Pater Dito stuwt het apostolaat
in Zuid-Amerika
Burgers, naar Engels voorbeeld,
tegen luchtgevaar beschermd
RADIO
Gekerkerde kerkvorsten
zijn kennelijk onschuldig
flffr Mac
BANDJIR OVER JAVA
Apostolaat Radio en Televisie
Televisie sterk
in trek
BEURSOVERZICHT
Industrieën beschermen zichzelf
Burgerlijke verdediging door
leger (desnoods) gesteund
Rij-examinator reed
onder invloed
Vijftien mille was
niet genoeg
Twee jaar voor
korporaal
Onderscheiding voor
Dom Beekman
Communistische publicatie
aanklacht tegen eigen rechtspraak
Lager invoerrecht
op courantenpapier
door Leo Broeksmit
PAGINA 4
WOENSDAG 30 jANUARI 1952
tl I 1/ r\ Silva, zegt over de radio-pro-
(jrote bewondering voor K.K.U. gramma's van Chili: „Zij, geven
SANTAGIO DE CHILI (K.N.P.) „Wij moeten de eminente
Nederlandse priester Pater J. Dito O.P., vice-voorzitter van de
U.N.D.A., dank zeggen voor zijn bezoek en wij hopen, dat dit
bezoek de Katholieken van Chili een duidelijk en besluitvaardig
inzicht heeft gegeven van hun plicht wat betreft de radio- en te
levisieproblemen en het uitgangspunt zal zijn voor een actie, die
tot doel heeft Chili een voorname plaats te geven in de U.N.D.A."
Dit verklaarde de directeur-
van het Chileense „Radiobureau
van de Katholieke Actie" naar
aanleiding van het bezoek van
pater Dito aan Chili. Als vice-
voorzitter van de U.N.D.A., de
internationale Katholieke associ
atie voor radio en televisie,
maakt deze oud-voorzitter van
K.R.O. op het ogenblik een reis
door de staten van Zuid-Amerika.
Veel omvattende taal
In dit halve werelddeel, waar
meer dan 90% van de bevolking
Katholiek is, klinken de stellin
gen over de noodzakelijkheid en
mogelijkheid van het Katholieke
apostolaat der radio, zoals die
door pater Dito worden voorge
legd en die in wezen niets anders
zijn dan wat voor Nederland
door de K.R.O. reeds lang werd
verwezenlijkt, als verrassende
onthullingen; in Zuid-Amerika
schijnen zij geheel nieuwe pers
pectieven te openen. Het Katho
lieke dagblad van Argentinië „El
Pueblo" schrijft bij de komst van
Pater Dito:
„Pater Dito reist met het doel
verantwoordelijke mensen te
vinden, die bereid en bekwaam
zijn om samen te werken met
hen, die zich in de verschillende
landen met het radio-apostolaat
bezighouden. De taak, die Pater
Dito ons voorlegt, is veelomvat
tend en moeilijk, maar heeft een
onvermoede kracht in zich. Zijn
voorstellen zijn deels een herop
nemen en met vernieuwde cnct -
gie uitbreiden van de actie, die
sedert jaren door de verschillen
de staten zijn ondernomen om de
radiopragramma's te verbeteren.
Anderdeels echter nemen zij e/n
geheel nieuwe en grootse taak
van apostolische penetratie on
der de loupe: de televisie, een
modern apostolaat voor moderne
tijden. Hij heeft de nadruk ge
legd op de grote invloed van de
televisie en de Katholieken dui
delijk gewezen op hun plicht
actief deel te nemen aan de ont
wikkeling van de televisie en die
te gebruiken als een doeltreffend
middel voor culturele, artistieke,
morele en godsdienstige verhef
fing".
Juist voor Zuid-Amerika is 't
probleem van de televisie urgent
omdat daar meer televisie-stati
ons worden opgericht dan in
welk ander deel der wereld ook.
Argentinië heeft in October zijn
eerste televisie-zender in Buenos
Aires geïnstalleerd, in Brazilië
zal te Rio de Janeiro een tweede
zendstation worden geopend,
terwijl na Sao Paulo nu ook Belo
Horizonte zijn eigen zender
krijgt. In Mexico zijn kortelings
weer twee zenders toegevoegd
aan de reeds bestaanden; in het
schema zijn er twaalf zenders,
die voor dit land werden gepro
jecteerd. Zowel Columbia als de
Dominicaanse Republiek zullen
dezer dagen hun eerste zend
station in werking stellen. De
televisie-stations van Zuid-
Amerika zijn allen particuliere
ondernemingen en worden op
zuiver commerciële basis geëx
ploiteerd.
