De toestand van de Kerk in Polen
HET VLIEGKAMPSCHIP
8 I êÊ'd
ENGELS COMMENTAAR
Omzetten waren in vele
sectoren teleurstellend
„Vrijwillige" arbeidsdienst
voor jonge Oost-Duitsers
Sovjets bouwden 300 onderzeeboten,
Amerikanen 100 vliegdekschepen
'UZZLE
Op het dienstplichtconflict
in het Belgische leger
Grondig verschil met situatie
in Hongarije en Tsj.-Slov/akije
Balkanverdrag
in de maak?
Detailhandel in Juni
Een half jaar (in uniform) werken voor
een kwartje per dag
Krijgt helicopter
de eerste plaats
in onderzeeboot-
beveiliging?
Woede gekoeld
met- aardappelmesje
'eveer 28 meter,
-n in 1952 bii Tho-
jver tot dusver zeer
geweest. De resul-
iet onder voor die
periode van .1951.
at contant dividend
van Drenthina
iel zelfstandig blii-
Thomassen en Drn-
lding comnanv van
eldt, dat de in net
r 1952 behaalde re-
er bevredigend wa-
elt de voorgestelde
,en volle aan.
ZLE No. 67
tal:
ïeil
eil
nnootschap (Fr.)
ïte
e
Italië
:eerd
liof (Lat.)
:r
l
gewicht.
'(Fr.)
l
am
mond
de hals
1
ir. (Fr.)
ing
nat
maat
en
g.)
2g
iaat
ur-generaal.
ossing nr. 66
il: 1 koran. 4 basis. 8
Ommen, 13 parel. 15
18 rot. 19 negotie,
i, 25 torment. 29 oor
are. 34 kraan, 36 te-
39 Po. 40 tegel. 41
1 kloof. 2 ramen. 3
6 serre, 7 salto. 11
ïeren, 13 patiënt. 14
20 EDO. 21 Inn. 24
aag. 26 me, 27 talon,
or. 33 re, 35 ave. 37
keliik kan. Maar hoe
verder gaan? Zouik
vragen om de cliën-
ievrouw Wolters en
'rouw Dehn? Nee. die
st geen huisnaaister
ïoet ik miin klanten
er hetzelfde milieu
deze twee komen? En
zijkamertje of in de
zitten? En in de
zitten dan de dames,
ig men vroeger heeft
n dan komt mevrouw
kijken of alles wel
:n of ie niet te lang-
want er zou mis-
ig loon voor de naai-
worden uitgespaard!
:hien brengt ze dan
•iendin mee met de
„Kijk nu maar eens
v Scholz dat doet!
je. niets voor mu.
ioemden er weer an-
iten op.
ze Else Traschke
de grote modiste, bij
noeder vroeger het
iet doen. Deze had
l". een prachtig huis
vstrasse en een groot
sters. die voor haar
ij werd gevleid door
-riste dames, opdat zii
hen zou willen wer-
modellen hadden ver-
Zij maakte vele rei-
aar eigen loge in het
ip het ogenblik woon-
laar landgoed in het
:e. Ja. Kate, wanneer
zou kunnen bereiken!
(Wordt vervolgd)
VRIJDAG 8 AUGUS1 Ub I
PAGINA 5
In het voormalige Duitse gebied achter de Oder-Neisse-linie,
waarop Polen thans aanspraak maakt, verkeert de Katholieke
Kerk in een uitzonderlijke en moeilijke positie. Doch de sterke
persoonlijkheid van de aartsbisschop van Warschau, Mgr. S.
Wyszynski, wiens woord in dit uitgebreid territorium van com
munisten onverschrokken blijft klinken, oefent tot op heden een
invloed uit, die het Katholicisme in Polen en in de afgescheiden
Duitse gebieden kan redden. Met toestemming van 't Vaticaan
heeft Mgr. Wyszynski thans, na maandenlange pogingen en na
een langdurige bespreking in 1951 te Rome gehouden, nieuwe
Poolse domkapittels geïnstalleerd in het gebied van Landsberg
en in het diocees Breslau, waarvan de zetels geruime tijd va
cant waren. De vicarissen-capitulares zijn met bisschoppelijke
rechten beldeed en de Duitse kanunniken van htm beneficiën
vervallen verklaard.
De situatie van de Kerk in Po
len is momenteel een zeer bijzon
dere, die grondig verschilt van die
in Tsjecho-Slowaktje, Hongarije,
de Baltische landen en China. In
Polen bestaat sinds 14 April 1950
een overeenkomst tussen Kerk en
Staat, die enerzijds uitdrukkelijk
het gezag van de Paus over de Ka
tholieken in zaken van geloof en
zeden erkent, maar die anderzijds
van de Katholieken zeer zware
concessies vraagt, heel bijzonder
met betrekking tot het onderwijs.
Ondanks herhaalde aanvallen,
ondanKS zelfs enige zeer zware cri
ses, schijnt het verdrag tussen
Kerk en Staat, ofschoon nooit of
ficieel door het Vaticaan erkend,
redelijk te functionneren. In Polen
heerst een waarachtig en redelijk
geloof, waarvoor de bevolking ook
durft uitkomen. In April 1951 heeft
Mgr. Wyszynski na zijn terugkeer
uit Rome, in een herderlijk schrij
ven de toestand aldus geschetst:
„Door onze aanwezigheid in Ro
me hebben wij voor de gehele we
reld getuigd, dat Polen een Katho
liek land is, dat in vereniging met
de H. Vader staat, en dat het, om
dat het zulks wil, in staat is Ka
tholiek te blijven."
