ER WORDT GEBOUWD IN DRENTE
Provinciale primeur
op „Zes-landen-punt
De woningsituatie is hier veruit
de slechtste van het land
Woningbouw: het beste nieuws
voor duizenden gezinnen
Hoe verwaarloosde en gemeden uithoek
tot vriendelijk tuindorp emancipeert
Tekort van bijna 80 procent
moet worden ingelopen
Naar wij vernemen:
Om een miüioenen-
erfenis
Er wordt stevig slag geleverd
aan driedubbel bouwfront
Wat wenselijk
en mogelijk is
WOENSDAG 13 DECEMBER 1950
PAGINA 3
mm i
»-
(Van een onzer verslaggevers)
SCHOONOORD. Toen een eeuw geleden in zuidoostelijke
richting dwars door Drente van Hoogersmilde naar Emmen het
Oranjekanaal werd gegraven, stichtten de dijkwerkers en veen
arbeiders in het hart van de provincie een nederzetting, die
waarschijnlijk wel van een cynicus de naam Schoonoord kreeg.
Naar dit „zes-landen-punt", waar de grenzen van de gemeen
ten Zweeloo, Westerbork, Rolde, Borger, Odoorn en Sleen
samenkwamen, stroomde een bevolking, wier gemeenschap
allengs een legendarische naam kreeg, samengedrongen als zij
grotendeels was in een geheel van krotten en woonwagens,
dat de perken van iedere beschrijving te buiten ging.
Van de gedaanteverwisseling, die de Drentse woningtoestanden door het toenemen van de
bouwactiviteit ondergaan, levert Schoonoord een boeiend voorbeeld. Goede woningen ver
rezen, waar een eeuw lang in krotten was geleefd.
Vechtpartijen waren er aan de orde
van de dag, er werd stevig
gedronken, er heerste veel
t.b.c., de zuigelingensterfte was
zeer hoog. Toekomstmogelijkheden
zag nauwelijks iemand, de jongens
gingen van de lagere school direct
naar de werkverschaffing.
Men kan niet zeggen dat een van
de zes gemeenten zich aan deze uit-
(Van een onzer verslaggevers)
ER WORDT GEBOUWD IN DRENTE. Het is een van de vormen
waarin zich de emancipatie voltrekt van een gehele provincie,
lang voor de minste onder haar genoten gehouden. Er wordt
gebouwd: het is een in het oog lopend tsymptoom van die
algemene en krachtige streving omhoog, waarvan vaart en
bezieling voortdurend weer treffen wie Drente thans betreedt.
Als ge van het Zuiden uit naar Assen komt gereden, dreunen
de tankwagens van de DOMO uit Beilen u voorbij, richting
Amsterdam. Vier-en-twintig uur nadat Drentse koeien zijn
gemolken, staat t.b.c.-vrije Drentse melk bij de Amerikanen
in Frankfort op de ontbijttafel. De bouwmassa van de DOMO-
fabriek torent hoog boven het oude Beilerdingspil en zij is
fonkelnieuw. Zo nieuw staan tientallen andere fabrieken in
het Drentse land, en aan vele meer wordt gebouwd Er zit
vaart achter de industrialisatie van het Olie Lantschap, en daar
over is de laatste maanden heel wat geschreven. Maar niet
minder spectaculair en voor de toekomst der provincie en haar
ingezetenen van tenminste evenveel belang is de gelukkige
vaart die er zit in de verbetering van de volkshuisvesting.
Sedert mensenheugenis is Dren
te om zijn erbarmelijke woning
toestanden, zijn plaggenhutten
en keten berucht. Er was onge
twijfeld in latere vooroorlogse ja
ren een en ander verbeterd. In
1931 werden 743 woningen vol
tooid, in 1938, 1210. De oorlog
verlamde iedere bouwactiviteit,
tot dat uiterste minimum van
1 voltooide woning, dat in 194a
werd geteld. En daarna is, bi] de
woning- en gezinstelling van 31
Mei 1947, de balans opgemaakt
van 'een boedel, waarvan iedere
Drent uit eigen aanschouwing de
deplorabele staat al kende.
