Op zoek naar HET GEHEIM
van Stradivarius
^V®ras,#t
Studiedagen geopend
van Kleuteronderwijs
Hongaarse chantage werd
waardig afgestraft
Rina Kooy naar Noorwegen
met twaalf andere rijders
Scheve toren van Bedum
in staat van ernstig verval
Raad van Friese Beweging
E
ELDT
Gewoon handwerk
maar zeer schoon
Andersen is
in topvorm
Protesttelegram
aan N.C.R.V.
Scheepsberichten
Buitenlands overzicht
Met de Nederlands Hervormde Kerk
wendt zich tot andere provincies
KNVB onderhandelt'
over de televisie
^'IRSOVERZICHT
VAN ALLE DAG
^VER\VACHT|NC
"M.door het kNlfl 'j
agaveonVdan Vri-ida°aV°
Borgen
'IENDE BEWOLKl*0'
be'wolkins »e'
-Wee reten. Ma r ise in
F.C.-keuringen
rPex: De leuks"
.7 'R;Unerna Aniericain:
&iKStrac (14): Har-
j Sahsira (18); Vic-
de Havenmeid (a^)
rgerlijke Stand
\END - Geboren:
;trus Maria z. v. J P-
sn A, M. Mul, wonen-
'merend, Julianastraat
z. v. W. Wipprecht en
jouw, wonende te Pur-
anaalschans 12- Cor-
a£du£ Zt v- c- A. van
H. T. Leenhouts, wo-,
Purmerend. Buitstraat
mina Gerard Maria d-
;r en G. A. Tol. wo-
sdam; Netty d v K
J. E. Wipprecht, wo-
urr"Ter??d-„ Kanaaldijk
v. N. M. Roetman en
4. Elsje, wonende te
Vooruitstraat 95;
erardus Maria z. y. C.
n G. C. van Rijn. wo-
Purmerend. Vooruit-
d: Wilhelmus A. p. de
2 jaar, wonende te
Anthonia M. Leijdek-
9 jaar, wonende te
Kanaalkade 14
n: Cornells Bein'it, 99
moot van Christina B.
mende te Purmerend,
gel 1; Andries van
1 jaar, echtgenoot van
Asster, wonende te
Dirk Heiloo. oud 76
uwnaar van Jantje
'erleden te Amster-
ïn te Purmerend,
at 68.
arkt alkmaar
'5' Aanvoer 1156
iR. 4 Jan, Aanvoer
3 stapels1 boerenkaas
Beursnotering fs-
2.12 per kg. Handel
voor f 39.75
voor f 36.75
voor f 59.75
voor f29.75
79— 49.75
59.— 39.75
59— 39.75
?9— 15.75
15.90 9.75
AFDELINGEN
tegen onge-
EN. LEDER-
'uimlng
d. Boestraat,
4HEID
v
PAGINA
Er is weinig bekend over het leven van de man Antonio Stradi
vari, die ongeveer 300 Jaar geleden in Cremona leeide, een
Btadie in Lombardije aan de oever van de Po, halverwege tussen
Milaan en Mantua. Hij maakte violen, dat weet men van hem,
en zijn werkplaats stond waar thans Piazza Roma is, doch
verder is alles duisternis. Men weet niet eens waar hij zijn
laatste rustplaats vond en geen portret is van hem voor het
nageslacht bewaard. Maar er zijn een aantal van zijn heerlijke
instrumenten gespaard en soms ontdekt men bij toeval een
exemplaar, dat de inscriptie draagt: Antonius Stradivarius Cre-
monensis Facibai. Antoni Stradivari uit Cremono maakte dit.
de^e^Me^fradfvwfus^ofen.zÜn p^eredhf e^^^bfj^rffcen
p«4ar^:^&mork'Londen-
,lgG tijd geleden werd een
ui°0j V007 een naar centen van de
fn ^.r ,?e iaa op 'n veiling ergens
i8 j fni?',verteIden w«. Later
bleek dat het een echte Stradi-
ïfJP® was. Ja, zei Maestro Tatar
met een glimlach, zo'n buitenkans
Maar, vervolgde hii er is
hier toöh iets gebleven van' Stra-
Z1',n "?e£t; de beroemde
woolbouwerssohool van ons stad
je leeft nog. Er zijn niet veel leer-
want dit beroep eist veel,
maar de kleine groep enthousiaste
jongeren zijn goede leerlingen
ijverig en eerzuchtig 0p een ge-'
zonde manier. Ze willen zo be -
roernd worden als de meester van
Crernona en het is prettig zulke
jongens les te geven.