Welk gevaar voor de televisie
programma's in Zuid-Amerika
dreigt, blijkt'uit de „twijfelach
tige inhoud" van de radiopro
gramma's. De directeur van het
Katholiek Radiobureau, Celedan
blijk van een diep zedelijk ver-
val en hebben niets constructiefs.
De immorele hoorspelen met
echtbreuken, zelfmoorden en uit
stalling van alle menselijke on
deugden vormen „dagelijks
brood" voor de luisteraars van
Chili".
Eerbied voor Nederlandse
pater.
Pater Dito probeert een her
oriëntatie in de radio op gang te
krijgen en soortgelijke ongeluk
ken voor de televisie te voorko
men. Reeds heeft hij Argentinië,
Chili en Uruguay bezocht. In de
komende maanden zullen de an
dere staten worden bewerkt.
Welke waarde men aan het werk
van pater Dito hecht, blijkt uit
een artikel in het Argentijnse
blad „Los Principios": ,,De meer
dan gewone kennis, die pater
Dito toont in radio-aangelegen
heden, geeft aan zijn woorden
een groot gezag. De lezingen van
oater Dito hebben in culturele
kringen grote belangstelling, zo
wel om de Christelijke en demo
cratische geest, waarvan hij blijk
geeft, als om zijn grote kennis in
deze vraagstukken".
AMSTERDAM 29 Jan. Even
als gisteren stelde het koersver
loop ter Beurze vandaag enigs
zins teleur. De meeste hoeken
gaven wederom kleine verliezen te
zien, terwijl de animo om zaken
te doen zo goed als geheel ont
brak. Een uitzondering vormde
de belcggingsmarkt, die voor de
guldensleningen goed prijshou
dend tot een kleinigheid beter
was. Investeringscertificaten bijv
golden 892 tegen gisteren 88 15/
16. Daar ook het dollaragio iets
hoger getaxeerd werd op 7 3/4
pet. trokken ook de dollarobli
gaties een fractie aan.
Olies en Unilever, die bij de
voorbeurs nog iets boven de no
teringen van gisteren geadviseerd
werden, bleven hier vanmiddag
beneden. Tegen slot trokken olies
wederom aan tot 288, dankzij en
kele orders van de beroepshandel.
Unilever sloten op 188Vi (191).
Op de Scheepvaartafdeling wa
ren verliezen van twee punten
geen zeldzaamheid. Aandelen
KNSM, die na de dividendverho
ging vrij vast waren, en gisteren
bijna twee punten verloren, za
gen zich vandaag ruim drie pun
ten ontgaan. „Wanneer er een
maal geruchten over een emissie
in omloop zijn, kan ie er toch
niets meer aan doen," zo meende
een hoekman dit verlies te kun
nen verklaren.
De Indonesische markt wist zich
aanvankelijk vrijwel te handha
ven, doch later was het ook hier
onmogelijk zich tegen de markt-
tendenz te verzetten. HVA be
landde weer beneden pari. en ook
de meeste rubber- en tabaks
waarden verloren één a twee
punten.
ii
Tot dusverre is alleen gesproken over de burgerlijke verdediging
van een bepaalde stad. Het is echter duidelijk, dat de burgerlijke
verdediging niet een louter plaatselijke aangelegenheid is en
dat de overheid over een en ander zeggenschap moet hebben.
De burgerlijke verdediging is in Engeland een aangelegenheid
waarbij 23 ministeries zijn gemoeid. De vertegenwoordigers
daarvan vormen tezamen de „Civil defence joint planning staff".
De topfiguur in deze organisatie is de minister van binnenlandse
zaken (in Nederland de minister-president).
verwacht kunnen
DONDERDAG 31 JANUARI
HILVERSUM I (402 M.):
7.00 AVRO; 19.00 NAT.
PROGRAMMA; 23.00-24.00
AVRO.
AVRO: 7.00 Nieuws; 7.15 Och
tendgymnastiek; 7..30 Zonder-
sluiting; 9.00 Nieuws; 9.10 Mor-
genwijding; 9.25 Gram.; 9.30 De tegen saboteurs en parachutisten.
Engeland met inbegrip van
Wales is verdeeld in elf distric
ten waarin de steden een zekere
mate van onafhankelijkheid te
genover Londen bezitten. In Ne
derland is een indeling in krin
gen gemaakt. Aan het hoofd van
de Britse districten staan burger
lijke autoriteiten. Het leger heeft
geen zeggenschap over de bur
gerlijke verdediging. Het heeft
toegezegd dat het in noodgeval
len zal helpen. De centrale en de
plaatselijke leiding hebben nog
geen overeenstemming kunnen
bereiken over de financiën. Tot
dusverre is het zo, dat het „home
office" het Engelse Ministerie
van Binnenlandse Zaken alleen
de kosten van evacuatie en van
de bouw van schuilkelders be
taalt en 75% van de trainings-
kosten. Alle overige lasten moe
ten door de gemeenten worden
gedragen. (Ook in ons land zal
het leger de burgerlijke verdedi
ging in noodgevallen ter zijde
staan).