Met sobere maat gemeten
In alle 34 gemeenten zijn de
tellers rondgegaan, secuur en ge
wetensvol, langs alle woningen
of wat zij daarvoor hielden, aan
de hand van de soberste van alle
maatstaven, waarmede ,m ons
land woningen als zodanig wor
den geklassificeerd. Die maatstar
n.l. waarmede velen van hen zelt
van kindsbeen af, hun huis en
dat van de buurman hebben le
ren bezien. Als onvoldoende
slaapruimte tekenden zij slechts
de gevallen op, waarbij in het
zelfde vertrek personen sliepen
van 12 jaar en ouder van ver
schillend geslacht en niet me.
elkaar gehuwd. Zij noteerden
niets van de vele op uiterst pri
mitieve wijze met karton, plan
ken of stropakken in een schuur
of daarbuiten geïmproviseerde
nachtlegers. Ze zwegen van de
straat, waarin de zestig tot tach
tig jaar oude landarbeiderswo-
ningen verkeerden bijna alle met
halfsteens muren, zonder noe
menswaardige fundering neerge
zet. de bedsteden onder het laag
aflopende rieten of onbeschoten
pannendak, vochtig en bedompt.
In hun cijfers vindt men met
terug hoe de woninkjes zijn ver
zakt die indertijd op nog niet
verveend hoogveengebied wer
den neergeplant en die nu op
terpen staan, waarvan de zachf-
verende bodem voortdurend ver
der uitdroogt en inkrimpt.
Desondanks legde het door hen
verzameld materiaal de uitzon
derlijke positie van de Drentse
volkshuisvesting in de statistiek
onwrikbaar vast. Zelfs hun ge
flatteerde cijfers toonden aan,
dat het percentage alleenwonen
de huishoudens „met onvoldoen
de slaapruimte" in Drente 8,6
bedraagt, precies tweemaal zo
veel als het gemiddelde voor het
gehele land, bijna driemaal zo
veel als in de provincie Noord
holland.
Vast kwam te staan, dat in
Drente van alle provincies het
gemiddeld getal vertrekken per
woning het laagst is: 3,71 bij een
Rijkspercentage van 3,83 en het
gemiddeld aantal bewoners per
vertrek het hoogst: 1,31 bij een
landelijk percentage van 0,91.
De gemiddelde gezinsgrootte
(4.25) werd slechts door Lim
burg (4,62) en Noordbrabant.
(4,74) overtroffen, bij een natio
naai gemiddelde van 4,04.
Misleidend gemiddelde
Dat gemiddelde van 1.31 be
woner per vertrek kan gemak
kelijk misleiden. Men moet dan
weten, dat van de 52.901 Drentse
woningen er 17.608 één- en twee
kamerwoningen waren, een op
iedere drie. In sommige gemeen
ten bestaat de helft van alle
huizen uit één- en tweekamer
woningen. Er waren 177 eenka
merwoningen met tussen de 10
en 14 bewoners en nog eens 337
tweekamerwoningen met 'n zelf
de getal. Woningen: men moet
ze zelf zien om zich te kunnen
voorstellen tot welk armzalig
minimum aan onderdak, aan be
schutting en aan sfeer het be
grip „huis" kan zinken tot niets
meer dan dat ene vertrek, waar
in een viertal dubbele deurtjes
de toegang opende tot spelonken
van bedsteden, waarin geslapen
werd: ouders en drie bij drie de
kinderen, jongens, meisjes hef
kleinste nog in de wieg, het oud
ste negentien.
In menig Drentse land- en
veenarbeiderswoning, naboot
sing in het klein van de oud-
Saksische boerenhoeve waar
mens en dier en oogst geborgen
werden onder eenzelfde dak
knort in het aan de kamer gren
zend schuurgedeelte het varken,
dat -door de gaten in het dak
de sterren zou kunnen zien als
het er oog voor had. Het komt
echter meer voor dat hier nog
een kamertje is afgeschoten,
waar dan een tweede gezin zijn
woning vindt. Er waren 648
Drentse gezinnen van 5 en mee'
personen, die samenwoonden en
elk over niet meer dan één ka
mer de beschikking had.
Woningtekort van 79.5 pet.