Dit beroep kiest men niet, het
kiest zijn beoefenaars zelf. Het is
een soort roeping, betoogde hii
met vuur- Be hele cursus duurt
vier jaar en is lang niet gemakke
lijk. Voor een leerling toe is aan
net bouwen van ziin eerste viool
moet hij de theoretische opleiding
helemaal voltooid hebben en in
over de hele wereld verspreid. Hun
Prijs is eygn hoog als hun be
roemdheid. Maar Cremona, het
stadje waar de beroemde viool
bouwer leefde, heeft er zelf niet
één. Vele gereedschappen van de
meester zijn er als museumstuk
ken tentoongesteld. Zijn grafsteen
Sepelcro di Antoni Stradivari e
suei eredi 1729, met inscriptie
staat zelfs in een museum, maar
men zal er tevergeefs ook maar
één viool zoeken die vervaardigd
werd in die beroemde vioolbou
werssohool, waarin naast Stradi
vari Andree en Nicole Amati en
Giuseppe Antonie Guarrieri de
beroemdste mannen waren.
Zelfs geen graf
Wij zijn te arm zegt de portier
van het museum. Wij zijn niet
zeer gezegend. De graftombe die
U daar ziet heeft men kunnen
redden, maar het gebeente van de
meester ligt op een plaats die al
leen God kent. Deze grafsteen is
uit de oude kerk van San Dome-
nice, die vroeger Oppiazza Ro
ma stond. In 1869 i-s het gebouw
echter gesloopt. Het familiegraf
van Stradivari was in een kapel
genlaatst. Men schijnt het open
gebroken te hebben en de been
deren zijn er uitgehaald- Wat er
mee gebeurd is? Wie zal het zeg
gen. Misschien waren het fat-soen-
liike lieden en hébben zjj het ge
beente van Stradivari jn een
massagraf gelegd, tezamen met
de stoffelijke overschotten die uit
andere graven kwamen. Of mis
schien heeft men ze zomaar in de
rivier gegooid. Dat zou warempel
geen wonder zijn. Op het ogenblik
staat op de plaats van het vroe-
eere graf slechts een lelijke ce
menten steen met de naam van de
meester.
De geest van de meester.
Ja. we zijn arm, zei Maestro
Fiztre Tatar, een van de leraren
aan de Scuola Liuteria. de viool
bouwerssohool. We hebben niet
j^jeer dan deze tekeningen en
b'iauwdrukk van modellen van
de violen van de meester, en die
Zijn niet eens origineel. Dat is
AUTOBOTSINC
NABI] DRONRIjP
DRONRIJP Gistermorgen
ongeveer 8 uur had op de
Sehingsterdijk bij Dronrijp.. eer»
autobotsing plaats, waarbij de
familie Vegter uit Leeuwarden
werd gewond.
Uit de richting Franeker kwa
men twee personenauto's aan
gereden, toen de achterste wa
gen wilde passeren.
Vermoedelijk door de gladheid
van de weg kon de wagen niet
vlug genoeg om zijn voorganger
heen komen en kwam in botsing
met een tegenligger, eveneens
een personenauto bestuurd door
Ir. Vegter. De echtgenote van ir.
Vegter liep hierbij enige ge
kneusde ribben op, aldus bleek
uit het onderzoek van dokter
van der Kooi uit Dronrijp, ter
wijl de heer Vegter en zijn drie
kinderen licht gewond werden.
De bestuurder van de andere
auto, de heer Oosterbaan, en zijn
zoon bekwamen geen letsel.
Beide auto's werden zwaar be
schadigd.
Almkerk 3v Aden; Bantam 2
v. Bahrein-Basrah; Friesland
4 co. 11 u. R'dam verw.; Hersilia
2 v. A'dam te Tumaco; Hoog
kerk 3 v. R'dam-Genua; Hydra
3 v. Antwerpen-, Limburg 2 v.
Alexandrië; Mentor 3 v. Levant
te A'dam; Overijsel 3 te Singa
pore; Sloterdijk 2 te Port Said;
Stad Leiden 2 v, Halifax-Neder-
land; Sumatra 2 v. Balikpapan
te A'daxrn Tabian 3 vm. v. Bre
men te A'dam; Willem Ruys p, 2
24 u. Port Said; Cumulus (uieer-
schip) 3 v. Atl Oceaan te R'dam;
Oranje 2 bij Kp. Bon; Amstel-
vaart 3 v. IJmuiden; Kota Gede
5 ca, 8 u. v. Tj. Priok te R'dam
verw,; Madoera 31 v. Los Ange-
les-Panamakanaal; Molenkerk 2
v. Lobito-Freetown; Nigerstroom
3 v. A'dam-Antwerpen; Sibajak
2 380 mijl ZW Azoren.
stiek, am de principes van het
geluid te leren. Hij leert schei
kunde, om de ingrediënten te
kunnen mengen voor de vernis,
die een zeer belangrijke factor is
voor de viool en hii moet voorts
een en- ander weten over de ver
schillende houtsoorten.
Fijn, buigzaam dennenhout uit
de Zuidelijke uitlopers van de
Alpen wordt voor de „buik" van
het instrument gebruikt. Eseh-
doornihout uit Dalmatië, Istrië en
Kroatië js het best voor de „rug."
Feitelijk, zei Maestro Tatar, is
de vioolbouwer natuurkundige,
scheikundige, beeldhouwer, gra
veur, constructeur, houtbewer
ker, schilder en nog een half do
zijn andere vaklieden in één per
soon. Bovendien moet hii ziin
instrumenten vanzelfsprekend zelf
kunnen bespelen.
