PAPIER, 1900 jaar geleden
door Chinezen uitgevonden
DE CALIFORNISCHE WONING
practisch, maar niet goedkoop
Gefabriceerd uit hennep,
lompen en visnetten
Het Zuid-Afrikaans dringt
Engels in de verdediging
BANDJIR OVER JAVA
RADIO,
Filmforum'
voor het forum
televisie-programma
Wilde Bedoëinenstammen trokken naar
Egypte om de sluimerende mummies
af te wikkelen
Gezelligheid binnen een blokkendoos
door Leo Broeksmit
MAANDAG 7 JANUARI 1952
PAGINA 5
Wij vinden het helemaal niet prettig. Wij menen dat echt. Wij hadden veel liever, dat
Stalin tegen Truman iets zou zeggen van „Harry, geef me een stukje kauwgom en
laten we samen lid worden van de Bond Zonder naam". Wij zouden veel liever zien, dat
iedereen op aarde het goed met iedereen op aarde zou kunnen vinden. Dat de Russen
op vacantie zouden komen op Rottumeroog en dat wij frank en vrij zouden kunnen hen
gelen in de Dnjepr of een pijp roken met de Wolga-bootsman.
Helaas, wij verdromen ons in utopieën. Stalin verfoeit reactionnaire kauwgom, onze hengel
en onze piertjes worden in beslag genomen en de Wolga-bootsman zal ons een zware pijp
laten roken. Het is nu eenmaal niet anders. Het is met de Perzen niet anders, het is met
de Egyptenaren en met die driftige lieden in Vietnam niet anders en met de Chinezen
is het helemaal mis. Wij vinden de Chinezen, nou ja, wij mogen de Chinezen niet zó. Wij
hebben niets tegen hun onleesbare letters en wij hebben niets tegen hun lapjes zij en pak
jes thee. En wat de Chinese kunst betreft: wij raken er van in vervoering. Maar dat ge
trompetter bij Koemsong en Namsi en dat stie keme gedoe met de maten en maatsmaten
van de bootsman.... nee Chinezen, wij trekken met onze hengel en onze piertjes dan toch
maar liever naar Kolhorn....
En toch, eerlijk is eerlijk, heeft dat Hemelse Rijk vertegenwoordigers gekend, die de we
reld onschatbare diensten hebben bewezen. Mijnheer Tsai Loen te Lei-Jang bijvoorbeeld,
uit de provincie Honan, destijds in het jaar 97 speciale adviseur van Zijne Majes
teit de keizer. Inspecteur van publieke werken, zo zouden wij hem vandaag noemen. De
man, die toezicht hield op de werken, die in het algemeen belang werden uitgevoerd.
Geen rare Chinees dus. Een Chinees, die we bij de staart gaan vatten, omdat met hem
de geschiedenis van het papier begon. En omdat er in onze dagen zoveel narigheid met dat
papier, met ons krantenpapier, is ontstaan, dat wij aan de ontwikkeling en de fabricage
van het papier nodig eens wat kolommetjes moeten wijden.
Nee, wij hebben er vandaag
geen behoefte aan om ons op te
winden. Per slot van rekening
kan Finland het ook niet helpen,
dat Rusland met zijn hout achter
het ijzeren gordijn blijft en Fin
land nu de kans heeft om zijn
stammetjes voor een stevig prijs
je van de hand te doen.
Achttienhonderd vijftig jaar
geleden zat de Chinese keizer
achter de tafel. De tafel was geel
en de Chinese keizer had nog
nooit van papier gehoord. Althans
niet van het papier van onze da
gen. Hij wist vermoedelijk wel,
dat zijn Oostelijke buren al van
de grijze oudheid af allerhande
materiaal gebruikten om er op
te schrijven. Men schreef op ge
droogde dierenhuiden, of tafeltjes
van was en klei, men schreef op
steen en in steen of men ge
bruikte palmbladeren. Mozes leg
de de tien geboden vast op ste
nen tafels, in de bibliotheken
van Mesopotamië ligt een rijk
dom aan klassieke litteratuur in
klei-tabletten verankerd en in
nog groteren getale zijn de per
kamenten bewaard gebleven,
waarop Grieken, Romeinen en
Middeleeuwers het hunne er van
zegden.
Zo heeft de Chinese keizer ook
beslist wel geweten, dat de oude
Egyptenaren papyrus gebruikten.
Geplette plantenstengels. De
Egyptenaren hebben die stengels
op een listige manier weten te
bewerken. Plinius, de geschied
schrijver, vertelt er enthousiaste
verhalen over en de Egyptenaren
hebben niet verzuimd hun vin
ding in talloze tekeningen af te
beelden. De rietstengels, die wel
de hoogte van een manslengte
bereikten, werden in repen ge
sneden en dan kruislings op el
kaar gelegd. Ze werden ten slotte
met plantensap opeen gekleefd,
geperst en gedroogd. De Egypte
naren gebruikten dus het plan-
tenmerg, zoals dat in de natuur
bouwen en beschilderen. Ter ere
van zijn geëerd familielid.
