De uitslag van de
Tweede Kamerverkiezing in de
Kring Den Helder
Dokter Nuyens, de emancipator
ITRI0 JAN VAN DIJK
BIJ VARKENSPEST
schadevergoeding noodzakelijk
NOOR, tachtig jaar oud, maakt
een fietstocht door Europa
EN TOEN DE VRIJHEID KWAM
De Rustende Jager'
Marktberichten
Naar wij vernemen
Grote opschudding in Franse
school van Enkhui?en
Marktov er zicht
Banketbakkerij W. J. 0LIJ7E
Tango's 65 cent p. 250 gram
Uw eigen kleding
maken of vermaken?
MODEVAKSCHOOL ENSAID
II
lil
BERGEN N.H.
Zaterdag en Zondag a.s.
2
paar voor
VRIJDAG 5 SEPTEMBER 1952
PAGINA 7
Reeds bij de eerste oogopslag
op het resultaat van de verkie
zing bleek, dat voor zover het
de katholieken betreft, de uit
slag in genoemde kieskring
gezien de ongunstige uitslag voor
het hele land bevredigend kon
worden genoemd. Ontleedt men
de totaalcijfers in die van de
gemeenten en Statenkringen, dan
valt het op dat vooral het plat
teland met zelfs zeer goede cij
fers uit de bus is gekomen, ter
wijl niet alleen op het platteland,
doch ook in de steden slechts
een zeer gering aantal stemmen
van katholieken naar PvdA of
WD kunnen zijn gegaan; wan
neer n.l. de cijfers van 1948 hier
voor een behoorlijk vergelijkbare
basis vormen. Van enige „door
braak" is in het geheel geen
sprake. Wel hebben ongeveer 4
pet. der katholieken op de KNP
gestemd tegenover ongeveer l'/>
pet. in 1948, hetgeen uiteraard
afbreuk aan de KVP heeft ge
daan, hoewel ook dit percentage
belangrijk lager is dan in de
meeste andere Rijkskieskringen.
met de
er
Bij de vergelijking met
stemcijfers van 1948, moest
rekening mee worden gehouden,
dat de gemeente Urk inmiddels
is overgegaan naar de Rijkskies
kring Zwolle en de gemeente
Heemskerk naar de Rijkskies-
kring Haarlem. De aantallen uit-
febrachte stemmen aldaar heb-
en wij dus van de totaalcijfers
van 1948 afgetrokken.
Voor zover wij hieronder de
cijfers van de Statenkringen ver
melden, is er rekening mee ge
houden dat de gemeenten Ber
gen en Schoorl zijn overgegaan,
van de Statenkring Helder naar
de (nieuwe) Statenkring Alk
maar; dat de Statenkring Zaan
dam in tweeën is gesplitst en
aan de (nieuwe) Statenkring
Zaandam de gemeenten Wormer
en Jisp. die vroeger tot de Sta
tenkring Hoorn behoorden, zijn.
toegevoegd. De voor 1948 aan
gegeven cijfers zijn dus vqlgens
de nieuwe indeling opgesteld.
Verder is er, speciaal voor de
Rijkskieskring Den Helder, re
kening mee te houden, dat in de
Statenkring Den Helder de ge
meenten Texel en Callantsoog
zgn. vacantie\emeenten zyjn, in.
de Statenkring Alkmaar zijn dit
de gemeenten SchoorL Bergen,
Egmond aan Zee en Castricum.
Hier worden vele stemmen uit
gebracht door personen, die niet
in de Rijkskieskring wonen. Een
berekening, getoetst aan de cij
fers van de Statenverkiezing in
1950, die in April en dus niet in
de vacantietijd werd gehouden,
leerde twee dingen. Eerstens dat
het er in 1948 ruim 4000 en in
1952 een kleine 5000 waren en
vervolgens dat het kath. contin
gent hiervan maar betrekkelijk
gering was: ongeveer 15 pet. Dit
verklaart tevens dat bijv. in Cas.
tricum. dat steeds bij de verkie
zingen een percentage van. om de
60 pet. katholieken uitbrengt,
thans onder de 50 pet. bleef.
