Van Dorestad tot plastic-geld werd 13 eeuwen munt geslagen Radio-programma NieuweBankbiljetten van f25- het GOUDEN WAAGSTUK IVOROL Financiën en Economie Verzameling die met één cent kan beginnen Zeeuwse Pietjes en dukatons, oortjesduiten en 'n stooter Geld dat stom is en tóch vertelt In de luuren 11 DE BEURS door T. S. Fletcher ZATERDAG 14 JUNI 1952 PAGINA 5 (Van onze verslaggever) ONGETWIJFELD zijn er het is hier onlangs nog opgemerkt evenveel soorten liefhebberijen als typen mensen, maar mis schien is het „verzamelen" wel het meest in trek. Er is immers geen jongen, die niet op een bepaald ogenblik van zijn leven stad en land heeft afgeschooid naar sigarenbandjes of vreemde postzegels. Ouder geworden zal hij doorgaans aan de sigaar de voorkeur geven boven het bandje, maar hun postzegel,jeugd- liefde blijven velen trouw met verfijnde techniek, de aandacht niet langer op „de" zegel geconcentreerd, maar op zegels van één of een paar landen, met al wat daarbij komt kijken aan watermerken, opdrukken, tandingen, blokken, stempels. Er wordt overigens van alles verzameld op de wereld, van wilde dieren af tot bierviltjes toe. En ook munten. zo'n doodgewone cent waarvan er honderd in een gulden gaan. Als de lezer dat ook wil doen, zal hij op een cent van 1951 links en rechts van de „één" twee kleine tekentjes ontdekken, een visje en een Mercuriusstaf, resp. het muntmeestersteken van 's Rijks Muntmeester dr. J. W. A. van Hengel en het muntteken van de Utrechtse Munt. Op een vooroorlogse cent zou hij een druiventros vinden, teken van dr. W. J. van Heteren, op een cent uit de 1914'18-tijd een zeepaardje, zoals door dr. C. Hoitsema gevoerd. Zo blijkt er, nog afgezien van andere verschil len, reeds tussen de ene cent en een andere zoveel variatie mo gelijk, dat de lezer, als hij er plezier in heeft, zijn muntenver zameling meteen nu al zou kun nen beginnen, met niets meer dan die ene cent. Kast- vol boeken Het begin is er dan. Maar hoe verder? Er is een enorme kast met boe ken over munten en penningen volgeschreven. Alleen al aan munten van de Nederlandse Ge biedsdelen overzee tussen 1601 en 1948 noemt de heer C. Schol ten in een beschrijvend werk 1457 verschillende soorten op. Er is geen beginnen aan. voor wie de eerste wijsheid van de verzamelaar mist: beperking tot de munten van één land, van één tijdvak, van één Munt. Keuze genoeg. Omstreeks 628 werden o.a. te Dorestad op va derlandse bodem de eerste geld stukken geslagen, de kleine gou den trientes en men is met aan- munten nooit meer ophouden, tot en met de nieuwste creatie: het plastic-geld, vorig jaar dooi de Nederlandse troepen bij de geallieerde manoeuvres in West- uitsland gebruikt, munten van 1, 5, 10 en 25 cent, één en vijf Pallas of de Nederlandse Maagd die de beeldenaar siert van deze munt een drie-guldens stuk voor de Verenigde Oost- Indische Compagnie, in 1786 geslagen komt op vele oude Statenmunten voor. „Vreemd" geld, hetzij oud, hetzij van over de grens, spreekt op een bijzondere manier tot de. verbeelding, precies zoals ge woon geld spreekt over de harde realiteit. In bijkans ieder huis, daar zijn wij zeker van, bewaart deze of gene wel een paar mun ten die hij merkwaardig vindt of ooit gevonden heeft: wat pas munt uit het buitenland of ver kreukelde inflatie-marken met astronomisch getallen, dan wel in eigen land uit de circulatie genomen waarden: halfje en