Er kunnen daar in Polen nog za
ken geschreven worend, welke el
ders achter het IJzeren Gordijn
onmogelijk zijn. Natuurlijk komen
ook daar aanvallen op de bisschop
pen voor, maar de gevolgen zijn
veel minder ernstig. Het Episco
paat gaat door de Kerk te bestu
ren, de bisschoppen zijn niet, zo
als elders, geïsoleerd. Kinderlijke
pogingen om door meetings de
Zondagsmissen te laten verlopen,
hebben gefaald. Er vinden in Po
len nog openbare processies plaats
en om de gelovigen naar de kerk
te roepen, luidt de klok.
Katholieken en territoriale
aanspraken.
In het officiële blad van het
aartsbisdom Krakau van 10 Juni
1951 zijn enige punten opgesomd,
waaromtrent in Polen een eensge
zinde opvatting zou bestaan en
waarmede Katholieken ook ac-
coord gaan. Zij zijn: 1. de strijd
voor de vrede; 2. het accoord tus
sen Kerk en Staat; 3. de wederop
bouw en ontwikkeling van Polen;
4. de rechtvaardigheid van de Oder
Neisse-linie; 5. de waarachtige
sociale maatregelen van de Staat.
Iedere burger, wordt er aan toe
gevoegd, heeft de plicht, actief
deel te nemen aan de oplossing
der vraagstukken, die van levens
belang zijn voor de staat. Hoewel
ook op de pers in Polen zekere
censuur wordt uitgeoefend, moet
men deze punten niet achteloos
voorbijgaan. Immers tijdens de
preek, welke Mgr. Wyszynski te
Breslau hield, toen hij op 29 Mei
1952 het Poolse kapittel in de Duit
se stad Breslau installeerde, zeide
hij. volgens het bovengenoemde
aartsdiocesane blad: „Er bestaat
onder de naties een goddelijke ge
rechtigheid. De wreöen en bloed-
dorstigen moeten vroeg of laat
hun schatting betalen aan de vol
keren, die zij onrechtvaardig be
handeld hebben. Zoals het bloed
van Abel ten hemel riep, zo zal
God ook rekenschap vragen voor
het zo overvloedig vergoten Poolse
bloed."
TWEE MAN BEDWONGEN
LEEUW
In Zande in de Soedan heeft een
aangeschoten leeuw zich op eén
schooljongen geworpen en 't kind
gedood. De schoolmeester, die het
zag gebeuren, bedacht zich geen
ogenblik, maar bond de strijd te
gen het woedende dier aan. Een
andere man schoot hem te hulp en
sa- i slaagden zij er in het dier
met sneren te doden, voor het nog
meer onheil kon aanrichten. De
schoolmeester liep in de strijd ern
stige verwondingen op aan zijn
arm.
DE MOEDERS EN HET
„VOLKSLEGER"
BERLIJN. 7 Aug. Elli Schmidt,
de presidente van de communisti
sche Vrouwenliga, heeft vandaag
de Oostduitse moeders gevraagd er
bij hun zonen op aan te dringen, in
het „Volksleger" dienst te nemen.
Terwijl de Oostduitsers dit doen,
zo zei zii op een vergadering van
de Liga, dienen de moeders van
West-Duitsland het verzet tegen de
herbewapeningspogingen van de
republiek van Bonn te organiseren.
Elli Schmidt is. voor zover be
kend. niet getrouwd en heeft ook
geen kinderen.
BIJDRAGE VERSTERKING
COMMANDO
MIDDEN-OOSTEN
ISTANBOEL, 6 Aug. (AP)
Een Joegoslavische militaire
missie die binnenkort bezoeken
zal brengen aan Griekenland en
Turkije is misschien een voor
bode van de geboorte van een
informele na-oorlogse Balkan
entente tussen deze drie landen.
Militaire samenwerking tussen
de drie landen zou van het groot
ste belang zijn voor de verdedi
ging van de Dardanellen en de
Bosporus. Bovendien zou het
geheel prachtig passen in het
voorgestelde commando voor het
Middenoosten, dat volgens Groot
Brittannië op Cyprus het centrale
punt moet vinden.
Turkije zou 300.000 man en
Griekenland 200.000 man naast de
Zuidslavische strijdkrachten kun
nen inschakelen voor de verde
diging van Zuid-Oost Europa.
Aan de ene zijde toont Mgr.
Wyszynski zich een vurig, zelfs
fel patriot, doch aan de andere zij
de legt hij ook de bekwaamheden
van een realist in de zielzorg aan
de dag. In een interview, gepu
bliceerd in het bovengenoemde
kerkblad, Tygodnik Powszechny,
verklaarde de Poolse Primaat,
naar aanleiding van zijn bezoek
aan de H. Stoel en de besprekin
gen over het geannexeerde gebied
va nDuitsland: „De terugkeer van
Polen in zijn westelijke gebieden
betekent tegelijk de terugkeer van
de Kerk in reeds Protestants ge
worden gebieden van West-Pom-
meren.
Daar wonen op het ogenblik
meer dan 7 millioen Katholieken,
onder wie 3000 priesters de ziel
zorg uitoefenen. Alleen reeds in
het gebied rond Landsberg zijn
meer dan 1000 kerken en kapellen
in gebruik; voor de oorlog waren
er nog geen 100.