Van genoemde 4000 resp. 5000
is natuurlijk ook een deel uit de
kieskring Den Helder zelf af
komstig. Doch wij menen dit
niet hoeer te mogen schatten dan
Vd, welk aantal wij weer aan
het eindcijfer voor de kieskring
zullen toevoegen.
Zie hier nu de uitslag van 1948
en 1952, na aftrek vacar.tiekie-
zers, gedetailleerd over de (4)
Statenkringen.
STATENKRING DEN HELDER
Geldige Kath.
stemmen lijsten
1948 Stad Den Helder 17.017 2.353
Overige gemeenten 38.485 1.1254
pet.
13.83
29.24
KVP
2.246
11.147
Statenkring
55.502 13.607 24.52 13.393
pet.
95.45
99.49
98.43
KNP
107
107
214
pet.
4.55
0.51
T57
1952
Stad Den Helder
Overige gemeenten
19.871
40.484
2.890
12.314
14.54
30.42
2.665
12.047
92.22
97.83
225
267
7.78
2.17
Statenkring
60.355
15.204
25.19
14.172
96.76
492
3.24
STATENKRING
ALKMAAR
1948
Stad Alkmaar
Overige gemeenten
20.566
24.266
7.160
11.922
34.81
49.13
6.864
11.706
95.87
98.19
296
216
4.13
1.81
Statenkring
44.832
19.082
42.56
18.570
97.32
512
2.68
1952
Stad Alkmaar
Overige gemeenten
21.770
25.863
7.502
12.755
34.47
49.23
6.745
12.147
89.91
95.23
757
608
10.09
4.77
Statenkring
47.633
20.257
42.32
18.892
93.26
1365
6.74
STATENKRING
ZAANDAM
1948
Stad Zaandam
Overige gemeenten
23.466
27.171
3.224
4.784
13.83
17.61
3.157
4.740
97.92
99.07
67
44
2.08
0.93
Statenkring
50.637
8.008
15.81
7.897
98.61
111
1.39
1952
Stad Zaandam
Overige gemeenten
24.870
28.764
3.392
5.139
13.64
17.87
3.194
5.014
94.16
97.57
198
125
5.84
2.43
Statenkring
53.634
8.531
15.96
8.208
96.21
323
3.79
STATENKRING
HOORN
1948
Stad Hoorn
Overige gemeenten
7.327
59.778
2.566
24.935
35.02
41.79
2.513
24.763
97.94
99.31
53
172
2.06
0.69
Statenkring
67.105
27.501
40.98
27.276
99.18
225
0.82
1952
Stad Hoorn
Overige gemeenten
7.834
62.818
2.642
26.773
33.72
42.62
2.495
26.275
94.11
98.14
147
498
5.89
1.86
Statenkring
70.652
29.415
41.63
28.770
97.81
645
2.19
1948
RIJKSKIESKRING DEN HELDER
(met toevoeging (4 vacantiestemmers)
219.110 68.342 31.19 67.254 98.41
1.088
1.59
1952 233.489 73.561 31.51 70.696 96.11 2.865 3.89
Toename 6.56 pet. 7.64 pet.
W ARMENHUIZEN 12700
kg slabonen 27—47, 2300 kg uien
drielingen 12—12.50, nep 18.70
20.50, 29600 kg aardapp. eigen
heimers 11—11.20; bi. eigenhei
mers 10.50—10.80, alpha 9.20'
bintjes 10.70—10.90, grove 10.20
10.30, neerlanders 1010.30, re
cord 8.40, 4700 kg rode kool 7.20
10.70 21000 kg witte kool 3.50.
HOOGKARSPEL 22000 st.
Bloemkool A 14—17.30; A II 8
—8.50; B 1115; B II 8.
GROOTEBROEK, 4 Sept.
175.000 stuks bloemkool A 14.50
—20.60. B 12.20—19.00, II 8.00—
10.50, 1300 kg groene kool 4.80
—8.10, witte kool 3.50—3.50, 196
kg slabonen 0.320.36, uien
middel 13.6014.10, grof 13.40
13.40, 4830 kg nep 15.5015.50,
driel 13.20—13.60, afw. 5.30—
5.30, 3040 kg bieten A 6.40—6.60,
B 4.004.00, eigenheimers bl.