vierduitstuk, vierkante stuiver en volks bezettingsgeld. Vliegtuigen en munten Echte munten-verzamelaars zijn er echter maar weinig. Daarvoor is de „vreemde" munt hu pre cies weer tè vreemd, wat moei lijker te verwerven, wat duurder doorgaans ook. De zeldzaamheid van dit slag verzamelaars is ech ter ook een gevolg van het feit, dat de meeste mensen nauwelijks iets afweten van wat er zoal met, over en aan munten te be leven, te vertellen en te kijken valt. Wij wisten dat óók niet, maar het gezegend toeval deed ons twee jonge burgers van Hoorn ontmoeten, de heren T. Kroon en J. Schneiders, lieden met méér hobbies vliegtuigen bijvoorbeeld maar ook jonge, enthousiaste numismatici (om maar eens het deftige woord te gebruiken voor munt- of pen ningkenners, afgeleid van het Latijnse numus: geld). En zij deden ons voor het eerst van ons leven met iets grotere belangstelling een cent bekijken, rt DE historie van het munt wezen is aan merkwaardig heden rijk. Het plastic geld is er een van maar een rijker verhaal nog vinden wij dat van de zgn. „Bleyensteinsche duit", een muntje in 1819 met ton nen vol uit Duitsland ons land binnengebracht en door de Utrechtse kruidenier Bleyenstein als duiten in om loop gebracht. Toen hij later weigerde ze terug te nemen, werd in 1821 zijn huis door het volk geplunderd. Van 1820 tot 1859 werd door de Maatschappij van Weldadigheid, voornamelijk om het kopen van sterke drank te beletten, in ver schillende gestichten eigen geld ingevoerd. Zo heb ben de kolonies van Frederiksoord, Ommerschans en Veenhuizen eigen geld gehad, evenals b.v. ae gevan genis in Leeuwarden. Het mooiste muntmeesters- teken van de historie was waarschijnlijk wel dat van Y. D. C. Süermondt, die van 18161817 een gebakerd kindje op de munten sloeg, totdat het hem door de Mi nister van Financiën Six werd verboden, daar op ..dat kindje in de luuren door schotschrijvers paskwillen zouden kunnen worden ge maakt. „Het mag een wonder heten dat ze het niet gedaan hebben gulden: bruin, wit en grijsblauw, groen, grijszilver en oranje-rose. Verbijsterende hoeveelheid Tussen die twee uitersten ligt een boeiend geschiedverhaal. De Bourgondische vorsten brachten wat lijn in, het muntstelsel hun ner landen dat in de 16de eeuw dukaten en daalders in het sche ma opnam. Een .tijdvak van ver bijsterende decentralisatie volg de in de Tachtigjarige Oorlog, met tal van noodmunten in be legerde steden; een Nederlands muntstelsel gebaseerd op du kaat en rijksdaalder liet zich sedert 1606 onderkennen tot ten tijde van Koning Lodewijk Na poleon de grondslagen voor het tegenwoordige systeem werden gelegd, met uitsluitend veelvou den en onderdelen van guldens, op één plaats geslagen: Utrecht. In vele steden Tot dan toe was er op tal van plaatsen aangemunt. Er zijn munten bekend van de hertogen van Gelre en de graven van Holland, de bisschoppen van Utrecht en de graven van Fries- De zgn. Scheepjesgulden (rechts) werd in 1802 geslagen te Enkhuizen. De munt was oorspronkelijk bestemd voor Kaap de Goede Hoop, maar i.v.m. de Britse bezetting voer het schip met munten door naar Batavia. - De Westfriese Dukaton of zilveren rijder (links) werd in 1728 geslagen door muntmeester Jan Knol, die het ambt van 1715 tot 1741 bekleedde. ZONDAG 15 JUNI 1952 Hilversum I. 402 m. 8 00 NCRV 8.80 IKOR, 9.30 KRO, 17 00 uur NCRV, 19.45—24.00 KRO 8-00 Nieuwsberichten; 8.15 uur Gramofoon; 8.30 