Spoa
nse
uiterst
arbeiders
miserabele
verkeren
toestand
in
Op Korea staat een circustent
Vleugels waken
over Nederland"
Omz<
than
iage
Te laae lonen oorzaak van
ongeloof en zedenbederf
Met dikke kleren in 'n raket
Weduwe uit Terlinden
wacht rumoerige bruiloft
BANDJIR OVER JAVA
FEITEN
RADIO
Generaal „BUI" Nichols weet
nooit eens wat nieuws
Toch
duurzai
van
BISSCHOP HEKELT SPAANSE TOESTANDEN
Lijfstraffen voor
profiteurs geëist
Wat de Kamer denkt
over de broodprijs
TEGEN DE WARMTE
Lucht, die men niet
kan wegblazen
Ere-garde met hoge hoed en bezem
Luit. B. M. Koster schrijft:
Voortreffelijke film over vliegeropleiding
VAN ALLE DAG
door Leo Broeksmit
Scheepsbei
PAGINA 4
VRIJDAG 14 DECEMBER 1951
VALENCIA (K.N.P.) Vele Spaanse arbeiders beschouwen zich
zelf als moderne „slaven", die niet als voorheen worden ge
kocht en verkocht, doch worden „gehuurd" door directies. In
deze scherpe bewoordingen werd het Spaanse arbeiderspro
bleem gesteld door de Aartsbisschop van Valencia, Mgr. M.
Olaechea Leizaga,, in een lezing, die hij uitsprak voor het
Sociaal Instituut in zijn bisschopsstad. „Ecclesia", het vooruit
strevende orgaan van de KatholiekeActie, die een niet te on
derschatten rol speelt in het publieke leven van Spanje, heeft
niet geaarzeld deze harde ontleding van het arbeidersprobleem
onverkort in zijn kolommen af te drukken.
Mgr. Olaechea, die zich van
jongsaf heeft toegelegd op de
studie van de sociale problemen
o.a. aan het Sociaal Instituut te
Luik, en als bewijs van zijn
zorgzame liefde voor de arbei
ders een fabriek in zijn bisschop
pelijk wapen voert, begon met
de verklaring, dat zijn stellingen
over wat er onder de arbeiders
leeft zijn gebaseerd op de be
vindingen van sociale werkers,
die weten door te dringen tot
„de harten van de arbeiders
Wantrouwen in vakbonden
en Kerk.
,.De arbeiders van Valencia",
aldus de bisschop, „voelen niets
voor politiek en interesseren er
zich ook niet voor. In vakbonden
hebben zij geen vertrouwen. Zij
beschouwen de vakbonden als de
politieke organen van de groot
bedrijven. Wat de arbeiders wel
willen is: verandering, maar zij
weten niet hoe; zij gevoelen zich
als een zieke, die met zijn kwa
len blijft rondlopen. Het groot
bedrijf' en de bezittende klasse
staan hen in de weg. Het leger
en de Kerk beschouwen zij ais
handlangers van eerstgenoem-
„Hun oppositie is het sterkst
tegen het grootbedrijf gericht,
maar ook zwaar tegen de bezit
tende klasse, tegen de Kerk,
voor welke zij geen respect meer
tonen en tenslotte tegen het le
ger, dat zij vrezen."
•De arbeiders voelen ook heel
goed, dat hun minimum-inkomen
een hongerloon is en dus on
rechtvaardig. Zonder rekening
te houden met de burgeroorlog
zien zij hun toestand als een
gevolg van d* hebzucht der
grootbedrijven en de luxe en
verkwisting der rijken.
Wegens de inhoudingen op hun
salaris hebben de arbeiders geen
waardering voor de sociale voor
zieningen, ook al profiteren zij
van de gezinssteun en van de
verzekeringen op stakingen, on
gevallen, op ouderdom, ziekte en
overlijden. Indien hun inkomen
werd verhoogd met het bedrag,
dat zij nu aan belasting moe
ten bétalen, dan was het rede
lijk te noemen."
Zonder moraal en geloof.
Aan de hand der binnengeko
men rapporten was mgr. Alea-
chea tot de bevinding gekomen,
dat een „ontzettend" hoog per
centage der arbeiders „niet
minder dan 75 pet." in on
wettige verhoudingen leeft. Dit
geldt volgens de aartsbisschop
voor gehuwden als voor onge-
huwden.
„De vrijgezellen trouwen niet
en de gehuwden beschouwen
hun vrouwen als genotmiddelen.
Godsdienst vinden zij alleen
maar iets voor de vrouwen en
kinderen. Zij geloven niet in
God en de priesters zijn voor
hen maar „klaplopers in dienst
van het grootbedrijf, de rijken
en de regerinj
het celibaat der
Zii smalen
priesters
maken de religieuzen tot cari-
caturen".
„Bij uitzondering komt het
voor, dat de arbeiders met waar
dering spreken over priesters en
hun werken van naastenliefde."