In Samarkand begon de vic
torie van de papierbereiding. Van
Samarkand ging het papier naar
Klein-Azië, Damascus, Mombidzji
en het werd steeds meer popu
lair. De papyrus werd verdron
gen. In 850 was er al een schrij
ver, die het betreurde, dat hij
geen enkel stukje papier in huis
had en zich dus maar met papy
rus moest behelpen. Sterker nog,
de Arabieren hadden al.... lucht
postpapier, al heette het toen vo
gelpapier, omdat het met post
duiven werd meegegeven. Zéér
dun papier, van een vaste maat.
In Bagdad bestonden in 800 reeds
standaardmaten en soorten pa
pier. Briefpapier en pakpapier.
De Muzelmannen brachten de
papierbeschaving van Klein-Azië
naar Egypte. In Caïro werden
fruit en kruiden al in papier ver
pakt, toen de eerste duizend ja-
PROGRAMMA.
DINSDAG 8 JANUARI
HILVERSUM 1, 402 meter.
AVRO: 7.00 Nieuws, 7.15 Och-
tengymnastiek, 7.30 Zenderslui
ting, 9.00 Nieuws, 9.10 Morgen
wijding, 9.25 Gram. muziek, 9.30
„De Groenteman",, 9.35 Water
standen, 9.40 Gram. muziek,
10.50 Voor de kleuters, 11.00
Voor de zieken, 11.30 Sopraan
en piano, 12.00 Orgel en accor
deon, 12.30 Land- en tuinbouw-
mededelingen. 12.33 Voor het
platteland, 12.40 Pianoduo, 13.00
Nieuws, 13.15 Mededelingen of
gram. muziek, 13.20 Promenade
orkest, 14.00 Voor de vrouw,
14.30 Zwitsers ensemble en so
liste, 15.00 Gram. muziek, 15.30
„Onze Amerikaanse buren"
16.05 Kinderkoor, 16.30 Zender-
sluiting, 18.00 Nieuws, 18.15
Gram. muziek, 18.30 R.V.U.: Prof.
dr. S. W. Tromp: „Enkele prac-
tische aspecten van het Tech
nische Hulpprogramma der Ver
enigde Naties aan minder ont
wikkelde gebieden": Het tech
nische hulpprogramma in Afgha
nistan", 19.00 Voor de kinderen,
19.05 Pianospel, 19.15 Paris
vous parle", 19.20 Koorconcert,
19.50 Militaire reportage, 20.00
Nieuws, 20.05 Actualiteiten, 20.15
Gevarieerd programma, 21.15
Gram. muziek, 21.25 „In een
lijstje", causerie, 21.30 Orkest
concert, 22.00 „Dit is uw land,
uw volk", klankbeeld, 22.45 Bui
tenlands overzicht, 23.00 Nieuws,
23.15 Jazzmuziek, 23.4524.00
Gram. muziek.
HILVERSUM 2. 298 meter.
KRO: 7.00 Nieuws, 7.15 Mor
gengebed en liturgische kalen
der, 7.30 Zendersluiting, 9.00
Nieuws, 9.10 Voor de huisvrouw,
9.35 Gram. muziek, 9.45 „Licht
baken", causerie, 10.00 Voor de
kleuters, 10.15 Gram. muziek,
10.40 Schoolradio, 11.00 Voor de
vrouw, 11.30 Schoolradio, 12.00
Angelus, 12.05 Metropole-orkest
en solist (12.30—12.33 Land- en
ttunbouiwmededelingen), 12.55
Zonnewijzer, 13.00 Nieuws en
katholieik nieuws, 13.20 Actuali-
terten,_ 13.25 Kamerorkest, 14.00
Gevarieerd programma. 14.53
bram. muziek, 15.30 Ziekenlof,
tfi.OO Voor de zieken, 16.30 Zen
dersluiting, 18.00 Nieuws, 18.15
Actualiteiten, 18.20 Sportpraatje,
tö.30 Gram. muziek, 18.45 Cursus
voor lekenspelers, 19.00 „Hier is
V-'ii Europa", vaudeville-pro-
,Ia!)ama, 19.30 Gram. muziek,
in?2 is leven", causerie,
t» 50 Gram. muziek, 20.00 Nieuws
en weerberichten, 20.08 De ge-
S0"? rnan zegt er 't zijne van,
t 'a Radio philharmonisch or-
rfÜfi e,t? solist (21.10 „De Radio-
er causerie. Daarna: Cello
2L\w22°- °m 2145 Actualitei-
22-45 Avondgebed en litur-
2tu?e kalender, 23.00 Nieuws,
g?fzon<J gezin", causerie,
■2524.00 Gram. muziek.