Ned. Herv. Kerk dienst; 9.30 Nieuws en waterstan den; 9.45 Gramofoon; 9.55 Hoog mis; 11.30 Gramofoon; 11.40 uur Strijkorkest en solist; 12.15 Apo logie; 12.35 Gramofoon; 12-40 uur Lichte muziek; 12.55 Zonnewijzer 13-00 Nieuws, weerberichten en katholiek nieuws; 13.10 Lunch concert; 13.35 „Uit het boek der boeken"; 13.50 Holland Festival: Concertgebouworkest; 14.35 Pia norecital; 15.00 „Melodie der ber gen", causerie; 15.15 Radio Phil- harmonisch Sextet; 15.55 Gramo- foonmuziek; 16-10 uur Katholiek Thuisfront overal; 16.15 u. Sport; 16.30 Vespers; 17.00 Geref. Kerk dienst; 18.30 u. Gewijde muziek; 19.15 „Het gebed des Heren", causerie; 19.30 Nieuws, sportuit slagen en weerberichten; 19.45 u- Actualiteiten 19.52 Boekbespre king; 20.05 De gewone man zegt er 't zijne van; 20.12 Gevarieerd programma; 22.45 Avondgebed en liturgische kalender; 23-00 uur Nieuws; 23.1524.00 Kamerorkest Hilversum n. 298 m. 8 00 VARA 10.00 VPRO, 10.30 IKOR, 12.00 AVRO, 17.00 VPRO, 17.30 uur VARA, 2000—21.00 AVRO 8 00 Nieuws en weerberichten. Daarna Poctduivenberichten; 8.18 Gramofoon; 8.30 „Wat er groeit en bloeit" causerie; 8.40 Orgel spel; 8.57 Postduivenberichten en soortmededelingen; 9.00 Vacan- tietips; 9.10 Gramofoon; 9.45 uur „Geestelijk leven", causerie; 10.00 Voor de jeu;d; 10-30 Remonstrant se Kerkdienst; 12.00 Nederlandse liedjes en dansen; 12-35 „Even afrekenen. Heren"; 12.45 Orgel spel; 13.00 Nieuws en weerberich ten; 13.05 Mededelingen 0f gra mofoon; 13.10 Koorzang; 13.30 u. Accordeonmuziek; 13.55 Boekbe spreking; 14.15 Gramofoon; 14-30 Opera-concert; 15.45 Toneelbe schouwing; 1600 Dansmuziek; 16.30 Sportrevue; 17.00 „Gesprek ken met luisteraars"; 17.20 „Van Fanfare-corps; 17.50 Sportjour naal; 18.15 Nieuws en sportuit slagen; 18.30 Gramofoon; 18-53 u. Sport; 19.00 Metropole orkest en klein koor; 19-30 „Radiolympus"; 20.00 Nieuws; 20.05 Gevarieerde muziek; 20.35 „Het luchtkasteel", hoorspel; 20.55 Gevarieerde muz. 21.30 Koot', orgel, piano en solis ten; 22.05 Gevarieerde muziek; 22-35 Kamermuziek; 23.00 Nieuws 23.15 Weekoverzicht; 23 2524.00 Gramofoon. MAANDAG 16 JUNI HILVERSUM I, 402 m. 7.00—24.00 NCRV. 7.00 nieuws; 7.18 gewijde muz.; 7.45 een woord voor de dag; 8.00 nieuws en weerberichten; 8.10 sportuitslagen; 8.20 gram. muz.; 8.55 voor de vrouw; 9.00 voor de zieken; 9.30 waterstanden: 9.35 gram. muz.; 10.00 orgelspel; 10.30 morgendienst; 11.00 mezzo-so praan en piano; 11.30 Militaire Kapel; 12.10; gram. muz.; 12.25 voor boer en tuinder; 12.30 land en tuinbouwmed.; 12.33 orgel concert; 12.59 klokgelui; 13.00 nieuws; 13.15 lichte muz.; 13.45 gram. muz.; 14.00 schoolradio; 14.35 gram. muz.; 14.45 voor de vrouw; 15.15 gram. muz.; 15.25 strijkkwartet; 16.00 Bijbellezing; 16.30 fluit, clavecimbel en cello; 17.00 voor de kleuters; 17.15 gram. muz.; 17.30 voor de jeugd; 17.45 regeringsuitzending: Prof. Dr. M. H. v. d. Valk: „Indonesië en China"; 18.00 nieuws; 18.15 sport; 18.25 „Voor de mannen in grijs, groen en blauw", causerie; 18.30 gram. muz.: 19.00 verkie zingstoespraak; 19.15 Engelse les; 19.30 gram. muz.; 19.40 radiokrant 20.00 nieuws en weerberichten; 20.10 vijf minuten; 20.15 Radio Philharmonisch orkest; 21.15 ka merkoor; 21.30 orgelconcert; 22.00 „Verkenningen in Zuid-Amerika" causerie; 22.10 Metropole orkest; 22.40 gram. muz.; 22.45 avond overdenking; 23.00 nieuws en SOS-berichten; 23.1524.00 gram. muz. HILVERSUM II, 298 m. 7.00—24.00 AVRO. 