Het Tweekamer-systeem moet
gehandhaafd blijven
CARDOZO
Discussies over Nw. Guinea
moeten een einde nemen
BANDJIR OVER JAVA
Centrum Staatkundige Vorming
over onze Staten-Generaal
RADIO
De Kern
PEEK CLOFPENBURG
Scheepsberichten
BEURSOVERZICHT
Beter.... m stukken qoedkofter!
1
Belangrijk nieuws
garantie regenjassen
van f 44.50
I 24.75
door Leo Broeksmit
VRIjDAG 30 NOVEMBER 1951
PAGINA b
Handhaving van het tweekamerstelsel, uitbreiding van het
aantal Tweede Kamer-leden tot voorlopig 150, invoering van
het stelsel der parlementaire plaatsvervangers, soepeler en
regematiger gebruik van het interpellatierecht en maatregelen
tegen revolutionaire volksvertegenwoordigers, zijn enkele aan
bevelingen van het Centrum voor Staatkundige Vorming ten
aanzien van onze volksvertegenwoordiging. Deze zijn neer
gelegd in een rapport over de samenstelling en werkwijze der
Staten-Ceneraal, uitgebracht door een commissie, bestaande
uit de heren Mr. P. J. Witteman, Mr. F. J. H. Bachg, L. Hane-
kroot, Mr. H. A. M. T. Kolfschoten, Mr. A. M. C. J. Stein-
kiihler, Mr. F. E. A. M. Goseling en Mr. J. J. G. M. Walenkamp.
In het eerste hoofdstuk onder
werpt de commissie de samen
stelling en werkwijze der Staten-
Generaal aan een beschouwing
en verbindt hieraan enige aanbe
velingen tot herziening.
De commissie wijst op de vol
gende feilen in onze parlemen
taire democratie: a. de meerdere
of mindere onmacht van het par
lement om mee te werken aan de
totstandkoming van parlemen
taire kabinetten; b. de onbevredi
gende onevenredigheid tussen de
parlementaire discussie en het
resultaat ervan. Er wordt een op
somming gegeven van punten van
critiek en de oorzaken, die daar
voor zouden zijn aan te wijzen.
Een grief heeft betrekking op te
grote eenvormigheid van mening
op grond van partijbeleid, het
geen neerkomt op een beweerd
gebrek aan vrijheid voor de Ka
merleden om een eigen standpunt
in te nemen in zaken, waar de
scheidingslijnen, welke het partij
wezen te onzent medebrengt, niet
duidelijk spreken. Naar de me
ning der commissie dient stem-
dwang, voor zover deze zou voor
komen, onvoorwaardelijk te wor
den afgekeurd.
Dan volgen enige aanbevelin
gen betreffende de samenstelling
der Staten-Generaal: vermeerde
ring van het aantal Kamerleden;
invoering van een stelsel van
parlementaire plaatsvervangers.
Verbetering zou ongetwijfeld ook
mogelijk zijn door meer aandacht
te schenken aan de algemene des
kundigheid der Kamerleden. De
eis van deskundigheid dient niet
te zeer op specialisme te worden
toegespitst.
Vragenrecht moet verbeterd
Ook langs de weg van een her
ziening van de werkwijze van het
parlement zou aan menig punt
van critiek kunnen worden tege
moetgekomen. Van de verschei
dene, door de commissie aanbe
volen wijzigingen worden de vol
gende hier vermeld.
Het verdient aanbeveling het
uitzonderlijke en scherpe karakter
aan de practijk van het interpel
latierecht te ontnemen. Het vra
genrecht zal veel soepeler en
vrijer moeten worden geregeld.
Éen aanzienlijke verbetering
in de werkwijze zal zijn te be
reiken door een efficiënte verde
ling der werkzaamheden tussen
de commissies en de plenaire ver
gadering. De commissie pleit voor
de mogelijkheid van openbare
commissievergaderingen.
Voor wat de Tweede Kamer be
treft, wordt het vraagstuk van
de posities van de commissies
besproken aan de hand van het
voorstel tot wijziging van het
Reglement van Orde, hetwelk op
29 Maart 1950 door de heren Van
de Goes van Naters, Burger en
Donker is ingediend. Het afde-
lingsonderzoek ware naar het
oordeel der commissie als regel
te handhaven. Alleen met de be
handeling der begrotingsontwer-
pen zou om reden van tijdnood
het afdelingsonderzoek zijn te
vervangen door een onderzoek
van per departement in te stellen
commissies. De commissie ziet de
noodzaak niet in van een be
voegdheid van de vaste commis
sies, tot een gedachtenwisseling
met de regering omtrent nog te
nemen maatregelen van rege
ringswege. De voorgestelde ophef
fing de anonymiteit in de versla
gen onderschrijft de commissie
niet zonder voorbehoud.
