziging" in het prijs
peilWij zijn razend be
nieuwd hoe de regering dit var
kentje denkt te wassen in ver
band met de loon- en prijspoli
tiek en haar actuele aspecten!
Het ligt niet in de bedoeling,
daarnaast de geldcirculatie on
belemmerd haar gang te laten
gaan. Want de bezuiniging heeft
ten doel het monetaire even
wicht te handhaven, tot behoud
van de waarde van het geld.
Een „demonstratief-niet-sluiten-
de begroting" zou dit gevaar op
roepen. Ongeremde geldcircula
ties ook. Blijkbaar heeft de
regering ingezien dat zoals
wij toen betoogden de dis
conto-verhoging van procent
niet voldoende was om de
„noodzakelijke" credietbeperking
te verkrijgen. Voortaan zullen
namelijk, zoals de minister mee
deelde, alle credieten boven de
50.000.aan de goedkeuring
van de Nederlandse Bank onder
worpen zijn.
Maar het is natuurlijk
niet de bedoeling, om de ver
antwoorde investeringen
voor doeltreffende industriali
satie te beperken. Het was zelfs
deze P.v.d.A.-minister, die zei,
dat deze investeringen voorrang
moeten hebben boven maatrege
len tot behoud van het tegen
woordige levenspeil, want be
vordering van de industrialisatie
o.a. is nodig, om de ramp dei-
werkloosheid te voorkomen. Als
daartoe om die ramp te voor
komen verlaging van het
levenspeil nodig is, zou dit on
vermijdelijk zijn. Minister Lief-
tinck hoopte echter, dat het zo
ver nooit zou komen. Temeer
niet, menen wij. omdat in ver
band met de dreigende verlaging
van de levensmiddelensubsidies,
toch al iets aan dat peil zal wor
den gedaan....
Een verheugende mededeling
van de minister was, dat er ook
z.g. „efficiëncy-bezuinigingen"
zullen komen, vooral ook op be
paalde, veel becritiseerde, mili
taire uitgaven. Spaarzaamheid is
lang niet altijd de hoogste deugd
in militaire kringen!
Minder duidelijk was de mede
deling van minister Lieftinck
inzake sommige salarisverhogin
gen. Over de verhogingen van
een aantal top-salarissen hebben
w5j al vroeger vooral om psy
chologische redenen onze
verwondering uitgesproken. Nu
is er weer o.a. 100.000.als
extra-post uitgetrokken op de
begroting van Binnenlandse Za
ken, voor een aantal ambte
naren, die extra-zwaar werk
hebbenvooral in het
buitenland. Wat Binnenlandse
Zaken met reizende ambtenaren
in het buitenland te maken
heeft, zullen we eens in de
„Handelingen", het volledig ver
slag der Tweede Kamer, moeten
nazien:!
In elk geval is bet bezuini-
gingsbetoog van minister Lief
tinck een zaak, waarvan ons
vólk de ernst niet mag ontgaan.
Mevrouw Hertogh heeft
een bezoek gebracht aan
haar dochtertje Bertha,
dat met haar echtgenoot
Abidin, een Mohamme
daans onderwijzer, en
haar verzorgster Ami-
nah in Singapore woont.
Over enige dagen begint
het proces, waarin de
hoogste rechter in de
Britse Kroonkolonie zal
moeten uitmaken of Ber
tha al dan niet te jong
was om te trouwen en
of zij met mevr. Hertogh
naar Nederland zal moe
ten terugkeren. V.l.n.r.:
mevr. Hertogh, Bertha
en haar verzorgster
Aminah.
(Van onze parlementaire redacteur)
Bij de eerste ronde van de algemene beschouwingen over de
Rijksbegroting had prof. Romme, de voorzitter van de K.V.P.-
fractie, de wens benadrukt, dat teruggekeerd zou worden tot
de brede basis, die zoals bekend versmald is door het heen
gaan van minister Schokking. De regering zou op de meest
geëigende wijze naar dit doel moeten streven. Bij de replieken,
die gisteren werden gehouden, verklaarde mr. Oud (V.V.D.),
dat deze passage uit de rede van prof. Romme hem niet geheel
duidelijk was en dus vroeg hij om een nadere verklaring.
staat. Minister Spitzen is geen
politieke figuur, hjj zou zonder
bezwaar weer in het ambt kun
nen terugkeren, dat voor hem
open is gehouden en aldus zou
het departement van Verkeer en
Waterstaat vrij komen voor een
bewindsman, die niet alleen de
christelijk historische beginselen
is toegedaan zoals minister 's Ja
cob. maar deze ook belijdt door
een vooraanstaande plaats in
die partij.