7.00 nieuws; 7.15 ochtendgym nastiek; 7.30 gram. muz.; 8.00 nieuws; 8.15 gram. muz.; 9.00 het kerkelijk erf", causerie; 17.30 morgenwijding; 9.15 gram.'muz.; 9.25 voor de huisvrouw; 9.30 gram. muz.; 11.00 „Op de uitkijk", causerie; 11.15 kamerorkest: 12.00 orgel en zang; 12.30 land- en tuinbouwmed.; 12.33 „In 't spi onnetje"; 12.38 gram. muz.; 13.00 nieuws; 13.15 mededelingen en gram. muz.; 13.25 musette-muz.; 14.00 „Wat gaat er om in de we reld?", causerie; 14.20 gram. muz.; 14.30 voordracht met harp spel; 14.45 sopraan en piano; 15.15 Metropole orkest en solisten i6.15 gram. muz.; 16.45 musica lender; 17.30 voor de padvinders; 17.45 gram. muz.; 17.50 militair commentaar; 18.00 nieuws; 18.15 dansmuziek; 18.45 omroeporkest; 19.15 verkiezingstoespraak; 19.30 gram. muz.; 19.45 regeringsuitzen ding: „Landbouwrubriek"; 20.00 nieuws; 20.05 orkestconcert; 20.45 „Een reisje naar de Rijn"; 21.45 gram. muz.; 22.00 idem; 22.30 fluit en piano; 23.00 nieuws; 23.15 Weense muziek: 23.4024.00 gram. muz. land (b.v. van Bruno III, 1038 1057). In de Republiek der Zeven Ver- eenigde Provinciën sloeg iedere provincie eigen munten, dikwijls van uniform type, vaak ook naar eigen model zoals in Friesland en Groningen, terwijl Brabant als deel der Zuidelijke Neder landen een eigen muntstelsel had Het Handboek van de heer Jacques Schulman uit Amster dam, misschien wel de bekendste numismaat van het land, ver meldt ook hoe de Rijkssteden Groningen, Zwblle, Kampen, Deventer, Zutphen en Nijme gen haar eigen munten hadden. Er werd voorts gemunt in Har derwijk, Dordrecht, Hoorn, Enk huizen, Medemblik, Middelburg en Utrecht en ook andere steden en heerlijkheden bezaten het muntrecht voor korter of langer tijd: Gorcum en EIburg. Vianen, Batenburg, 's Heerenberg, Thorn enz., enz. Dicht bij huis We hebben al van de wijsheid der beperking gesproken. De twee jonge Hoornse numismaten bezitten haar en kozen hun ter rein, dicht bij huis; de heer Kroon jaagt vooral achter histo rie en productie van de West- friese Munt, de heer Schneiders achter die van de Munt van Hol land, sedert 1064 in Dordrecht gevestigd, hoewel er van 1796 1809 ook in Hoorn en Enkhuizen „Hollandse" munten geslagen zijn,. Wel: voor wie de historie van, ons geld interesseert, is zelfs het verhaal van één van de vele gelegenheden in ons land waar munt geslagen werd, 'al een ont dekkingsreis op zich. Was op 1 April 1572 den Briel de Geuzen in handen gevallen: op 21 Mei verklaarde Enkhuizen zich voor de Prins en op 19 Juni opende het volk van Hoorn, ter wijl de vroedschap nog delibe reerde de poorten voor 's Prinsen vendel. Op 8 Oct. 1573 werd Alva's beleg voor Alkmaar ge broken, op 11 October Bossu voor Hoorn ter Zuiderzee versla gen. Het op aanraden van de Prins gevormde College van Ge committeerde Raden van West- Friesland en het Noorderkwar tier besloot, nu de verbinding met 's Lands Munt te Dordrecht was verbroken, een Munt te Hoorn op te richten, waarop de Gecommitteerde Raad later als op een soeverein recht aanspraak blééf maken, ook toen de moei lijkste tijden voorbij waren. Baas op eigen erf Een besluit van 8 Augustus 1586 stelde dat uitdrukkelijk vast: de Westfriese Munt zou óm de drie jaar stuivertje-wisselen tussen Hoorn, Enkhuizen en Me demblik. En al kwam van die geregelde verplaatsing weinig terecht (pas in 1603 kwam de Munt voor het eerst in Enkhui zen, en Medemblik was niet vóór 1656 