DINSDAG 8 JANUARI 1952
Experimenteel televisie-pro-
«amma van de K.R.O.:
20.1521.45 1. Foto-reportage;
a Film; 3. „Kampvuren langs de
jvenaar; 4. Weekoverzicht; Pau-
5. Theaterbureau T. Ie Fikaro.
voorkwam. Mocht de Chinese kei
zer van het „fabrieksgeheim" van
de Egyptenaren op de hoogte zijn
geweest, hij wist beslist nog niet,
dat het papier pas ontstaat, wan
neer het plantenweefsel tot losse
vezeltjes is verwerkt, dan met
water wordt gemengd en geroerd
en ten slotte wordt gedroogd en
tot een soort vilt geperst.
Totdat de Chinese keizer van
zijn gunsteling Tsai Loen te Lei-
Jan een rapport kreeg, waarin
de slimme Chinees Zijne Majes
teit berichtte, dat hij het had
klaar gespeeld om uit hennep,
lompen, boomschors en visnetten
papier te vervaardigen. Het prin
cipe van de papierfabricage lag
bij de keizer op tafel. Tsai Loen
werd bevorderd en nog eens ge
promoveerd.
Totdat de goeierd verstrikt
raakte in intrigues aan het Chi
nese hofwaarbij de keizerin en
de grootmoeder van de keizer
tegen elkaar samenspanden. De
gunsteling kreeg het benauwd en
slikte een pilletje. Nooit heeft hij
een standbeeld gekregen. Alleen
staat hij met ere vermeld in de
series boeken, die sindsdien over
het papier geschreven zijn.
Zijn naam en zijn geschiedenis
staan op de tweede bladzijde van
>,De Papierwereld" van Jan Poor
tenaar en dr. Hunter, uit welk
boeiend -boekwerk wij de inte
ressante gegevens voor onze arti
kelen met dankbaarheid putten.
Vóórdat Tsai Loen de mens
heid aan zich verplichtte, schreef
men in China op geweven zijde
of op aaneengeregen bamboesten
gels. Maar al vijftig jaar na Tsai
Loen's dood werd zijn uitvinding
in China reeds gebruikt. In de
Chinese muur werden in 1907
geschriften aangetroffen op pa
pier, dat enkel uit lompen was
gemaakt. Het oudste papier ter
wereld, dat behalve van uitslui
tend lompen, ook werd vervaar
digd uit schors van de moerbei
boom, uit hennep van touw of
visnetten en uit gras.
Chinese vingerdoekjes
In Europa heeft men zich latei-
wel eens op het hoofd gekrabd.
De Duitsers of de Italianen zou
den de fabricage van papier uit
lompen in de 15e eeuw hebben
uitgevonden. Toen kwam het
Chinese papier aan het licht. De
Oosterlingen waren de Europea
nen maar liefst 1400 jaar vóór
geweest! Het papier had al een
flinke reis aohter de rug, toen
het Europa binnenwaaide. Karei
de Eenvoudige veegde nog zijn
vingers af aan zijn Zondagse ta
fellaken. Niet omdat ie zo een
voudig was, maar omdat hij nog
nooit van een vingerdoekje had
gehoord. De Chinezen gebruik
ten honderd jaar daarvoor, in de
negende eeuw, al keurige papie
ren vingerdoekjes. Met en zon
der bloemmotiefjes.
De eerste papierfabriek werd
in 752 in Samarkand opgericht.
De Arabieren waren in die dagen
weer eens in de sabel geklom
men en kwamen van Chinese
krijgsgevangenen het geheim van
de papierbereiding te weten. In
793 werd in Bagdad een papier
fabriek gevestigd. De oprichter
Haroen-al-Rasjid, liet Chinese
werklieden overkomen. Dat was
in die dagen een simpele aange
legenheid. Men liet mensen èn
materiaal overkomen. Centraal-
Azië was daar sterk in. Centraal-
Azië had bovendien veel belang
stelling in wat de Chinezen plach
ten te wrochten. Sterrenkundigen
uit Samarkand lieten doodgewoon
een toren van aardewerk en por-
celein in „hele" stukken en brok
ken uit China komen en zetten
die thuis weer in elkaar. Een an
dere Aziaat, een broer van een
overleden vorst, bestelde een half
dozijn Chinese kunstenaars, die
hij een luisterrijke tempel liet
ren amper vol waren. Nog geen
tweehonderd jaar later schreef
een inwoner van Bagdad, dat
wilde en uitgedoste Bedoeïnen-
stammen de dodensteden van de
Egyptenaren overhoop haalden
om de weefsels van de mummies
te roven. Waren die niet meer te
gebruiken om er kledingstukken
van te maken, dan leverden ze
als grondstof voor de fabricage
van papier in ieder geval flink
wat klassieke stuivertjes op....
4
Vier goudguldens boete
Het waren de Moren, die in
het begin van de twaalfde eeuw
de „witte kunst" in Spanje in
voerden. Vooral de Joden hielden
zich met de bereiding van het pa
pier op. De Christenen wilden
van de Moren niets weten. Van
de Moren niet en van hun pa
pierfabricage niet. Intussen maak
ten de Israëlieten knappe vorde
ringen. Psalmen en brieven en
zelfs vertalingen van Aristoteles
en de Moorse wijsgeer Averoës
1150) werden door hen op
papier gesteld. Weldra bloeide in
Spanje een intensieve papier
industrie".