De leerlingen krijgen dan ook
dagelijks muzieklessen- In het
eerste jaar mag de leerling slechts
het snijwerk verzorgen aan de
„nek" en het „staartstuk," de
„schroeven" en de „kammen."
Gedurende het tweede en derde
jaar maakt hij zijn eerste instru
menten- Gemiddeld duurt't vier
maanden voor de eerste klaar is.
Tatar zelf maakt er één in nau
welijks twee en een halve week.
In zijn vierde studiejaar kan
de leerling altviolen en oelli „O"
bouwen. Als hij voor alle half
jaarlijkse examens slaagt, is hii
na vier iaar volleerd en krijgt hij
het diploma van „liutaie," dat is:
vioolbouwer.
Dan openbaart het wezenlijke
van het beroep zich eerst. De jon
gens die begonnen zijn met een
hoog romantische illusie, zijn er
dan in ieder geval van doordron
gen dat het beroep heel wat nuch
terder is als men denken zou.
Dat er helemaal geen speciale
geheimen bestaan over de samen
stelling van de vernissen ontdekt
hij al heel gauw- Er is feitelijk
helemaal geen sprake van gehei
men, het is een beroep als een
ander, 'n gewoon handwerk, maar
een schoonzei Maestro Ta-
staat zijn een viool „op papier" te jtar. En met een strijkstok schoof
vervaardigen. Hii krijgt les in na- |hii een zingende hoge toon uit Je
tuurkunde, rekenkunde en acou- snaren van zijn instrument.
UTRECHT, 3 Ion. De vergadering, die Donderdagmorgen in
Hotel Noord-Brabcmt te Utrecht werd gehouden, had wel een
heel fleurig en origineel begin. Een achttal „poppen", dat uit
keurige levensgrote dozen stapte, zong de aanwezigen een wel
kom en veel succes toe. Dit succes sloeg op een goede afloop
van de studiedagen, die vandaag door de Aartsdiocesane Bond
van Kleuteronderwijs werden ingezet. Ongetwijfeld heeft de
bond, „Maria van Altijddurende Bijstand" genaamd, dit toepas
selijk welkom van de kleuters bijzonder gewaardeerd.
De voorzitster van de bond,
mej, L. v. d. Kamp, sprak de
deelneemsters uit vele streken
van het land in haar openings
woord hartelijk toe. Zij maakte
o.a. melding van de belangstel
ling van mej. A. J. Brands, rij'ks-
inspectriee bit het kleuteronder
wijs, en van de zusterbonden, de
algemeen christelijke bond en
de neutrale bond. Laatstgenoem
de zou eerst Vrijdag aanwezig
zijn.
Nadat vervolgens de penning-
meesteresse had medegedeeld,
dat het saldo zich in stijgende
lijn bevindt en er geen tekorten
zijn, ging men over tot de be
stuursverkiezingen. In de plaats
van zuster Theresina, die we
gens overplaatsing als lid van
het hoofdbestuur moest bedan
ken, werd zuster Jacobina van
de afdeling Leeuwarden geko
zen. Zoals op deze algemene ver
gadering, die de omtwikkelings-
biieenkomstan voorafging, bleek,
was het aantal leden van de
bond van Januari 1950 tot Janu
ari 1951 met drie en vijftig ge
stegen.
De hoofdschotel van de ver
gadering werd gevormd door een
toespraak van de geestelijk ad
viseur, de zeereerwaarde lieer G.
J. Braakhuis. Deze behandelde
de verhouding tussen leken en
religieuzen bij het kleuterender-
wijs, Hii wees er op, dat beiden
eenzelfde taak in het kleuter
onderwijs hébben, die ze ter-
wiUe van het Godsrijk in
eendrachtige samenwerking zo
VIJF GEVALLEN VAN
KINDERVERLAMMING
In Oldenzaal en omgeving heb
ben zich weer verschillende ge
vallen van kinderverlamming
voorgedaan. Vijf patiënten wor
den thans in het R. K. Ziekenhuis
verpleegd. Ze zijn afkomstig uit
Oldenzaal (1), Weerselo (1) en
Losser (31. Het betreft jeugdige
kinderen, De patiënt uit Weerselo
is een jongen van 18 jaar.
vruchtbaar mogelijk moeten ma
ken. Beide groepen zijn onmis.
baar en moeten zo langzamer
hand gelijkelijk .gewaardeerd
worden, omdat zij gelijkwaar
dige leerkrachten zijn. De gees
telijk adviseur sprak over de
moeilijkheden die er aan elke
kant zijn en die men gezamen
lijk moet oplossen. „Beide groe
pen," zo zeide hij, „moeten el.
kaar hoog houden en eikaar
helpen."
De taak in het kleuteronder
wijs zou voor de persoonlijke
heiliging van de leek practised
veel meer betekenen dgn voor
de religieus.
De geestelijk adviseur had
voor de vergadering een Heilige
Mis opgedragen in de Sint Wil-
librorduskerk, waarbij het zus-
terkpor uit het Sint. Andreas-
gestieht te Utrecht de wisselen
de gezangen zong.