aan de beurt): in Westfries land werd sedertdien munt gesla gen, officieel tot 1 Januari 1807 toe, toen alle provinciale munt huizen werden opgeheven en de geldfabriek in Utrecht gecon centreerd. Met Balthazar Wijratges als eerste, sloot mr. Willem Diederik Verschuer in 1809 te Hoorn de rij van Westfriese muntmeesters, waartoe Jan l£nol en Pieter Buijsken hebben behoord muntmeester-tekens: knol en ha ringbuis Teunis Kist en Floris den Otter, Diederik en Gerrit van Ruijmund en anderen. Zij sloegen er alles tussen halve duit en gouden rijder, en nog heel wat meer: penningen, han delspasmunt voor de Vereenigde Oost-Indische Compagnie en re clame voor zichzelf: proefslagen die hun meesterschap moesten bewijzen en nieuwe orders aan trekken. Want geldslaan was, hoezeer ook geoctrooieerd, een particulier bedrijf. Leicester stooter Het zou een veel te lang ver haal vergen, het oud-vaderland se muntstelsel in zijn wezen vol ledig te beschrijven. Het wemel de van geldsoorten en we heb ben er urenlang de voorbeelden van gezien, te beginnen bij het oudste Westfries_e pronkstuk dat de heer Kroon het zijne mag noemen: een Leicester-stootër uit de jare 1595, waarde: één- twintigste reaal, 12,5 cent onge veer, waarvan 'n rijmpje spreekt uit wel heel lang vervlogen dagen: 'n Pondje boter kost maar 'ra stooter. Er waren om te beginnen de halve duit, de duit en de dub bele duit: het oortje, welbekend. Men kende de stuiver, de dub bele stuiver, die ons dubbeltje werd en de schelling: zes stui ver. Er waren kwart, halve en hele guldens: de eerste Staten- gulden werd in 1682 geslagen en (Advertentie) Proberen blijft begeren! Binnenkort zal de Ne derlandse Bank, naast de thans circulerende bankbiljetten van f25 van dezelfde coupure een nieuw model in het verkeer brengen. Het nieuwe biljet draagt de handteke ningen van dr W. W. Holtrop als president en van prof. mr. A. M. de Jong als secre taris en de datum 1 Juli 1949. Het is slechts aan de achter: zijde genummerd. ITT—1 'TT'')'f'IH:i j..»r ;i qqm tlÉHi til '.-s - i AA 00<5 ^55 was voor alle provincies gelijk, op het randschrift na. Gouden rijder In 1659 werd in Nederland tot de aanmaak van de dukaton be sloten, in de volksmond dra „zil veren rijder" geheten. De gou den rijder had er de viervou dige waarde va_n en verdween sedertdien niet gehéél: in 1337 werden te Utrecht nog 116.660 gouden dukaten geslagen. Er wa ren halve dukatons, en twee- en drieguldensstukken, realen en provinciale daalders van 30 stui ver, waarvan tussen 1684 en 1687 een speciale Westfriese uitgave werd geslagen met de wapens der drie steden. Er waren rijks daalders in vele soorten: ge kruist en gehelmd, met leeuwen, met het zinnebeeld der Unie en met den staanden man. Muntmeester Hessel Slijper sloeg in 1797 te Enkhuizen nog 229.980 zilveren Hollandse gul dens met de beeldenaar en het randschrift, van vele Statenmun ten bekend: Pallas, later de Ne derlandse Maagd genoemd, staan de, houdende speer met vrij- heidslioed, de linkerarm steunen de op een bijbel, geplaatst op een versierde kolom, het randschrift luidende „Hac Nitimur - Hanc Tuemur": „Op haar steunen wij, haar beschermen wij". Onder de grond Heel die ontzaglijke rijkdom aan provinciale munten werd eerst tussen 1845 en 1849 defi nitief buiten gebruik gesteld. Er was toen nog voor ruim 86 millioen gulden van in omloop, maar de tientallen millioenen munten die toen