Een aparte status in de Engel
se burgerlijke verdediging vor
men de fabrieken en industrieën,
die meer dan 200 werknemer-s in
dienst hebben. Zij moeten zich
zelf zien te redden. Deze zelKre-
scherming omvat behalve brand
weer- en reddingsploegen ook
formaties, die kunnen optreden
De vrijwilligers, die in het
„Civil defence corps" werken,
zullen in tijd van oorlog deels in
de steden en deels rond de ste
den worden gelegerd. De „Spe
cial constabulary" is te vergelij
ken met de Nederlandse reserve-
politie. In de „National hospital
service reserve" worden o.m.
dokters en verpleegsters opgeno
men. Zij zullen in geval van nood
werken in de hulpziekenhuizen,
die thans overal rond de grote
steden en op het platteland in
hotels en landhuizen worden in
gericht.
Een Zeer belangrijke dienst is
de „Auxiliary fire service". Door
brand immers is in de tweede
wereldoorlog 80% van alle bom-
schade veroorzaakt. In een vol
gende oorlog zullen er nog gro-
Groenteman; 9.35 Waterstanden,
9.40 Gram.; 10.50 Voor de kleu
ters; 11.00 Amateursprogramma.
11.50 Groeten van emigranten
uit Nieuw-Zeeland; 12.00 Lichte
muziek; 12.30 Land- en tuin-
bouwmededelingen; 12.33 Gram.;
12.50 Financieel weekoverzicht;
13.00 Nieuws; 13.15 Mededelin
gen of gram.; 13.20 Orkestcon
cert; 13.55 U kunt het geloven
of niet; 14.00 „Tussen Luxor en
Parijs", causerie; 14.15 Gram.;
14.25 „Van fiets tot vliegtuig",
causerie; 14.35 Viool en piano;
15..00 Voor de zieken; 16.00
Pianoduo: 16.30 Zendersluiting;
18.00 Nieuws; 18.15 Voor de
jeugd; 18.40 „Dit is mijn lieve
lingsmelodie", enquête; 18.55
Voor de kinderen. Nationaal pro.
gramma: 19.00 Klok; 19.01 Geva
rieerd programma door leerlin
gen van middelbare scholen;
20.00 Klok; 20.01 Nieuws: 20.08
,De Ronde van Nederland", ge
varieerde muziek; 21.30 Gram.;
21.40 „Drie generaties uit ons
Oranjehuis", klankbeeld; 22.05
Nederlandse folkloristische mu
ziek: 22.15 „Het wapen van Prin
ses Beatrix", causerie; 22.25 Ka
merorkest; 22.50 „Ten besluite..."
AVRO: 23.00 Nieuws; 23.15
Sportactualiteiten; 23.3024.00
Gram.
HILVERSUM II (298 M.):
7.00 KRO; 10.00 NCRV:
11.00 KRO; 14.00 NCRV;
19.00 Nat. Programma;
23.00—24.00 NCRV.
KRO: 7.00 Nieuws; 7.15 Morgen
gebed en Liturgische Kalender;
7.30 Zendersluiting; 9.00 Nieuws;
9.10 Voor de huisvrouw: 9.40
Gram.; NCRV: 10.00 Gewijde
muziek; 10.30 Morgendienst; KRO
11.00 Voor de zieken; 11.45 Gram.
12.00 Angelus; 12.03 Gram.muz.
(12.30-12.33 Land- en tuinbouw-
mededelingen)12.55 Zonnewij
zer; 13.00 Nieuws en katholiek
nieuws; 13.20 Gram.: 13.35 Zang
cn orgel; NCRV: 14.00 Prome
nade-orkest en soliste; 14.45
Voor de vrouw; 15.15 Gram.;
15.30 Kamerkoor: 16.00 Bijbel
lezing; 16.30 Zendersluiting: 18.00
Nieuws; 18.15 Voor de jeugd;
18.40 „Op de Stelling"; 18.50
Leger des Heilsmuziek; Nat. pro
gramma t.g.v. de verjaardag van
H.K.H. Prinses Beatrix: 19.00
Zie Hilversum I; NCRV: 23.00
Nieuws; 23.1524.00 Gram.muz.