Vervolgens meent zij nog te
moeten pleiten voor de mogelijk
heid van instelling bij de wet van
vaste colleges tot advies en bij
stand aan het parlement, gezien
de groeiende behoefte, althans
van de Tweede Kamer, aan ad
vies en bijstand van het maat
schappelijk leven uit. Daarnaast
lijkt de mogelijkheid, dat de Ka
mers of de commissies van voor
bereiding zich individuele deskun
digen, die geen parlementslid zijn,
ter voorlichting assumeren, een
aantrekkelijke gedachte. Tenslot
te betreurt de commissie het, dat
de verslagen van afdelingen en
commissies het summiere karak
ter, dat de Reglementen van Orde
bedoelen, hebben verloren.
Twee Kamers
systeem.
goed
ZATERDAG 1 DEC.
HILVERSUM I, 402 7.00—
24.00 KRO.
7.00 Nieuws; 7.15 Morgenge
bed en liturgische kalender; 7.30
Zendersluiting; 9.00 Niejiws;
9.10 Voor de huisvrouw; 9.30
Waterstanden; 9.35 Gr. muziek;
10.00 Voor de kleuters; 10.15
Koor en orgel; 10.40 Gr.muziek;
11.00 Voor de zieken; 11.45 Gr.
muziek; 12.00 Angelus; 12.03 Gr.
muziek; 12.30 Land- en tuin-
bouwmededelingen; 12.33 Gra-
mofoon; 12.50 Boekbespreking;
13.00 Nieuws en kath. nieuws;
13.20 Amusementsmuziek; 14.00
Hoorspel; 14.20 Engelse les; 14.40
Promenadeorkest: 15.00 Kroniek
van letteren en kunsten; 15.48
Bariton en piano; 16.05 Piano en
orgel; 16.20 Voor de jeugd; 16.30
„De schoonheid van Gregoriaans"
17.00 Voor de jeugd; 18.00 Het
nieuws; 18.15 Journalistiek week
overzicht; 18.25 Amusementsmu
ziek; 18.40 Regeringsuitzending;
19.00 Filmprogramma; 19.20 Par-
lementsoverzicht: 19.30 Gramo-
foonmuziek; 19.52 Actualiteiten;
20.00 Nieuws; 20.08 De gewone
man: 20.15 „Lichtbaken": 20.40
„Steek eens op, heren!" 21.00
Gev. programma: 21.53 Amuse
mentsmuziek: 22.30 ..Wii luiden
de Zondag in"; 23.00 Nieuws:
23.15 Nieuws in Esneranto;
23.2224.00 Maastrichts Stedelijk j
orkest.
HILVERSUM IT. 298 M. 7 00
VARA: 10.00 VPRO: 10 20 VARA
19.30 VPRO; 20.00—24.00 VARA.
7.00 Nieuws; 7.15 Gym.; 7.30
Zendersluiting: 9.00 Niéuws; 9.12
Gramofoon- 9.50 Voor de huis
vrouw: 10 00 Causerie; 10.05
Morgenwijding; 1020 Voor de
beiders in de continubedriiven;
11.30 Altviool en piano: 12.00 Me-
tropole orkest en solisten: 12.30
Land- en tuinbouwmededelinoer,
12.33 Amusementsmuziek: 13 on
Nieuws; 13.15 Hoorsnel: 1339
Acoordeonorkest en solist: 1419
Voor de ieu»d- 14 39 "NTf»derlandce
liederen: 14.50 BoekRecnrekinrf*
15.05 Orgel en zang- 15.30 ..Van
de wie» tot bet grof" esnaerie-
15.45 Gramofoon- 16.15 ^nort-
praatie: 16 35 Cnnrertrfohnuw-
orkest; 17.15 Voor de leii^d: 18 99
Nieuws: 18.15 Varo-3farïp- 18 39
Lirhte muziek- 18 35 VnUmdao-
sen: 19 90 Artistieke cfnolkoaff-
■•9.30 Causerie- 19 49 Tiet Oude
Testament- 19 35 Causerie- 01
Nieuws; 29 9.6 Aetualiteiten- 39 is
Tiroo1.se muzielr* 20.45 Tk heb
een huis voor TT'" muzikale re
medie: 21 45 RopJalistiseb eom-
mentaar: 22.00 Gev. muziek- 93 an
Onder de naunen" koonpopi-
33 59 Gramofoon- 53 90 rTïp, .-,-5-
93.15 Gramofoon; 23.40—24.00
Orgelspel.
