Nieuut
8 October
VAN ALKMAAR BEGON DE VICTORIE...
Stralende herfstzon overgiet
een feestelijke stad
MET 3000 DANSENDE LICHTJES
vertolkte jeugd Alkmaars vreugde
ENDEVRIJHEID
DAGBLAD VOOR ALKMAAR
EN OMGEVING
Wie heeft van Alkmaar niet gehoord
Honderden kinderen vieren
vreugdevolle dag
HERDENKINGSREDE
i
Aubade voor
burgemeester
Alkmaar, lichtstad van het Noorden
Feestagenda
voor vandaag
Abonnementsprijs t 5,30 per kwartaal, f 1.77
por mnd., inclusief incasso. Advertentie-tarief
per editie 16 et. per m.m., minimum f 2,50;
In alle edities 26 ct. per m.m., minimum f 4.
familieberichten 20 ct., resp. 30 ct. per m.m.
Bij contract belangrijke korting. Directeur;
E. f. M. Stumpef. Hoofdredacteur: H. N. Smits.
Bankrelaties: Noorderbank, Nederl. Credietbank
HET EE IT
Buiten God is 't nergens
veilig. (Vondel)
STADSEDITIE
VA/V HEDEN
Maandag 8 October 1951 46e Jaargang No. 12292
Kantoren: HOORN, Draafsingel 59, teL 4243, Grote Noord 77, teL 4362 K 2290; ALKMAAR, Rifsevoort 52, teL 2046, (2 lijnen), K 2200; DEN HELDER, Keizerstraat 89, teL 2800 K 2230; SCHAGEN, Molenstraat 52, teL 459 K 2240
ALKMAAR VIERT 8 OCTOBER
Van onze verslaggevers)
Vroeg, maar schuchter begon het feest. De koude herfstzon beloofde een stralende dag en
zette de kleuren van vlaggen en feestviering in een blije gloed. Roerloos hingen de vlaggen
in de windstille morgen, toen de eerstelingen van het feest zich naar de historische plaats
de Stenenbrug begaven, om getuige te zijn van de prille reveille van de Alkmaarse
ieugd.
Althans een deel van deze jeugd, want het zijn alleen de
leerlingen van de hoogste klas der lagere scholen, die op deze
wijze hun medewerking aan dit Alkmaarse feest verlenen;
een onderscheiding, die tevens voor hen een herinnering aan
hun schooljaren inhoudt en die hen later altijd met blijdschap
zal doen terugdenken aan de historische dag, die zij begonnen
met het aloude Victorielied. Het muziekcorps „Soli Deo Gloria"
gaf reeds vóór achten een vrolijk nummertje weg en de hon
derden jongens en meisjes gaven aan hun enthousiasme uiting
door de vlaggetjes, waarmee zij waren uitgerust, vrolijk te
doen wapperen boven hun hoofd.
De heren van het bestuur der
8 October-vereniging en de Re-
veille-commissie gaven deftig
in het zwart en met hoge hoed
en de rood-witte kleuren op de
rever ook al acte de presence.
De hoge hoeden gingen af, toen
de eerste woorden van het Vic
torielied uit de kindermonden
opstegen.
„Wie heeft van Alkmaar niet
gehoordzongen de kinderen
en nog vele malen zou deze dag
deze vraag ringend worden ge
steld.
„Soli Deo Gloria" begeleidde
de zang, die onder leiding van de
heer Nico Akkerman ten gehore
werd gebracht.
Op het stadslied volgde de
nationale hymne, het Wilhelmus,
waarna de kinderen met de mu
ziek voorop en verder voorafge
gaan door het bestuur van de
8 Octobervereniging en het vaan
del van de Ontzetvereniging via
Langestraat en Ritsevoort naar
de Kennemerstraatweg trokken,
om Alkmaars burgemeester te
zijnen huize de gebruikelijke
aubade te brengen.
De stoet trok in de alreeds
levendiger wordende stad veel
belangstelling.
Toen de ongeveer 700 kinderen
bij de woning van de burgemees
ter aankwamen, stond dr. Wyte-
ma met zijn echtgenote en enige
van zijn kinderen al glimlachend
de vrolijke stoet af te wachten.
Aubade
Om de opstelling te vergemak
kelijken, had men ster-gewijze
witte kalkstrepen op trottoir en
rijweg aangebracht, zodat de kin
deren het gehele cirkelsegment
rond de hoek Kennemerstraatweg-
Emmastraat in keurige opstelling
konden bezetten. Een legertje van
persmensen en fotografen zwerm
den om hen heen. Ook de heer
Vlaanderen was er met zijn film
camera; hij maakt in opdracht
van het bestuur der 8 October
vereniging een film van het
hele feest. Deze aubade vormde
wel een zeer dankbaar gedeelte
van deze hoogtijdag, om voor het
nageslacht op het celluloid vast
te leggen.