Deze formaties bestaan allen uit
vrijwilligers. (Sommige fabrie
ken geven aan deze vrijwilligers
een jaarlijkse bonus, anderen
niet).
De industrieën mogen de kos
ten in mindering brengen op hun
inkomstenbelasting.
Korpsen en diensten
De Engelse burgerlijke
diging kent de volgende 1
verde-
korpsen
en diensten:
„Civil defence corps", „Auxili
ary fire service", „Special con
stabulary" en „National hospital
service reserve". Het „Civil de
fence corps" omvat de secties
hoofdkwartier, wijkwachters,
reddingsploegen, ambulances
pioniers en sociale diensten. De
wijkwachters zijn de „ogen en
crèn" van de burgerlijke verde
diging. Zij zijn het, die, als er in
hun wijk een bom is gevallen,
onmiddellijk moeten waarschu
wen, de reddingsploegen moeten
leiden en in staat zijn te vertel
len, welk gezin en hoeveel perso
nen er in een getroffen huis
woonden.
De Politie-rechter te 's Herto
genbosch heeft de adviseur van
het bureau rijvaardigheidsbewij
zen te 's Gravenhage, jhr. Q.
v. U. te Vught wegens het be
sturen van een auto onder in
vloed zijnde van sterke drank
veroordeeld tot een voorwaarde
lijke gevangenisstraf van een
maand, met een proeftijd van
twee jaar, intrekking van het
rijbewijs voor een maand even
eens voorwaardelijk met een
proeftijd van twee jaar en een
geldboete van f 150,
De eis luidde: onvoorwaarde
lijke gevangenisstraf van twee
weken en intrekking van het
rijbewijs voor de tijd van zes
maanden.
Q. v. U. werd in de nacht van
5 December door de gemeente
politie van 's Hertogenbosch in
het centrum van de stad ver-
baliseerd.
De Hagenaar J. G. M„ meer
dan 20 jaar montage-chef bij
een radiatorenfabriek tegen een
salaris van 14 a 15 mille per
jaar, stond onlangs voor de
Haagse rechtbank terecht we
gens verduistering van 7.000
gulden. Zijn motief was wrok
omdat hij- tegen zijn verwach
ting in niet tot mede-directeur
was benoemd.
De rechtbank veroordeelde
hem tot 10 maanden gevange
nisstraf met aftrek waarvan 5
maanden voorwaardelijk. De eis
was een jaar.
SPEK EN BLOEMBOLLEN
NAAR WEST-DUITSLAND
BONN, 29 Jan, (D.P.A.) De
West-Duitse autoriteiten hebben
heden machtiging verleend tot in
voer van spek en bloembollen uit
Nederland voor een bedrag van
resp. 1.680.000 en 1.260.000 D.M.
tere branden
worden.
In geval van oorlog zal een
belangrijk deel van de brand
weer in de steden blijven. Mo
biele colonnes zullen rond de
grote steden worden opgesteld.
Men wil in totaal 100 van deze
mobiele colonnes oprichten. Een
colonne bestaat uit 50 pompen,
een radiowagen, een keuken en
450 manschappen. In totaal heeft
de Engelse brandweer 62.000
man nodig. Men beschikt over
wagens, die in een uur tijds
veertig mijl slangen kunnen uit
leggen.
Het Hoog Militair Gerechts
hof heeft uitspraak gedaan te
gen korporaal L. H. S. uit Den
Haag, die zich als chauffeur
van de Nederlandse Militaire
Attaché in Zweden aan verschil
lende diefstallen heeft schuldig
gemaakt.
Het Hof bevestigde de door
de Krijgsraad opgelegde straf:
twee jaar gevangenisstraf met
ontslag uit de militaire dienst.
De advocaat-fiscaal bij het Hof
had twee jaar en zes maanden
geëist.
Een dezer dagen is Dom A.
Beekman, de bekende litungist
van de Benedictijnenorde, in het
Historisch Genootschap opgeno
men als lid. Hij heeft dezP on
derscheiding te danken aan
zijn historische publicaties: „Eg-
mond's heiden en verleden", „Het
kasteel Slangenburg en zijn
kunstschatten". „Tien eeuwen
Egmond" en „Meerdere artikelen
over de vroegste geschiedenis
van ons land".
Dom Beekman is thans 63 jaar
en vierde vorig jaar zijn zilve
ren priester jubileum.
Vette varkensmarkt Leiden
LEIDEN, 29 Jan. Aanvoer 305
vette varkens. Notering: zware 203
—214; lichte 190200; zeugen 190
195. Handel vrij goed. Enkele bo
ven notering, bovendien nog een
nuchter kalf.