In het tweede hoofdstuk behan
delt de commissie de kwestie van
het een- of meerkamerstelsel. Zij
is van mening, dat het tweeka
merstelsel gehandhaafd moet blij
ven. De commissie verklaart zich
voorstander van een volksverte
genwoordiging, bestaande uit
twee organen, die elk alle zaken
beoordelen. De herhaalde beoor
deling zal de waarschijnlijkheid
van een juist en onbevangen oor
deel vergroten en in het bijzonder
de onafhankelijkheid en onbevan
genheid van het parlement ten
aanzien van de regering beter
waarborgen. De commissie acht
een verschil tussen beide orga
nen op zijn plaats, zowel in de
wijze van samenstelling als in de
werkwijze. De behandeling tot in
details in de Tweede Kamer laat
de Eerste Kamer de mogelijkheid
om zich te beperken tot de hoofd
zaken, een beoordeling van een
ruimere gezichtshoek uit, of de
door de regering voorgestelde
maatregelen passen in ons staat
kundig en rechtssysteem.
Zij zal daartoe minder dan
de Tweede Kamer behoefte
hebben om in een andere vorm
dan openbare vergadering met de
regering in overleg te treden. De
gewaarborgde aanwezigheid van
het „tweede oordeel" van een
anders samengesteld politiek
lichaam, brengt de natuurlijke
geruststelling teweeg, dat de
wetsmaterie gedegen en critisch
wordt beoordeeld en getoetst. Aan
deze overweging van psychologi
sche aard wordt naar de mening
der commissie wel eens te gemak
kelijk voorbijgegaan.
1 December
ST. ELOY, BISSCHOP
VAN NOYON.
De katholieke metaalbe
werkers, die zich hebben ver
enigd in een zeer actieve
bond, vieren vandaag de
feestdag van hun patroon:
St. Eloy. Overeenkomstig de
oude tradities van de vroe
gere smedengildes hebben
ook zij zich onder bescher
ming gesteld van deze bis
schop, die voor zijn pries
terschap munten sloeg voor
de Frankise koningen. Hij
beoefende het edele ambacht
als een roeping en was God
dankbaar, dat Hij hem daar
toe de kracht had gegeven.
Wij hopen, dat al deze ar
beiders, door de voorspraak
van hun patroon, vanaf deze
dag hun werk ook anders
gaan beschouwen: of je las
ser bent op de fabriek of
stoker op de hoogovens, je
werk is niet een last, maar
een taak, die God je heeft
opgedragen om op je eigen
wiize mee te werken aan de
opbouw van een maatschap
pij in welvaart en vrede.
Door deze besehouwings
komt de arbeidsvrede, die
de noodzakeliike grondslag
voor de wereldvrede is.
In deserto
Het aanvaarden van het twee
kamerstelsel dwingt er mitsdien
toe om de werkwijze der Kamers
nader te toetsen aan de mogelijk
heid om de bezwaren, welke te
gen dit stelsel en dus tegen de
Eerste Kamer worden aange
voerd, weg te nemen. Een oplos
sing, welke hetzij de begrotings
wetgeving, hetzij enig onderdeel
der wetgeving of de controle aan
de Eerste Kamer zou willen ont
nemen, wordt door de commissie
verworpen. Maatregelen zouden
moeten worden getroffen, welke
de Eerste Kamer zich aan een
werkwijze doen houden, die in
overeenstemming is met de eigen
taak van de Eerste Kamer als
orgaan der volksvertegenwoordi
ging. De commissie is van me
ning, dat de commissies van de
Eerste Kamer een zuiver infor
matief karakter moeten hebben.
De begrotingen zouden gelijktij
dig in de afdelingen der Eerste
Kamer in behandeling zijn te ne
men. Een orgaan van de Eerste
Kamer ontvange de taak om te
adviseren, welke punten na het
afdelingsonderzoek en de schrif
telijke voorbereiding niet meer
c.q. nog wel in aanmerking ko
men voor bespreking in de open
bare vergadering.