9.80—10.70, record 9.00—9.00,
bintje 8.50—8.70, 10300 kg neer-
lander 8.508.50, eerstelingen
10,50—10.50, saskia 10.30—10.30,
veevoer 3.303.40.
AVENHORN. 4 Sept. 22000
kg witte kool 3.50—4.10, 14000
kg rode kool 4.5015.20, 4000
kg gele kool 3.30—11.50, 38000
kg grove uien 10.50n.30, ge
wone 13.30—14.40, driel 12.50
14.20, nep 16.00—20.00, 19000 kg
bieten I rond 6.707.50, II rond
4.205.30. 5ÖÖ0 kg peen II 11.00
—12.50, III 8.50—9.60, 2000 kg
augurken grof 45.4055.70, bas
terd 56.80, stek 36.80, bommen
31.60, 8000 kg slabonen I 43.00
—49.00, II 40.00—45.00, III 36.00
41.00, alles per 100 kg.
LANGEDIJK, 9000 kg aardap
pelen eerstelingen 11.20, blauwe
eigenheimers 10.4010.60, neer
landers 9.80, grove 10.40, 10.000
kg rode kool A 8.2013.00, B
4.20—6.40. 6000 gele kool A 6.80
9.80, 4000 groene kool 7.00
8.60, 130000 kg witte kool 3.50
5.70, 8000 kg uien 11.90—13.80,
grof 11.00—11.50, nep 21.70—
23.10. 3000 bieten A 6.40—7.00,
700 kg tomaten A 21-26, B 20
—21, C 16—17, 23000 kg slabo
nen I 33.50—48.10, II 26.40—
36.30; 1500 stuks bloemkool Al
8.00—18.29, A2 8.00—8.10.
N.-SCHARWOUDE 31000 kg
aardappels eerstelingen 10.60
12.30, eigenheimers 8.5010.30,
bl. eigenheimers 9.3010.30,
bevelanders 9.70, neerlanders
9.30, IJselster 9.309.40, souve
nir 9.20, record 9.20, bonken
81010.10, drielingen 6.20. 1300
kg kroten A 6.00—6.40, B 4.00,
1000 kg peen C 9.70, 19000 kg
uien 13.50—14.40, grote 10.60—
11-10, drielingen 13.0016.00,
nep 17.00—21.00. 45000 kg sla
bonen 44—48. II 41—43, 300 kg
rode kool 7.30—7.80. 1000 kg
groene kool 6.00, 83000 kg witte
kool 3.70—4.80, 2300 st. bloem
kool A2 8.00.
Kaasmarkt Alkmaar
„.ALKMAAR, 5 Sept. Kaasmarkt
39000 kg. 5 stapels boerenkaas.
Edammers 2.20. 1 st. volvette
Goudse kaas 2.32; 15 stapels fa-
briekskaas 2.15: handel matig.
Het gezamenlijk percentage in
de (4) steden ging achteruit van
22.38 tot 22.09, waaruit ongetwij
feld de conclusie valt te trekken
dat een aantal kath. kiezers links
zal hebben gestemd. Voor de
overige gemeenten gezamenlijk
is dit nauwelijks aan te nemen,
omdat hier het percentage steeg
van 35.19 tot 35.71. Men zij
verder voorzichtig met al te
grote verwachtingen te hebben
van ons accrès. Men moet hierbij
n.l. 2 dingen in overweging ne
men. Ten eerste dat de nieuwe
kiezers niet in vlak achter ons
liggende jaren geboren zijn, doch
in de periode van 19251928,
toen het kath. bevolkingscijfer
veel lager dan nu. En op de
tweede plaats het uiterst lage
sterftecijfer, dat van grote in
vloed is op de „oudere" bevol
king, die voor een zeer hoog
percentage ressorteert onder het
niet-katholieke deel der bevol
king.
Dit alles overwegende, mogen
wij de voor de katholieken te
leurstellende uitslag der verkie
zing betreuren, doch maakt de
kieskring Den Helder daarop een
gelukkige uitzondering.