Deze oplossingm oge dus zeer
voor de hand liggen, voor de
heer Spitzen is het ontegenzeg
lijk geen prettige gedachte c
zijn ministeriële hoofd te moe
ten offeren op het blok van het
algemene politieke welzijn. Het
was waarschijnlijk daarorri, dat
dr. Drees verklaarde, dat hij
niet voor „kunstmatige wijzigin
gen" voelde, maar daar staat de
verklaring van prof. Romme
tegenover, dat hij voor deze
„persoonlijke kanten" van de
zaak niet uit de wég wil gaan.
De nadere verklaring van prof.
Romme was intussen de sensatie
van de middag. Hier en daar
vormden zich groepjes, waarin
de vraag besproken werd wat
prof. Romme met zijn eis tot
herstel van de brede basis be
doeld kan hebben. Het wil ons
Prof. Romme gaf de gevraag
de verklaring door er op te wij
zen, dat de regering kon weten,
dat het kabinet in 1948 niet zou
zijn tot stand gekomen, wanneer
het ware samengesteld zoals nu.
En wat de toekomst betreft, her
haalde hij de opmerking, die
van K.V.P.-zijde in het Voor
lopig Verslag was geplaatst: Een
versmalling van de basis kan
slechts uitlopen op een zaken
kabinet met alle gevolgen van
dien. In deze passage is waar
schijnlijk bedoeld te zeggen, dat
het kabinet in dat geval het ge
vaar loopt de politieke bindin
gen te verliezen, die het nu, ook
al moge het dan een program-
kabinet zijn, ontegenzeglijk heeft.
Had de minister-president in
zijn antwoord betoogd, dat hij
niet voor kunstmatige wijzigin
gen voelde, in tweede instantie
beklemtoonde prof. Romme nog
sterker, dat het bepaaldelijk een
eis van de K.VP.-.fractie is, dat
de basis van 1948 hersteld
wordt. Het zou beslist onjuist
zijn de persoonlijke kanten van
deze aangelegenheid hierbij op
voorhand te willen ontzien.
Vooral deze laatste toevoeging
maakte het iedereen, die geen
vreemdeling is in het politieke
Jeruzalem, duidelijk welke op
lossing prof. Romme voor ogen
NOG ALTIJD VORDERINGEN
Ook thans zo deelt de Rege
ring de Tweede Kamer mede
nog komen gerégeld vorderingen
op het Militair Gezag binnen. De
bedragen, welke met deze vor
deringen zijn gemoeid, variëren
van enkele tientallen tot enkele
tienduizenden guldens.
Het is niet altijd na te gaan,
waarom bepaalde vorderingen
niet eerder werden ingediend. In
sommige gevallen kon de hoogte
der vorderingen pas laat worden
vastgesteld, omdat de betrokken
crediteuren niet eerder de be
schikking over alle nodige gege
vens voor de berekening hadden
gekregen. In andere gevallen zijn
de crediteuren er pas na veel
correspondentie met tal van in
stellingen en diensten in geslaagd
de weg naar het ministerie van
financiën te vinden voor de af
doening van deze oude M.G.-
zaken.
AUTO REED KANON AAN
Een personenauto is gisteravond
;in de buurt van Elspeet tegen een
stilstaand kanon aangereden. De
loop van het kanon drong dwars
door de auto. Een dame die haar
man in de auto vergezelde, werd
zwaar gewond. Haar echtgenoot en
een andere passagier, een dame uit
Nunspeet, werden minder ernstig
gewond. Allen zijn zij naar het zie
kenhuis Salem te Ermelo vervoerd.
De auto werd totaal vernield-
voorkomen, dat de voorzitter
van de K.ViP.-fractie het beslist
noodzakelijk acht, dat de par
tijen, die verantwoording dra
gen voor de totstandkoming van
dit kabinet, ook tot de eindstreep
van de verkiezingen in 1952
daaraan verbonden blijven.
(Vervolg od Dag. 5)
Bommen ontploft te Rome
Vandaag zijn bijna gelijktijdig in
het centrum van Rome twee bom
men ontploft, waardoor de kantoren
van de Republikeinse partij en de
Socialistische Eenheidspartij zwaar
werden beschadigd. Voor zover men
kan nagaan, zijn er geen persoonlijke
slachtoffers.