In Italië, te Fabriano, werd in
1270 de eerste papierfabriek op
gericht. Zeventig jaar later kwam
Frankrijk aan de beurt; weer la
ter, in 1390, opende Duitsland 'n
fabriek, precies honderd jaar
verder begon ook Engeland pa
pier te fabriceren.
In Nederland beet Jan de
Spanjaard in 1405 de papierspits
af. Maar een andere vaderlandse
mijnheer, zekere Plantijn, betrok
het papier voorlopig nog maar
liever uit Frankrijk. Zo ging de
papierhandel de binnenlandse
bereiding al geruime tijd vooraf.
Met de lompen, hoe smerig en
stoffig ook, ging het intussen
best. Eerst waardeloos en met
opgetrokken neus bejegend,
mochten zij zich nu in een steeds
groeiende belangstelling verheu
gen. Al gauw moesten er maat
regelen genomen worden, om de
lompen binnen het bereik van de
papiermakers niet alleen te bren
gen, maar ook te houden. Een
decreet te Venetië bepaalde in
1366, dat het verboden was lom
pen uit Venetië uit te voeren,
anders dan voor transport naar
de papierfabriek. Een en ander
„ten behoeve van het welzijn en
het nut van onze gemeente" al
dus het decreet.
Vier goudguldens boete moest
iemand betalen, die zonder tot
het vak van lompenkooplieden of
papiermakers te behoren, oude
lappen of oud touw verhandel
de. Zo luidden de voorschriften,
die in 1424 in Genua werden ge
decreteerd.
Van boetes en belastingen wist
men in die dagen ook al mee te
praten. Maar het duurde niet
lang. Was het papier de eerste
tijd van zijn bestaan aanmerkelijk
duurder dan het perkament, uit
schapen- en varkenshuiden ver
vaardigd, toen de bereiding van
het papier zich eenmaal had ge
vestigd en het belang ervan spoe
dig werd ingezien, daalden de
prijzen belangrijk.
Vandaag liggen de kaarten
wel een beetje anders, maar toen
Hendrik II in 1552 en Karei IX
in 1564 het in hun vorstelijke
hoofden haalden om pittige hef
fingen in te stellen op het papier
in Frankrijk, kwam de Parijse
Universiteit zo hevig in verzet,
dat de belastingen nog geen jaar
later al weer werden ingetrok
ken.
Eeuwen trotseren
Het papier was zo ook in het
Westen een onmisbaar artikel
geworden. De beschaving, de ont
wikkeling van het culturele en
wetenschappelijke leven, de al
gemeen geworden boekdrukkunst,
de bloeiende handel en de
groeiende techniek konden het
papier niet meer ontberen. We
tenschap en ook kunst, kloosters
en universiteiten brachten het
papier in alle lagen van de be
volking. In de zeventiende eeuw
begon het papier zijn zegetocht
over de gehele wereld. In als
maar grotere hoeveelheden.
Het is de benaming „een riem",
bijna in alle Europese en ook
buiten-Europese landen gebruikt,
welke is blijven verwijzen naar
de Arabische „importeurs" van
het papier naar het Westen. De
woorden zijn afgeleid van het
Arabische „rezma".
En dan tenslotte nog een en
ander verteld over de papierbe
reiding uit lompen. De lompen
werden onder toevoer van water
met hamers fijn gestampt. Pas
later werd de taak van de hamers
overgenomen door maalbakken,
een Hollandse vinding, aan de
molen ontleend. Waren lompen en
water tot een dunne vloeistof
geworden, dan werd deze in een
kuip overgebracht, waaruit de
papiermaker dan een bescheiden
hoeveelheid op zijn schepbak
schepte. Zo'n schepbak bestond
uit een bodem van metaaldraad
met daar boven op een afneem
bare rand. De lompenvezels ble
ven op de draden liggen en het
water sijpelde tussen het „gaas"
door. De papiermaker schudde
met de bak, waardoor de vezels
door elkaar kwamen te liggen.
Door elkaar en in allerlei rich
tingen, zodat de vezels in elkan
der konden grijpen en er dus een
samenhang van de stof werd be
werkstelligd. De rand werd dan
van de bak afgenomen, om op
een nieuwe bodem te worden ge
legd en een volgend vel te schep
pen. De „koetser" nam het vel
over. keerde het om en drukte
het oo een. wij zouden zeggen,
vilten onderlegger. Zo nakte bet
harige vilt bet vel van de minder
aanhechtende metaaldraden over.