G.
In verband met het ministeriële
besluit geen schadevergoeding
toe te kennen in gevallen van
varkenspest, had een van onze
verslaggevers een onderhoud met
de heer A. J. Immink, vice-voor-
zitter van de C.B.T.B. en lid van
de Landelijke Veehouderij Com
missie.
Enige tijd geleden, aldus de
heer Immink, werden maatrege
len aangekondigd inzake de be
strijding van mond- en klauw
zeer. Dit is begrijpelijk en van
groot belang in verband met de
export. Maar het is beslist on
juist dat men ten opzichte van
de varkenspest het standpunt in
neemt van normaal bedrijfsrisico.
Er is hier geen sprake van nor
maal risico. Of noemt men het
normaal, wanneer een boer bij
het optreden van deze ziekte, zijn
gehele varkensstapel moet af
slachten. In hetzelfde geval
wordt bij mond- en klauwzeer
een redelijke schadevergoeding
gegeven.
Het is m.i. evenzo 'n nationaal
belang dat de varkenspest wordt
bestreden. Wanneer echter geen
schadevergoeding in uitzicht
wordt gesteld, zal deze bestrij
ding niet op de juiste wijze ge
schieden. Ik vrees, zo vervolgde
de heer Immink, dat de boe
ren geen aangifte van de ziekte
gevallen zullen doen en trachten
alsnog de varkens te elfder ure
te verkopen. De veearts wordt
buiten de deur gehouden en zo
zal men van kwaad tot erger
komen. Ik zie hierin een groot
§evaar voor de export van de
aconvarkens.
Is het de regering voldoende
bekend, dat verschillende veehou
ders door de varkenspest duizen
den guldens schade hebben ge
leden? Een schade die door velen
van deze gedupeerden beslist niet
gedragen kan worden. De geor
ganiseerde landbouw zal de mi
nister duidelijk moeten maken,
dat hier geen sprake is van nor
maal bedrijfsrisico.
De kleine boeren op de zand
gronden. die het grotendfeels van
de varkensfokkerij moeten heb
ben. zullen geholpen moeten wor
den.
Niet alleen voor deze mensen
is deze hulp noodzakelijk, maar
ook voor de export. Men kan nu
reeds waarnemen, dat de markt-
aanvoer steeds minder wordt. De
beschuldiging van, deo Slagers
organisaties, dat de boeren de
varkens expres vasthouden, om
op die manier de prijzen te doen
stijgen, wijs ik met beslistheid
van de hand, zo besloot de heer
Immink het onderhoud. De oor
zaak van de mindere aanvoer is
te wijten aan de gevreesde var
kenspest, die steeds verder om
zich heen grijpt. Doelmatige be
strijding is daarom een nationaal
belang, schadevergoeding van re.
geringswege een gebiedende eis.
AANBESTEDING
WIERINGEN Namens het
gemeentebestuur van Wieringen
zal architect B. G. Zandstra op
17 September in zaal Halfweeg
in het openbaar aanbesteden: het
bouwen van een 4-klassige ULO-
school annex een 4-klassige VGL
O-school aan de Parklaan te Hip-
polvtushoef.
Gevonden en verloren
ANNA PAULOWNA Verlo
ren: 'n zakmes op. Ceres, inlich
tingen aan J. E. Koopman en
Co, Breezand; een zilveren arm
bandje met 2 hangertjes door
G. Boerman. J. C. de Leeuwweg
26, Breezand.
Gevonden: een licht beige kin-
derportemonnaie met inh, Rijks
politie W. Spaansweg 2 Bree
zand; een bruine fluit door T.
van Loon, Zandvaart 76, Bree
zand; een nachtjapon, 'n schort
je, 'n groen met bruin gestreep-
e shawl en een kinderporte-
monnaie, groen met wit, inlich
tingen Rijkspolitie A.P. en nog
een R. K. Kerkboek door M.
Timmer, Burg. Lovinkstraat 39
Breezand.