Te Landsberg dat volgens het
Pauselijk Jaarboek nog altijd on
der de Prelatura Nullius van
Schneidermühl valt, en tot de ker
kelijke hiërarchie van Duitsland
behoort, treft Mgr. Wyszynski
voorbereidingen voor de vestiging
van een bisdom. De nieuwe vicaris-
capitularis, Zaluczkowsky, evenals
de vorige kanunniken, Pools pries
ter, ontving van Mgr. Wyszynski
zekere bisschoppelijke rechten.
Deze houden o.a. in het opdragen
van pontificale H.H. Missen en het
dragen van de bisschoppelijke ge
waden. Deze maatregel wordt in
het reeds eerder geciteerde ker-
kenblad gerechtvaardigd met een
verwijzing naar artikel 3 van de
overeenkomst van April 1950. Ge
noemd artikel luidt: „De Poolse
bisschoppen stellen vast, dat de
teruggewonnen gebieden voorgoed
aan Polen zullen behoren. Zich
stellend op de praemisse, dat de
herwonnen gebieden dus onaf
scheidelijk deel van de Poolse re
publiek uitmaken, zullen de Poolse
bisschoppen zich tot de H. Stoel
wenden met het verzoek, dat de
kerkelijke administraties, die nu
de rechten van residerende bis
dommen hebben, in permanente
diocesen zullen veranderen."
Tot op heden heeft het Vaticaan
geweigerd aan dit verzoek van de
bisschoppen gehoor te geven. Zelfs
heeft het de overeenkomst niet er
kend. Maar het Vaticaan schijnt
er zich bij neer te leggen, dat Mgr.
Wyszynski de Duitse vacatures
door Poolse geestelijken vervullen
laat en zelfs kapittels opricht, waar
die vroeger niet waren. In deze
uiterst tere en moeilijke situatie
moeten beslissingen vallen, welke
gemakkelijk veel bestrijding zul
len kunnen ondervinden. Doch een
groot bisschop heeft voor het be
houd van het gelof van millioenen
Katholieken te waken.
Gouverneur Adlai Stevenson,
de democratische candidaat
voor het presidentschap van de
Verenigde Staten, speelt een
partijtje tennis gedurende de
weinige ogenblikken van ont
spanning, welke hem overblij
ven bij de voorbereidingen
voor zijn verkiezingscampagne
1952.
LONDEN, 6 Aug. In een hoofdartikel schrijft de Britse
liberale News Chronicle dat de moeilijkheden in het Belgische
leger over de tweejarige dienstplicht „de kracht van een belang
rijk NATO-Iid aanzienlijk moeten ondermijnen".
Het blad voegt hieraan toe:
„De geest die uit deze manifes
tatie van de Belgische troepen
spreekt is echter nog veel ge
vaarlijker. Want niet alleen zijn
de bewapeningsprogramma's van
verschillende leden niet uit
gewerkt volgens de in Lissabon
vastgestelde richtlijnen, maar is
door de physieke reductie van
de programma's de noodzaak
van de opbouw van de Westerse
's GRAVENHAGE, 7 Aug.
Na de betrekkelijk gunstige
omzetbeweging in liet klein- en
middenbedrijf gedurende April
en Mei van het lopende jaar,
gaven de omzetten in Juni daar
opvolgend in tal van branches 'n
belangrijke teruggang te zien.
Zulks blijkt uit het cijfermate
riaal, dat zo juist door het eco
nomisch instituut voor den mid
denstand is gepubliceerd imet be
trekking tot het omzetverloop in
Juni j.l.
Voor een deel kan de omzet
daling t.o.v. Mei worden gezien
als een normale seizoenfluctua
tie. Daarnaast moet worden op
gemerkt. dat Juni een Zaterdag
minder telde dan Mei en dat de
omzetten in Mei relatief hoog
waren tengevolge van de extra
aankopen van het publiek voor
Pinksteren en Moederdag. Bo
vendien waren de weersom
standigheden in. Juni minder
gunstig dan in Mei en dit was
duidelijk merkbaar bij de ver
koop van o.a. textiel ën schoei
sel. Een aantal detaillisten
meende voorts te hebben ge
constateerd, dat een deel van het
publiek zijn inkopen heeft uitge
steld tot de opruimingsperiode.
Hieruit blijkt derhalve, dat tal
van factoren de omzetten in
SPOORWEGPERSONEEL
SCHAARS IN ZUID-AFRIKA
DEN HAAG, 7 Aug. Kleine
groepjes stafemployé's van de Zd.-
Afrikaanse Spoorwegen zullen bin
nenkort naar het buitenland wor
den gezonden om vakarbeiders en
technici aan te werven voor de
Unie. De minister van Verkeers
wezen, Sauer, heeft zijn goedkeu
ring aan deze plannen gehecht.
Plannen zijn verder reeds gereed
voor de aanwerving van ingenieurs
en tekenaars, hoewel de uit te zen
den wervingsemployé's in de eer
ste plaats vakarbeiders zullen pro
beren te trekken. Vooral aan elec-
triciens en monteurs voor het sein-
wezen is grote behoefte en deze
groepen genieten de voorkeur.
Volgens officieuze berichten kun
nen enkele duizenden vaklieden
bij de Zuid-Afrikaanse Spoorwe
gen worden geplaatst.
Vademecum N.K.S.
Het vademecum van de Nederl.
Kath. Sportbond, dat enkele we
ken geleden als tweede aflevering
verscheen, zal voor iedere katho
lieke vereniging, op welk sportge
bied dan ook, in een behoefte
voorzien.