„In ons land zo ging de bis.
schop verder mag men het
een vrij normaal verschijnsel
noemen, dat de arbeiders in het
bedrijf stelen, wat zij maar kun
nen. Zij beschouwen de buit als
stille compensatie voor hun loon-
tekort. Van enige morele rem
ming is daarbij geen sprake, ten
zij men uitzondert de zorg niet
betrapt te worden. Het onrecht
vaardige loon, is echter niet de
grootste oorzaak van de haat
der arbeiders. De despotische en
arrogante houding van de direc
ties irriteert hen nog veel meer."
Huizen en brood.
Ook het voedgel- en woning-
probleem liet mgr. Oleachea niet
onaangeroerd. „Zonder huizen
geen gezinnen en dus geen gods
dienst. geen moraal, geen ge
meenschap. Arbeiders hebben
gezond, veel en voedzaam brood
nodig. De luxe broodjes, die nu
aan de rijken worden verkocht,
moeten niet meer worden ge
bakken. De export moet worden
beperkt tot wat wij eerbaar
kunnen verkopen.
Al dieeenen. die zich vetmes
ten ten koste van het volk. ver
dienen tot lijfstraf te worden
veroordeeld. Wat wii nodig heb
ben. zo besloot de bisschon. ziin
huizen, waarvoor de huur het
inkomen der arbeiders voor niet
meer dan een viifde maf belas
ten; zulke woningen dienen een
behoorlijke leefruimte te bieden
voor een gezin."
ipfp
jllly&'v. 1;
I*-!
1
PROGRAMMA
ZATERDAG 15 DECEMBER
HILVERSUM 1. 402 m. 7.00—
24.00 KRO.
7.00 Nieuws; 7-15 Morgengebed
en liturgische kalender; 7.30 uur
Zendersluiting; 9.00 Nieuws; 9.10
Voor de huisvrouw; 9-30 Water
standen; 9.35 Gewijde muziek;
9 50 Fluit en piano; 10 00 Voor de
kleuters; 10.15 Gramofoon; 12.00
Angelus; 12.03 Gramofoon; 12.30
Land- en tuinbouwmededelingen;
12.33 Pianoduo; 12.55 Zonnewijzer;
13.00 Nieuws en katholiek nieuws
13-20 Amusementsmuziek; 14.00
Theo Casion, in misdaad en an
tiek", hoorspel; 14.20 Engelse les
14.40 Kamerorkest; 15.15 Kroniek
van Letteren en Kunsten; 1I>03 u.
u. Maastrichts Stedelijk Orkest;
16.20 Voor de jeugd; 16-30 u. De
schoonheid van het Gregoriaans;
17.00 Voor de jeugd; 18.00 Nieuws
18.15 Journalistiek weekoverzicht
18-25 Lichte muziek; 18.40 Rege
ringsuitzending: „Zoeklicht op de
Westerse defensie"; 19.00 Film
programma; 19-20 u. Parlements-
overzicht; 19.30 Metro>pole orkest;
19.52 Actualiteiten; 20.00 Nieuws
en weerberichten; 20.08 De gewo
ne man zegt er 't zijne van; 20-15
„Lichtbaken"; 20.40 „Steek eens
op, Heren!"; 21.00 Gevarieerd
programma; 21-53 „Wat zou U
doen?"; 22.00 Amusementsmuz.;
22.30 „Wii luiden de Zondag in!";
23.00 Nieuws; 23-15 Nieuws in Es
peranto; 23.22 Philharmonisch or
kest; 23.5224-00 Gramofoon.
HILVERSUM 2. 298 m. 7.00 uur
VARA, 10.00 VPRO, 10.20 VARA
19.30 VPRO, 20 00—24.00 VARA.
7.00 Nieuws; 7.15 Ochtendgym.;
7.30 Zendersluiting; 9-00 Nieuws:
9.12 Gramofoon; 9-50 Voor de
huisvrouw; 10.00 „Tijdelijk uit
geschakeld", causerie; 10.05 Mor
genwijding; 10.20 Voor de arbei
ders in de continubedrijven; 11.30
u. Pianorecital; 12-00 Orgelspel;
12-30 Land- en tuinbouwmedelin-
gen; 12.33 Accordeonorkest en so
list; 13.00 Nieuws; 13.15 „Kleine
zonden", hoorspel: 13.30 Dansmu
ziek; 14.10 Voor de jeugd; 14.30
Nederlandse liederen; 14.50 Boek
bespreking; 15-05 Lichte muziek;
15.30 „Van de wieg tot het graf",
causerie; 15.45 Gramofoon; 16.15
Sportmaatje; 16.30 Kamerorkest
en solist; 17-15 u. Voor de jeugd;
18.00 Nieuws; 18-15 VARA-vana;
18.20 Amusementsmuziek; 18.35
Volksmuziek: 19.00 u. Artistieke
staalkaart; 19.30 „Passepartout",
causerie; 19-40 „Het Oude Testa
ment in deze tijd", causerie; 19.55
„Deze week", causerie; 20.00 uur
Nieuws; 20.05 Actualiteiten: 20.15
Gevarieerd programma; 21.15 Ti-
roolse muziek; 21.45 Socialistisch
commentaar; 22.00 Instrumentaal
sextet en solist: 22.30 „Onder de
pannen", hoorspel; 22-50 Gramo
foon; 23.00 Niieuws; 23.15 Orgel
spel; 23.3524.00 Gramofoonmuz.