ARTSEN DIENST
Hollands Noorderkwartier
Bij geen gehoor bij de eigen
arts. zijn vanaf Zaterdag 6 Sep
tember te 14 uur tot Maandag 8
September te 8 uur alleen voor
spoedgevallen bereikbaar de art
sen: C. de Boer. Nw. Niedorp tel.
223. Dr. P. Groenhardt Dirkshorn
tel. 232, R. J. de Groot. Hippo, tel.
31. L. C. Olree, Anna Paulowna
tel. 233. R. C. Posthuma, Bar-
singerhorn, tel. 312, -W. v. Sloo-
ten. St. Maartensbrug, tel. 230.
A. L. v. d. Sluis. Schagen, tel.
400. J. Swaters. Julianadorp, tel.
221 en A. J. Talsma, Wieringer-
werf. tel. 7.
Dierenartsendienst
Hollands Noorderkwartier
Dit weekeinde wordt de dieren
artsendienst waargenomen door
de heren F. Vogel te 't Zand.
tel. K 2249-312 en P. v. d. Kolk.
Nw. Niedorp. tel. K 2261-232.
Beëdiging
vrouwelijke officieren
De eerste grote groep officieren,
die van het Nederlandse verpleeg
sters korps Kon. Landmacht, dat
zal overgaan naar de Milva, zal
op 5 Sept. a.s. in de cantine van
het Julianakamp te Kijkduin wor
den beëdigd. Het zijn 28 officieren
van de onderafdeling Geneeskun
dige Dienst van de Milva. De eed
of belofte zal worden afgelegd in
handen van de reserve-majoor A.
A M. van Roosmalen, comman
dant van de onderafd. Geneeskun
dige Dienst en wnd. commandant
van de Milva.
Secretaris vari Dordrecht
met pensioen
Aan mr. K. J. Poll, gemeente
secretaris van Dordrecht, is met
ingang van 1 December eervol
ontslag verleend wegens het be
reiken van de pensioengerechtig
de leeftijd.
Over het leven van de beken
de Franse kunstschilder Tou
louse Lautrec, die heeft geleefd
in de laatste helft van de negen
tiende eeuw, zal een film wor
den vervaardigd. De hoofdrol
in deze film zal worden vertolkt
door José Ferrer. Hiervoor zal
hij zich echter moeten voort
bewegen op zijn knieën; Tou
louse Lautrec had namelijk een
dwergachtig postuur en men
wil de realiteit zoveel mogelijk
benaderen. De fótó toont José
Ferrer, „staand" op de knieën,
met speciaal voor dit doel ver
vaardigde schoenen. Naast
hem de regisseur John Huston.
werd te Den Haag een 46-
jarige controleur aangehouden,
die, ten nadele van een apotheek
genees- en verhandmiddelen ter
waarde van tweeduizend gulden
had gestolen. Een winkelier werd
wegens heling eveneens aange
houden
hebben de studentencorporaties
te Leiden, Utrecht, Amsterdam
en Wageningen, in verband met
de vele gevallen van kinderver
lamming, besloten de dagpro
gramma's van de groentijd om
elf uur des avonds te doen ein
digen
(Van onze verslaggever)
Een man met een figuur van
een Petrus uit Passiespelen wekte
gistermiddag in de straten van
Emmen onze beroepsnieuwsgie
righeid. Wij volgden hem van de
jeugdherberg, waar hij bleek te
logeren. Daar werd onze nieuws
gierigheid beloond, want de man
bleek inderdaad iets met St. Pe
trus te maken te hebben.
Ingvald Skjelderup is een oude
Noorse visser uit de stad Aale-
sund. 80 iaar oud. Wanneer zijn
ogen zich voorgoed sluiten
voorlopig schijnt het nog lang
niet zover te zijn dan heeft
hij meer van deze wereld gezien
dan wie onzer ook. In zijn jeugd
viste hij in de wijde Noorse fjor
den. In 1907 stak hij de oceaan
over naar Amerika, waar hij
bleef tot 1920. Toen hij wederom
7 jaar in zijn geboorteland had
verbleven stierf zijn moeder. Hij
had geen vrouw en geen gezin
die zijn zwerflust in de weg zou
den kunnen staan. En dus trok
hij de wijde wereld in. In 1928:
Een tocht per fiets door 9 Euro
pese landen: in 1930 een reis
door IJsland: in 1931 met een
Amerikaanse expeditie mee naar
de Oostkust van Groenland: in
1933 per fiets door het hoge
Noorden naar Helsinki: en in
1934 „in 7 maanden tijds 7700 km.
per fiets door 7 Europese landen".