Ook in het dierenrijk
blijkt men de vorde
ringen van de tech
niek te appreciëren en
net zoals iedere echt-
qenoot die zijn vrouw
telefoneert dat hij niet
tijdig voor 't eten
thuis kan zijn, krijgt
ook Tippy de wind
van voren. Het ziet er
naar uit, dat het niet
de eerste keer is dat
hij haar belt met een
dergelijk verhaal, an
ders zou Cobina hem
niet zo verontwaar
digd de les lezen.
Het geval van de vier Ameri
kaanse vliegers, die boven Hon
garije een noodlanding moesten
maken en toen gearresteerd zijn,
onder de beschuldiging, zich aan
spionnage schuldig te maken,
blijft de Amerikaanse pers en
ook het Amerikaanse volk in be
roering houden. Het is niet zo
zeer deze arrestatie, welke deze
diepe verontwaardiging heeft ge
wekt, als wel het feit, dat hier
zeer sterk de indruk is gevestigd
met een brutale vorm van chan
tage te doen te hebben, waarbij
methoden zijn gebruikt waarvan
de Amerikanen meenden, dat zij
tot nu toe het monopolie waren
van het beruchte gangsterdom.
Dat deze piraten uit de samen
leving mensen ontvoeren om een
losprijs machtig te worden, zo
schrijft een volksblad als de
Chicago Tribune, wekt de ver
ontwaardiging van elk beschaafd
mens. Maar als een staat, een
regering van een volk, Ameri
kaanse vliegers arresteert en ge
vangen zet, alleen om aan de zo
begeerde Amerikaanse dollars te
komen, dan kan men daarvoor
alleen de diepste afschuw hebben
en de plicht in zich voelen opko
men, met alle mogelijke midde
len, aan dit moderne gangster-
dom radicaal een einde te maken.
Wat in Hongarije met vier
Amerikaanse vliegers is gebeurd,
werpt dan ook wel een schel
licht op de politieke immoraliteit
waartoe communistische regeer
ders vervallen zijn. Niet dat men
zich over dergelijke praetijken
bij hen nog verbazen kan, want
wat zij te zien geven bij de ver
volging van priesters en leken,
waarbij na dagenlange martelin
gen bekentenissen worden afge
perst van feiten die deze nooit
hebben kunnen bedrijven, staat
wel zó ver af, van wat wij anno
1951 nog voor mogelijk achtten
dat het bezigen van gangster
methoden om ten koste van men
sen aan dollars te komen, eigen
lijk nog betrekkelijk onschuldig
kan worden genoemd. Toch is 't
anderzijds ook wel begrijpelijk,
dat wat de heren in Budapest nu
als een communistisch moraal-
nummertje weggaven, heel sterk
tot de verbeelding van het Ame
rikaanse volk spreekt. Want hier
wordt de wereld opnieuw gecon
fronteerd met de middelen, waar
van het communisme zich be
dient. alleen omdat het er profijt
van kan trekken.
Immers: het is wel gebleken,
dat heel deze affaire met spion
nage niets te maken had, mgy
duidelijk ten doel had een aan
zienlijk bedrag aan dollars los te
krijgen, die de Hongaarse rege
ring broodnodig had. Was zij er
werkelijk van overtuigd geweest
dat de Amerikaanse vliegers met
spionnage doeleinden het land
waren binnengedrongen, dan zou
de straf welke hen werd opge
legd heel wat zwaarder zijn ge
weest, dan een korte gevangenis
straf gelijk aan het voorarrest,
met daarnaast een abnormaal
hoog bedrag als geldboete, zo
hoog, dat geen enkele vlieger dit
zou kunnen betalen, zodat het
duidelijk was, dat men specu
leerde op een betaling door de
Amerikaanse regering.
Deze heeft dit natuurlijk ge
daan, niet alleen omdat zij een
democratische regering is, die
voor haar mensen op de bres
staat, maar ook omdat zij de
menselijke persoonlijkheid eer
biedigt en een mensenleven ho
ger aanslaat dan welk gelds
bedrag ook.
Toen men in Budapest de be
geerde dollars dn handen had,
had men voor de Amerikaanse
„spionnen" verder geen interesse
meer en werden ze over de grens
gezet.
Ook dit zou in een werkelijk
democratisch land niet mogelijk
zijn, nl. dat men zulke gevaar
lijke „spionnen" voor enige hon.
derdduizenden dollars weer uit
levert aan het land, dat op die
wijze spionnagediensten organi
seert. Zo kapitalistisch als deze
volksrepubliek, is geen enkele
democratische staat.
Intussen heeft met deze me
thode de Hongaarse regering zich
wel lelijk in de kaart laten
kijken. Zij heeft het laatste
restje vertrouwen van de be
schaafde wereld verspeeld en
aangetoond, dat met politici als
deze heren geen fatsoenlijke
maatschappelijke verhoudingen
mogelijk zijn.
De Amerikaanse regering heeft
onmiddellijk een tweetal maat
regelen genomen: sluiting van de
Hongaarse consulaten in de Ver.