werden ingele verd (en daar waren ook Pietjes bij, één achtste Zeeuwse rijks daalders) vormden, samen met al wat voordien al was versmol ten, nauwelijks één-vijfde van wat er in, de jaren 16411808 van was aangemunt. Het groot ste deel daarvan ging verloren, hoewel er heel wat zou worden teruggevonden indien men ons land een paar meter diep zou kunnen omspitten, geloven wij. Voor de Oost Van de munten in ons land voor de Vereenigde Oostindische Compagnie geslagen Jan Knol begon het in 1728 al met kope ren duiten te doen mag bet verhaal van de Scheepjesgulden, waarop Jan van Riebeeck's Drommedaris prijkt, tenslotte niet onvermeld blijven, ook al dateert zij van 1802, toen de V. O.C. reeds vier jaar door de Bataafsche Republiek was geli quideerd. Het was een order ter waarde van f 100.000.— die de Raad der Aziati.sche Bezittingen en Etablissementen aan de Westfriese munt verstrekte: een order voor pasmunt, te gebrui ken door het gouvernement „aan Cabo dé goede hoop". Maar toen het schip met munt specie voor de Kaap lag, op dat ogenblik door de Britten bezet, oordeelde de Commissaris-Gene- OLIE BIJNA 300 AMSTERDAM, 13 Juni. De beursstemming viel vandaag erg mee. Niet dat er grote kooplust was van de kant van het pu bliek, of dat er aanzienlijk ho gere omzetten werden gemaakt, maar een feit was, dat de koer sen geleidelijk opliepen. Voor een Vrijdag was dat een onge woon verschijnsel. Dat Kon. Olie sterk in de richting ging van 300, trok algemeen de aandacht en was een gevolg van actfviteit der arbitrage. Op 299 vond het hoofdfonds zijn rustpunt, maar tegen het sluiten van de markt werd nog juist afgedaan op 299 y,, zodat de 300 nog net niet bereikt werd. Bij Olie bleef het echter niet, want ook Philips werd hoger gewaardeerd en over schreed de 150. In hoofdzaak als gevolg van de betere stemming voor deze twee fondsen was het algemeen markt- ver.loop iets vriendelijker. Uni lever wist een aanvankelijke aar zeling te overwinnen, maar deed aan de koersstijging niet mee. Ook in het verdere verloop ging de hoofdibelangstelling uit naar Koninklijke, waarin voor buiten landse rekening vrij veel trans acties tot stand kwamen. Ook algemene exploratie was gevraagd. De mooie productie cijfers voor Mei zijn bekend ge worden en dreven de koers om boog van 99 tot 103. De scheep vaartmarkt bleef niet ten achter en liet algemeen betere koersen zien, hoewel geen opzienbarende vooruitgang geboekt werd. Cul tures handhaafden zich goed op het vorige peil. De obligatie- markt had een zeer rustig ver loop. Renfespaarbrieven noteer den 99 7/8. EXPLORATIE MELDT ZEER VERHOOGDE PRODUCTIE De N.V. Algemene Exploratie Maatschappij deelt mede, dat op de mijracoraoessie Limau de pro ductie over de maand Mei 1952 aan ruwe olie heeft bedragen in totaal 24.220 kgt (Mei 1951 8780 kgt. raai ontscheping niet raadzaam en hij zond het Westfriese fabri kaat naar Batavia door, waar het in 1803 gangbare munt werd verklaard. Koperen pasmunt voor „Indiae Batavorum" werd in 1808 nog in Hoorn aangemunt en verscheept. Tenminste één zo'n muntje vond na bijna anderhalve eeuw de weg terug, naar T. Kroon ditmaal, numismaticus voor zijn genoegen. En daar heb ben we het- peizend bekeken. Want het geld dat stom is, ver telt luidop aan de fantasie. PRODUCTIE DELI-BATAVIA RUBBER De Beli-Batavia Rubber Maat schappij N.V. heeft gedurende Mei geoogst 533.000 kg rubber, waardoor de productie