De commandant van een der
„Vliegende Hollander" Con
stellations van de K.L.M., de
Hoornse vliegtuigbestuurder
F. Peetoom, woont in New
York de opvoering van Wag
ner's opera „De Vliegende
Hollander" bij en bood tijdens
de pauze de sopraan Astrid
Varnay een originele bloemen
hulde aan. De bloemen waren
gerangschikt in een gevleu
gelde Nederlandse klomp.
n
CHURCHILL WAARSCHUWT:
Winston Churchill, de Britse Con
servatieve leider, heeft Engeland en
de met dit lan<l verbonden mogend
heden er voor gewaarschuwd zich
niet te veel vast te leggen in China
of omgeving „op een ogenblik, dat
het gevaar in Europa ons aller geest
moet bezighouden".
Hij verklaarde dit, nadat de mi
nister van Defensie, Emanue] Shin-
well, het Lagerhuis een overzicht
van de toestand in Korea had ge
geven.
BONN VOOR RESOLUTIES
VAN STRAATSBURG
De West-Duitse Bondsdag heeft
Donderdag met een kleine meer
derheid alle zeven resoluties
van de Raad van Europa aan
vaard. Tot deze resoluties be
horen ook die, welke de vor
ming van een Europees leger en
het plan-Schuman voorstaan.
WASHINGTON, 16 Nov. (Reuter). De V.S. hebben Neder
land verzekerd, dat zij het verzet tegen de Indonesische aan
spraak op Nederlands Nieuw-Guinea steunen, aldus heeft
Michaël Mc Dermott, een woordvoerder van het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse zaken, verklaard.
Mc Dermott ontkende eveneens, dat de V.S. zich militaire
bases in Nieuw-Guinea, trachten te verschaffen. Een bericht
uit Sydney (Australië), dat president Truman en generaal
Mc Arthur op hun bijeenkomst op het eiland Wake besloten
in Nederlands Nieuw-Guinea sterke militaire bases aan te
leggen, noemde Mc Dermott „volkomen onjuist". „De Ame
rikaanse regering tracht geen bases in Nieuw-Guinea te ver
krijgen", aldus Mc Dermott.
Een Amerikaans straalvliegtuig verklaarde, dat Dinsdag ten
is Zaterdag in de nabijheid van
Frankfort een Sovjet-Russisch
passagiersvliegtuig tot op 170 ra.
genaderd om de identiteit ervan
vast te stellen, omdat het Sovjet-
Russisch vliegtuig geen richting
en hoogte had opgegeven. Dit is
door een woordvoerder van het
hoofdkwartier der Amerikaanse
luchtmacht te Frankfort ver
klaard.
De woordvoerder zeide dit in
een commentaar op het Sovjet-
Russische protest over een „aan
val" van een Amerikaanse straal
jager op het Sovjet-Russische
vliegtuig, waarin Maurice Thorez
werd vervoerd.
In het Russische protest, zoals
wij gisteren meldden, was ver
klaard, dat de Amerikaanse
straaljager het Sovjet-vliegtuig
tot op 10 meter was genaderd en
het een tweede keer opnieuw tot
zeer dichtbij naderde.
Een Amerikaanse woordvoerder
(Van een onzer verslaggevers)
FINSTERWOLDE. De gemeenteraad van Finsterwolde kan
nog vergaderen zolang het wetsvoorstel, om B. en W. van
Finsterwolde haar bevoegdheid te ontzeggen, door de Tweede
Kamer nog niet is aanvaard. Het is begrijpelijk, dat de com
munistische meerderheid van deze raad hiervan een gretig
gebruik maakt.
Op 6 November werd in Fin
sterwolde een spoedeisende
raadsvergadering gehouden, om
de regeringsmaatregelen, betref
fende het bestuur van Finster
wolde, te bespreken. Daags
daarna kwam het wetsvoorstel
af en het was dan ook te ver
wachten dat de communisten ge
bruik zouden maken van hun
raadsmacht en nog eens een
spoedeisende vergadering zouden
uitschrijven om hun ontstem
ming over dit wetsvoorstel, in
tegenwoordigheid van talrijke
partij-genoten die reeds een
half uur voor de aanvang van
de vergadering op de publieke
tribune zaten kenbaar te
maken.