Ingvald Skjelderup is nu op de
terugreis van een bezoek aan
Duitsland. Italië, Frankrijk. Bel
gië en Nederland. Alles per fiets
en gedeeltelijk liftend. Hij ver
blijft reeds 14 dagen in ons land.
„(vriendelijke mensen, maar veel
te dicht op elkaar)". De oude
baas voelt zich goed en merkt
geen moeheid als hij oer dag 150
km. heeft gefietst.
Het geheim van zijn levens
kracht? „Van mijn twintigste
iaar af rook ik niet drink ik niet
en eet ik geen vlees en eieren".
Wat eet en drinkt U dan wel?
„Veel melk. veel water en veel
vis".
In het begin van. de 19e eeuw
hadden de katholieken, overeen
komstig de vrijheid, die hen op
papier bij de stichting van het
koninkrijk der Nederlanden was
verleend, hier en daar met gro
te persoonlijke offers lagere scho
len ingericht. Maar pogingen om
een katholieke middelbare school
te bouwen, waren mislukt, zo
dat katholieke ouders hun kin
deren, die verder wilden stude
ren, naar neutrale scholen moes
ten sturen.
Moeilijkheden.
De ouders deden dit met bloe
dend harte: hun grotere kinde
ren, die van, alles hadden ge
hoord over de achteruitzetting
van de katholieken, konden op
deze scholen wel eens in conflict
raken met hun onderwijzers. Het
was algemeen bekend, dat deze
schoolmeesters, die vol minach
ting de eerste schuchtere stap
pen van het katholieke volk op
het gebied van het onderwijs
hadden gadegeslagen, geen ge
legenheid lieten voorbijgaan om
hun katholieke leerlingen te klei
neren. Bfj voorkeur gebruikten
zij voor het onderwijs boekjes,
uitgegeven door de maatschap
pij tot nut van 't algemeen, waar
in nog wel eens hatelijke opmer
kingen tegenover de katholieke
kerk werden gemaakt.
De Franse school te
Enkhuizen.
Een van die onderwijsinrich
tingen was de Franse school te
Enkhuizen, een stad, die om haar
uitgesproken protestants karakter
weinig sympathie voor de ka
tholieken gevoelde. Op deze
school gingen nu verschillende
katholieke kinderen uit de
Streek. Ofschoon het hen tegen
de borst stuitte, baden zij zon
der protest eerbiedig het gere
formeerde Onze Vader mee en
luisterden aandachtig naar de
dagelijkse voorlezing uit de pro
testantse bijbel. „Men durfde
nog niets te ondernemen tegen
de heersende kerk," zo schreef
de emancipator Le Sage ten
Broek in de Godsdienstvriend,
„en men was o zo bang voor
onenigheid met de protestanten."
Een veelbelovende jongen.
Maar in 1835 werd op de
school een boerenjongen uit
Westwoud een zekere W. Nuyens
ingeschreven. Hij had zijn' va
der gevraagd om voor dokter te
mogen studeren en was voor zijn
middelbare opleiding naar Enk-
huizen gestuurd. Van de andere
jongens had hij al het een en
het ander gehoord over de hate
lijkheden, die zij dikwijls om
hun geloof moesten verduren,
maar de onstuimige jongen had
zich er niet bij neergelegd. „Als
ze het mii lastig maken, dan
zal ik ze het wel aan het ver
stand brengen," had hij gezegd.
De andere katholieken schrok
ken van deze krijgshaftige taal
en ze hoopten dat hij geen scène
zou maken in school.
De leesles.
De jonge Willem hield zijn
gemak. Hij bad mee op protes
tantse wijze en luisterde naar de
bijbellezing. Maar op zekere dag
kreeg hij m de leesles van een
onderwijzer, die de katholieken
niet goed kon zetten, een beurt.