Staten en een verbod voor Ame
rikanen om Hongarije nog 'te be
zoeken, van welk besluit de finan
ciële schade voor Hongarije veel
groter is, dan het „mazzeltje"
van de chantage. Dat binnen een
week door het Amerikaanse volk
het tienvoud van dit bedrag voor
de Amerikaanse schatkist is bij
eengebracht, bewijst wel, hoe
diep en hoe fel het Amerikaanse
volk hier getroffen is.
Er zijn in de historie oorlogen
gevoerd op grond van heel wat
minder zware beledigingen, dan
hier het Amerikaanse volk zijn
aangedaan. Tot een dergelijke
repressaille, met dreigend machts
vertoon op de achtergrond, heeft
de Amerikaanse regering zich
niet laten verleiden. Zij heeft
het chantage-geld betaald, maar
tegelijk waardig en duidelijk de
Hongaarse regering laten voelen,
hoe zij denkt over een regiem,
dat tot zulke laagheden dn staat
is. En het Amerikaanse volk, dat
zich zo duidelijk bij deze veroor
deling aansluit, toonde zijn waar
digheid door geen machtsvertoon
te eisen tegen het Hongaarse
volk, dat zelf bitter lijdt onder
een dergelijk eerloos regiem, dat
slechts op een kleine minderheid
steunt.
HOLLANDBELGIË
OOK VOOR B-ELFTALLEN
Te beginnen met het volgend
seizoen zal een reeks van wed
strijden worden geopend tussen
de B-elftallen van Nederland en
België, waarhij het in de bedoe
ling ligt de ontmoetingen van de
B-teams op dezelfde dag of de
dag daarvoor te organiseren als
waarop de A-ploegen zich met
elkaar meten. Als het Nederlands
elftal in Amsterdam of Rotterdam
tegen België speelt, zal het Ne
derlands B-team dus op bezoek
gaan bij de B-ploeg van België.
(Van onze correspondent)
BEDUM - Sedert jaar en dag is Bedum één van de welva
rendste dorpen ten Noorden van de stad Groningen, bekend om
zijn scheve toren. Stichting en bouw van de Romaanse kerk
en toren gaan terug tot een grijs verleden. De toren uit tufsteen
had oorspronkelijk een zadeldak, later vervangen door een
spits. De kerk, waarschijnlijk tweebeukig, moet in de Middel
eeuwen aan de Oostzijde een ronde, lertachtige uitbouw heb
ben gehad.
De Raad van de Friese Bewe
ging, het bestuur van de Strijd
hond „Fryslan Frij" en het be
stuur van de Fryske Fordiening
foar in Federael Europa hebben
zich met een schrijven gewend
tot de verschillende organisaties
in ons land, welke zich de be
scherming en bevordering van
de regionale cultuur ten doel stel
len.
Het wordt betreurd, dat uit de
„buitengewesten" zo weinig po
sitieve reacties zijn gekomen, daar
de verwachting gewettigd was
geweest, dat juist die streken in
Nederland, waar een streven be
staat tegen culturele en politieke
staatscentralisatie, meer belang
stelling en waardering aan de dag
zouden leggen voor de Friese
strijd. Bovenbedoelde Friese or
ganisaties kunnen zich niet ont
trekken aan het vermoeden, dat
er in sommige buitengewesten
een zekere afgunst t.o.v. de cul
turele-, ideële- en organisatori
sche kracht van de Friese bewe-
fing heerst. Zij verzekeren, dat
e Friese beweging, met vol be
houd van haar meer radicale
aanspraken, niets liever zou wil
len dan komen tot een gemeen
schappelijke actie met de andere
gewesten. Er wordt ons, zo zegt
men verder, vaak verweten, dat
wij eerst Friezen zouden willen
zijn en dan pas Nederlanders. Wij
zien niet in, waarom men riet
tegelijk Fries en Nederlander zou
kunnen zijn en waarom de vraag
naar de prioriteit van deze twee
dingen de gemoederen zo in be
weging moet brengen. De Friese
organisaties doen een beroep op
de andere om de zaak in de juis
te proporties te zien; zij vragen
van de andere buitengewesten
met dat zij de radicalere Friese
eisen zullen overnemen, maar wel
dat zn zich zullen onthouden van
aanvallen m de rug, gelijk ge-,
beurd is.
Wat daarvan de bedoeling is
geweest, zal wel altijd een raad
sel blijven. Een zilveren Avond
maalschotel in het bezit van de
Ned. Herv. Gemeente toont deze
uitbouw echter nadrukkelijk.