ER waren eens een man
en een vrouw, die een
wonderpannetje hadden.
Niemand wist er iets van.
Het pannetje stond ge
woon in de keuken en als
je het zo zag, zou je er
niets bijzonders aan mer
ken. Maar zodra het op 't
vuur kwam, gebeurde er
iets wonderlijks. Het pan
netje begon te pruttelen,
zonder dat je er iets in had
gedaan. Tilde je na een
poosje het deksel op
dan geurde de dampende
soep of zoete grutjesmeel
pap je tegen.
Het was altijd een van
tweëen: pap of soep. De
ene dag kookte het pan
netje soep met vermi
celli en balletjes en de an
dore grutjesmeelpap met
stroop er in. Nooit sloeg
het pannetje een maaltijd
,over en altijd was het
eten even heerlijk. De
vrouw van de man, Lysje-
lui geheten, vond het maar
wat gemakkelijk.
Je hoort zeker wel aan
de naam, dat die vrouw
niet zo graag werkte? Nee,
dat deed ze ook niet. Ze
had ook nog nooit gepro
beerd om hard te werken.
Elke dag stond ze laat op.
Van dweilen en boenen
had ze geen verstand en
als de buurvrouwen druk
aan het koken waren, zat
zij nog lui in een stoel.
„Vrouw pak toch eens
aan" zei de man dikwijls,
maar het hielp niets. Al
zat ze nu twee uur in haar
stoel, het eten kwam toch
wel klaar, want zoals ik je
al vertelde, sloeg het won
derpannetje nooit eenmaal
over.
Maar.... nu was er één
ding, waar je bij dat pan
netje aan denken moest.
Je mocht het deksel niet
optillen, als het op het
vuur kwam. En zal ik je
nu eens iets verklappen?
Die Lysjelui was niet al
leen lui, maar ook vrese
lijk nieuwsgierig. „Ach, ik
zou toch zo graag eens
zien, wat er gebeurt, als
ik het pannetje op de
kachel heb gezet" zei ze
vaak bij zich zelf. „Eerst
zit er niets in en dan in
eens pap of soep! Hoe zou
dat toch gaan?" Soms
strekte ze haar hand al
uit naar het deksel, maar
dan trok ze haar ineens
pannetje, maar nee, er
kwam niets meer in. Lys
jelui werd steeds banger.
Wat moest ze haar man
zeggen? Dat ze het deksel
opgetild had en dat het
wonderpannetje nu niet
meer werkte? Wat zou
Krelis vreselijk kwaad
zijn! „Had ik het toch
maar niet gedaan, had ik
het deksel maar laten zit
ten" huilde Lysje, maar ja,
er was niets meer aan te
weer terug. Het mocht
niet, ach, wat was dat toch
jammer.
OP een goede dag kon
Lysjelui haar nieuws
gierigheid niet meer be
dwingen. „Waarom zou het
ook eigenlijk niet mogen?"
praatte ze tegen zich zelf,
„als ik het deksel er maar
heel eventjes afpak
Hup, daar ging het deksel
omhoog.
Eerst was Lysjelui wat
teleurgesteld en daarna
schrok ze. Wat had ze ge
zien? Een laagje soep, de
gewone soep met vermi
celli en balletjes. Dal
wordt dan zeker vanzelf
meer dacht Lysjelui, maar
opeens schrok ze ver
schrikkelijk. De soep ver
dweenWaar ze zo
gauw heen ging, wist Lys-
jelui niet. Het leek me
wel, of alle soep plotseling
in de wanden van het
pannetje wegtrok, met bal
letjes en al.
„O," jammerde Lysjelui,
„de soep is weg! Wat moe
ten we nou vandaag eten?"
Ze keek nog eens in het
doen. Het wonderpannetje
was stuk en het zou wel
altijd zo blijven.
Lange tijd zat Lysjelui
bij het kapotte pannetje.
Ze piekerde, wat ze nu be
ginnen moest. Er was nog
maar één oplossing en dat
was, dat ze zelf een potje
soep ging koken, net zul
ke soep, als het pannetje
steeds gemaakt had. Of ze
dat zou kunnen? Ze moest
het maar proberen, mis
schien zou Krelis niets in
de gaten hebben.
Voor de eerste keer in
haar leven ging Lysjelui
naar de winkel om een
pakje soep, vermicelli en
gehakt voor balletjes te
koken. Ze vroeg ook maar
vast om een pak grutjes-
meel en een pot stroop,
want de volgende dag zou
ze pap op tafel moeten
brengen. Thuisgekomen
ging ze meteen aan de slag.
Ze had nog maar een uur,
voor Krelis thuiskwam,
cn een uur is niet veel, als
je nog nooit gekookt hebt.