Deze raadsvergadering vond
gisterenavond plaats, maar tot
ageren over het wetsvoorstel
kwam het niet, omdat de burge
meester van Finsterwolde, de
heer J. Tuin, nog voor het be
handelen van dit agendapunt de
raadszaal verliet
„Ondeugdelijke notulen"
Toen de burgemeester voor
stelde- om goedkeuring aan de.
notulen te hechten, kwam de;
communistische wethouder Haa-
ken in het geweer.
„Deze notulen deugen niet,"
zo betoogde hij, „want er staan
verschillende zinsneden in, wel
ke niet door de communistische
woordvoerders gezegd zijn."
De burgemeester was bereid
om enkele correcties aan te
brengen.
Na de beprekingen omtrenl
de notulen stormde wethouder
Haaken plotseling op de publie
ke tribune af toen hij een ANP-
fotograaf ontdekte. Hij uitte zijn
bezwaren over het feit, dat de
burgemeester toestemming had
gegeven om te fotograferen. Hij
wenste te weten welke pers
deze man vertegenwoordigde.
De burgemeester wees er op,
dat hier geen enkel bezwaar
tegen kon worden gemaakt.
Voorts stelde hij de communis
tische wethouder gerust met de
mededeling, dat deze fotograaf
het A.N.P. vertegenwoordigde,
een volgens de burgemeester
zeer neutrale instelling. Hier
tegen kon toen ook de C.P.N.-
fractie geen bezwaar hebben.
Vervolg op pag. 3
GEALLIEERDE
VERSTERKINGEN
TE BERLIjN AANGEKOMEN
De eerste Britse en Amerikaanse
troepenversterkingen sinds het te
New York genomen besluit om West
Berlijn tot elke prijs te houden, zijn
Donderdag te Berlijn aangekomen.
Met een speciale trein kwam een
detachement Britse tanktroepen met
tien Comet-tanks van 34 ton, terwijl
een andere speciale trein de staf van
het hoofdkwartier en een groep
kwartiermakers van 't 6e Amer. in-
fanterieregiment bracht.
Geen contact tussen Tibet
en Rood China
Een woordvoerder van het In
diase ministerie van Buitenland
se Zaken heeft Donderdag ver
klaard, dat de regering van
Tibet geen onderhandelingen
voert met de regering van
Peking.
„DA CAPO" HEEFT BILBAO
BEREIKT
De Groninger kustvaarder Da
Capo, die, zoals bekend, enige
dagen geleden in de Golf van
Biscaye in moeilijkheden is ge
raakt, is thans door de Amster
damse kustvaarder Daje Böhmer
de hayen van Bilbao binnen-
minste 27 buitenlandse vliegtul
gen, vermoedelijk van Tsjecho-
Slowaakse nationaliteit, illegaal
over West-Duitsland hadden ge
vlogen, en Woensdag ten minste
twaalf. Men vermoedde, dat de
vliegtuigen naar Londen vlogen
om gedelegeerden voor het vre
descongres te Warschau af te
halen, doch de Amerikaanse
autoriteiten waren hiervan niet
in kennis gesteld.
De Sovjet-Unie heeft in de
Veiligheidsraad medegedeeld dat
zij haar veto zal uitbrengen
tegen de resolutie waarin een
beroep wordt gedaan op de Chi
nese communistische regering
om haar troepen uit Korea terug
te trekken.
RUSSISCHE SPIONNEN
HADDEN SUCCES
Harry Gold, tussenpersoon
voor de wegens spionnage voor
de Sovjet-Unie veroordeelde
Britse atoomgeleerde, dr. Klaus
Fuchs heeft in een proces te
New-York, waarin hij als ge
tuige van de openbare aanklager
optrad, medegedeeld dat Rus
sische agenten ïn 1942 de vol
ledige Amerikaanse gegevens,
voor de vervaardiging van
kunstmatige rubber, buna, in
handen wisten te krijgen.
EMMER-COMPASCUUM
Nader bliikt. dat de woning
welke in de nacht van Vriidag
on Zaterdae aan de Foxel te
Emmer-Comnascuum uitbrandde
en waardoor 3 gezinnen daklqos
werden, door K. aangestoken is
met de bedoeling een andere wo
ning te kunnen kriigen.