Zonnige winterdag op het Vrijthof in Maastricht. Met brood
en graankorrels worden de duiven van het Vrijthof onder
handbereik gebracht tot vermaak van de kleine, die het toch
wel een beetje angstig vindt dat een duif boven op haar muts
is gaan zitten.
In het verslag van de Commis
sie voor de Middenstand had
minister Mansholt de elders ge-
Eubliceerde wijzigingen in de
roodprijzen reeds aangekondigd.
Afgezien van het bezwaar, dat
enkele leden blijven koesteren
tegen verhoging van de brood
prijs in Drente, is de commissie
van oordeel, dat de toegezegde
maatregelen in hun onderling
verband, als een aanvaardbaar
resultaat van het gevoerde over
leg kunnen worden beschouwd.
De commissie is echter door_-
dronn.en geraakt van onbe
vredigende der huidige econo
mische situatie in de bakkerij,
niet alleen voor een min of
meer brede groep van onderne
mers, doch ook in die zin. dat
voor redelijke arbeidsvoorwaar
den van de werknemers onvol
doende mogelijkheid wordt ge
boden.
De commissie wijst tenslotte
nog op de wenselijkheid om af
te komen van de incidentele,
achteraf op te stellen, ambtelijke
accountantsrapporten als basis
voor de broodprij apolitiek
U zult in de raketten van de
toekomst dikke kleren moeten
dra (ren om het niet al te warm
te. krijgen. U zult ook een beetje
wind nodig hebben om uw siga
ret te kunnen aansteken.
Dit zijn de verbijsterende ge
volgen van het vliegen op hoog
ten waar door de enorme snel
heid geen zwaartekracht meer
optreedt.
Deze bijzonderheden ziin af
komstig van dr. K. Buettner van
de Aviation school of medicine
te San Antonio.
De Amerikaanse raketvliegtui
gen stijgen reeds tot zulk een
hoogte, dat de piloten soms geen
gewicht meer hebben. In de toe
komst zullen de luchtreuzen .ge
durende lange perioden onder
dezo; omstandigheden vliegen.
Niet alleen de piloot maar ook
REYMERSTOK (Eigen corr.)
Sedert Zondag gaat het nieuw
tje: „De witvrouw is truk!" van
mond tot mond in het gehucht
TerlSnden en wijde omtrek. De
jonkheid is prompt opnieuw be
gonnen met de ketelmuziek-con-
certen voor de woning van deze
trouwlustige weduwe, die nog
altijd vastberaden weigert het
traditionele bier aan Terlinden's
jongelingschap te schenken.
In een der gezellige cafétjes te
Teriinden is Zondag na de Hoog
mis gezellig vergaderd. Ieder der
aanwezigen beloofde plechtig dat
hij bij de eerste hoornstoten van
een trompetter zich zou reppen
naar de afgesproken plaats. Te
vens zou iedereen de actie, om
nieuwe carbidkanonniers, hard
blazende herauten en luid-slaan-
de ketelmuzikanten te werven,
van harte steunen. Men heeft
woord gehouden. Nauwelijks
weerklonken Zondagavond tegen
zes uur over het landelijke Ter
linden de eerste hoornstoten, of
de jonkheid snelde naar de ver
zamelplaats. En de orkaan van
ketelmuziek werd hervat.
Met gretige spanning ziet de
jongelingschap de trouwdag van
de weduwe tegemoet. Als de we
duwe dan nog niet gecapituleerd
heeft, zal het lawaai-offensief een
onvergetelijk hoogtepunt berei
ken.
Een uitgebreid programma werd
voor deze trouwdag vastgesteld.
Alle „vaarders" zullen die dag
vrijaf nemen. De hoge hoeden zijn
al te voorschijn gehaald, de klom-
KOREA Boven de kleine circustent, daar in Pan Mun Jon,
staat een aantal rode ballonnen, hoog in de lucht. Zij worden
gedwongen op dezelfde plaats te blijven, omdat zij vastzitten
aan lange koorden, waaraan vlaggetjes wapperen. De rode
ballonnen geven aan, dat hier Pan Mun Jon is, dat hier een
neutraal gebied is, dat hier de vliegers moeten weg blijven,
omdat anders onmiddellijk van „schendingen" der neutraliteits-
zöne gesproken zal worden.
De journalisten moeten buiten
die circustent blijven. Zij mogen
de comité's en sub-comité's van
beide zijden naar binnen zien
gaan en er weer uit. Zij wach
ten op de brigade-generaal Ni
chols. die na afloop der voor
stelling in veel woorden zegt
dat er niets te zeggen is.