Nog nooit? Ja, toch wel.
Toen ze vroeger thuis was,
had Lysje wel eens moeten
koken en daardoor wist za
er gelukkig nog een heel
klein beetje van. Met een
kleur van inspanning pro
beerde ze gehaktballetjes
te maken en toen dat goed
gegaan was, kreeg ze weer
een beetje moed, misschien
smaakt de soep niet eens
zo slecht, dacht ze, mis
schien merkt Krelis niets.
Krelis merkte ook niets!
Hij zei alleen, dat de soep
toch iets anders smaakte
dan gewoonlijk en dat ze
ook een beetje aangebrand
was. „Heb je het pannetje
soms te lang op het vuur
laten staan?" vroeg hij, „je
weet toch wel, dat vijf mi
nuten genoeg is?" „Jawel"
antwoordde Lysje, „ik
weet niet hoe het komt.
Morgen zal het wel weer
beter zijn."
Ja, het ging iedere dag
een beetje beter. Ten slotte
kookte Lysje zelfs lekker
der dan het wonderpanne
tje ooit gedaan had. Toen
vertelde ze Krelis, dat
ze op zekere keer het dek
sel opgetild had, dat het
pannetje toen niet meer
werkte en dat Ze nu voort
aan zelf kookte. Of Krelis
boos werd? Dat viel mee.
„Zou je dan ook eens
rijstebrij voor mfj kun
nen koken?" vroeg hij,
„dat heeft het pannetje
nooit kunnen maken en
daar houd ik juist zo van."
Lysje probeerde rijstebrij
te makenhet lukte.
En wat nog veel fijner
was, ze kreeg voortaan
plezier In het koken en
ook in het andere werk. Zo
kwam alles toch nog heel
goed terecht, ondanks het
kapotte pannetje, of liever:
dank zij het pannetje want
als het niet stuk was ge
gaan, was ze nooit gaan
werken. Dan was ze al
tijd Lysjelui gebleven,
terwijl ze voortaan Lysje-
blij werd genoemd! i
PRAAG (K.N.P.) Op de dag, dat één jaar geleden drie Tsjecho-
Slowaakse bisschoppen werden veroordeeld, publiceert het
ministerie van justitie te Praag het dossier van dit proces, waar
uit zonneklaar blijkt, dat deze drie kerkvorsten vorig jaar on
schuldig zijn veroordeeld. Alle feiten, die als belastend tegen
hen werden ingebracht, dateren van vóór de communistische
omwenteling en hebben niets met de tegenwoordige regering
en haar wetten te maken.
i rfvpn '-«ntip
On 15 Januari werden drie
Slowaakse kerkvorsten, de toen
75-.iarise hisschon van Sdïs. Mgr.
Jan Vojtassak. de 65-iariec hulp-
bisschon van de Apostolische
Administrator van Tirnava. Mgr.
Michael Buzalka en de 61-iarige
geuniëerde Roetheense bisschoD
van Presov. Mgr. Pawel Piotr
Goidic van de Orde der Basi-
Iianen van Sint Josonhat. door
de communistische rechtbank te
Presburg (Bratislava) wegens
„collaboratie" en „landverraad"
veroordeeld. Mgr. Buzalka en
Mgr. Goidic kregen elklevens
lange gevangenisstraf en een
boete van 200.000, Kronen, ter
wijl Mgr. Vojtassak werd ver
oordeeld tot 24 jaar gevangenis
straf. een boete van 500.000 Kro
nen nlus verbeurdverklaring van
al ziin goederen.
De publicatie van het dossier
werpt een fel licht op de licht
vaardige en vooringenomen .wijze,
waarop dit proces destijds is ge
voerd, vooral wanneer men be
denkt, dat, hier alleen de com.
het woord zijn, die hiermede
uiteraard juist de „schuld" van
huin slachtoffers meenden te
kunnen staven. Uit dit officiële
dossier blijkt nu zonneklaar, dat
de drie bisschoppen geen enkel
concreet feit kon worden aan
gewreven, dat een dergelijke
aanklacht zou hebben kunnen
wettigen. Het was veeleer hun
algehele levenshouding van
Katholiek Kerkvorst gedurende
tientallen jaren, die de rode he
ren blijkbaar niet aanstond. Zo
werd Mgr. Vojtassak, die reeds
sedert 1920 bisschop was, o.m.
verweten, dat hij na de Eerste
Wereldoorlog een boek had la
ten verschijnen, getiteld: „Kan
een goed katholiek tegelijk so
cialist zijn?", waarin hij deze
vraag ontkennend had beant
woord. Andere punten van de
aanklacht waren zijn relaties
met het Vaticaan en met de
Catholic Welfare Committee in
de Verenigde Staten. Ook zijn
vroegere vriendschap met Mgr.