Wie dat alles overweegt, en
zich bovendien te binnen
brengt, dat er nog honderden
gezinnen wonen in keten en
hokken, ergens verborgen op
ontoegankelijke plaatsen in hei
of veen. dat alleen de gemeen
te Emmen in 1947 nog 500 van
genoemde boven-veen-wonin
gen telde, waarvan het lot
met een paar jaar bezegeld is
en dat er van de in de jaren
19251930 onder onvoldoende
bouwtoezicht nieuwgebouwde
landarbeiderswoningen nu al
weer rijp zijn voor onbewoon
baarverklaring, die begrijpt,
hoe een kenner van de situatie
als de toenmalige hoofdingeni
eur van de Wederopbouw en
Volkshuisvesting in Drente, ir.
F. Ottevangers begin 1949 het
werkelijk woningtekort in
provincie op 28,048 kon ramen
bij een woningvoorraad van
35,293. Een tekort van 79,5 net.
viermaal hogei dan dat wat
uit de officiële statistiek kan
blijken.
Men mag dan ook zeggen, dat
die officiële sta'istiek hoe alar
merend op zichzelf overigens al
tci.h nog een rem betekent op
het inzicht van al die er.or. >r.e
van buiten de provincie, Drentse
woningtoestanden moeten of wil
daarmede tegelijk een handicap
voor het werk van hen, die uit
alle macht pogen, het Drentse
volkshuisvestingsvraagstuk tot 'n
zo snel mogelijke oplossing te
t: engen.
Gedeputeerde over
krotopruiming
„Het moet u wel bi,jna hope
loos lijken" zo zeiden wij m de
statige vergaderzaal van Gede
puteerden te Assen tot de heer
L. C. A. Franken.
Maar daarvan wilde hij niet
horen, al verheelde hij niet, dat
men teleurstellingen ervaart.
Daar is b.v. het vijftienjaren
plan voor krotopruiming, dat de
minister heeft opgesteld. Een vo
lume van 75000 woningen zal
tot dat doel over die jaren wor
den uitgetrokken. „Wij hadden
nu voorgesteld", zei Gedeputeer
de Franken, en daarbij doelde
hij op de samenwerking met de
provincies Groningen en Fries
land, die er op dit punt even
zeer slecht voorstaan, (resp. ge
middeld 3,81 en 4,06 vertrekken
per woning bii een landelijk
midden van 4,93) „van die 75000
allereerst een flink deel, 'n der
de, te bestemmen voor de sane
ring van de ergste nood: het op
ruimen van de een- en tweeka
merwoningen beide. Alsdan zou
een groter deel van het voor
krotopruiming bestemde volume
zijn terechtgekomen in de pro
vincies, Waar de nood ook het
hevigst is. Omgerekend met het
oog op de totale bevolkings- en
woning-cijfers zouden Drente
dan 400. Groningen 500 en Fries
land 700 meer woningen tot dit
doel kunnen zijn toegewezen,
waartegenover een verhoudings
gewijze uiterst onbelangrijk of
fer van de andere provincies zou
hebben gestaan. Dit voorstel is
echter van de hand gewezen.
Procentsgewijze moge Drente
dan nu „officieel" wel aan zijn
trek komen: de cijfers waarop
dat is gebaseerd, beantwoorden
niet aan de werkelijkheid"
Daar was dan de handicap die
overigens voor het initiatief en
de voortvarendheid geen beletsel
vormt De ciifers wijzen dat uit
Alleen al in de gemeente Emmen zijn nog honderden boven-
veenwoningen, die, steeds verder verzakkend op het uitdro
gend veenop instorten staan.
hoek erg veel liet gelegen liggen. Bij
latere grenswijziging kwam Schoon
oord geheel tot Sleen te behoren, en
de gemeente moet er zich wel danig
mee opgescheept hebben gevoeld.
Wie er nu komt, vindt hier echter
een voorbeeld van gezonde aanpak
van een situatie die uitzichtloos
scheen, een krachtig accoord in het
lied van de opbouw van Drente- Na
tuurlijk is men nog niet waar men
wezen wil, en niemand bleek daar
van meer overtuigd dan burgemees
ter S. J. van Royen. telg uit een oud
geslacht van magistraten waarvan
leden zowel de burgemeesterstitel
van Groningen en Zwolle hebben
gevoerd, als die van gezant in Was
hington thans.
In zijn gezelschap stoven we van
af het fraaie raadhuis Noordwaarts
in die lage donkere Citroën die in
deze langgerekte gemeente geregeld
overal pleegt te worden gezien waar
maar gebouwd wordt.