Generaal Nichols is populair
bij de journalisten, ondanks het
feit, dat hij zelden of nooit iets
belangrijks te zeggen heeft. Hij
is een bekwaam voorlichtings
officier, die populair moet zijn
en handig in het praten zonder
wat te zeggen. Iedereen zegt
„Bill" tegen de generaal. Hij is
een sympathieke figuur, die er
uit ziet als een Nederlandse
beurtschipper. De fotografen,
film- en televisiemensen dwalen
wat rond de circustent in Pan
Mun Jon. Als zij trachten een
stel rustende roden te fotogra
feren, springen enige, van deze
ip het gras gezeten jongelieden
op en spreken een taal, die wij
met verstaan, doch die overigens
het lijkt een innerlijke tegen
spraak niets aan duidelijkheid
te wensen overlaat. We kunnen
voor hun part naar de maan
lopen.
Tussen de nieuwsbroeders aan
de communistische kant vertoe
ven Winnington van de „London
Daily Worker" en Wilfred Bur
chett van „Ce Soir". Zij zijn ge
kleed in het merkwaardige, een
voudige, wat boers uitziende
communistische uniform, waarin
Jozef Stalin ook meermalen staat
afgebeeld. Zij hebben tevens de
grote bontmuts op, die herinne
ringen wakker roept aan pren
ten uit de Napoleontische oor
logen. Hoe gek het ook klinken
moge, maar Winnington laat ons
een communistisch tegenvoorstel
zien, dat momenteel behandeld
wordt in 'de circustent.
Wij de journalisten uit de
vrije wereld weten nog van
niets en we zijn al blij, dat we
er nu achter zijn, waarover op
dit moment wordt gesproken.
Winnington en Wilfred Bur-
chett geloven dat de oorlog in
Korea zal aflonen. Zii zeggen,
dat de Noord-Koreanen en de
Chinezen er eenoee van hebben.
„Als die ene Amerikaanse groep
van wapenhandelaren maar niet
krachtiger is dan de groep, die
er o o k mee wil uitscheiden, dan
is de wapenstilstandsovereen
komst snel getekend", menen zij
ed BurcHi
Met Wilfred
fett kan men
naar gelieve Engels, Frans,
of Duits spreken. Max Olivier
van de Franse A.F.P. en onder
getekende hebben wat dit betreft
ook eens iets vóór op onze Ame
rikaanse collega's.
Een eind van - de circustent
vallen granaten op een heuvel.
„Zij komen van jullie kant, even
als het machinevuur, dat u nu
hoort", zegt Wilfred Burchett.
ik antwoord hem, dat ik helaas
de nationaliteit van geschut en
wapens niet kan vaststellen aan
het geluid, dat zij voortbrengen.
Wilfred Burchett vindt dat om
je dood te lachen.
Ik vraag hem of het gelogen
is van onze kant, dat meer dan
5600 Amerikaanse krijgsgevange
nen zijn afgemaakt.
„Ja. dat is gelogen", zegt Al-
ferd Burchett, „wij hebben dui
zenden Amerikaanse krijgsgevan
genen in onze kampen". „Dan
weet ik een oplossing", ga ik
voort, „wij noemen hier bijvoor
beeld tien namen van Amerika
nen die vermist worden en ver
moedelijk tot die groep gedoden
behoren en jullie, brengt hen
hier."
„Daar is het nu de tijd niet
voor". zegt Wilfred Burchett.
„Eerst de wapenstilstand...."
pen werd opnieuw geschuurd en
de bezems staan klaar, want de
weduwe zal naar de kerk worden
geleid door een eregarde uit Ter
linden, getooid met klompen, hoge
hoed en bezem. Voor de stoet
uit zo vertelt het programma
rijdt een grote vierwielige
boerenkar met kaf van koren,
dat voor de bruidsauto zal wor
den gestrooid!
De jonkheid van Terlinden en
Reymerstok verheugt er zich al
van harte op, in deze wijdse
feesttooi op te trekken naar Sit-
tard of Noorbeek, want het staat
nog niet definitief vast, in welke
van beide plaatsen deze stand
vastige het bier weigerende we
duwe gaat trouwen. Waar dit
ook zal zijn, de jonkheid zal zor
gen voor gratis tam-tam-muziek
en statievertoon!
de lucht die kunstmatig ijl de
cabine wordj geperst, zal haar
gewidht verliezen. Volgens dr.
Buettner zal deze lucht niet lan
ger circuleren, tenzij zij door
een ventilator in beweging ge
bracht wordt. Als de ventilato
ren stil staan zal er geen lucht-
circulatie meer optreden om uw
huid koel te houden.
Daarbij komt nog dat de zon
zo fel op het vliegtuig schijnt,
dat de temperatuur, wanneer de
ludhtcirculatie in het toestel de
fect raakt, gevaarlijk hoog kan
oplopen; onder die omstandig
heid zegt dr. Buettner, vormen
dikke kleren de beste bescher
ming. Op zijn laboratorium
heeft hii proeven genomen bij
temperaturen die een mens nog
juist kan verdragen. De resulta
ten hebben uitgewezen, dat
iemand met dikke kleren aan er
het langst tegen kan.