Onder de strakke directie van
de heer Nico Akkerman en piano
begeleiding van mevr. Kleijmeer-
van Munster zongen de kinderen
opgetogen en met heldere stem
metjes de nationale en stadslie-
deren, die blijkbaar terdege wa
ren ingestudeerd. Het nationale
volkslied „Wij willen Holland
houen" van Hamers, „Het Vlagge-
lied", waarbij telkens de Alk
maarse en Nederlandse en
Oranjevlaggen fier de lucht in
werden gestoken, een aardig oud
Nederlands volksliedje „Mole
naartjes wind is Zuidenwind",
voorts .Wie heeft van Alk
maar niet gehoord" en ten
slotte het „Wilhelmus", dat door
allen er was ook daar alweer
een grote belangstelling plech
tig werd aanhoord en meegezon
gen. Na de zang trad de burge
meester naar voren en zei letter
lijk tot de kinderen: „Ik wil
jullie graag even bedanken voor
jullie mooie gezang. Ik weet, dat
Verscheideneen van jullie het wel
geen pretje vinden, om zo vroeg
al te moéten zingen, maar hier
door kriig je de gelegenheid onze
eigen Alkmaarse liederen uit het
hoofd te leren. Jullie houden er
een mooie traditie mee in ere.
Ik ben jullie heel dankbaar, jul
lie hebt prachtig gezongen en
het is ieder jaar weer een feest,
dit gezangen te mogen aanhoren
Terwijl het bestuur van de 8
Octobervereniging en de commis
sieleden door de burgemeester en
(Sens echtgenote binnenshuis
ook weer der traditie getrouw
werden ontvangen, ontvingen de
kinderen elk een reep chocolade,
waarna hun taak in het pro
gramma ten einde was.
Voor het politiebureau stonden
omstreeks half negen tientallen
verkopers van feestartikelen, fruit
en vlaggetjes, verscheidene muzi
kanten ook, om een dagvergun
ning te komen halen. Er was zelfs
een ponney met aapje bij, een
vrolijk beeld, dat we in jaren
niet in de stad hebben gezien.
Koraal
Intussen trokKen tal van oude
ren met hun kinderen, de meisjes
met rood-witte strikken in het
haar en de jongens met sjerpen
in de stadskleuren, naar de Lan
gestraat, waar „Soli Deo Gloria"
om precies negen uur de koraal-
muziek vanaf het bordes van het
met vele vlaggen versierde stad
huis opende met het Wilhelmus.
Allengs trokken zich hier meer
mensen samen en om kwart over
negen arriveerde daar ook de
burgemeester met echtgenote en
het bestuur van de 8 Octoberver
eniging.
De muziek klonk helder en
feestelijk door de straat, die voor
het stadhuis door de politie was
afgezet.
Na afloop van de koraalmuziek
werden de bestuurs- en commis
sieleden van de 8 Octobervereni
ging en de muzikanten in de
polderkamer van het stadhuis
onthaald op een kop warme kof
fie, die de mannen zich goed
lieten smaken.
Turndemonstratie
Het Hofplein, heerlijk beschut
gelegen in de stralende morgen
zon, bleek, althans voor de hon
derden belangstellenden, die naar
de turndemonstratie kwamen kij
ken, eigenlijk nog te klein te zijn.
Hier kwamen de leden van Turn-
lust, Jong Holland en De Halter
even na tienen achter de Post-
harmonie 't plein opgemarcheerd,
waar een houten vlonder was ge
legd en tal van werktuigen als
bruggen en ringen stonden opge
steld. De demonstraties begonnen
met vrije oefeningen, uitgevoerd
door de dames en meisjes in haar
fleurige witte costuums, die bij
menig nummer een hartelijk ap
plaus van het steeds talrijker
wordende publiek in ontvangst
mochten nemen. Aan de bruggen
en de ringen werden tal van
goede, individuele prestaties ge
leverd. De turnverenigingen had
den dan ook hun beste beentje
voorgezet. De Postharmonie vro
lijkte het sportieve festijn met
pittige marsen op en de stem
ming zowel onder het publiek als
onder de uitvoerenden was uit
stekend. Toen enige bestuursle
den van de 8 Octobervereniging
van hun belangstelling voor dit,
zeker uitstekend geslaagde onder
deel van het feestprogramma blijk
kwamen geven, hadden zij de
grootste moeite zich een weg te
banen door de dikke haag van
toeschouwers, die van deze de
monstraties getuige wilden zijn.