Deze uitbouw alsmede de absis
van de kerk zijn geheel verdwe
nen. Ook een gewelf is niet meer
aanwezig. Wat er van de kerk
na de Reformatie ia overgebleven
is een grote vierkante ruimte,
gedekt door een stucwerk pla
fond, dat op zijn beurt ge
schraagd wordt door een witge-
verfde gietijzeren zuil. Een ge
deelte van dit plafond is kort
voor de laatste Kerstdagen naar
beneden gevallen en de rest ver
toont zoveel barsten en scheuren,
dat de kerk voorlopig voor het
gebruik is afgekeurd en de
diensten sedert Kerstmis worden
gehouden in de bovenzaal van
Hotel Bakker. De toren, waaraan
tenminste, ondanks de tientallen
gebrekkige herstellingen met
baksteen, nog iets van de oor
spronkelijke bouworde valt te
herkennen, is een bouwkundig
drama op zichzelf, Teneinde ver
der scheefzakken te voorkomen,
zijn er indertijd zware bakstenen
steunberen aan de Westzijde te
genop gebouwd.
Deze steunberen, zelf niet vol.
doende gefundeerd, zijn in de
loop van de tijd aan de toren
gaan hangen en hebben daardoor
het proces van het scheefzakken
werkt ^evorderd dan tegenge»
J,n werd de spits door de
bliksem getroffen en brandde
geheel af. Men heeft het daarna
niet weer gewaagd er een nieuwe
spits op te zetten, maar de toren
met baksteen afgebouwd, waar
door hij zijn nu al jaren bekende
stompe vorm heeft verkregen.
Sedert een tiental jaren valt de
toren onder Monumentenzorg en
op advies daarvan is in de laatste
oorlog een nieuwe afschuwelijk
lelijke steunbeer van gewapend
beton aangebracht. Volgens de
laatste gegevens echter zal ook
deze steun het verder scheefzak
ken van de toren niet keren. De
toren hangt op een hoogte van
32 meter 1.83 m. uit het lood en
helt naar het Zuid-Westen. Het
turfsteen-gedeelte is volkomen
vergaan en verpulverd en de la
tere bakstenen herstellingen ver
tonen tientallen scheuren. Wel is
na de oorlog, de door de Duitsers
gevorderde klok, vervangen door
een nieuwe, maar deze wordt
door de 6lechte staat van de to
ren nimmer geluid,
Al met al een vrij hopeloze si
tuatie, Als laatste complicatie
doemt nu nog de vraag op, wie
de eigenaar van deze toren is.
Een decreet van 1798 kan name
lijk zo worden geïnterpreteerd,
dat niet de Ned. Herv. Gemeente
maar de gemeente Bedum de
eigenaar van de toren is.
Deze laatste complicatie «al een
beslissing, omtrent wat er met
de toren gebeuren moet, zeker
niet verhaasten. Het is intussen
na wat er onlangs in Friesland ge
beurde, zeker niet denkbeeldig,
dat de oude scheve Bêemer toren
anders zelf een beslissing zal ne
men en moe van het wachten 't
loodje zal leggen.
Twaalf mannen en één meisje
zijn gisteravond per trein uit
Amsterdam vertrokken.
Nu het ijs niet naar hen wil
toekomen, trekken zij naar het
ijs jn Noorwegen. In de moderne
grote jeugdherberg te LiHeham
mer zullen zij een maand ver
blijf houden en dagelijks tr (t en
op de prachtige ijsbaan. In over
leg met Klaas Schenk, trainer
van de kernploeg, zullen sommi
gen van hen tevens deelnemen
aan wedstrijden.
Onder de groep bevinden zich
de laatste 4 rijders uit de kern
ploeg die tot Kerstmis door dr.
A. G. M. Carlier in Overveen
getraind zijn,
De vier, die thans vertrokken
Naar wii vernemen zuilen op
Maandag 14 Jan. de besprekingen
worden heropend tussen de Ned.
Teievisje-sticihting en het bestuur
vap de KNVB, waarbij het gehele
probleem onder de loune zal ge
nomen worden.
Een der punten, welke nader
zal worden bestudeerd, js het
„life"-ultzenden van interland
wedstrijden.
Het was stil en helder weer,
toen Donderdagavond in het Try-
vannstadion bij Oslo de wedstrij
den werden gehouden, Het ijs
was hard en glad. De 1500 meter
werd gewonnen door Hlallis An
dereen, die een Uid noteerde van
2 min- 18-8 sec., een nieuw baan
record. Roels Aas werd tweede in
2 min. 19.4 sec, en Sverre Haugli
derde in 2 min. 20 sec.
Op de 5000 meter reden Ander
sen en Aas tegen el-kaar- Met gro
te voorsprong -bereikte Hjalmar
Andersen de finish in de schit
terende tijd van 8 min- 16.4 sec.,
een nieuw baanrecord. De tijd
van Andersen js zeer opmerkelijk
niet alleen omdat hii zo vroeg in
het seizoen is gemaakt, maar ook,
omdat er slechts enkele rijders in
de geschiedenis van het lange-
baanriiden zijn geweest, die een
snellere tijd hebben genoteerd, te
weten Andersen zelf met het we
reldrecord van 8 min. 7.3 sec., Pa-
ior met 8-13.5, Seyffarth 8.13-7,
Far-stad en Haugli, beiden met
8.15,4 en Kees Broekman met
8.16.3.