Hlinka, lang vóór de Tweede
Wereldoorlog, werd hem door
munistische machthebbers aande rechtbank verweten. Ten
slotte steunde de aanklacht op
het feit, dat Mgr. Vojtassak in
1910(1) en in 1922 sympathie
had betoond voor de toenmalige
Hongaarse Katholieke Volkspartij.
Voor deze „misdaden" werd de
kerkvorst in 1951 veroordeeld.
Van hetzelfde allooi waren
blijkens het dossier de beschuldi
gingen tegen de beide andere
bisschoppen. Mgr. Gojdic werd
in het bijzonder nog verweten,
dat hij als herder van zijn aan
de Sovjet-Russische grens gele
gen bisdom destijds priesters on
der zijn clerus had opgenomen,
die uit de Sovjet-Unie waren
gevlucht.
Een merkwaardig licht werpt
het dossier ook op de rol van
de „verdediging", die feitelijk
meer als aanklager optrad. Als
enige verzachtende omstandig
heid wisten de pleiters hoogstens
te wijzen op het huns inziens
vaststaande feit, dat de opperste
chef der beklaagden te Rome
zetelde en daar in het Vaticaan
een willoos werktuig was van
de aan de arbeidersklasse vijan
dige politiek der Westerse mo
gendheden.
Overeenkomstig een enige tijd
geleden door de minister van
Financiën in de Tweede Kamer
gedane toezegging inzake ver-
Inging van het invoerrecht op
courantenpapier, is thans een
Koninklijk Besluit verschenen,
vermeldende, dat ingaande 1
Februari dit invoerrecht is ver
laagd van 10 op 6 procent.
Deze verlaging geldt voor
lopig tot heit einde van 1952. Zij
kan echter voor het einde van
dit tijdvak voor het geheel of
voor een deel worden ingetrok
ken indien het algemene belang
dit wenselijk maakt.
FEUILLETON
131.
In ssn laat-
ste flits zag hij toet grijnzende
gelaat van de communistenlei
der, die het uiteinde van de tak
boven zijn gezicht hield. Een
druppel hars weldie uit het verse
hout. Oemar keek hoe de drup
pel dikker werd. Langzaam,
maar onverbiddelijk, werd hij
groter, rekte peervormig uit.
Toen liet hij los cn Oemar zag
toet vlies van zijn linkeroog on
doorzichtig worden. De doffe
vlek in het midden breidde zich
naar alle zijden uit, zoals het
matte weefsel van de vorst over
een heldere glasruit uitstraalt.
De druppel, die zijn rechteroog
trof, viel in de ooghoek. Het
duurde iets langer, maar ook
daar spreidde de matte opper
vlakte zich over het oog uit.
Nog even zag hij toet licht van
het kampvuur. Toen werd alles
donker.
„Breng hem uit het kamp era
laat hij nu maar proberen om
Batavia terug te vinden", beval
de commandant.
Terwijl iemand hem voortduw
de, trachtte Oemar zich het
beeld van de omgeving duidelijk
te herinneren. Het kampvuur
was achter hem. Nu drong zijn
begeleider hem naar links. Hier
was een pad; dat moest het
dwarspad zijn, van waaruit ze
waren aangevallen. Ongeveer
honderd meter verder moest dit
pad de grote weg kruisen. Maar
d'e ander bracht hem niet vender.
Hij gaf hem een duw en Oemar
hoorde hem terug gaan.
Met de armen voor zich uit
tastend, liep hij door. Met z'n
rechtervoet zakte hij weg in iets
zachts; hij liep aan d'e kant van
de weg, waar de varens woeker
den. Met alle zintuigen gespan
nen trachtte hij te voelen, wan
neer hij bij de kruising zou ko
men. Een zachte windvlaag
streek over zijn verhitte gezicht.
Kon hier die grote weg al zijn?
Hij bleef ever» staan, maar links
en rechts ruisten de bomen
naast 'hem en daar waren ook
nog de varens.
Langzaam liep hij even door.
Plotseling hoorde hü korte be
velen achter zich en hij begreep
dat, de roden hun kamp opbra
ken. Ze zouden hem inhalen. Hij
versnelde ziin pas en eensklaps
overviel hem eeri wurgende, re
deloze angst, dat hij door deze
ü'uisternis zo in een afgrond zou
stappen, deze pas nog niet maai
de volgende, of daarna. Hij
durfde opeens niet verder meer,
maar hij moest. De pijn in zijn
gewonde arm spoorde hem tot
een uiterste inspanning aan. Het
zweet liep van z'n voorhoofd en
hij drukte de nagels in zijn
handpalmen.