Allegorische kinderontocht
Steeds op een ander punt in
de stad laaide tijdens de ochtend
uren de feestvreugde weer op in
telkens wisselende vormen en
steeds gepaard gaande met een
overweldigende drukte. Een ont
zaglijke mensenmenigte golfde
van de ene straat naar de andere.
Vooral tijdens de gecostumeerde
optocht van de schoolkinderen,
die in een lange rij omstreeks
10 uur van de Breedstraat ver
trok en overal langs de route:
Vlaanderhof, Laat, Ridderstraat,
Oudegracht, Koorstraat, Langei
straat, Huijgbrouwerstraat, via
Laat en Vlaanderhof weer naai
de Breedstraat, een geamuseerde
tlimlach op de gezichten van de
ijkers toverden.
Het enthousiasme van de kin
deren, die de deelname ook aan
deze optocht veel groter dan die
van andere jaren deed zijn en
hun rijke fantasie want het
grootste gedeelte van hun versie
ringen en costuums hadden ze
zelf met gevoel voor originaliteit
en humor gemaakt dreigen de
grote optocht, die zo juist is af
gelopen, grote concurrentie aan
te doen.
De muziekcorpsen Excelsior en
St. Caecilia gaven ook hier weer
acte de presence en bliezen er
lustig op los. Het blijkt dat de
mannen van de muziekverenigin
gen over sterke longen beschik
ken, ze hebben om zo te zeggen
bijna meer geblazen dan adem
gehaald.
Kleurrijk was de kinderoptocht.
De kinderen hadden alles op alles
gezet om zo uitstekend mogelijk
voor de dag te komen, want ze
hadden natuurlijk al lang de 80
prijzen (kinderspeelgoed) op de
tafel voor het Wapen van Heems
kerk zien liggen. De kinderen
hadden bijna alle kindersprook
jes, die zij kenden, in deze op
tocht tot werkelijkheid gebracht.
Sneeuwwitje troonde tussen de
zeven dwergen op een- grote wa
gen. Ook Turnlust was met een
wagen uitgetrokken. Er waren
versierde fietsen, autopeds en
wagentjes zonder tal. Men zag
de kinderen uitgedost in de meest
vreemdsoortige livreien en kle-
dijen als kwamen ze uit alle lan
den van de wereld. Negers en
Indianen, Alibaba en de 40 ro
vers, kabouters en elfjes, Tielse
Flipje en een echt Hollandse ha-
ringboer, te veel om op te noe
men. De Gelaarsde Kat en de
Rattenvanger van Hameien en 'n
meisje dat gestoken was in een
kleedje van louter krantenpapier.
(Vervolg op pag. 2)
De oude Friese poort van 1573.
ALKMAAR. Het is een verheugend teken, dat de deelname
aan het Alkmaarse stadsfeest bij uitstek de viering van het
Ontzet van 1.573 steeds algemener wordt.
Het wordt elk jaar meer een feest van en voor de gehele burgerij,
hetgeen ongetwijfeld te danken is aan de stimulerende activiteit
van het bestuur der 8 Octobervereniging, dat zich gesteund weet
door tal van commissies, die elk een onderdeel van het stadsfeest
verzot gen en voorts honderden individuele medewerkers, gerecru-
teerd, uit alle groepen van de stedelijke gemeenschap.
De versiering en verlichting
van de binnenstad was een der
factoren, die medewerkten, om
het feest te doen slagen. Dat bleek
op de vooravond van het feest
Zaterdagavond toen een vro
lijke lichtstoet, langer dan vorige
jaren door de steeds groeiende
deelname van de Alkmaarse
jeugd, langs straten en grachten
trok. Bijna 3000 Alkmaarse kin
deren droegen hun lichtje door
het avondduister en vier muziek
corpsen, aangevuld door twee
padvinders-drum-bands verhoog
den hierbij met hun feestelijke
klanken de vrolijke stemming in
de stad.