Men vindt er de reglementen, be
palingen, de voorwaarden tot sa
menwerking met niet-katholieken
in. Men zal ook niet tevergeefs zoe
ken naar de adressen en naamlijs
ten van de verenigingen, die lid
zijn van de N.K.S.
We zijn het dan ook volkomen
met de inleider, de heer van der
Grinten, eens, dat dit vademecum
zal voorzien in een behoefte, die
reeds lang gevoeld werd.
Bij VAL VAN WAGEN
NEK GEBROKEN
ROOSENDAAL. 7 Aug. Gis
teravond is in het St. Ignatius-
ziekenhuis te Breda de landbou
wer J. B. uit Noordhoek overle
den. B. had een halswervel ge
broken toen hij Dinsdagavond
van een hooggeladen wagen met
vlas viel. Het ongeluk gebeurde
doordat de balk brak. die de la
ding bijeen moest houden. In het
gezin van de landbouwer wordt
de geboorte van een tweede
kindje verwacht
gedrukt en in zo-
teruggang van, de
dan ook verklaar-
Juni hebben
verre is de
geldomzetten
aar.
Dat echter in Juni j.l. ook de
kooplust van het publiek gering
was treedt duidelijk aan het
licht, indien de omzetten in deze
maand worden vergeleken met
die in de overeenkomstige
maand van. 1951. Deze vergelij
king wijst namelijk eveneens op
een aanzienlijke vermindering
van de geldomzetten. Wel moet
hierbij worden bedacht, dat in
Juni 1952 ook een Zaterdag min
der voorkwam dan in Juni 1951,
doch deze omstandigheid geeft
toch geen volledige verklaring
voor deze omzetdaling. Vooral
in duurzame consumptiegoede
ren konden de geldomzetten niet
anders dan teleurstellend wor
den genoemd.
defensie een beetje op de achter
grond geraakt.
Dit maakt de toestand ernstig
want juist daardoor kan de koude
oorlog verloren worden en een
warme oorlog ontbranden. Geen
enkel weldenkend mens zal een
land willen bewapenen ten koste
van de nationale economie. Ter-
zelfdertijd moeten we er echter
op toe zien dat vermindering van
de bewapening alleen geschiedt
om het land van de economische
ondergang te redden en niet om
een paar mensen meer in een
Cadillac te kunnen, laten rijden
of een paar televisietoestellen te
kunnen laten kopen.
Het gevaar voor oorlog is thans
verminderd maar dat is alleen te
danken aan het feit dat het Wes
ten zijn krachten heeft gewijd
aan de defensie en steeds sterker
is geworden. Wanneer de vertra
ging in de opbouw van de Wes
terse militaire strijdkrachten nu
gepaard gaat met een tendenz
om het belang en de noodzaak
van die strijdkrachten te ont
kennen, zal het oorlogsgevaar
terugkeren in volle omvang".
NIEUWE PARTIJ IN EGYPTE
CAIRO. InEgypte is een nieu
we politieke partij opgericht, de
„Democratische Partij" genaamd,
die op het gebied van de buiten
landse politiek gekant is tegen
„alle imperialistische plannen en
militaire bondgenootschappen".
Leider van de partij is Fathy el
Ramly.
Volgens een manifest streeft de
partij naar „een vrije volksdemo
cratie". Zij is voorstandster van
verwijdering van alle buitenlandse
strijdkrachten uit Egypte en Soe
dan en van verwerping van hulp
verlening op grond van het punt-
vierprogram en het Egyptisch-
Amerikaanse ontwerpverdrag.
BERLIJN De Ministerraad van
de Duitse Sovjet-zone heeft on
der de naam van „Dienst voor
Duitsland'' een z.g. vrijwillige
arbeidsdienst ingesteld, op grond
waarvan 17-jarige Oost-Duitsers
van beiderlei kunne diensten zul
len verrichten ten behoeve van
de Duitse Democratische Repu
bliek.
Bnige citaten van het decreet,
onderiekend door minister-presi
dent Gottwald en de Minister van
Binnenlandse Zaken Stoph, laten
duidelijk de bedoelingen van deze*
arbeidsdienst zien.
Zo zegt paragraaf 2:
,De „Dienst voor Duitsland"
heeft tot taak de socialistische
opbouw in de D.D.R. actief te
ondersteunen, de staatsburgerlijke
opvoeding van de jeugd zo diep-
gaandmogelijk te maken en door
de ontwikkeling van de lichaams
cultuur en de sport de gezond
heid te bevorderen en de bereid
heid van de jeugd voor de arbeid
en de verdediging van de vrede te
vergroten. Ter aanvulling van de
ze taak brengt de „Dfenst voor
Duitsland" jongeren van beider
lei kunne in de leeftijd van 17 jaar
op basis van vrijwilligheid in
jeugdkampen tezamen. Het is een
eer voor iedere jonge burger
van de D.D.R. in deze jeugdkam
pen voor de duur van zes maan
den zijn vaderland te dienen!
In paragraaf 5 wordt bepaald:
„De Freie Deutsche Jugend
(communistische, semi-militaire
jeugdorganisaties, red.) heeft het
recht de jeugd op te roepen tot
vrijwillige intrede in de „Dienst
voor Duitsland" en maatregelen
te treffen voor de werving van
17-jarigen. De F.D.J. heeft het
recht fictief mede te werken aan
de politieke vorming van de leden
van de „Dienst voor Duitsland."