Terugwijzing van wetten
Voorts is aandacht gewijd aan
't in 't buitenland niet onbekende
instituut der zogenaamde terug
wijzing van wetsontwerpen. De
commissie zou een regeling in
overweging willen geven, volgens
welke een wetsvoorstel wordt ge
acht te zijn verworpen door de
Eerste Kamer, indien het aantal
stemmen tegen het voorstel 2/3
van het aantal leden der Kamer
bedraagt. Indien meer dan de
helft doch minder dan 2/3 tegen
stemmen wordt uitgebracht, zou
de Tweede Kamer opnieuw haar
oordeel moeten geven.
Bedelaars, landlopers en
revolutionairen.
In het derde hoofdstuk schenkt
de commissie enige gandacht aan
de actuele kwestie der revolutio
naire volksvertegenwoordigers.
Zij acht hun positie niet in over
eenstemming met die, welke de
grondwet toekent aan bedelaars
en landlopers. In overeenstem
ming met de desbetreffende voor
stellen van de Staatscommissie
tot Herziening van de Grondwet,
neergelegd in het 6e Hoofdstuk
van het Interim-rapport van deze
Commissie, is de commissie van
mening, dat het vervallen verkla
ren van het lidmaatschap der
Staten-Generaal voor de lopende
periode mogelijk moet worden
gemaakt voor het tot uitdrukking
brengen van een streven, gericht
op verandering van de bestaande
rechtsorde met behulp van on
wettige middelen.
De beslissing over het al of
niet vervallen verklaren van het
lidmaatschap zou de commissie
willen overlaten aan de desbe
treffende Kamer zelf. Dergelijke
besluiten dienen met 2/3 meer
derheid te worden genomen. De
bestaande strafrechtelijke moge
lijkheden om tegen revolutionaire
volksvertegenwoordigers op te
treden, acht de commissie vol
strekt ontoereikend.
Met name het optreden van de
rechter moet in de practijk on
voldoende worden geacht. Boven
dien zou de bijkomende straf van
ontzegging van kiesrecht bij meer
delicten van thans het geval is,
en dan imperatief, moeten wor
den voorgeschreven.
Indonesië nationaliseert
openbare nutsbedrijven
DJAKARTA Bij besluit van
de Indonesische minister-presi
dent is een commissie ingesteld,
die belast is met de bestudering
en het onderzoek van de wijze,
waarop de nationalisatie van de
electrieiteits- en gasbedrijven,
voorzover deze worden beheerd
door particuliere ondernemingen,
zal geschieden.
Grootekerk 28 v. Pt Said/Ge-
nua; Prins Willem 4 27 v. Mon
treal/ Antw.; Saparoea 28 te
Barcelona; Veenaam 29 v. South
ampton/ Halifax; Albirio 27 te
Monte VideoOranjestad 28 nm
Aruba verw.: Prins Willem 5
vertr. 28 v. Montreal; Robiah 27
v. Banjuwangi/Surabaja: Alamak
28 nm v. Aden/Suez- Hera 28 v.
Aruba/Pt Acardon; Hoogkerk 28
v. Marseille/Antw.; Kota Baroe
28 v. Makassar/Surabaja; Lang-
koeas 28 v. Genua; Oranje 28 v.
Colombo/Suez; Polyphemus 29
v. Probolinggo te Makassar verw.
Rondo 29 vm Tj. Priok verw.;
Sibajak 29 in Rode Zee, dwars
Massawak; Tjiluwah 29 vm Aden
verw.; Veendam 28 v. Le Havre/
Southampton; Waterman 28 nm
180 m ZO Guardafui/Fremantle;
Zuiderkruis 28 600 m o Ascensi
on eïl.
ZEEPOST
'sGRAVENHAGE Met de vol
gende schepen kan zeepost wor
den verzonden. De data, waarop
de correspondentie uiterlijk ter
post moet zijn bezorgd, staan
tussen haakjes achter de naam
van het schip vermeld:
Indonesië: Ms. „Oranje" (26 No
vember); Nieuw Guinea: Ss. „Ra
ki" (20 December); Ned. Antil
len: Ms- „Helicon" (12 Decem-
(18 December); Australië en
Nieuw Zeeland: via Engeland: (1
December); Canda: Ms. „Black
ber); Suriname: Ms. „Poseidon"
Tem" (3 Dec.) en Ms. „Noordam"
(6 December).
om
op te knappen!