De burgemeester bouwt in het
uiterste zuiden, waar Veeiloord on
middellijk aan Nieuw-Amsterdam
grenst en de noodtoestanden van de
Dennenakker en de buurtschap Ma
rokko worden gesaneerd. waar
prachtig industrieterrein ligt. com
pleet met haven spoor en al, en
de aardappelmeelfabriek Excelsior
met twee- tot driehonderd man op
volle toeren draait. Hij bouwt in
Zuid-SJ.een oen forensendorp van
vriendelijke allure, ver genoeg van
Emmen om niet onder de rook er
van te liggen en voldoende dichtbij
om forensenverkeer mogelijk te ma
ken, alsmede en passant een groeps-
bureau voor de Rijkspolitie. Maar
misschien hangt zijn hart toch wel
het meest, aan de dingen die in het
uiterste Noorden, in Schoonoord zijn
aangepakt, voorbij het uitgestrekte
bos, dat er een generatie geleden
nog niet was. Hier, waar een bevol
kingskern van rond 4000 personen
woont, ligt een groot deel van de 60
bunder bouwgrond die de gemeen
te heeft gekocht om de woning
bouwprojecten te kunnen verwezen-
liiken
Hier staat ook een primeur voor
Drente al een eind boven de funda
menten uit: een Groene Kruis-wijk-
gebouw met een aangebouwd bad
huis, waarin twee baden en zes dou
ches zullen worden aangebracht. Vol
gend jaar Juli hoopt de burgemees
ter dit gebouw te kunnen openen.
Weliswaar krijgt ook Coevorden
een badhuis. Nu de N.A.M. tot dat
doel f 20000,beschikbaar heeft ge
steld, maar Schoonoord ligt dan toch
vóór, en onder heel wat moeilijker
omstandigheden Het wijkgebouw
krijgt een kamer voor hoogtezonbe-
handeling maar de clou hlijft wel
dat badhuis, dat de strijd zal aan
binden tegen de vele diensten die de
schorteldoek bewijst: zowel om het
vaatwerk, het gezicht als de voeten
Door de vriendelijke be
middeling van de afdeling
Voorlichting van 't Minis
terie van Wederopbouw
en Volkshuisvesting was
een onzer verslaggevers in
de gelegenheid het pro
bleem van de volkshuis
vesting in de provincie
Drente aan een meer uit
gebreide beschouwing te
onderwerpen. De resul
taten van de gesprekken,
die hij met verschillende
autoriteiten had, vindt
men op deze pagina. De
vraag naar meer wonin
gen, die natuurlijk ook in
alle andere provincies
klemt, wordt vooral in
Drente vergezeld van een
tweede vraag: die naar de
manier waarop men de
erbarmelijke woningen
van het verleden zo snel
mogelijk zal kunnen op
ruimen en door een mens
waardig onderdak vervan
gen. Daaraan wordt nu,
gelukkig, flink gewerkt.
Hoe dat met allerlei an
dere problemen samen
hangt, hebben wij aan het
voorbeeld van Schoonoord
pogen te illustreren.
af te drogen. Op hygiënisch gebied
is er nog veel te doen. Maar dan zal
er ook water moeten zijn en niet
bruinachtig veenwater, waarmede
zovelen het in Drente moeten doen,
nu nog maar 26 pet. van de
huizen op de waterleiding is aange
sloten.
Wel: Schoonoord zal een eigen wa
terleiding krijgen waartoe de pomp-
ketelinstallatie van Beileroord is
aangekocht. En er komt riolering,
met een moderne zuiveringsinstalla
tie. De beide Christelijke scholen
zijn het laatste jaar grondig opge
knapt; de oude openbare school, zeer
aan afdanken toe, is door 'n nieuwe
vervangen, die enkele weken gele
den werd geopend: een fris en licht
gebouw, waar een nieuwe generatie
van Schoonoord onder heel wat ge
lukkiger en gezonder omstandighe
den zal kunnen opgroeien. De be
volking bereidde hier haar burge
meester een verrassing, en zij liet
hem er tot het laatste ogenblik on
kundig van, dat deze school zijn
naam zou dragen.