Volgens pargraaf 7 bepaalt de
Minister van Binnenlandse Zaken
tezamen met de leider van het
Coördinatie- en Controlebureau
voor Industrie en Verkeer, op
welke belangrijke knooppunten
van de socialistische opbouw de
leden van de „Dienst voor Duits
land" te werk gesteld kunnen
worden.
De uitvoerders der verschillen
de objecten (aanleg van kanalen
en spoorwegen, bruggen- en we
genbouw), waarbij de „Dienst
voor Duitsland" wordt ingescha
keld, verplichten zich voor ieder
lid van de arbeidsdienst het volle
tariefloon uit te 'betalen aan het
Ministerie van Binnenlandse Za
ken.
Volgens paragraaf 9 ontvangen
de leden van de arbeidsdienst, die
uniform gekleed zullen gaan,
voor him werk behalve onderdak
en voeding in kampen, slechts 'n
vergoeding van 1 Oost-Mark (on
geveer een kwartje) per dag.
Yolgens paragraaf 10 echter kun
nen zii voor belangrijke prestaties
met een medaille worden begif
tigd en krijgen zii na afloop van
hun diensttijd een ere-oorkonde.
Het belangrijkste is echter pa
ragraaf 8, waarin het „vrijwilli
ge" karakter van deze arbeids
dienst tot uiting komt en die luidt
„Tot de „Dienst voor Duitsland"
kunnen toetreden jongeren in de
leeftijd van 17 iaar, die hun leer
tijd hebben beëindigd of hun
examens aan scholen van middel
baar. meer uitgebreid of vakon
derwijs hébben afgelegd. Voor
belangrijke bouwprojecten heb
ben de afdelingen voor arbeid 't
recht jongeren voor zes maanden
te verplichten. Ieder lid van de
„Dienst voor Duitsland" heeft de
mogelijkheid in de Dienst zich op
het gebied van vak of beroep
verder technisch te bekwamen en
in de organisatie zelf leidende
functies in te nemen."
Duidelijk blijkt hieruit, dat alle
Oost-Duitse iongeTen in de leef
tijd van 17 jahr na beëindiging
van hun leerperiode of studie,
en in „noodzakelijke" gevallen
desnoods vóór beëindiging hier
van gedwongen kunnen worden
in de „Dienst voor Duitsland" te
treden Tegen betaling van een
kwartie per dag moeten zij dage
lijks gedurende 12 tot 14 uur zwa
re lichamelijke arbeid verrichten
om bii „thuiskomst" in een over
vol kam.o te worden overstroomd
met Soviet-nropaganda in cursus
sen, verplichte discussies, lectuur
en doordringende muziek.
246
21
17
245
14
33
17
34%
5%
49
81 11%
Door het feit, dat het 4/5 deel der aardoppervlakte wordt inge
nomen door water, zal in een wereldoorlog een groot deel der
gevechtshandelingen zich afspelen op of nabij de grote verbin
dingswegen ter zee, het domein van koopvaardij en marine. De
wereldtonnage aan scheepsruimtc, welke nog steeds een stijgende
lijn vertoont, bereikte in 1951 een bedrag van 85 millioen ton
tegenover 68,5 millioen ton in 1939. Van deze 85 millioen ton
behoren 83 millioen toe aan andere landen dan Rusland en zijn
satellietstaten. Indien wij daarbij zien, dat de tankervloot zich
uitbreidde van 12 millioen ton in 1939 tot 18 millioen ton in
1951, dan is het mogelijk, dat deze landen in 1955 zullen kunnen
beschikken over een tankervloot met een tonnage van 37 mil
lioen ton. En waar in elke oorlog de olie, in welke vorm dan
ook, van doorslaggevende betekenis is, zal het duidelijk zijn, dat
vooral ook de bescherming van deze olietransporten te allen tijde
moet zijn verzekerd.
De grootste bedreiging voor alle
mogelijke transporten over zee
wordt gevormd door de onderzee-
bootvloot. waarover de Russen
verondersteld worden straks te
zullen beschikken. Tweemaal in
dertig jaar is het de onderzeeboot
mislukt om de verbindingen over
de Atlantische Oceaan en de Mid
dellandse Zee af te snijden; doch
ook twee maal in diezelfde dertig
jaar hebben de Geallieerden het
onderzeebootgevaar onderschat.
De vorige wereldoorlogen wer
den begonnen met aan Duitse ziide
42 onderzeeboten in 1914 en 57 on
derzeeboten in 1939, doch waar
wordt aangenomen, dat Rusland
einde 1951 reeds beschikte over 300
onderzeeboten, kan met zekerheid
worden aangenomen, dat deze
aantallen in een eventuele volgen
de wereldoorlog belangrijk over
schreden zullen worden.
De reden, waarom de onderzee
boot in de tweede wereldoorlog zo
veel minder effect sorteerde dan in
de eerste, moet voor wat betreft de
periode van 1939 t.m. 1941 voorna
melijk worden toegeschreven aan
het gebruik door oorlogsschepen
van Asdic (onderwaterdetectie),
welke gedurende de eerste wereld
oorlog niet bekend was. En hoewel
van 1939 t.m. 1941 veel onderzee
boten het slachtoffer werden van
deze Asdic-schepen. wisten in de
jaren 1942 en 1943 de meeste Duit
se onderzeeboten door genomen te
genmaatregelen aan de Asdic-sche
pen te ontsnappen.