Van Zaterdagavond af kan men
Alkmaar de „Ville Lumière" van
Noordholland noemèn. De Lange
straat heeft, dit jaar voor het
eerst, de grote achten van de his
torische datum, in een krans van
licht gevangen. Het drukste ge
deelte van het stadscentrum, de
Langestraat, de Houttil, de Mag
dalen 'instraat, de Steenenbrug en
vooraan het Verdronken Oord,
baadt in een zee van licht. De
scherpe, witte lichtbundels van
de étalages vermengen zich met
de duizendvoudig gekleurde
lichtjes van de versiering; het zal
de echte Alkmaarder, die trots
is op zijn stad, deugd doen, op
IN rijn rede bij de plechtige herdenking in het
Victoriepark, legde de voorzitter van de 8 Octo-
ber-Vereniging, mr. G. A. de Lange, vooral de na
druk op de ongelijke strijd, die de burgerij van
Alkmaar te voeren had tegen de troepen van Alva
en hij wees erop, hoe het de vrijheidszin van de
Alkmaarders was, die de overwinning deed behalen.
In woorden, die niet konden worden misverstaan,
had de Hertog van Alva rich na dé val van Haar
lem, op 26 Juli 1573 namens Koning Philips II tot
de opstandige steden gericht. Zeven maanden had
het beleg voor Haarlem geduurd en na de over
gave was de dappere bezetting vrijwel volledig
omgebracht De stad werd aan moord en plunde
ring overgegeven.
In alle Nederlandse steden werd daarna eén
oorkonde afgekondigd, waarin Alva namens Philips
de opstandige steden vermaande zich te onderwer
pen, welke aansporing vergezeld ging van de
waarschuwing
„dat, indien er geen gevolg aan werd gegeven,
er gene gestrengheid noch wreedheid is, hoe
groot ook, die U niet te wachten staat, met ver
woesting, hongersnood en het zwaard, in dier
voege, dat nergens enig overblijfsel meer te vin
den zal zijn van hetgeen thans bestaat; maar
Zijne Majesteit wil het land naakt uitkleden en
geheel en al ontvolken en het wederom door
vreemdelingen laten bewonen, daar Zijne Ma
jesteit anders niet zo/le kunnen geloven, dat de
Wil van God van Zijne Majesteit ten uitvoer
was gelegd".
In een brief aan Koning Philips schreef Alva nog:
„Zo ik Alkmaar bemachtig, heb ik besloten, geen
enkel schepsel in het leven te laten; voor elke keel
zal het mes getrokken zijn. Daar het voorbeeld van
Haarlem gebleken is, niets gebaat te hebben, zal
misschien een voorbeeld van wreedheid de andere
steden wijs maken".
Met deze woorden voor ogen stond Alkmaar,
burgers, in staat om de wapenen Me dragen, terwijl
de krijgsmacht van de vijand 16.000 ervaren solda
ten uitmaakte voor de keuze: het hoofd te buigen
in bange onderwerping aan de wettige Koning of
te vechten voor zijn vrijheid.
Op het stadhuis viel, na een nacht van schier
eindeloos beraad de beslissing toen burgemeester
Jonkheer Floris van Teylingen fier verklaarde: „IK
WIL BIJ DE PRINS EN DE BURGERIJ LEVEN EN
STERVEN".
Zo koos Alkmaar de weg naar de vrijheid en de
burgerij kwam in het geweer om de stad te verster
ken.
dat een bezetting had van 800 soldaten en 1300
Aan de zijde van Oudorp lag het zwakste punt.
De kansen stonden ongelijk en naar elke mense
lijke berekening kon de uitslag niet ten gunste van
Alkmaar uitvallen.
18 September was de bangste dag van het beleg.
Van drie kanten viel de vijand aan, maar tot drie
maal toe werd de aanval afgeslagen. Heel de bur
gerij vocht met het garnizoen op leven en dood
voor het behoud van haar stad, ter verdediging
van alles wat haar dierbaar was.
Alkmaar gaf bij deze strijd het aangrijpend voor
beeld, van wat een bedreigde gemeenschap, die
voor haar leven vecht, aan kracht, moed en uit
houdingsvermogen weet op te brengen. Het hevig
verzet had het élan van de Spaanse troepen gebro
ken en verdere aanvallen bleven eveneens zonder
succes.
De vrijheid
De stad, door Alva aangewezen om als voor
beeld te worden gesteld aan andere opstandige
steden, werd de stad vanwaar de vrijheid haar
opmars begon.
Op die vrijheid wilde spr. zich thans bezinnen.
Het is goed, ons te realiseren, dat de eenmaal ver
kregen vrijheid geen onvervreemdbaar bezit is. Wij
moeten ons voor ogen houden, dat de vrijheid
steeds moet worden verdedigd.
De vrijheid kan slechts leven, wanneer zij gedra
gen wordt door de overtuiging van het volk, dat
zij de enige waarde is, waarop de menselijke
samenleving behoort te worden opgebouwd. Vrij
heid is onbestaanbaar zonder eerbied voor de
evenmens en voor de menselijke persoonlijkheid.