Hi.j had niet veel lijd meer.
Met hem was het gedaan, maar
hij moest het. 'hospitaal bereiken.
Hii moest. Als de troep van de
sergeant ook onderweg uiteen
was geslagen, was hij de enige
die de mensen in het hospitaal
kon waarschuwen. De e rakel e
mannen, d'ie misschien ontsnapt
warén, zouden het niet vinden.
Zii ha.dden geen kaart.... Hij
klemde die tanden opeen om het
niet uit te schreeuwen. Hij had
wel een kaart. Hi.j voelde hem in
z'n borstzak. Hii had een kaart,
maar hi.j was blind!
Struikelend liep hij dour.
Sneller! Waarom moest hii bang
zijn om iin een kali te lopen of
zijn hoofd tegein een boom te
verpletteren? Zijn leven was
todh afgelopen. De gloed van de
koorts brandde in ziin lichaam.
Maar hij liep voort, met één voet
iin de berm van de weg om het
pad niet te verliezen. Deze weg
zoiu nog zes kilometer doorlopen
er» dan moest hij een zijweg in
slaan. Hoe hi.j die moest vjnden,
was van later zorg. Nu moest hii
voort. Sneller! Sneller!
De geluiden achter hem wer
den zwakker. Hi.j won afstand.
Zijn gehoor was gespannen, maar
eir was geen ander geluid dan
dat van zijn eigen voetstappen.
Toch was er een zintuig, dat
iiem waarschuwde dat hu niet
alken was, dat iemand hem be
spiedde. Hij voelde het. Maar
wie zou na het vallen van de
avond door het bos sluipen? Hij
liep voort. Ergens kraakte een
takje en het was niet onder zijn
voeten. Er was iemand! Nu
hoorde hii snelle voetstappen
achter zich. Hij bedwong de nei
ging om te vluchten. Wat gaf
het. Als het een vijand was. zou
hii toc'h weerloos aan hem zijn
overgeleverd.
Toen klonk een zachte stem:
„Majoor! Neem mij mee. Ik ben
ook ontsnapt".
Oemar bleef staan. Hij stak de
handen naar de ander uit en z'n
stem klonk schor, toen hii vroeg:
„Wie ben je? Ik ken je stem".
„Ik ben immers Wirio!" De
ander was nu naast hem geko
men en Oemar raaktp zijn
schouders aan. „Kom vlug mee",
zei hij. Geef mij een hand, dan
kan ik sneller lopen. Ze hebber»
me blind gemaakt".
Een tijdje liepen ze zwijgend
voort. Toen ze een weg passeer-
dten, waarschuwde de ander en
Oemar droeg hem op. alle zij
wegen hardop te tellen. Na een
half uur waren ze er vier voor
bij gekomen en Oemar vroeg
zich ongerust af hoe ver ze nog
van de weg naar Malang verwij
derd zouden zijn. Hij haalde de
kaart uit zijn zak en spreidde
heen uit. Op de tast wees hij die
plaats aan, waar ze ongeveer
moester» zijn. „Is het licht ge
noeg om te kunnen zien?" vroeg
bij en de soldaat bevestigde het.
„Zoek dam pf je een grote rode
stip kunt vinden".
De soldaat vond die en Oemar
betastte de afstand tussen zijn
vingertop en de rand van de
kaart. „Dat kan. Tel nu de rode
streepjes rechts van de brede
lijn, die schuin naar ond'er gaat.
Niet verder gaan dan tot waar
een golvend blauw lijntje loopt".
„Zes", zei Wirio en Oemar
hoopte vurig dat hii zich niet
vergiste.
Ze liepen langer dan een
kwartier d'ftpr en toen kwam
links de zeside zijweg. Dat kon
kloppen. Zijn arm was nu ge
heel gevoelloos geworden. Hii
kreeg zware hoofdpijn er» er
kwam steeds een kramptrekking
in zijn hartstreek. Een paar
maal was hij al gestruikeld, en
hij was Wirio dankbaar, dat die
hem op z'n arm liet steunen.
Zijn voeten werden zwaar en
vreemd koud;, maar hij klemde
die tanden op elkaar en liep
automatisch door; een half uur.
een uur.
„Let nu goed- op, of je ergeras
aan de rechterkant een gebouw
ziet", beval hii de soldaat. „Wat
is er rechts van ons? Een veld
suikerriet? Dat zou kunnen.
Maar straks moet er een gebouw
komen, een groot, laag gebouw".
(Slot volgt)