Daar steekt een verdiend stuk
erkentelijkheid in voor wat de laat
ste jaren is geschied.
In deze uithoek waar de mensen
eigenlijk pas voor het eerst de in
druk hebben gekregen dat er voor
h'en wat gedaan wordt, en graag ge
daan wordt. Een vriendelijk, open
tuindorp hebben zij voor hun ver
baasde ogen zien verrijzen. En waar
in de gehele gemeente sedert de
bevrijding 200 woningen werden ge
bouwd, terwijl 35 in uitvoering zijn;
een aanzienlijk deel daarvan staat in
Schoonoord, waar stuk voor stuk de
woonwagens verdwijnen en waar
dr. Bol er in zijn practijk de resul
taten van bespeurt, dat de gezonde
goede woning het geleidelijk aan
gaat winner; van de erfenisisen van
een eeuw „wilde" bouw.
Schoonoord levert een fascinerend
voorbeeld van de manier waarop
Drente zijn volkshuisvesting eman
cipeert. Wellicht zijn er voor 'n vol
gende generatip de woningtoestan
den van het verleden nog slechts een
boze droom
Ex-gencraal-majoor
wordt vervolgd
BONN, 12 Dec. (Reuter). De
Westduitse regering heeft Dins
dag besloten een vervolging in te
stellen tegen ex-generaal-majoor
Remer, de man die in 1944 de
aanslag op Hitier verijdelde.
Remer zal terecht staan wegens
een hem ten laste gelegde ver
klaring, dat alle Westduitse mi
nisters voor geval van oorlog
reeds te Londen plaatsen hadden
besproken.
heeft de heer P. J. S. Serra-
rens, voorzitter van de sociale
commissie van de Raad van
Europa, op een bijeenkomst in
Dordrecht medegedeeld, dat de
sociale commissie op het ogen
blik een ontwerp in voorberei
ding heeft voor een Europees
wetboek van sociale zekerheid;
is burgemeester mr. W. H.
Loeff van 's-Hertogenbosch be
noemd tot officier in de Kroon
orde van België;
zijn ten behoeve van de burger
lijke verdediging van rijkswege
een honderdtal Amerikaanse mo
torspuiten uit legerdumps aan
gekocht en gedistribueerd over
Amsterdam', I)en Haag en Rotter
dam;
heeft de Officier van Justitie
bij de Amsterdamse Arrondisse
mentsrechtbank tegen twee ge
wezen firmanten van het effec
tenkantoor Kerkhoven Co. te
Amsterdam, wegens verduistering,
gevangenisstraffen van resp. 2'/s
en 2 jaar geëist;
heeft mr. Schokking, de burge
meester van Den Haag, de „Con-
stantijn Huygensprijs" uitgereikt
aan prof. Gerrctson en de „Jan
Campertprijs" aan de jonge dich
ter Michel van der Plas;
is benoemd tot secretaris van
de hoofdcommissie voor de nor
malisatie ir. F. van Teutem;
is er een uitgebreid comité be
noemd, waarin tal van vooraan
staande Nederlanders zitting heb
ben, dat sympathie zal trachten
te verwekken bij het Nederlandse
volk voor de Riebcekherdenking;
Louis SchotHng gehuldigd
In de lokaliteiten van de Ame
rican Business Mens Club te Am
sterdam recipieerde gistermiddag
de heer Louis Schotting „Oom
Louis", die gister zijn 80ste ver
jaardag heeft gevierd.
Een groot aantal autoriteiten
o.a. de burgemeester met vier
van de zes wethouders van de
hoofdstad en vele collega's
kwamen van deze gelegenheid
gebruik maken om de nestor van
de Amsterdamse journalistiek
hun gelukwensen aan te bieden.
In 1776 overleed te Wenen de
hofschoenmaker Thiery, die een
vermogen van 50 millioen kronen
naliet. Dit enorme vermogen had
hij gedeponeerd op een bank in
Venetië, waar het door Napoleon
Bonaparte in beslag werd geno
men. Na 's mans dood hebben
vele werkelijke of vermeende
erfgenamen van deze schoenma-
ker-in-goeden-doen zich aange
meld om de begerenswaardige er
fenis in ontvangst te nemen. Doch
dit is tot nu toe nog geen van al
len gelukt. Ook in Nederland le
ven verschillende lieden, die me
nen rechten te kunnen doen gel
den op de millioenenerfenis van
Thiery. Deze Nederlandse adspi-
rant-millionnairs hebben reeds
jaren geleden een vereniging op
gericht „ter behartiging van de
belangen van de familie Thiery".