Bij een eventueel defect van
de ventilatoren in het vliegtuig
is het zaak zolang bij ziin posi
tieven te blijven, dat men de
fout. kan herstellen.
Een ander gevaar is dat van
de verstikkingsdood Gezien het
feit dat de lucht die men in
ademt geen gewicht heeft, kan
men haar niet ver genoeg van
het gezicht wegblazen, zodat
men haar steeds opnieuw naar
binnen krijgt.
VERZENDING ZEEPOST
Met de volgende schepen kan
zeepost worden verzonden. De
data, waarop de correspondentie
uiterlijk ter post moet ziin be
zorgd, staan tusser» haakjes;
Indonesië; m,s, „Oranje" (24
December).
Nieuw Guinea: s.s. „Raki" (20
December).
Antillen; s.s. „Baarn" (18 De
cember).
Suriname: m.s. „Poseidon" (18
December).
Australië en Nieuw-Zeeland
via Engeland (15 December).
Canada: s.s. „Hastings" (17
December) en m.s. „Westerdam"
(20 December).
Nieuwe frankeerzegels
Aan de bestaande serie fran
keerzegels met de beeltenis van
H.M. Koningin Juliana is een
nieuwe waarde, die van 75 cent.
toegevoegd.
De kleur van het zegel is kar
mijnrood,
gravure.
uitvoering in roto-
De jongen zat ergens op de vliegweide van Ypenburg. Het was
zomer, werkelijk, want de zon stond vrij en frank aan de hemel
en de temperatuur was zo, dat men rustig zijn jasje kon uittrek
ken. Meteors, Spitfires en Harvards buitelden en doken lustig
door het luchtruim, de vliegkermis want zo het de jaarlijks
terugkerende Ilsy op Ypenburg in de volksmond draaide op
volle toeren. En de jongen genoot ervan.
„Wat moet zo'n piloot hiet al
lemaal kennen om met 'n straal
jager zo te kunnen spelen?"....
dacht de jongen. En toen een
stem door de luidspreker mee
deelde dat een kapitein-vlieger
wel iets over het vliegvak wilde
vertellen, was de jongen er met
zijn vrienden haast-je-rep-je bij
om te horen hoe dat nu eigenlijk
wel ging in de avontuurlijke
vliegwereld.
Avontuurlijk en romantisch. Ja
zo lijkt de vliegerij ondanks alle
moderniteit, nog altijd aan de
buitenkant. Het vliegen is welis
waar een opwindend vak geble
ven, maar één zaak is er in de
halve eeuw waarin de mens zich
met het vliegen heeft bezigge
houden wel veranderd: geen
enkel 'risico, geen avontuur meer.
Daarvoor is het moderne vlieg
tuig te ingewikkeld en te belang
rijk geworden.
De jongen hoorde dat alles uit
de mond van de kapitein-vlieger,
een jongeman van amper 25 jaar.
Hij stond nonchalant in vlieger-
pak naar zijn Gloster waarmede
hij zo dadelijk zou terugvliegen
naar de vliegbasis Twente. Maar
eerst vertelde hij het verhaal over
'de opleiding van de beginneling,
die van de hele vliegerij van toe
ten noch blazen weet, tot de er
varen piloot die met zo'n modern
straalmonster speelt alsof het een
fiets is.
Dit verhaal is op de filmband
vastgelegd door de cineast Joh.
Blansjaar, een knap stuk werk,
waarmede de maker zijn bijzon
dere kwaliteiten en zijn bijzonder
scherpe kijk op bepaalde zeer
suggestieve beelden in de vlieg
wereld rijkelijk heeft gedemon
streerd.
De titel van de film is reeds
suggestief genoeg om de aandacht
van de jeugd, waarvoor deze rol
prent speciaal is vervaardigd,
volop te trekken: „Vleugels wa
ken over Nederland".
Karei Nort heeft hetscenario
geschreven en tezamen met
Blansjaar heeft hij kans gezien
de overdadige hoeveeelheid ma
teriaal zo te verwerken, dat geen
ogenblik het tempo verslapt. In
tegendeel ondanks het feit dat
er van story geen sprake is, boeit
dit product ongemeen sterk, en
tegen het eind als de Meteors en
Thunderjets alleen of in eskader-
verband hoog boven een witte
wolkenzee gieren (fantastisch
mooie opnamen) ontkomt men
zelfs niet aan het gevoel* een
climax te beleven.
Het doel dat de makers met
„Vleugels waken over Nederland"
voor ogen hebben gehad, is ruim
schoots bereikt: de jeugd enthou-
sasme voor de vliegerij bij te
brengen.