In het najaar van 1942 nam het
aantal „kills" echter weer in sterke
mate toe, doordat de anti-onderzee-
bootoorlog overging van het defen
sief in het offensief. Dit offensief
optreden werd mogelijk door de
inschakeling van maritieme vlieg
tuigen, uitgerust met een radar
installatie en gebaseerd op vlieg
kampen aan de kust. De onderzee
boten, welke merendeels ageerden
op de aanvoerwegen der convooien
m de nabijheid van diezelfde kust,
werden bijna zonder uitzondering
door deze vliegtuigen opgespoord
en hetzij door die vliegtuigen-zelf,
hetzij door te hulp geroepen oor
logsschepen vernietigd. Van een
permanente samenwerking tussen
opsporende vliegtuigen en boven
waterschepen was in deze periode
echter nog geen sprake.
Vanaf April 1943 deed aan Britse
zijde de „support group", bestaan
de uit een vliegkampschip en een
drietal torpedobootjagers, fregat
ten ofkorvetten, haar intrede in
de anti-onderzeebootoorlog, waar-
bi; de samenwerking tussen de
vliegtuigen van het betreffende
vliegkampschip en de bovenwater
schepen wel een permanente was.
De resultaten lieten niet lang op
zich wachten. In Mei 1943 steeg het
aantal „kills" tot 37; d.w.z. dat 30
pet. der op zee agerende onderzee-
bpten werden opgespoord en ver
nietigd. De „support group", welke
opereerde in de golf van Biskaye,
boekte m een jaar 20 „kills", ter
wijl de beste Amerikaanse „sup
port group", waarvan het vlieg
kampschip „Card" het middelpunt
vormde, van Augustus t.m. October
1943, 11 „kills" boekte. Als gevolg
hiervan verdwenen de Duitse on
derzeeboten van de noordelijke
Atlantische Oceaan, enerzijds om
bewapend te worden met 4 mi
trailleurs van 20 mm, anderzijds
voor het aanbrengen van een radar
detectiemiddel. De ervaring had
namelijk geleerd, dat goed bewa
pende, boven water varende on
derzeeboten wèl opgewassen wa
ren tegen een enkel verkennings
vliegtuig, opererend van een
vliegkamp aan de wal, zoals ge
bruikelijk was tot April 1943, doch
dat de boordvliegtuigen van een
vliegkampschip, welke steeds in
aantallen werkten en bovendien
bewapend waren met dieptebom
men en raketten, gevaarlijke vij
anden voor hen waren.
Als gevolg hiervan werden de
onderzeeboten onder water ge
drukt; hun bovenwatervaart van
1820 mijlen werd daardoor te
ruggebracht. tot de onderwater
vaart van 6 a 7 mijlen, hetgeen we
derom tot gevolg had, dat hun
werkzaamheid aanzienlijk werd
beperkt. Het waren dus vooral de
vliegtuigen der vliegkampschepen,
die aan ..het onderzeebootwapen
uiteindelijk de genadeslag toe
brachten.
Ging in de eerste wereldoorlog
6 pet. der Duitse onderzeeboten
verloren door vliegtuigacties op
zee, zo steeg dit getal in de tweede
wereldoorlog tot 46 pet., dank zij 't
gebruik van radar, zowel overdag
als 's nachts, raketten en sono-
buoys. Deze laatste werden afge
worpen door vliegtuigen, vingen
de onderwatergeluiden op en ga
ven deze d.m.v. een ingebouwd
zendertje automatisch door aan de
betrokken vliegtuigen.
Er moest tenslotte een middel
gevonden worden, dat de onder
zeeboten in de gelegenheid stelde
aan de aandacht van het vliegtuig
te ontsnappen, zonder dat daarbij
de.ongunstige onderwatervaart van
6 a 8 ml., welke de boten tot een
gemakkelijke prooi van Asdic-
schepen zou maken, behoefde te
worden aanvaard.
De snuiver.
Door de toepassing van de snui
ver verminderde in de periode
van half 1943 tot half 1944 het aan
tal „kills" van 20 a 22 per maand
tot 10, doch gelukkig was het aan
tal onderzeeboten, voorzien van 'n
snuiver, nog betrekkelijk gering,
nl. 4 in Juli 1944, 7 in December '44
en 35 in Februari 1945. Door de
snuiver intrekbaar te maken en
hem te voorzien van een anti-ra-
darbekleding in de vorm van een
bijenkorf, welke de echo's van de
door de vliegtuigradar uitgezonden
golven verstoorde, werd de veilig
heid der onderzeeboten aanmerke
lijk opgevoerd. Het bleek echter,
mede door deze extra weerstand
biedende voorziening, niet moge
lijk de onderwatervaart op te voe
ren tot boven de 6 mijlep. Dit
laatste had tot gevolg, dat er zoveel
tijd verloren ging met de heen- én
terugreis der boten van hun basis
naar het terrein van actie, dat b.v.
in Februari 1945 van de 81 boten
op zee, er 64 onderweg waren en
slechts 17 op het terrein van actie
in de Atlantische Oceaan.
We zien hiermee, dat door de in
trede van het vliegtuig in de strijd
tegen de onderzeeboten, deze niet
meer konden gebruik maken van
hun hoge bovenwatervaart, waar
door zij in hun werkzaamheid zeer
beperkt werden, terwijl zij boven
dien een gemakkelijker prooi wer
den van oorlogsschepen, voorzien
van een asdic-installatie.