Aanstaande Zaterdag zullen de
zich noemende erfgenamen van
de Weense hofschoenmaker-mil-
lionnair in Hotel Oporto op het
Damrak te Amsterdam, de zo
veelste vergadering houden, die
ditmaal wordt aangekondigd als
een belangrijke bespreking. Zal
een deel der Thiery-millioenen
nog eens in Nederland terecht
komen? Wij hopen het voor de
erfgenamen, maar wij zijn er lang
niet zo vast van overtuigd als ve
len van hen.
Dat alles gaat niet zonder ve
lerlei haken cn ogen, zoals men
trouwens moeilijk anders kon
verwachten. Het aanbesteden
ook van normale bouw met me
dedinging van aannemers van el
ders heeft onder de bouwers uit
de provincie kwaad bloed gezet,
maar de prijzen gedrukt.
Voor en na is echter het bou
wen hier zowel als elders duur
gebleven, en de huren zijn daar
dan ook naar. Zij variëren in de
nieuwbouw tussen 3,50 *en 5,50
en dat is, hoewel in vergelijking
met huurverhoudingen elders
zeker niet overdreven hoog, toch
juist in Drente voor velen een
aanzienlijke overgang. De een-
en tweekamerwoningen, in hoe
abominabele staat ze dan ook wa
ren, hadden in ieder geval en
ook wel op grond daarvan het
„voordeel, uiterst lage huren te
doen b.v. 75 gulden per jaar. Het
„offer" van dat voordeel wordt
echter graag gebracht, waar men
de kans krijgt een beter onder
dak te betrekken. Want hoezeer
len beoordelen. Zij betekent I de mens ook geneigd is zich te
(Van een onzer verslaggevers)
Er zijn in 1949 in dc gehele provincie 2217 woningen gereed
gekomen, waarvan uitgebreide complexen montagebouw. Wel-
schen- en Airey-woningen, o.m. in de gemeenten Emmen
(300), Meppel en Hoogeveen. 500 zogenaamde Keerpunt
woningen zijn thans in aanbouw in die drie gemeenten en in
Assen. Emmen krijgt er nog eens opnieuw 101 Weischen-
woningen bij en twintig gemeenten samen hebben onlangs
tegelijk 300 woningen aanbesteed. 1200 woningen zijn er
nu in totaal in aanbouw. 955 kwamen er dit jaar tot en met
de maand September gereed.
gewennen aan de omstandighe
den waarin hij leeft, zodat hij al
spoedig niet meer zo erg vindt
wat een ander verschrikkelijk
zou lijken: toch verloochent zich
ook zijn hang niet naar een
woonstede, die meer in overeen
stemming is met de waardigheid
van de menselijke persoon.
Leed om een goed tehuis
Dat goed tehuis waarvan Wim
Snitker het loflied zong, dat
schrijn van menselijk geluk en
van blijdschap om het lot, schiet
thans op vele plaatsen in Drente
in groten getale uit de grond, en"
men behoeft niet over veel fan
tasie te beschikken om zich b.v.
de vreugde te kunnen voorstel
len van die moeder van een ge
zin van zes, dat jarenlang in var
kenshokken heeft geleefd en nu
een frisse zonnige woning in
Veenoord heeft betrokken, zo
kraakhelder dat men er van de
vloer zou kunnen eten. Vader
ligt overigens ziek: t.b.c., erfenis
van een onderdak dat niets mens
waardigs meer had.
Het ziin moeders als deze. voor
wie de verbetering van de
Drentse woningtoestanden het
beste nieuws voor iaren zal blij
er in de krotten en keten de
moed inhouden" Zii doen dat in
de meeste gevallen ook: on haar
initiatief gaat telkens weer een
nieuw behangetje tegen de mu
ren die eieenliik al lang hadden
moeten ziin afgebroken, en er
gens in Exloërmond kwamen
wii zelfs in het goede gezelschap
van de burgemeester de deur
van een tachtig jaar oude bouw
vallige maar nor altijd bewoon
de landarbeiderswoning niet bin
nen. eer er jutezakken waren ge
spreid over de nas geschrobde
plavuizen, helder rood blinkend.