De napierschenper nam de leee
bodem over. de kpet=er de
volgende „volle" hak. Was de
stapel ongeveer 17(1 vellen boog.
dan werd de ..post" tweemaal ge-
nerst en hing men de vellen te
rJrnfcrt mgrislc+to „.„„-Icri rlp vel
len in liim gedomneld en stuk
voor stuk eenoliist. Om ze ster
ver en beter berehriifhaar t.e ma
ken. j
De handbereiding van papier uit
lernnee vandaag nog nrecies
Hezelta„ TT,n bet nanier is nog
even duunzaam. Hot beeft allang
Vieworezi O oe,,,trO" 1" trotcnrpn.
Veernarkf Ie Utrecht-
UTRECHT, 5 Jan. Op de
Veemarkt te Utrecht werden he
den aangevoerd in totaal 4009
dieren, waarvan 686 runderen, 60
graskalveren, 420 nuchtere kal
veren, 670 schapen en lammeren,
805 varkens, 259 zeugen, 1085 big
gen en 24 bokken en geiten.
De prijzen varieerden voor
stieren van 400 tot 600; kalfvaar-
zen van 700 tot 900: graskalveren
van 160280; nuchtere kalveren
van 40 tot 62.50; pinken van 3.50
tot 4.75; melkkoeien van, 750 tot
950; kaifkoeien van 700 tot 950,
vaarskoeien van 450 tot 700; scha
pen van 110 tot 145: lammeren
van 90 tot 115; magere varkens
van 65 tot 120; zeugen van 260
tot 280; bgigen van 40 tot 60: bok
ken en geiten van 10 tot 35.
De handel voor runderen en
biggen matig, voor schapen en
varkens redelijk, voor nuchtere
kalveren vlug.
(Van onze Amerikaanse correspondente)
Californië geeft de toon aan wat de bouw van moderne huizen
betreft. Na een tijdje liepeien de ideeën tot het Ooiten van dit
land door, waar de bevolking nog meer gewend is aan de z.g.
Old Colonial stijl, de stijl waarmede men vroeger hier begon.
Maar in Californië, waar het klimaat sub-tropisch is en de zon
dus bijna elke dag schijnt, worden de nieuwe stijlen ontworpen
en worden er steeds goedkopere huizen gebouwd naar het
patroon van een dure bouwmethode. Daar een groot deel van
de Amerikaanse bevolking eigenaar is van een huis, kijkt men
met bijzondere belangstelling naar alle nieuwbouw.
(Advertentie)
Iedereen, die kans ziet de
„downpayment" (het minimum
bedrag dat men contant moet be
talen) neer te tellen, koopt een
huis en betaalt de rest maande
lijks af aan hypotheek, hetgeen
hem minder kost dan een huis
huren. Hij heeft er tevens meer
plezier van. De meeste hypothe
ken lopen 20 jaar, dus is hij na
die tijd de eigenaar van 't huis.
De Amerikaan zit echter nooit
lang op eenzelfde plaats; binnen
die tijd heeft hij het allang weer
verkocht en is aan zijn volgende
huis bezig.
Voor G.I.
Dank zij de G.I. Bill of Rights,
waarbij de thuisgekomen soldaat
uit de afgelopen oorlog een huis
kan kopen voor een minimum
downpayment en soms zelfs ge
heel zonder een cent, terwijl de
regering de hypotheek met de
bank organiseert, is het aantal
huiseigenaren in de lagere geld-
groep enorm gestegen. (Sinds
kort is de downpayment echter
verdrievoudigd, een maatregel,
die de regering genomen heeft
om een inflatie tegen te gaan,
als gevolg van de oorlog in
Korea.)
Vandaar dat Californië een huis
is gaan bouwen dat het meest
ideale is tussen een prijs van
20.000 tot 25.000 dollar, in een
prettige omgeving. De downpay
ment voor de gedemobiliseerde
militairen is hiervoor ongeveer
4000 dollar, voor de gewone bur
ger ongeveer 8000 dollar. In beide
gevallen wordt de rest verhypo
thekeerd.
Deze duurdere huizen zijn over
al beschreven en becritiseerd en
het is zeker de moeite waard ze
te gaan bezichtigen. Ze zijn ge
plaatst in een forensendorp, een
half uur sporen van San Fran
cisco vandaan, met een prettig
klimaat. Het enige bezwaar is
slechts de wind, die vanuit de
zee over de bergenreeks heen
komt waaien en die bijna elke
middag tegen 3 uur opsteekt. De
zon schijnt echter altijd.
Tegen de wind
Er zijn in dit genre drie types
van huizen; alle drie zo gebouwd,
dat ze zo handig mogelijk -zijn
voor de huisvrouw (die hier alles
zelf moet doen) en zo min moge
lijk last van de wind hebben.
Tevens is er op gelet, dat ook de
tuin niet al te bewerkelijk is en
toch een maximum aan plezier
verschaft.
Wat de handigheid betreft: de
huizen zijn allemaal gelijkvloers
zonder drempels, zoals trouwens
de meeste huizen in Californië al
waren. De wind wordt zoveel
mogelijk geweerd door de grote
ramen, die een gehele muur be
strijken, aan de Oostkant te hou
den, die uitkijkt op de tuin, hier
patio genoemd. De Westkant
heeft slechts enige kleine boven
ramen.