Overzicht van het aantal Duitse
onderzeeboten, dat gedurende de
tweede wereldoorlog op zee
werd vernietigd
718 100
door torpedobootja
gers, fregatten of
korvetten: in het al
gemeen asdicsehepen
door onderzeeboten
door mijnen gelegd
door schepen
door maritieme wal-
viiegtuigen
door boordvliegtuigen
van vliegkampschepen 44
door boordvliegtuigen
van andere schepen
door maritieme wal-
vliegtuigen in samen
werking met schepen
door mijnen, gelegd
door vliegtuigen
door onbekende oor
zaak
De geschiedenis van de Duitse
marineluchtvaartdienst, die ten
koste van de luchtmacht werd ver
waarloosd. is geen nieuwe. Zo
verbood Maarschalk Goering deze
dienst, welke in Duitsland deel uit
maakte van de luchtmacht, het ge
bruik der vliegvelden van St. Na-
zaire en Lorient voor samenwer
king met de onderzeeboten op de
Atlantische Oceaan. In zijn ge
schriften verklaarde Admiraal
Doenitz. dat de luchtmacht, die er
wel op ingesteld was steun te ver
lenen aan het leger, niet in staat
was te voldoen aan de eisen, welke
werden gesteld voor opdrachten
boven zee. Op deze wijze deed
Maarschalk Goering de „Slag om
de Oceaan", die met een goede
vliegverkenning ten behoeve van
de Duitse onderzeeboten, een goe
de kans zou hebben gehad om te
worden gewonnen, tenslotte ver
loren gaan.
Dat men in Rusland dezelfde
fout zeker niet zal maken moge
blijken uit het feit, dat aldaar het
marine-luchtwapen niet alleen
zelfstandig is, doch dat in Juli '50
bovendien ook de strategi
sche luchtmacht onder het mi
nisterie van Marine werd gesteld.
Rusland heeft daarmee een ma
rine-luchtwapen geformeerd dat
de bedoeling heeft en ook in staat
is om de onderzeeboten bij hun
acties op zee te steunen: enerzijds
door de. strijd aan te binden met
vijandelijke anti-onderzeeboot-
vliegtuigen en lichte bovenwater-
zeestrijdkrachten, anderzijds door
het leveren van dezelfde vliegver
kenning, welke de Duitse onder
zeeboten zozeer ontbeerden.
De luchtoorlog boven zee zal
daardoor in de toekomst niet meer
de eenzijdige oorlog zijn van on
derzeeboten tegen vliegtuigen in
combinatie met oorlogsschepen,
doch voornamelijk een oorlog van
vliegtuigen en onderzeeboten te
gen andere vliegtuigen en onder
zeeboten.
De toekomst.
Er moet op worden gerekend,
dat een toekomstige oorlog, niet
zoals dit bii de vorige wereldoorlo
gen het geval was, zal worden be
gonnen met een tekort aan onder
zeeboten, doch integendeel met 'n
aantal, waaraan men voor jaren
achtereen genoeg heeft, want met
het voorbeeld van Duitsland voor
ogen, hebben de Russen ongetwij
feld begrepen, dat in oorlogstijd
de Geallieerde bombardementsvlö-
ten het ook hun onmogelijk zouden
maken hun verliezen aan' te vullen
door nieuwbouw.
In verbaiM met het voorgaande
moeten de Geallieerden derhalve
reeds bij het uitbreken van een
conflict gereed zijn om het hoofd
te kunnen bieden aan massale on-
derzeebootaanvallen op hun koop
vaardijvloten.
De jacht op onderzeeboten zal
steeds meer vliegtuigen eisen; in
de nabijheid van de relatief kleine
en ondiepe zeeën als de Noordzee-
maritieme walvliegtuigen, die ge
baseerd zijn op vliegkampen aan
de kust en voorzien van een uitge
breide radarinstallatie; op de Oce
aan: de vliegkampschepen met
hun boordvliegtuigen. Deze laatste
behoren tot twee verschillende ty-
Df.n:. onderzeebootbestrijdings-
vliegtuigen en jachtvliegtuigen. De
onderzeebootbestrijdingsvliegtui-
gen worden wederom verdeeld in
„hunters voorzien van radar en
sonobuoys, waarmee de plaats van
een ondergedoken onderzeeboot
wordt vastgesteld en „killers", be
wapend met dieptebommen en ra
ketten, welke haar daarna trach
ten te vernietigen. De jachtvlieg
tuigen aan boord hebben tot taak,
het eigen onderdeel te beveiligen
tegen aanvallen van vijandelijke
luchtstrijdkrachten. Het lichte
vliegkampschip (type Karei Door
man), bijgestaan door een aantal
torpedobootjagers, fregatten of
korvetten, welke uiteraard voor
zien zijn van onderzeebootverken-
ningsmiddelen, zoals o.m. een as
dic-installatie, vormt het middel
punt van een dergelijke „hunter-
killer-group".
De asdic-schepen hebben echter
het nadeel, dat de werkingssfeer
der geluidsgolven in het water, die
in benedenwaartse richting meer
dan 10 KM bedraagt, in horizon
tale richting zo sterk vermindert,
dat moderne onderzeeboten hun
lancering kunnen uitvoeren buiten
asdic-gehoorafstand.
Een tweede nadeel is, dat asdic-
schepen bij hun opsporingen om
zoveel mogelijk eigen geluiden uit
te schakelen, zeer in hun vaart be
perkt zijn of voortdurend moeten
stoppen, hetgeen in de nabijheid
van onderzeeboten een groot ge
vaar oplevert.