UNILEVER WILLIG
AMSTERDAM, 29 Nov. „Ze
vochten erom", aldus drukte een
beursbezoeker zich uit, toen hij
de levendige handel in claims
Unilever zag, waarvoor vandaag
een willige stemming heerste.
De fluctuaties in de claims wa
ren vandaag zeer groot. Geopend
werd op f 78 (f 72), waarna de
prijs steeg tot f 95,slotnotering
f 92,Dit is een recordprijs
sinds de handel begonnen is. De
aandelen verbeterden ruim 8 pun
ten tot 180 54-
Dat de animo voor Unilever
voor een gedeelte ten koste van
de andere hoeken gaat, maar ge
deeltelijk ook stimulerend werkt,
kwam vandaag wel heel duide
lijk tot uiting. Het meest frap
pant was de koers van HVA, nog
steeds het fonds van „standing",
die beneden pari kwam en 99 1/4
noteerde.
Tegen slot bewoog de koers
zich weer tegen de 100 procent.
Ook de overige cultures waren
merendeels een kleinigheid la
ger.
De industriemarkt opende aan
vankelijk iets lager, doch de vas
te houding van Unilever was er
hier oorzaak van dat de stemming
geleidelijk omsloeg. Olies b-v.
folden aanvankelijk 279 1/4
281)4), doch sloten op 282 1/4.
Oude en nieuwe aandelen Phi
lips verlieten de markt met twee
punten winst. Aandelen AKU
bleven, zowel voor de oude als
voor de nieuwe, zo goed als on
gewijzigd. De Scheepvaartafde
ling wist zich vrijwel onveran
derd te" handhaven. Staatsfondsen
lagen eerder wat trager. De Dol
larobligaties en de Amerikaantjes
noteerden 'n fractie hoger, even
als het agio, dat een half punt
noteerde tot 7 3/4. Voorts was de
stemming voor bankaandelen als
gisteren aan de vaste kant, het
geen men in verband brengt met
de behoorlijke resultaten, die in
het thans bijna afgelopen boek
jaar zouden zijn behaald. Aande
len algemene exploiratie werden
geadviseerd op 88 (86). in ver
band met het productief worden
van de 20ste put.
VAN WAT LEZERS MENEN
Nuchter blijven
Geachte Redactie,
In het N.H.D. van 19 Nov.
schrijft J. H. een artikel over de
Katholieken en de emigratie, dat
mij dit onderwerp toch wel wat
eenzijdig lijkt te behandelen.
Mijn oordeel komt niet voort uit
afkeer van emigratie, i.e. van
Katholieken, want ik heb m'n
oudste zoon laten emigreren en
zal géén bezwaar maken als de
andere hem t.z.t. willen volgen.
Maar ik vind, dat we deze zaak
nuchter moeten beschouwen. J.
H. doet alsof emigreren opeens
een godsdienststige plicht is ge
worden en verwijst daarbij naar
Christus' bevel, Zijn kerk over
de hele wereld te verspreiden.
Als dit n u plicht is, dan is het
a 11 ij d plicht geweest. We emi
greren, omdat we in ons dichtbe
volkte land geen toekomst zien, of
althans betere kansen verwach
ten in den vreemde. Als Katho
lieken voelen we dan daarbij de
plicht, om daar waardige verte-
woordigers te zijn van Kerk en
Vaderland en dienen ons zonodig
daar serieus op voor te bereiden.
Maar ik zie niet in, dat iemand,
die hier z'n toekomst gewaar
borgd ziet, minder missieplichten
heeft, dan wie het minder ge
makkelijk treft. Het „ant. rev.
blad" schroeft de zaak dan ook
ongetwijfeld sterk op, als het de
emigratie van Gereformeerden
toeschrijft aan de wil, om „met
de Bijbel onder de arm het Ko
ninkrijk Christi te planten". Al
hoort men het nu wat minder, 't
is nog kort geleden, dat er ook
meerdere stemmen opgingen te
gen emigreren, dat men dan be
schouwde als een aftappen van
de energiekste krachten van het
Vaderland. Het zou eenzijdig
zijn, de geringe emigratielust der
Katholieken toe te schrijven aan
ware vaderlandsliefde. Neen
hierachter zal men wel psycholo
gische en ook wel economische
factoren moeten zoeken. In heel
Europa merken we op, dat het
Kath. volk losser staat tegen
over de stoffelijke goederen. Het
profiteert er misschien zorgelozer
van, maar jaagt ze minder ener
giek na. Grote gezinnen, enerzijds
juist aangewezen op emigratie,
worden daarvan om economische
redenen soms weerhouden. Niet
ieder wil of kan de reis vergoed
krijgen. Veel eenvoudige lieden
zien tegen zo'n ingewikkelde on
derneming bovendien op. Maar
late we hieraan niet de geloofs
ijver afmeten. Winzucht speelt
er een minstens even grote rol
Den Helder, J. H. Z.