Het huis is in een L-vorm ge
bouwd, waarvan de ene zijde de
voorkamer met gezamenlijke eet
kamer en keuken bevat en de
andere zijde drie slaapkamers
met twee kleine badkamers en
gang. De gang, waaraan de slaap
kamers liggen, heeft ramen tot
de grond, die op de patio uitko
men. Dc grote dubbele garage is
bij alle drie de types verschillend
geplaatst, doch zo, dat ze weer
een stuk van de tuin tegen de
wind beschutten. Om het gehele
stukje grond, dat niet groter is
dan 70 x 100 yard, staat een hoge-
redwood-sehutting (redwood is
de hier veel voorkomende hoge
pijnboom), zodat men volkomen
afgescheiden leeft van de buren.
De grond is hier duur, speciaal
sinds de oorlog, toen er duizen
den Amerikanen naar Californië
emigreerden en iedereen een huis
trachtte te krijgen.
Pastelkleuren
De huizen zijn van hout met
een laag stucco er overheen, ge
verfd in alle pastelkleuren, die
je maar wilt. De daken zijn meest
van duurzame redwood-pannen.
De patio is voornamelijk van rood
cement, verdeeld in grote vier
kante blokken, met langs de kan
ten ruimte en aarde voor alle
soorten planten. Bij de ingang is
een grasveld met bloemen er om
heen, vanwaar men met een paar
treden op de patio komt, die iets
hoger gelegen is.
Het dak van de garage loopt
door, zodat er naast een plaats
is om een andere auto te parke
ren. De vloer is cement met een
handig stuk gravel er midden in,
waar de eventuele olie- of ben
zinedruppels kunnen vallen, zon
der een vlek te maken. Een over
dekte gang loopt vandaar naar
het huis toe.
Mengelmoes
Ik kan onmogelijk zeggen, dat
het huis er van buiten mooi uit
ziet, want het lijkt op een mis
lukt blkokendoosfiguur; maar
nauwelijks ben je binnen de mu
ren, of de vrolijkheid van de
patio met de heerlijke luie tuin
stoelen en fleurige kussens straalt
je een welkom tegemoet en je
voelt je thuis als in een eigen
vesting.
Met de voordeur val je meteen
de voorkamer binnen, hetgeen ik
nooit een goed idee heb gevon
den, doch hier is het niet zo erg,
omdat er zo weinig regen valt.
Er zijn handige kasten opzij
om je kleren op te hangen. Die
kasten scheiden de voorkamer
meteen van de eetkamer af en
zijn maar halverwege de hoogte,
tot het plafond, vandaar dat er
planten bovenop neergezet zijn,
die artistiek naar beneden han
gen. Het doet echter enigszins
„gezocht" aan.
Tot slot moet ik nog iets ver
tellen over de inrichting van de
verschillende vertrekken, zoals
ze tenminste destijds in de show
huizen werd gebracht. De Ame
rikaan is ondanks al 't moderne
toch gesteld op een bepaald soort
meubels, dat hij „antiek" noemt.
Er zijn maar weinig echt an
tieke meubels (volgens Europese
standaard), doch iedereen heeft
de reproducties daarvan. De com
binatie van het hypermoderne
huis met die meubelen vindt hij
zelf bijzonder moeilijk. Daarbij
komt nog, dat door de oorlog
velen in het Verre Oosten andere
ideeën hebben opgedaan en zelfs
vele dingen hebben meegenomen,
die allemaal een plaats in hun
huis moeten hbe'ben.
De inrichting van de te bezich
tigen showhuizen was nu zo ge
kozen, dat er van alles iets was
en men een idee kon krijgen, hoe
meubels en voorwerpen van ver
schillende stijl het best althans
volgens Amerikaans oordeel
gecombineerd konden worden.
Op het hypermoderne tafeltje
stond daarom een oud houten
Balinees beeldje en daarnaast een
van grootmoeder geërfde schom
melstoel.
GELUKKIG WEER
EEN GOED FILMBLAD
Het jaar 1952 zet voor de be
langstellenden in de goede tiirn
goea m, want dan zal er geluk-
Kig eindelijk weer een filmblad
verschijnen, dat positieve voor
lichting geeft over de film in de
ruimste zin van het woord. In de
afgelopen week zijn tenminste
duizenden proefnummers ver
spreid van „Filmforum". Dit
btad zal nu, met een staf van
medewerkers, die stuk voor stuk
op het gebied van de goede film
deskundig genoemd mogen wor
den, de taak van de K.F.A. in
groots verband helpen te verwe
zenlijken.
De bekende uitgeverij ,,Fore-
holte" te Voorhout en de stichting
„Het werk voor de goede film
(de landelijke K.F.A.) zullen sa
men dit nieuwe film tijdschrift
gaan uitgeven.
De redactie wordt gevormd
door A. van Domburg (hoofd
redacteur), B. J. Bertina, C.