gedurende JanuariMei gestegen is tot 2.922.983 kg tegen 1.287.739 kg in dezelfde periode van 1951 (staking). OBLIGATIELENING BUSSUM De gemeente Bussum heeft de inschrijving opengesteld op de uitgifte van f 3.000.000 4 1/4 pet. 30-jarige obligatiën van f 1000 aan toonder. Koers van uitgifte 100 pet. Dag van inschrijving Vrijdag 20 Juni. De opbrengst van de lening is bestemd voor het dekken van uitgaven voor woningbouw, scho lenbouw en kapitaalverstrekking aan het grondbedrijf, een en an der in verband met de snelle groei der gemeente. BIJ TANDJONG PRIOK GING HET ZEER GOED In haar verslag over 1951 con stateert de directie van de N.V. Droogdok-maats chapp ij „Tand - jong Priok" met genoegen een grote verbetering in de gang van zaken tegenover die in 1950. De waarde van de onderhanden wer ken en uitstaande debiteuren, is per ulto 1951 belangrijk hoger dan vorig jaar. Hoewel er teke nen zijn, dat sommige wereld- prijzen neiging vertonen tot da len, heeft de vennootschap hier van nog geen of zeer weinig in vloed ondervonden. De hoop, dat vele buitenlandse reders in toe nemende mate van de werf voor hun reparaties gebruik zouden maken, is nog niet bewaarheid. Buitenlanders zijn nog steeds be vreesd met hem schip in de ha ven betrokken te worden bij een staking, aldus het verslag." Van Indonesische zijde zijn enige be langrijke maatschappijen op drachtgever geworden. De sa menwerking was uitstekend. Na reservering voor diverse belangen van f 653.521 16.570) is beschikbaar voor uitkering f 121.538 (f 50.000). Voorgesteld wordt een dividend van 9 pet. (5 pet.), betaalbaar zodra de middelen uit Indonesië zullen zijn ontvangen. DIVIDEND NED. HANDEL-M1.T. In de gisteren gehouden ver gadering van de Raad van Com missarissen van de Nederlandse Handel-Mij. N.V. is besloten aan de eerlang te houden jaarlijkse algemene vergadering van aan deelhouders voor te stellen over het boekjaar 1951 op de gewone aandelen een dividend van 12'k pet. uit te keren, met dien ver stande, dat 2rpet. dividend in contanten en 10 pet. dividend in aandelen beschikbaar zal worden gesteld. FEUILLETON 46. Ik heb altijd het gevoel ge had, begon hij dat ik u ten volle kon vertrouwen en nu heb ik iemand nodig, op wie ik kan vertrouwen. Mag ik u iets laten zien? Vragend keek zij hem aan en als antwoord duwde hii haar de brief in de handen. Hier! Lees maar. Zij las de brief door met een uitdrukking van grote verwon dering op het gelaat en toen zii alles gelezen had, sloeg zij heel langzaam de ogen op. Weet u misschien, wie mii die brief gestuurd heeft? vroeg hij. Ik? Neen, dat niet. maar.. Ja, gaat u maar verder.... Het is me opgevallen, dat dit papier precies gelii'k is aan het briefpapier van de firma Armadale. Ik zie het aan het watermerk. Maar boven ons pa pier staat natuurlijk de firma naam. En nu zie ik ook iets! riep Laurence uit. Er is een strook papier van het vel afgesneden! Dat heb ik ook gezien en ik heb nog iets anders gezien ook! Wat dan? Dat die brief getypt is met een machine welke nP onze kan toren in gebruik is. Er worden geen andere machines meer ge bruikt en de patroons hebben allen zo'n machine thuis gestuurd gekregen. Laurence dacht even na. Dan ligt het voor de hand. dat die brief geschreven moet ziin door iemand, die in vr-H ding staat met de firma. Maar aan de andere kant mogen wij niet vergeten, dat er in Londen alleen natuurlijk wel een paar duizend