Hoe groter de onderwatervaart
der vijandelijke onderzeeboten
wordt, hoe ongunstiger de situatie
voor asdic-schepen en hoe meer
vliegtuigen nodig zullen zijn voor
hun opsporing en bestrijding.
In dit verband schijnt momen
teel de helicopter, het meest ideale
opsporingsvliegtuig te ziin. Door
dat dit type vliegtuig kan stilstaan
boven het wateroppervlak en daar
mee niet in aanraking komt, ver
oorzaakt het daarin zelf géén ge
luidsgolven, terwijl het omgekeerd
door het afvieren van een luister
apparaat tot in het water, in staat
is om zonder eigen storingen alle
onderwatergeluiden op te vangen.
Door voornoemde eigenschappen
zou dit type vliegtuig in betrekke
lijk korte tijd een groot waterop
pervlak kunnen afpeilen naar on
der water varende onderzeeboten.
De marineluchtvaartdienst der
Verenigde Staten.
In het licht van een mogelijke
(onderzeeboot) oorlog zagen we,
dat in Rusland de marinelucht
vaartdienst en de strategische
luchtmacht, elk als zelfstandig wa
pen, onder rechtstreeks bevel wa
ren gesteld van het ministerie van
Marine. Deze zelfstandige marine
luchtvaartdienst verleent de op zee
opererende onderzeeboten de
vliegverkenning, alsmede de af
weer van vijandelijke vliegtuigen,
welke hun werkzaamheid zouden
kunnen verlammen. Omdat de
Ver. Staten in geval van oorlog
echter een uitgesproken anti-on
derzeebootoorlog zullen voeren,
moet daar de marineluchtvaart
dienst een integrerend deel van de
marine blijven, in verband met de
intensieve samenwerking die tus
sen bovenwaterschepen en vlieg
tuigen nodig is bij de opsporing en
bestrijding van vijandelijke onder
zeeboten. Hoe' belangrijk de mari
neluchtvaartdienst echter ook daar
wordt geacht, moge blijken uit het
feit, dat 50 pet. van de gelden der
marinebegroting direct of indirect
aan deze dienst worden besteed:
dat beschikt wordt over een eigen
vliegtechnische dienst over labo
ratoria. proefcentra en opleidings
scholen: dat de gevechtsgereedheid
van het reservepersoneel op een
hoger peil wordt gehouden dan
van de reservisten van leger en
luchtmacht.
Samenstelling;
(Marineluchtvaartdienst der
Verenigde Staten)
12 „groups boordvliegtuigen (1
group is 3 squadrons a 25 vlieg
tuigen). Taak: het voeren van de
luchtoorlog op plaatsen, waar
zulks anders onmogelijk zou zijn.
20 squadrons vliegtuigen (korps
mariniers), waaronder 2 squa
drons helicopters. Taak: het
voorbereiden van landingen en
het ondersteunen der acties op
de grond.
27 squadrons verkenningsvliegtui
gen, 10 squadrons anti-onderzee
bootvliegtuigen. Taak: kustver
dediging en onderzeebootbestrij-
dmg.
10 grote vliegkampschepen, water
verplaatsing 33.000—55.000 ton,
snelheid 33 mijl.
10 lichte vliegkampschepen, wa
terverplaatsing plm. 20.000 ton,
snelheid 1830 mijl.
80 vliegkampschepen van allerlei
soort, in reserve en herbewape
ning.
Personeelssterkte in 1951: 100.000
man.
Materieelsterkte8000 vliegtuigen
in eerste lijn; 7000 vliegtuigen in
reserve.
(Overgenomen uit het blad
der „Kon. Marine „Alle
Hens'.)
'S-GRAVENHAGE, 7 Aug.
Hedennacht om kwart voor een
kwam op het politiebureau aan het
Buitenhof in Den Haag de 27-ia-
rige mevr H. L. klagen, dat zii
door de 27-jange heer A. H. G.
werd lastig gevallen. G. bevond
zich in haar gezelschap. Terwijl de
portier van het bureau nog niet 't
tweetal stond te praten, haalde de
dame onverwacht een aardappel
mesje te voorschijn. Zij stak G. er
mee in de buik. De portier wist
haar spoedig te ontwapenen.
G. werd, na in een ziekenhuis
verbonden te zijn. vastgehouden
door de politie, omdat hij gesigna
leerd stond voor een nog niet be
taalde boete van 12 gulden subs. 4
dagen hechtenis. Mevrouw werd
heengezonden, nadat proces-ver
baal tegen haar was opgemaakt
Door het venster
Vandaag zijt ge te commu
nie gegaan eh hebt ge ge
zocht naar vertroosting. En
als ge werkelijk met een
vroom hart tot Hem gena
derd zijt, dan zult ge voelen,
dat gij weer dichter met
Hem zii aan zij gaat. Wan
neer ge U onttrekt aan zijn
tegenwoordigheid en uw H.
Communie om allerlei futiele
redenen uitstelt, zal de scha
duw op U vallen. En dit is
alleen uw nadeel! Hij im
mers blijft in de eigen
schoonheidssfeer en zal hin
der noch treurnis voelen bii
uw afkeer. Gij hebt Hem
nodig en daarom hebt ge
Uzelf, wanneer ge om futi
liteiten uw H. Communie
overslaat en zo O. L. Heer
ter verantwoording wilt
roepen.
Sacerdos