Groenteveiling Sneek
Andijvie 48—60; waspeen 30;
bieten 13: boerehkool 1625; ap
pels 14—44; spinazie 35—42; wit
lof 19—43; groene kool 13—15;
prei 35—39; alles per kg: knollen
1125: bleemkool 12—46 per st.
groente per bos 8—10.
zijn, zijn H. C. Schuier uit Bar-
neveid, oudste ven de ploeg (32
.iaar) en tevens leider. J. Wer
vers uit Rotterdam, J. van den
Berg uit Leeuwarden en de ben
jamin van het gezelschap, de
18-.iarige J. P. S. van Amen uit
Rotterdam. Dit viertal maakt de
reis met steun van de N.V.B.H.S.
De overige negen gaan op eigen
kosten. Zij ziin: N. O-1-tSborn uit
Maasdijk. J. Pronk uit Warmen-
huizen, M. C. Rozendaal uit
Warmemhuizen, J- Stigter uit
Aalsmeer, M. Hoogschagen uit
Alkmaar, S. Hopman uit Eg-
mond a. d. Hoef, J. de Leeuw
uit Grouw en J, W. Kelderman
uit Broek in Waterland.
Het enige vrouwelijke Md is
Rina Kooy uit Haukes (Wierin-
gen), korte baan kampioene van
Noord-Holland, die de korte
baan vaarwel wenst te ze.ggen
en in Noorwegen een begin zal
maken met haar training op de
langere afstanden (500 en 1000
meter).
AMSTERDAM, 3 Jan. Van
de vriendelijke stemming op de
eerste beursdag van 1952 was
vandaag maar weinig over geble
ven, De verwachtingen, dat de
Kon. Olie ook dit jaar wederom
een interim dividend zou aan
kondigen, zijn uitgekomen. Voor
zover deze verwachtingen ech
ter hoog gespannen waren (een
percentage van 5 pet. werd ge
noemd) stelde het interim divi
dend licht teleur. Ook het feit,
dat er geen enkele mededeling
werd gedaan over de gang van
zaken in 1951 viel enigszins te
gen. Niettemin hield het hoofd
fonds zich betrekkelijk goed.
Voorbeurs werd 288 betaald.
Op de officiële middagbeurs kwam
de notering niet beneden de 289.
Toen na de opening bleek dat
het interim dividend geen ver
kooporders tot gevolg had. trok
de koers zelfs aan tot 291
(2913/4).
Zette bet hoofdfonds aanvan
kelijk enerzijds een kleine dom
per op de markt, anderzijds wa
ren de orders vandaag zo dun
gezaaid, dat er eigenlijk van
enige handel weinig sprake was.
De geaccumuleerde orders tijdens
de jaarwisseling, waarbij de beurs
vier dagen gesloten bleef, zijn
blijkbaar alle gisteren reeds ver
werkt en de beurs viel terug in
haar apathische houding, die ook
vorig jaar schering en inslag was.
Buiten Kon. Olie liep de In-
dustriemarkt een fractie achter
uit waarbij de Scheepvaart-afde
ling in één adem genoemd kan
worden. De Cultuurmarkt open
de iets lager doch evenals bij het
hoofdfonds volgde hier tegen slot
een herstel tot rond het niveau
van gisteren.
De guldensbeleggingen bleven
aan de goed prijshoudende kant.
Dollarobligaties daarentegen licht
in, reactie, in navolging van het
agio, dat van 9 3/4 bp 9 proeent
kwam. Prolongatie 3 1/2 pet.
WEINIG PRACTISCHE
MINISTERIËLE INITIATIEVEN
Onze minister voor de Volks
huisvesting, mr. dr. In 't Veld,
kan zeker de verdienste niet ont
zegd worden over vele initia
tieven te beschikken, welke z.i.
de zo hopeloos vastgelopen wo
ningbouw weer op gang moeten
brengen. Het is alleen maar
jammer, dat al deze initiatieven
zo weinig vruchtbaar zijn. Want
de ene ministeriële suggestie na
de andere loopt direct dood in de
doolhof van practische bezwaren.
Bekend is de gedachte van de
minister om te gaan besparen op
roken, drinken en snoepen, om
dat met de helft van de 600 mil-
lioen, welke door het Neder
landse volk per jaar aan deze
luxe uitgaven wordt besteed1 het
woningbouwvraagstuk radicaal
zou zijn opgelost. Want, zoals
onze lezers weten, is het woning
tekort hoofdzakelijk het gevolg
van een tekort aan kapitaal, im
mers: bouwvakarbeiders en ma
terialen zijn er momenteel vol
doende. Het idee van de minister,
misschien op zichzelf juist, was
echter volkomen waardeloos, om
dat de practische mogelijkheid
voor de uitvoering ervan totaal
ontbreekt. Men beschikt nu een
maal over geen enkel middel om
deze consumptie tot de helft te
reduceren en het is natuurlijk
uitgesloten, dat plotseling ons
hele volk unaniem deze uitgaven
tot 50 pet. zou terugbrengen.