Boost, Mr. R. F. Bordewijk, J. Bo-
termans (Brussel), E. Brumsteede
Jac. Dirkse, A. Koolhaas, Dr J.
M. L. Peters, J. A. Wiersma en
verder nog diverse medewerkers
van naam.
Uit deze lijst van namen blijkt
wel dat hierin alle vroegere me
dewerkers van „Filmfront-Film
studiën" vertegenwoordigd zijn,
het filmtijdschrift dat in het ver
leden op zo voortreffelijke wijze
zijn taak heeft verstaan. Evenwel
zwerft 't blad de laatste maanden
rond zonder deze redactie en de
inhoud is ver beneden peil en
zelfs, zoals de Maasbode onlangs
in enkele artikelen duidelijk
maakte, voor Katholieken onaan
vaardbaar.
Maar gelukkig is dan thans
een einde gemaakt aan de situa
tie dat ons land verstoken was
van een periodiek, dat met ken
nis van zaken schreef over de
film. De heer van Domburg
schrijft in zijn inleiding in het
proefnummer, dat het de bedoe
ling is voor een zo groot moge
lijk publiek voor het forum te
treden. „Voor alles willen we de
goede smaak veilig gesteld zien
en waar dit het geval is zullen
wij met de nodige vrijmoedigheid
onze mening zeggen over de
voorkomende gebeurtenissen: de
film zelf, de historie van de film,
de boeken over de film, plannen
der producties, filmbeschouwin
gen activiteit der liga's en krin
gen". Dit tijdschrift wil zich tot'
taak stellen de bescherming en
bevordering van de Katholieke
filmcultuur. Dat dit blad voor een
breed publiek voor het forum
moge komen en hierin slage.
B.
's-GRAVENHAGE. Het Lon-
dense weekblad „South Africa"
bevat een beschouwing over En
gels-sprekende Afrikaners en dc
positie van het Engels in de Unie.
Het blad wijst op het toenemend
gebruik van Afrikaans en het
toenemend aantal Afrikaans-spre
kenden in de staatsdiensten.
„Toch is het niet zo, aldus het
artikel, dat het Engels een ver
loren zaak is in de Unie. Engelse
boeken zijn nog altijd in de meer
derheid. Afrikaanse films zijn
practisch te verwaarlozen. Vier
van de acht universiteiten in de
Unie, de twee grootste en rijkste
inbegrepen, zijn Engels. Engelse
particuliere scholen hebben nog
altijd een goede naam en in de
handelswereld en in de wereld
van de vrije beroepen overheerst
nog steeds het Engels. De ver
onderstelling, dat een groot aan
tal Zuid-Afrikaners, dat zich in
Rhodesië vestigt, ontevreden En
gelsen zouden zijn, blijkt niet
juist, integendeel, het grootste
deel daarvan is Afrikaans-spre
kend. Toch valt het niet te ont
kennen, dat het Engels in de ver
dediging is gedrongen en dat
inderdaad Engels-sprekenden de
Unie verlaten, omdat de verafri-
kaansing hun niet aanstaat.
Onlangs is het hoofd van het
departement Engels aan de uni
versiteit van de Witwatersrand,
prof. J. Y. T. Greig, in een soort
gelijke positie in Nieuw-Zeeland
benoemd. Twintig jaar geleden
kwam hij naar Zuid-Afrika ^n
naar hij aan een vertegenwoor
diger van „The Star" verklaarde
is het hem opgevallen, dat se
dertdien het Engels gestadig ach
teruit is gegaan. Hij schrijft dit
toe aan het feit, dat ook aan de
scholen, waar het Engels de voer
taal is, het grootste deel van de
onderwijzers Afrikaans-sprekend
is. Om het Engels in de Unie te
kunnen handhaven, zouden dus
meer Engels-sprekende onderwij
zers moeten worden aangesteld.
Hij beschouwt dit als een kwestie
van betere salariëring. Aan een
bepaald Zuid-Afrikaans accent
van het Engels hecht hij geen
waarde. Volgens prof. Greig be
staat er geen lelijk accent.
FEUILLETON
111. De luite- de gevangenen en de lichtgewon-
nant tuurde naar de andere i den aan Verhagen toevertrouwd,
bomen, maar het was niet erg Hij wees voor elk van hen een
waarschijnlijk, dat die ook sluip- i bewaker aan en gaf de rest van
schutters zouden verbergen, I zijn mannen anderhalf uur rust.
want hij was slechts uit die ene Zelf bleef hij bij het groepje
richting beschoten. Voorzichtig gevangenen zitten, terwijl de
trok hij nog iets verder, maarjongens zioh in het rietgras uit
vlak daarop klonk het signaal: strekten of langs de rand van
verzamelen.
Verhagen stuurde twee solda
ten, die hij tegenkwam, uit om
het lijk weg te brengen er» ging
toen terug naar de weg. Ze had
den geen verliezen geleden en
slechts twee soldaten
licht gewond. Behalve de ge
sneuvelde guerrillastrijders, wa
ren er ook acht gewonden, die
door de verplegers werden be
handeld en drie gevangenen.