Karei Nort en Joh. Blansjaar
hebben deze film dan ook in op
dracht van de chef van de lucht
macht vervaardigd. Zij van A
tot Z krijgt de toeschouwer een
beeld van de opleiding zal
binnenkort in het voorprogram
ma van de Nederlandse bioscopen
worden gebracht, een stukje na
tionaal werk, dat uitmunt door
een filmisch vakmanschap en
door het scherp uitbeelden van de
stof, welke zodanig is gecompri
meerd, dat vrijwel alles over de
langdurige opleiding wordt ge
geven. Hetgeen misschien nog
wel de moeilijkste opgave was.
Kerstboom voor Rotterdam
OSLO. (A.P.). Het kerst
geschenk van Oslo voor de stad
Rotterdam een vijftien meter
hoge spar is Donderdagmor
gen gekapt in Maridalen. even
ten noorden van Oslo. De spar
komt te staan op de Coolsingel
bij het Rotterdamse stadhuis.
Het Ohristelijk-Historlsch Twee
de-Kamerlid de heer Tilanus, gaat
de laatste tijd de boer op. om in
het land stemming te kweken te
gen de grondwetsvoorstellen, voor
zover deze beogen het aantal
Tweede- en Eerste-Kamerleden
met 50pct. te verhogen. Wij zul
len de laatsten zijn dit recht aan
de heer Tilanus te betwisten, ook
al wekt hii door deze propaganda
wel erg de schijn, voor zijn partij
politieke winst te willen plukken,
uit de min of meer demagogische
propaganda, welke op dit terrein,
een groen als „Burgerrecht" en
voor een deel ook de „Vader
landse Club" op dit ogenblik
voert.
Een verkiezingspropaganda met
een anti-parlementaire inslag is
nu eenmaal van succes verzekerd
in die kringen, waar men door
onwetendheid of een zeer opper
vlakkige beoordeling, het parle
mentaire werk niet hoog aanslaat
en waar het fascisme nog altijd
enige bekoring heeft. Wel doet
zich intussen de vraag voor, of
de woordvoerder van de Christe-
lijk-Hist. fractie in de Tweede
Kamer nu wel de eerst en meest
aangewezen woordvoerder is om
in het openbaar verzet te gaan
voeren tegen de uitbreiding van
de parlementaire mogelijkheden?
Want dit kan toch onbetwistbaar
worden vastgesteld, dat wanneer
er één fractie is in het parlement,
welke constructief weinig tot
stand brengt, dan is het toch wel
de Christelijk-Historische fractie.
Van deze groep gaat in het parle
ment de laatste jaren al heel wei
nig uit, van een leiding geven in
de debatten is daar nauwelijks
sprake. Er zit bovendien geen
enkele lijn in de politiek van de
ze fractie en bii belangrijke pro
blemen weet men nooit, hoe ver
deeld deze fractie precies zal
stemmen. Als de heer Tilanus,
:oals dezer dagen weer in Voor
burg, zegt, dat de werkzaamhe
den van de Kamer de uitbreiding
van het aantal Tweede-Kamerle
den niet strikt noodzakelijk ma
ken. dan kan. dit misschien wel
gelden voor de Christelijk-Histo
rische fractie, zoals deze zich van
haar parlementaire taak kwijt,
maar dan is dit allerminst een
maatstaf voor de andere fracties.
Een fractie als biiv. die der Ant.-
Rev„ waarvan wel degelijk een
grote invloed in het parlement
uitgaat en die daar zeer belang
rijk werk doet, denkt over die
uitbreiding dan ook heel anders.
Het hoofdargument van de hr.
Tilanus treft bovendien allerminst
door een brede visie! Immers in
Voorburg vertelde de heer Tila
nus opnieuw, dat zijn voornaam
ste bezwaar geldt de financiële
consequentie van de uitbreiding,
want de aanneming van 't grond
wetsvoorstel zou een extra uit
gave vragen van een half mil
lioen en hii achtte dit niet gemo
tiveerd. Het wil ons voorkomen,
dat deze kleine politiek al van
heel weinig respect getuigt voor
het parlementaire werk- In deze
richting redenerend zouden we
bovendien de heer Tilanus kun
nen vragen, waarom hij niet
voorstelt om het huidige aantal
Kamerleden met een kwart ,e
verminderen, of misschien wel te
halveren, dan kan er zeer waar
schijnlijk. wel ee- half millioen
bezuinigd worden, hii kan dan
verzekerd zijn van nog grotere
sympathie uit die kringen waar
op z n reden erin o van nu, bewust
of onbewust, duidelijk is afge
stemd. Indien hij werkelijk eer
bied en waardering had voor het
parlementaire werk, en in de
vervulling van die taak 'n groot
democratisch en Nederlands be
lang zag, zou hii het voteren van
een haif millioen met warmte
verdedigen. Want als er één uit
gave gemotiveerd is, dan wel deze.
In een periode, dat Nederland 4
millioen inwoners telde, hadden
we 100 Tweede- en 50 Eerste-Ka
merleden! Nu we bijna 11 mil
lioen inwoners hebben, ziin deze
getallen nog hetzelfde. En hoe
ontzaglijk en belangrijk zijn de
werkzaamheden van het parle
ment in de laatste decennia uit
gebreid!