van die machines in ge bruik zijn. Ja. dat zal zeker wel. Maar het staat vast, dat alleen de fir ma dit soort papier gebruikt. Het is speciaal voor ons vervaar digd en er ligt een geweldige voorraad in het magazijn, Hm! Wat ik u verzoeken mag, spreek er met niemand over, zelfs niet met uw broer. Het zou hem misschien bang maken. Neen, ik zal er met nie mand over spreken beloofde zii. Ik hoop maar, dat u geen ge vaar loopt. Persoonlijk? Neen, daar ben ik niet bang voor. Maar nu moet ik gaan. Anders kom ik nog te laat. Hij meende te mogen constate ren, dat zij een beetje angstig was geweest, toen zii vroeg, of hii geen persoonlijk gevaar liep en aarzelend vroeg hii zich af. terwij] hij zich voortspoedde naar Carlton, of er tussen hen misschien iels aan het groeien was, dat met het woord vriend schap te koel werd beschreven. Een uur later was hii in druk gesprek gewikkeld met Lilian Delomosne die, om geheel per soonlijke redenen en afgezien van het bevel van John Bedford, 'n goede indruk op Laurence poogde te maken. Maar al haar vriendelijkheid, alle overredings kracht van Bedford en alle ver zoeken van Herbert Armadale zelf waren niet in staat, hem de uitnodiging voor die pic-nic te doen aannemen. Neen, antwoordde hii be slist. Dit is de laatste avond, dat ik mijn werk alleen laat. Dat gebeurt niet meer, vóórdat alles klaar is. Ik heb namelijk een waarschuwing ontvangen. Vervolgens had hij hen de anonieme brief laten zien, zonder evenwel iets te zeggen van de conclusies, welke Charity daaruit had getrokken. Hij sprak er slechts luchtig over en daar geen van 'hen dieper op het onder werp scheen te willen ingaan, werd er weldra niet meer over gesproken. Een» half uur later had John Bedford een onderhoud met Li lian Delomosne en bii die gele genheid gaf de man uiting aan zijn woede welke hij den gehele avond reeds had moeten inhou den, Jii hebt hem die brief ge schreven! beet hij haar toe. Dat kan je niet ontkennen. Lilian Delomosne keek hem recht in het gelaat. Ja. dat heb ik ook gedaan, antwoordde zii stoutmoedig. en misschien dat U daaruit uw gevolgtrekkingen kunt maken. Döor die brief te schrijven, heb ik me geschaard in de gelederen van uw tegenpartij en ik zal eindelijk de strijd tegen u aan binden, mijnheer Bedford. U denkt natuurlijk, dat u mii nog in uw macht hebt, nietwaar? Nu. ga dan maar eerst eens naar uw 'huis en kijk eens in dat geheime vakje van uw bureau! HOOFDSTUK XX John Bedford verliet die avond het Carlton met gemengde ge voelens. Lilian Delomosne had meer dan eens een belangrijke rol gespeeld in zijn plannen te meer, daar zij daartoe door haar positie als pupil van Herbert Ar madale buitengewoon goed in staat was. Nu zii zich openlijk tegen hem had gekeerd begreep hij. dat hii in haar een geduchte tegenstandster zou krijgen. Zii was tot alles in staat., dat wist hij uit ervaring. Bovendien.vns zij juist een van die vrouwen, voor wie wraak zoet is, en Bed ford had het meisje heel veel aanleiding gegeven, om eens goed wraak te nemen, zo de ge legenheid zich maar voor deed. Nu zii eenmaal ontworsteld was aan zijn greep, zou zii zich als een tijgerin op hem werpen. Maar was zij heus niet langer in ziin macht? Haar manier van optreden scheen dat inderdaad te bevesti gen. (Wordt vervolgd)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Nieuw Noordhollandsch Dagblad : voor Alkmaar en omgeving | 1952 | | pagina 5