(Noot van de redactie. De
schrijver heeft de tendenz
van onze beschouwing niet
helemaal begrepen. We schre
ven niet, dat emigreren een
kath. plicht is, maar dat de
mentaliteit, om maar bij
moeders pappot te blijven
zitten, ook als men hier geen
behoorlijk bestaan kan vin
den een katholiek onwaardig
is, omdat hij door deze op
vatting, ook niet voldoet aan
het bevel van O. L. Heer de
aarde te gaan bevolken en
verzuimt mee te werken
Christus Kerk uit te breiden
over heel de aarde. De
schrijver heeft onze bedoe
ling precies omgekeerd en
legt daardoor iets in de
mond, wat we helemaal niet
beweerd hebben. Overigens
hebben we in een tweede
beschouwing aan deze kwes
tie gewijd, welk men reeds
in ons blad heeft aangetrof
fen, een enkele strekking
van ons artikel, waar deze
steunde op niet juiste gege
vens, gerectificeerd. - Red.).
De Katholieken en de
Emigratie
De schrijver van het artikel
over dit onderwerp heeft 't daar
in over 'n allerdroevigst figuur,
dat wij Katholieken slaan bij de
emigratie. Nu weet ik wat de
emigratie naar 't buitenland
aangaat, de verhouding niet zo
goed, maar schrijver haalt een
voorbeeld aan over de N.O.-Pol-
der. Nu de 7% daar is zeker ge
ring, maar volgens mij is dat niet
de schuld van de Katholieken,
integendeel want dan kon 't wel
eens 50% of meer zijn. Want wil
men zich daar vestigen, dan wor
den er zeer zware financiële
eisen gesteld, en daar struikelen
in hoofdzaak de Katholieken
over met hun grote gezinnen.
Maar ik heb al eens horen ver
tellen, dat de Directie van de
N.O.-Polder van plan was onge
veer n' derde Katholieken daar
te plaatsen, en nu vraag ik mij
af, waarom nu maar 7%, terwijl
ik zeker weet dat er veel meer
Katholieken hebben ingeschre
ven. Dan kom ik tot de conclusie
dat het 'm niet in de Katholieken
zit, maar wel in de heren die
daar wat over hebben te vertel
len.
H.H.W. A. Berkhout
(Noot van de redactieDe
schrijver van bovenstaande
Komt U eens bij P C
de 2002 prachtige èn prac-
5 tische Sint Nicolaas-ge-
schenken vrij bezichtigen.
Dan weet U, wat U „hem"
geven zult! Of koop de
P a C- waardebon, waar
op de gelukkige na Sinter
klaas zélf kan komen
uitzoeken
„O, kom er eens kijken!"
- het verplicht U tot nietsl
AMSTERDAM - OEN HAAG - ROTTERDAM - GRONINGEN LEEUWARDEN
UTRECH1 - HAARLEM LEIDEN ARNHEM NIJMEGEN EINDHOVEN
Vanaf heden tlm 4 Decembev
tot 9 uur 's avonds geopend f
(Van onze pari. redacteur)
De begrotingsdebatten in de
Tweede Kamer zijn dit keer wel
erg hobbelig. Gisteren in de na
middag werd nog even begon
nen met „Uniezaken en Over
zeese rijksdelen" en 's nachts
half twaalf werd dit debat her
vat na de afhandeling van de
P.T.T.-begroting en het Zuider-
zeefonds.
De heer Meyerink (A.R.) ver
klaarde dat zijn fractie er geer*
bezwaar tegen heeft, dat bii de
komende onderhandelingen met
Indonesië ook de kwestie Nieuw
Guinea ter sprake zal komen.
Maar de regering moest deze
gelegenheid dan ook aangrijpen
om do discussies over dit punt
definitief te beëindigen. Wij
moeten tegen Indonesië regeren,
aldus de heer Meijer ink „Wii
zijn er en wij blijven er" en hij
verwachtte dat Nieuw Guinea
dan wel spoedig buiten de Indo
nesische horizon zou vallen.