Er is dan ook geen parlement
in heel West-Europa, waar zó
weinig leden een zó omvangrijke
taak te vervullen hebben, als in
ons land. Bovendien, wanneer de
Kamerleden het werk niet meer
aan kunnen en daardoor hun
grondwettelijke taak van controle
nigt meer kunnen vervullen, is
daarvan het eerste gevolg, dat de
ambtenaren meer en meer gaan
regeren en dan kost dit het Ned.
volk een veelvoud van dit half
millioen! Dat de heer Tilanus
voor deze consequentie geen oog
heeft is wij herhalen dit
typerend voor de mentaliteit van
de tegenwoordige C.H.-fractie.
Gelukkig is er in de Kamer een
grote meerderheid, die er anders
over denkt en die moed heeft om
dit voorstel tot versterking van
de parlementaire democratie te
gen allerlei anti-parlementawe
criticasters, krachtig te verdedi
gen. J.H.
FEUILLETON
94. In de andere
plaatsen is het niet zo erg, maar
hier zit u het dichtst bij het vuur.
Er is vanmorgen ook juist weel
een grote militaire bijeenkomst
gehouden en die jonge militaire
propagandist hier is erg fel tegen
de Nederlanders".
„Wij wisten nog niets af van
een republiek", zei Hetty verrast.
„Er is zoveel veranderd. Wie
maakt hier propaganda tegen
ons?"
„Een Javaanse intellectueel.
Hij heeft veel invloed op de jon
geren", antwoordde de Zweed.
„Het is iemand die in Holland
heeft gestudeerd, Oemar Kerto
heet hij".
DERDE BOEK
DE BANDJIR BREEKT LOS
HOOFDSTUK XIII
De dagen na de capitulatie van
Japan waren voor Oemar als een
spannende film voorbij geflitst.
Hij sprak driemaal per dag op
allerlei bijeenkomsten, hield ver
gaderingen met Amerikaanse en
Engelse oorlogscorrespondenten
over het nieuwe republikeinse
leger en had daar tussen door
nog besprekingen met Dr. Ti-
moeran, die hem voorstelde aan
de President, een tengere Javaan
die in Delft had gestudeerd. Hij
was omringd door een aantal
medewerkers, die allen in Neder
land waren opgeleid, maar hij
weigerde Nederlands te spreken.
Dr. Timoeran noemde terloops
Oemars naam. „Eén van mijp
trouwe medewerkers", zei hij
vluchtig en plotseling begreep
Oemar, dat de chef hem opzette
lijk in de schaduw liet. Zelf was
hij voortdurend in gesprek met
de President of met de Minister
van Buitenlandse Zaken. Oemar
wist, dat hij weer een nieuwe
functie op het oog had: gevol
machtigde voor de handel met
het buitenland. De laatste dagen
had hij dag en nacht doorge
werkt om een overzicht te maken
van de voorraden latex, coprah
en suiker, die de Nederlandse
ondernemingen in de jaren 1941
en 1942 hadden gevormd, maar
die door gebrek aan scheeps-
ruimte nooit waren verzonden.
„•De Republiek heeft geld no
dig, voor alles geld", betoogde
hij. Z^jn gelaat was door over
werking vermagerd en vaal, met
diepliggende gloeiende ogen.
„Een waarde van millioenen en
millioenen dollars ligt verpakt
en voor transport gereed. Boven
dien zullen we er vrienden door
krijgen in het buitenland; vrien
den die er belang bij hebben om
ons te steunen, omdat ze met ons
zaken kunnen doen".
De volgende dag vroeg hij
Oemar om advies over de uitleg
ging der capitulatievoorwaarden.
„Wie is volgens het internatio
naal recht de bezitter van het
geweer, dat een Japanse soldaat
draagt?"
„Die soldaat zelf" antwoordde
Oemar zonder aarzelen en de an
der knikte.
„Maar mag die soldaat er mee
doen wat hij wil?"
„Nee, want er is een artikel in
de capitulatie-voorwaarden, dat
de officieren er voor verant
woordelijk zijn, dat er geen wa-met een geweer bedreigd en
pens onbruikbaar worden ge- konden het niet beletten,
maakt". I De minister knikte. „Het is
„Juist. Maar als die soldaat nu I goed, dat het onbekenden waren.
zijn geweer weggeeft, of ver
koopt?"
Oemar schudde het hoofd. „Dat
mag niet volgens de wetten van
elk leger en de officieren moeten
die wetten handhaven".
De chef sprong ongeduldig op
„De Republiek heeft wapens no
dig en de Japanse commandant
is bereid ze af te staan, mits hij
daar de capitulatie-voorwaarden
niet door overtreedt. De capitula
tie-voorwaarden zijn een con
tract en elk contract kan ontdo
ken worden, zonder de wet te
overtreden. Daar zijn jullie, ad
vocaten, immers voor!"
Oemar knikte. „De wapens
kunnen natuurlijk verloren wor
den, of gestolen, of afgedwongen.
Wenst u nog meer keus?"