Terwijl de kapitein met de jeep
naar de volgende dessa reed om
met eer» bestuursambtenaar
overleg te plegen over de op
name van ernstig gewonden in
het districtshospitaal. werden
het bos naar keloenavruchten
ginger» zoeken. i
Plotseling kwam een soldaat
naar Verhagen toe met een
wriemelend diertje, dat hii had
gev&ngen: „Kijkt u eens, luit,,
warer» een duizendpoot. Ik wist niet
dat je die hier ook had."
De luitenant wierp een blik
op vlugge insect, dat de jongen
over zijn hand liet lopen. „Laat
los. kerel. Dat is een lipan!"
De soldaat haalde de. schou
ders op en zette de duizendpoot
op de weg, waar een ander er
zijn helm overheen plantte.
Toen de jongen zijn zakdoek j
pakte om zijn hand af te vegen.
welde een druppel bloed uit zijn
wijsvinger. Verhagen zag het en
zijn gezicht werd plotseling ern
stig. „Bind dadelijk .ie zakdoek
om je pols. Zo Stijf mogelijk,"
beval hij. „Een lipan is ver
vloekt vergiftig. Probeer nu de
wond uit te zuigen."
De soldaat gehoorzaamde. Zijn
gezicht was bleek geworden on
der de bezorgde blik van de
luitenant. „Is het zo erg .luit?"
vroeg hij, 'terwijl hij wat bloed
uitspuwde en snel weer zijn lip-
pen op het wondje drukte.
„Het is in elk geval zo erg,
dat je er een hand mee kunt
verspelen!" antwoordde Verha-
ger». „De inlanders weten er wel
een tegengif voor en in Batavia,
zou het ook niet zo erg zijn,
maar we zitten hier in de rim
boe."
„De gevangenen weten het
misschien," zei de korporaal en
Verhagenis gezicht klaarde op.
Hii wendde zich tot de gevan
gene, die het dichtst bij hem
zat. „Welke obat hebben jullie
hier tegen een beet van de
lipan?"
„De bladeren...." begon de
man, maar hij zweeg toen hij de
blik van een kameraad opving,
„Ik zeg het niet," zei hij bru
taal.
Verhagen wees naar de sol-
daat. „Ik moest het weten voor
hem."
De gevangene schudde het
hoofd. „Ik zeg het niet."
„Je moet het zegger»," riep de
luitenant driftig. Hij duidde naar
de verplegers, die nog met de.
gewonden bezig waren. „Wij
verzorgen jullie zieken ook."
De man haalde de schouders
op.
Verhagen greep hem bii de
arm en schudde hem door el
kaar. „Jij zult zeggen, welke
bladeren tegen lipangif helpen
of anders laten wii jouw kame
raden ook zonder obat," dreigde
hij. „Als ze geen obat krijgen,
gaan ze dood", voegde hij er
aan toe.
De gevangene keek naar de
gewonden en grijnsde bot. „Drie
er van zijn mijn vrienden niet
er» de anderen moeten maar voor
zichzelf zorgen."
Verhagen rukte zijn pistool uit
de holster. „Ik geef je tien tel
len om het te zeggen en anders
schiet ik je dood!"
De guerillastrijder zag hem
onrustig aan. „Als ik door de
kogel van een Blanda stgrf. dan
kom ik in de hemel, dan ben
ik een sjahid Ik zeg het niet."
De jongens wachtten gespan
nen. Verhagen keek naar de
Gesneuvelde in heilige oor
log.
soldaat, die gebeten was. De
hand begon al op te zwellen.
„Het doet gemeen pijn, luit,"
zei de jongen. De angst blonk
uit zijn ogen en het zweet parel
de op zijn voorhoofd.
Verhagen wenkte twee solda
ten. „Grijpt die kerel," beval hij
kort. Toen wikkelde hij een zak
doek om zijn hand, nam de helm
weg en greep de lipan. Met een
snelle beweging wierp hii het
diertje in de nek van <Je inlan
der en duwde het omver, zodat
het in de halsopening van diens
baadje viel. Toen de man een
schreeuw gaf, knikte de luite
nant, dat ze hem los konden
laten. De gevangene schudde dc
lipan uit zijn baadje en betastte
zijn hals. Toen hij het streepje
bloed op zijn hand zag. vertrók
zijn gezicht zenuwachtig. „Het
zijn fijngekauwde kandisblade-
[;e"' dle, ,egen een beet van de
lipan helpen, zei hij angstig. De
luitenant wees naar de bosrand
•rfe met twee soldaten,
naar het bos om een dubbele
portie kan disbladeren te pluk-
kem zei hij tevreden.
Omdat ze alleen de ernstig ge
wonde guerillastrijders in het
fchtér ft°SpitaaLJhadden kun™n
zich ,rnelcJde dc kapitein
en hi?a, afnkomst in Poerboling-
go bij het bureau van het Kur
gerlijk Bestuur. m
t