Huizenblokken
En de vaders? Stedebouwkun
digen waarschuwen er tegen, in
Drente op al te ruime schaal ge
prefabriceerde woningen in blok
ken en rijen te bouwen. Want
ook al zijn de woningen dan
slecht waarin vele Drenten wo
nen: zij zijn toch ten zeerste ge
steld op een alleenstaand huisje
op een ruim erf, dat meestal niet
minder dan 1000 m2 groot is,
waar vader in zijn vrije tijd de
grond bewerkt en groenten en
aardappelen voor gezinsverbruik
verbouwt en waar het varken
wordt gehouden. Het zal dan niet
gemakkelijk vallen, om te scha
kelen op een stadstuintje van
een 150 m2. Behalve deze soci
ale overwegingen, geldt voor de
stedebouwkundigen zwaar, dat
deze blokkenbouw volkomen in
strijd is met het open karakter
van de Drentse dorpen.
Compromis onontkoombaar
Daartegenover moet echter
worden gesteld, dat een volledig
onen bebouwing on zo grote
schaal als nodig is om werkelijk
on zo kort mogeliike termijn aan
zoveel mogelijk mensen goede
woningen te verschaffen, eenvou
dig niet te betalen zou ziin. Hoe
mooi in theorie het verlangen
naar wedse stedebouwkundige
vormgeving ook is. de grondkos
drukken od de totale bouw- cn
huurprijzen.
Met het compromis dat tussen
het een en het ander werd be
reikt mag men intussen, zwer
vend b.v. door de kom van Em
men, dubbel en dwars tevreden
zijn. De B.B.B., Welschen en
Airey-woningen en hoe ze ver
der allemaal ook mogen heten,
staan er in afwisseling met brede
groenstroken en opgaand geboom-
tete gecombineerd tot een aan
trekkelijk geheel, waar het goed
wonen is. Zo heeft Coevorden
zijn nieuwe Tuindorp-Oost, waar
dit jaar 90 Welschen-woningen
zijn gereedgekomen,' een stukje
moderne stad dat het royaal
„doet" in het vlakke land en
waarmede o.a. weer personeel
zal zijn gebaat van de Ned. Aard
olie-maatschappij, die al meer
in Coevorden liet bouwen, naast
de bouwactiviteit die in Schoone-
beek werd ontwikkeld. De gas
bron van Steenwijksmoer, nu nog
een onaanzienlijk punt in een
weiland, zal daaraan niet vreemd
zijn.
Ook de industrie die de stad
heeft aangetrokken in de laatste
jaren, Gerritsen en van Kempen,
Heemaf, EHCO, alsmede de her-
vatting van het verkeer met
Duitsland waarheen op 1 Jan.
weer treinen gaan rijden, doen
burgemeeester jhr. Feith met ver
trouwen over de toekomst van
Coevorden spreken.
Er wordt gebouwd in Drente.
Wanneer het werk kan worden
voortgezet in het temno dat se
dert de bevrijding kon worden
bereikt, zullen ook de nieuwe
woningen het aanschijn van deze
provincie veranderen, zoals in de
afgelopen tientallen iaren het
aanplanten van bijna 20.000 hec
tare bos en het ontginnen sedert
1900 van rond 100.000 hectare
heide en veen dat hebben gedaan.
De tiid kan niet ver meer zijn,
dat de nivuwgewonnen schoon
heid. vooral van het zand-gcdecl-
te van de provincie, in den lande
faam gaat krijgen. Verschillende
projecten voor kampeer- en va-
cantie-centra staan al op stapel,
en uitbreiding van de bestaande
hotelcapaciteit zal spoedig een
urgente zaak ziin geworden. Aan
het driedubbel bouwfront van
volkshuisvesting. industrie cn
recreatie zal Drente in komende
jaren stevig slag leveren. Men
kan het Olie Lantschap slechts
een overtuigende zege wensen.
ven. Want moeten vooral zii niet ten zouden stellig te zwaar gaan
Van de prettige open indruk, die de nieuwe woonwijken van
Emmen maken, geeft deze straat B.B.B.-woningen een goed
beeld.