's Middags had de heer v. d.
Wetering (C.H.) reeds verklaard
dat het standpunt van zijn
fractie ten aanzien van Nieuw
Guinea onveranderd is.
vergist zich geheel. We heb
ben ons artikel nog eens
doorgelezen, maar daarin
niets kunnen vinden, dat
sloeg op emigratie van Ne
derlanders naar de N.O.-
Polder. Trouwens in dit ge
val n.l. van het wegtrekken
van de geboortegrond naar
een andere plek in het eigen
vaderland spreekt men niet
van emigratie, maar van
migratie. En op dit punt
heeft de schr, verder wel
gelijk- red.).
Hoe moet het nu
met Schijvenaar?
Onze symphatieke nationale
back heeft helaas zijn been ge
broken. Nu meen ik dat de spe
lers van ons Ned. elftal verze
kerd zijn, gelukkig. Zijn ze dit
ook tegen bedrijfsschade? De
verpleging kost hun niets. Maar
als hun gezin nu schade lijdt,
wat dan? Zij veroorzaken toch de
grote volksoploop in een stadion.
Een oploop die aardig wat cent
jes oplevert. Moeten ze dan
schade lijden als hen een ongeluk
overkomt? Hoe moet dat nu met
de amateurbepalingen, ons door
de K.N.V.B. opgelegd.
H. H. v. d. B.
(Noot van de redactie: Ja,
de spelers zijn verzekerd,
ook voor bedrijfsschade. Dat
is dus in orde. - red.).
De heer De Kadt (PvdA.)
toonde zich niet verrast over
het Indonesische verlangen om
de Unie op te heffen. Ook deze
woordvoerder achtte het echter
nodig, dat Indonesië zich nu
duideliik over de toekomst zal
uitspreken.
Dp heer De Kadt verwachtte
niet. zulks in tegenstelling tot
de heer Meiierink. dat de kwes
tie Nieuw Guinea uit de wereld
zou kunnen worden geholpen
door een duidelijke wijziging
onzerzijds. Deze uitspraak is al
gedaan. Voor de P. v. d. A. blij
ven de Nederlandse toekomst
mogelijkheden in Indonesië het
belangriikste. De heer De Kadt
achtte de internationale positie
van Indonesië de laatste tiid
eerder versterkt dan verzwakt,
mede als gevolg van haar hou
ding ten aanzien van het Ja
panse vredesverdrag. Ook in
Australië als bondgenoot had
hii geen vertrouwen.
Heden gaan de discussies ver
der.
Advertentie!
Door de aanhoudende
regenbuien zijn wij
verplicht onze bekende
weer te gaan verkopen
Dezelfde Egyptische
REGENJASSEN
nu ook in
KINDERMATEN
ad
DIE U OOK AAN HUIS BEZOEKT
Hoorn - Benningbroek
Alkmaar
FEUILLETON
82.
Geleidelijk drong de oorzaak
van ziin arrestatie tot Verhagen
door.
„Wist iii waar ik nu woonde?"
vroeg hii zacht.
De diongos knikte stil.
„Je kunt mii niet vrijwillig
hebben verraden. Dan zou ie
hier ook niet zitten. Hoe is 't. ge
beurd Mard'jo?"
Toen de ander de toedracht
had verteld, zonk Verhagen op
de bos stro neer. „Miin vrouw
en miin dochter in handen van
dip duivels. Het klonk als 'n ge
kreun Mardjo knielde voor hem
neer en greep ziin hand. ..Am-
poen. toean".
Verhagen knikte. „Het is m'n
eigen fout. Ik had er voor moe
ten zorgen dat niemand 't adres
wist". Toen verzonk hii weer in
stille wanhoop over het lot van
ziin vrouw en dochter.
Die nacht sliepen ze geen van
beiden en het was biina 'n op
luchting toen ze nog heel vroeg
door een soldaat uit dp cel wer
den gehaald om vervoerd te
worden.
Er waren nog meer gevange
nen. meest blanken, die in de
vrachtauto opgewonden gisten
naar de plaats van bestemming.