De chef was al bij de deur. „Ik
moet telegraferen! Ér is niet veel
tijd meer, want zodra de Engel
sen hier voldoende troepen heb
ben, worden de Japanners ont
wapend".
Twee uur later meldde kolonel
Timoeran zich bij de minister
van oorlog. „Men rapporteert mij,
dat groepen onbekende inlanders
in verschillende Japanse kampe
menten alle wapens hebben mee
genomen. De Japanners werden
Ik zou het vervelend hebben ge
vonden, als er T.N.I.-soldaten bij
betrokken waren. Ik heb de En
gelsen verzekerd, dat wij onze
troepen goed in de hand hebben".
Even later werd dr. Timoeran
aangediend bij de minister van
buitenlandse zaken. „Ik ben er
van overtuigd, dat de post voor
wapenaankopen in 't buitenland,
zoals ik die in mijn overzicht
heb vermeld, tot de helft kan
worden bezuinigd. Dat spaart ons
millioenen".
„Mijn collega van oorlog heeft
mij zojuist getelefoneerd, dat hij
het daarmede eens is", antwoord
de de minister. Hij keek de voor
uitstrevende kolonel opmerk
zaam aan. „Ik heb gehoord, dat
u als particulier naar de Verenig
de Staten wilde gaan, om ae
groothandel in latex, coprah en
suiker te bestuderen!"
Een donkere gloed trok over 't
gelaat van de man voor hem. Hij
richtte zich op en vestigde zijn
brandende ogen op de ander.
„Ik was inderdaad van plan
om mijn ontslag als officier te
vragen en mij als particulier op
de studie van die producten toe
te leggen, Excellentie".
(Wordt vervolgd)
's-GRAVENHAG
flict in Juni 195
de Nederlandse
de dag, hetgeei
een komende p
zienlijke prijssti:
van het publieli
dragen werden
Volgens het E
tuut voor de i
worden geconcli
opgenomen gelde
steed voor de aai
zame consumptie)
textiel en schc
gang van de
branches in duu
ti egoederen (Au
1951) bespeurt m
king weer is gaa;
Bii het verlooi
ten in duurzame
deren van Septer
j.l., kan worde
dat met name de
tielgoederen een
ging te zien gav
Ook in schoeise
onbelangrijke vei
de omzet op (1-
meubelen en san'
len 13o/„)
Minder gunstig
verloop in de
glas, porcelein,
huishoudelijke ar
ke branche een i
5% intrad. In h
en in de kantoor
eveneens sprake 1
dering van de oi
resp. 25 en 3 1
branches lopen
October vrijwel
TRUMAN ZIET
de benoeming vi
kaanse ambassadi
ticaan. De presit
gisteren 0p een
medegedeeld, dat
het Congres in
zal komen, een
noeming van
Clark tot ambass
Vaticaan zou ind
daarna de beslissi
gres zou liggen.
INDONESIë zal
bedrijven, die zie
se handen bevim
seren, dit is gist
Indonesische feabi
maakt.
DE VERKIEZINf
heel Perzië zulle
te Teheran is met
December in de
vincies beginnen,
de provincie Aze
de buiten de we
n-anistische parti
aanhang genoot,
AMERIKA WIL
hulp verlenen to
van 600 millioe
onder de uitdri
waarde, dat Frar
fensie-verplichtins
Atlantisch Pact
aldus heeft de rei
man het Congres
IN APRIL 1952
terse mogendhede
turl» vredesverdr
Duitsland teker
Duitsland practisi
verein zal worde
gaan nemen aan
defensief verbon
hooggeplaatst An
man in Duitsland
EISENHOWER o
op zfin hoofdkwaï
negen landen als
dieers van de in'
deratie van lanc
ten. In zijn rt
Eisenhower, dat
zame vrede kan
er een West-Eu
bond is.
ONGEVEER 100
opstandelingen en
gesneuveld bii ,z\
tussen soldaten v
si=che leger en on
serteure van de
Negoro". aldus
woordvoerder te
Arnedijk New
p. 13 Scillys/Le 1
A'dam/Balik Papa1
Pt. Said; Groote
A'dam 13 te Antu
fontein 13 v. h
Sumatra Balik P
13 Guardajui; Wa
Sydny pb 13 kp N
ne; Akkrumaijk
Golf 12 te Khon
dijk 11 te New I
Britsum 15 R'dam
Portnews; Diemen
R'dam 12 te San 1
renskerk 13 te
Hamburg; Leuve
Perz. Golf p. 12 F
derkerk 13 te Ams
werpen; Saparoea
men 13 te A'dam.
|AN Ml
GAAT JUB
AMSTERDAM. -
helft van Februai
datum is nog niet
zal Neerlands oud
teur, Jan Musch,
toneeljubileum vie:
a.s. viert hij zijn
Als jubileumstuk
„De Spaanse Bi
Bredero, dat hij m
dams Toneelgezelsc
De eerste opvoe
Stadsschouwburg
daarna volgen vo
alle grote steden.