Een tweede suggestie van de
minister was een oproep tot de
arbeiders, om terwille van de
woningbouw enkele uren per
week langer te gaan werken en
zich deze overuren dan niet te
laten uitbetalen in geld, doch in
obligaties ten bate van de wo
ningbouw. Zelfs het aan de mi
nister zo verwante socialistische
vakverbond het N.V.V.. heeft deze
gedachte een ernstige bestudering
niet waardig gekeurd en de ver
schillende vakverenigingsbestuur
ders hebben het idee zonder meer
als onuitvoerbaar afgewezen.
Tussen Kerstmis en Nieuwjaar
sprekende in het Bouwcentrum
te Rotterdam, heeft de minister
weer eens een nieuwe suggestie
gelanceerd, nl. om via de woning-
ouwverenigingen een spaarsy
steem in te voeren voor jongelui,
waarbij dan de woningbouwver
enigingen aan deze jongelui na
vier jaar sparen, wanneer zij
ongeveer duizend gulden bij ei
kaar zouden hebben, een woning
konden toewijzen. De minister
raamde, dat er per jaar 80.000
paren in ons land trouwen. Wan
neer deze f 1000.sparen, zou
er 40 millioen beschikbaar ziin.
Behalve deze spaarkassen waren
er dan ook nog andere mogelijk
heden, als sparen voor eigen
woningen enz. en op die wijze
zou door meer te snaren het
kapitaalsaanbod voor de woning
bouw aanzienlijk kunnen worden
verhoogd. In theorie klopt ook
dit plan weer volkomen, maar
in de practijk stuit het direct op
zeer grote bezwaren.
Allereerst zijn woningbouwver
enigingen geen spaarbanken. Wie
van spaarinstellingen iets afweet,
zal onmiddellijk toegeven, dat
juist een spaarsysteem met weke
lijkse kleine inlagen een zeer
omvangrijke administratie vergt,
welke een grote administratieve
rompslomp met zich meebrengt,
waar de woningbouwverenigingen
helemaal niet op ingesteld zijn.
Een spaarbank-administratie heeft
een geheel eigen karakter en
zouden de woningbouwvereni
gingen dat moeten gaan invoeren,
dan zou dit een vrii kostbare
onderneming worden. En waaruit
moet dit worden betaald? Boven
dien: woningbouwverenigingen
werken niet met een eigen kas,
zij financieren meestal via de
centrale kas van de gemeente
besturen, maar deze zullen zich
met deze snaargelden niet willen
bemoeien. Bovendien lijkt het ons
ook niet juist, dat woningbouw
verenigingen zich gaan begeven
op een terrein, dat anderen reeds
lang betreden hebben, die daar
voor geheel geëigend zijn.
Het grote bezwaar is intussen
o.i„ dat het niet aangaat de ver
loofde paren deze soaardwang op
te leggen, op straffe van anders
eeen eigen woning te krijgen.
Bii de vrij hoge belasting voor
vrijgezellen, is het voor deze
jonge mensen vaak al heel be
zwaarlijk voldoende geld over te
leggen voor het aanschaffen van
meubels en slaapkamer- en keu
ken-inventaris. Moeten ze nu ook
voor een huis gaan sparen, dan
gaat dit ten koste van het sparen
voor hun meubilair en komen ze
van de regen in de drop! Overi
gens geloven we, dat hier het
middel erger is dan de kwaal,
want de financiering van de
nieuwbouw zou met dit sparen
toch betrekkelijk weinig gediend
zijn en in elk geval zo weinig
zoden aan de dijk zetten, dat de
jonge mensen er meer door ge
dupeerd dan gebaat zouden wor
den. Sparen via de woningbouw
kan zeer goed zijn, maar dan voor
kleine objecten als b.v. tuinver-
sieripg, glas verzekering, voor een
bijdrage in verven en behangen
enz. Maar daar moet het bij
blijven. Wat de minister echter
wil, heeft grote en practische na
delen en het is dan ook begrij
pelijk, dat de woningbouwver
enigingen hier direct afwijzend
tegenover stonden. Neen: wat zijn
initiatieven betreft voor de kapi
taal-financiering van de woning
bouw, is de minister tot nu toe
niet erg gelukkig, En het is te
hopen, dat hij spoedig een betere
oplossing vindt. Want anders
komt van zijn 50.000-woningen-
plan, maar ook van zijn aanvan
kelijk 40.000-woningenplan niets
terecht. En dit zou een ontzet
tende ramp voor ons volk ziin.
J. H.
BELEDIGING VAN HET
FRIESE VOLK
LEEUWARDEN Oo het Nieuw
jaarscongres van de Bond van de
Fries-Nationale Jongeren is het
volgende telegram naar het be
stuur van de NCRV te Hilversum
gezonden: „De leden van de Bond
van de Fries-Nationale Jongeren
op Nieuw,iaargcongres te Leeu
warden bifeen. protesteren sterk
tegen het feit, dat bij de Nieuw
jaarswensen van de NCRV voor
de elf provinciën de Friese spre
ker na enkele Friese zinnen in 't
Nederlands oversloeg, terwijl de
vertegenwoordigers van de ande
re provinoies dit geheel in eigen
spraak deden- Zij achten dit een
grove belediging voor het Friese
volk".