Overal, waar de mens niet meer gerespecteerd
wordt als goddelijk schepsel, als drager van de
menselijke geest, sterft de vrijheid.
Zo gezien moet de strijd om het recht van de
mens, om de vrijheid, voortdurend, ook in vredes
tijd, gestreden worden.
Juist daarom voelen wij ons zo aangetrokken tot
de herdenking van deze achtste October, omdat
diep in ons hart leeft het besef, hoe kostbaar onze
vrijheid is.
Na allen, die in onze geschiedenis het hoogste
goed gaven bij de verdediging van de vrijheid te
hebben herdacht, besloot spr. met de wens, dat
de Alkmaarders dit kostelijk pand der vrijheid, in
het vertrouwen op de Allerhoogste, ook eendrach
tig zullen bewaren.
de specifiek oude stadsgedeelten,
die nog de sfeer ademen van de
jaren van weleer, te genieten
van de feeëriek versierde en ver
lichte doorkijkjes, op oude ge
veltjes, op het water van de
stadsgrachten, dat, zachtjes gol
vend, het licht weerkaatst en
nieuwe bronnen van licht vormt.
Om half acht zou de lampion
en fakkeloptocht beginnen. Het
was-echter nauwelijks half zeven
of grote groepen kinderen bega
ven zich al in de richting van
het Waagplein. Terwijl de vier
muziekcorpsen: Excelsior, Soli
Deo Gloria, St. Caecilia en Post
harmonie, nu en dan afgewisseld
door de drumbands van de Ver
kenners en Padvinders, als een
teken van ongeduld op de trom
mels roffelden, waren de orga
nisatoren van de optocht druk in
de weer om de kinderen in strak
gelid te zetten. (Dit laatste vorm
de een grote verbetering ten op
zichte van de gang van zaken
in.vorige jaren).
De route van de tocht: Fnidsen,
Hekelstraat, Verdronken Oord,
Kraanbuurt, Langestraat, Koor
straat, Oudegracht, Hofstraat,
Laat, Boterstraat, Houttil, met
eindpunt wederom het Waag
plein, was kort genoeg om te voor
komen, dat de kinderen moe zou
den worden.
Het corps van de Alkmaarse
Gemeentepolitie had de handen
vol aan het regelen van het ver
keer, want overal langs de route
stonden belangstellenden rijen
dik.Vorig jaar liepen vele va
ders en moeders in de optocht
mee, hetgeen uit organisatorisch
oogpunt volstrekt niet valt toe te
juichen; nu waren het alleen de
onderwijzers en onderwijzeressen,
die naar de aanwijzingen van de
organisatoren, de kinderen bege
leidden en de lange rij ordelijk en
gesloten hielden. Toch waren er
kinderen, die te moe ofwel te on
geduldig waren, de tocht tot het
einde toe uit te lopen; zij verlie
ten de rij en verspreidden zich
onder de menigte, verscholen in
hun jasjes, met het pinkelende
lichtje van hun lampion zwaai
end boven hun hoofd; zoals ge
zegd, was de deelname veel gro
ter dan andere jaren en alles liep
van den beginne af aan perfect
ordelijk en „volgens de plannen".
Des middags om 12 uur was op
Canadaplein en Paardenmarkt de
kermis begonnen. Er werd zo'n
druk gebruik van de verschillende
inrichtingen gemaakt, alsof Alk
maar al sinds jaren geen kermis
meer gekend heeft.
Zo is het feest van de histori
sche stad Alkmaar, dat op het
verschijningsuur van dit nummer,
zijn hoogtepunt is genaderd, op
schitterende wijze ingezet. Zater
dagavond viel de nacht met Oos
terse mildheid over de stad, en
vanmorgen rees de zon met wel
haast tropische uitbundigheid naar
het zenith, terwijl golven muziek
langs de gevels van de huizen
stroomden en een blije, feestelijke
sfeer daar naar binnen brachten.
Vanzelfsprekend, dat er van wer
ken niet zo heel veel terecht is
gekomen, in plaats waarvan de
inwoners zich nu, al feestend, op
het bezit van de Vrijheid bezin
nen
17.00—17.30 u. CARILLON
BESPELING
19.30—21.00 uur CONCERT
GROTE KERK
21.30—22.00 uur GROOT
VUURWERK Kanaalkade
Tot 2 u. KERMIS op Canada
plein en PAARDENMARKT
SLUITINGSUUR 2 uur