Alleen ziin toean zei niets en
daarom zweeg Mardjo ook. De
rit in die hotsende vrachtauto
duurde eindeloos. Ze hadden al
le gevoel voor tiid verloren. Ze
reden door de stille kampongs,
waar een enkele vrouw de wa
gen nieuwsgierig nakeek. Ze re
den ook langs eenzame bergpa
den en wildstromende rivier
tjes Tegen de avond kwamen
ze aan een kamp. Ze kregen elk
een portie rijst in een palmblad
gerold en ze moesten slapen in
een lege pandok. waar niet epos
matten op de grond laeen. De
andere gevangenen morden.
maar de toean ging in een hoek 1
liggen en sliep bijna dadelijk in.
Mardjo maakte zich ongerust.
De toean had vandaag veel pijn
aan zijn hand gehad en de hand
was erg dik en rood. De toean
lag daar ook zonder beschut
ting on de houten vloer. Mardjo
ging op zoek door de pandok en
kwam terug met twep oude zak
ken. waarvan één der andere
gevangenen iuist een hoofdkus
sen had willen rollen. Zorgzaam
dekte hii de toean er mee top en
bleef toen gehurkt naast hem
zitten. De volgende morgen wer
den zp weer in een vrachtauto
-geladen en opnieuw weggevoerd
naar hun onbekende bestem
ming. De toean was nog steeds
stil en teneergeslagen. maar on
derweg praatte hii toch nu en
dan met hem. en Mardjo was
daar dankbaar voor. want dat
bewees, dat de toean hem had
vergeven. De toean vroeg over
het leven in Batavia, over zii„n
huis en steeds weer opnieuw
over de nionia en de nonna Of
ze goed gezond waren, toen
of zp voldoende kleding pp geld
hadden kunnen meenemen.
Tegen de middag kwamen ze
bii de kust ze konden het zien
aan de bruine netten, die in de
zon tp drogen hingen, aan de
driehoekige samroanzeilen. die
door de vrouwen aan de kant
van de weg werden hersteld.
De blaniken praatten opgewon
den. Mardjo kon niet alles ver
staan. maar verscheidene malen
hoorde hij „schip" en hii wist.
dat dit kap-ai betekende. Toen
ze een stad binnenreden, wees j
één der gevangenen op een i
masttop. waaraan een klein
vaantje traag bewoog in dp lau
we zeewind. De anderen knikten
zwijgend. „Kapal" begreep
Mardjo. Ze zouden worden weg
gevoerd. Misschien naar Japan,
misschien ergens anders heen,
dat was Mardjo onverschillig.
Als hii maar bii de toean mocht
blijven.
Dp toean had meer over zee
gereisd en met hem was Mardjoi
niet bang. Hii had de toean no
dig en dp toean had hem nodig,
want wie zou anders voor ziin
hand moeten zorgen? Vanmor
gen had de toean dankbaar ge
knikt toen de diongos ergens
een reep katoen had gevonden
en dit nat gemaakt om He ge
zwollen hand had gewikkeld.
Mardjo kon niet nalaten, tel
kens tc kijken of die hand al
wat beter werd. wartt dat was
heel belangrijk. Als dip hand
was genezen, dan zou dp toean
weer de oude toean worden, op
gewekt ent doortastend, die ze
ker wel een middel zou weten
om zichzelf en Mardin te bevrij
den en weer naar Java terug te
gaan. ook al zouden ze op weg
zijn naar Japan. De toean was
zo knap. Mardjo had daar het
volste vertrouwen in.
De vrachtauto reed een hek
door en stopte op de kade vlak
bij een groot schip. Zo'n groot
schip had Mardjo van zijn leven
nog niet gezien. Het was hoger
dan het hoogste gebouw van
Batavia en zo lang. dat het biina
de gehele lengte van de kad-e in
nam. Er stonden veel Japanse
soldaten bii. die de gevangenen
met de kolf van hun geweer
naar de trap joegen, waarlangs
ze aan boord moesten klimmen.
Mardjo zag het gezicht van de
toean vertrekken, toen hii ziin
voet on de onderste trede zette
en hij nam zich voor. om straks
nog eens naar het verband te
kijken, want als de toean niin
had. hoe kan hii dan verzinnen
hoe hii en Mardjo vrij zouden
komen?
Aan dek was het eer» vrese
lijke warboel. De officier, die
achter hen naar boven was ge
komen wilde dat ze bii een luik
n?ijr. binnen gingen, maar de
officier dip daar stond, schudde
ziin hoofd en schreeuwde iets
waaruit Mardjo opmaakte da'
het niet ging. omdat alles vol
was. De Japanners kregen er
ruzie om. maar dp man bii het
luik schreeuwde het hardst en
ze gingen dus niet naar beneden.
Wordt vervolgd