Ter gelegenheid van het bezoek van H.M. Koningin Juliana
en Z.K.H. Prins Bernhard aan Den Haag werd namens de
Haagse Jeugdactie het onder haar auspiciën ingezamelde
speelgoed, dat bestemd is voor plaatsen in Groningen en
Drente, aan H.M. de Koningin aangeboden. De daartoe
meest geschikte stukken werden door kinderen van alle
schakeringen uit de jeugdbewegingen aan een lang koord
meegevoerd in het Stadhuis, waar de symbolische aanbie
ding plaats vond. De kinderen trekken met het speelgoed
langs het Koninklijk Paar.
Gisteren hebben H.M. de Ko
ningin en Z.K.H. Prins Bernhard
hun bezoek aan de elf provinciën
besloten met een tocht naar Den
Haag. In de wat druilerige och
tenduren speelde dit bezoek zich
af in de min of meer ambtelijke
sfeer van de Prov. Staten, waar
de Commissaris der Koningin,
mr. L. A. Kesper, een korte rede
uitsprak.
In het Stadhuis werden het
gemeentebestuur, de gemeente
raadsleden en de vertegenwoor
digers van de Haagse burgerij
voorgesteld. Burgemeester Schok
king bood namens de stad een
canapé en twee kleine fauteuils
aan voor de kamer van de Prin
sesjes.
In de hal van het stadhuis
trokken hierna 600 vertegen
woordigers van de Haagse jeugd
voorbij. Zij droegen stukken
speelgoed, bestemd voor de kin
deren van Groningen en Drente,
uit dankbaarheid voor de hulp
in de laatste oorlogswinter. 25000
stuks speelgoed zijn voor dit doel
verzameld.
In de Trèveszaal werden onge
veer 135 burgemeesters uit de
provincie en hoofden van belang
rijke provinciale lichamen aan
het Koninklijk Paar voorgesteld.
Het werd hier al spoedig een on
gedwongen samenzijn.
Het bezoek aan Den Haag
vond zijn hoogtepunt en slot in
de gala-avond in de Koninklijke
Schouwburg.
Minister-president dr. W.
Drees, de minister van Binnen
landse Zaken. mr. F. Teulings,
de vice-president van de Raad
van State. mr. F. Beelaerts van
Blokland, de voorzitter van de
Eerste Kamer, mr. Kortenhorst.
de president van de Hoge Raad
mr. dr. J. Donner, de voorzitter
van de Algemene Rekenkamer,
de heer J. Sanders en generaal-
majoor Tans met hun dames be
vonden o.a. zich onder de ge
nodigden, die op het balcon
plaats genomen hadden.
Er werden op deze gala
avond vier één-acters gespeeld,
die speciaal voor deze gelegen
heid waren geschreven. Zij wer
den uitgezocht uit een groter
aantal stukken, tot het schrijven
waarvan in Zuid-Holland woon
achtige auteurs zich bereid had
den verklaard. De stukken wer
den uitgevoerd door amateur
gezelschappen uit de provincie
De spelers oogstten na elke op
voering een warm applaus. Daar
mee nam deze gala-avond een
einde. Toen de koninklijke .gas
ten opstonden om de zaal te'ver
laten werd er heel spontaan een
„Lang leve de Koningin", met
een daarop volgend „Lang leve
de Prins" door de voile zaal in
gezet.
SCHIP MET AMERIKAANSE
WAPENS AAN DE GROND
Het Amerikaanse Liberty-
schip Tiny is Woensdagavond,
ter hoogte van Cherbourg, aan
de grond gelopen. Vier sleep
boten hebben Donderdagmiddag
vergeefs gepoogd het vlot te sle
pen.
De Tiny heeft vier duizend
ton Amerikaanse militaire uit
rusting, waaronder gevechts
wagens, aan boord, bestemd
voor Cherbourg, Antwerpen,
Rotterdam en Bremen.
Amarapoora (rep.) Djakarta
-Rotterdam, passeerde 15
November Finisterre.
Johan van Oldenbarnevelt,
Djakarta-Amsterdam, 16
November van Port Said.
Dorsetshire (rep.) 15 No
vember van Djakarta naar
Rotterdam.
Empire Brent, Djakarta-Rot
terdam, 15 November 200
mijl Z.Z.O. Port Sudan.
Waterman, Djakarta-Rotter
dam, 16 November van
Port Said.
Grote Beer, Amsterdam-Nw.
Guinea, passeerde 15 No
vember Algiers.
Oranje, Djakarta-Amsterdam,
16 November te Suez.
Zuiderkruis, Rotterdam-Pu-
san, 16 November te Singa
pore.