Dit was al iets vreemds, want
de jonge Willem kreeg bijna
nooit een beurt. Toen hij het
leesboek inkeek, begreep hij de
bedoeling. Daar stond een stuk
in. waarin de katholieke leer
over de verandering van brood
en wijn in, Christus zelf onder de
H. Mis een dwaasheid werd ge
noemd. Hij sloeg het boek weer
dicht en weigerde dit voor te le
zen. De onderwijzer, die in elke
vernedering, de katholieken aan
gedaan, groeide, liep naar hem
toe en gelastte hem te beginnen.
„Mosjeu" verheugde er zich al
op om aanstonds de katholieke
kinderen een hak te zetten. Men
kende hem; triomfantelijk zou
hij gezegd hebben: „Zie je wel,
jij bent katholiek en toch ge
loof je ook geen draad van die
Mis vertoning. Je hebt het zelf
voorgelezen." Nuyens wist dat
en hij voelde, dat hij voet bij
stuk moest houden.
Het boek vloog de mees
ter om de oren.
Toen de meester nog eens
eiste om dit stuk voor te lezen,
stond de jongeling, die wel eni
ge ruwheid van de landjeugd
had overgenomen, op, nam het
boek van de bank en gooide het
de meester in het gezicht. „Mijn
geloof is mij heilig," zo beet hij
hem toe, „en ik iaat het door
niemand beledigen en zeker niet
door een schoolmeester uit Enk
huizen." De meester wist van
verbijstering niets te zeggen: de
jongens waren allen stil. Zoiets
was nog nooit in de school voor
gekomen. Twee andere katholie
ke jongens zaten met angstige
gezichten voor zich uit te sta
ren. Zij verwachtten, dat 't aan
stonds verwijten op hen zou re
genen. Alleen Nuyens was won
derlijk kalm. Hij keek de on
derwijzer, die hij op zulk een
originele wijze op zijn plaats
had gezet, rustig aan en toen
deze hem gelasttte naar huis te
gaan, stond hij fier op en wan
delde opgewekt terug naar huis.
De schoolcommissie ver
gadert.
In de school werd verder niets
gezegd. Met de grootste moeite
bedwong de onderwijzer zijn woe
de en toen de school afgelopen
was. ging hij naar een van de
leden van, de schoolcommissie en
barstte toen los: „Die boeren
jongen uit Westwoud heeft me
voor schande gezet. Ik ben mijn
gezag kwijt en als die jongeman
niet openlijk zijn spijt betuigt
en zich bereid verklaart om het
door mij aangegeven stuk voor te
lezen, dan wil ik hem niet meer
in de klas hebben." „Wij zullen
de zaak eens bekijken," zo stel
de hem het lid van de school
commissie gerust en enkele da
gen later werd er door de heren
van de commissie zwaar verga
derd over de kwestie van de jon
ge Willem Nuyens. „Hij staat
op zijn stuk", had een van de
heren gezegd, „en daarom lijkt
het mij beter hem op onze com
missievergadering te laten ver
schijnen. Mij dunkt, dat moet
op zo'n jongen toch wel enige
indruk maken.
Hii wordt ontboden.
Overeenkomstig het laatste
voorstel werd hij enkele dagen
later op de commissie-vergade
ring uitgenodigd. De voorzitter
sprak hem met plechtige stem
toe, wees hem op de ontstellen
de gebeurtenis en stelde hem de
eis om voor de gehele klas ex
cuus te vragen. „U deed toch
verkeerd, U had moeten lezen,"
zo besloot hij zijn toespraak.
Maar de jonge Nuyens was door
dit alles niet uit het veld gesla
gen. „Ik laat mijn geloof door
niemand bespotten. Mijn pastoor
die als missionaris in Curacao
meer werk voor het koninkrijk
heeft gedaan, dan een van U
zegt mij: Wij leven in een vrij
land en daar houd ik mij aan."
„Dus je weigert?" vroeg de
voorzitter. „Absoluut," antwoord
de hij zonder schroom. De com
missie, die dit antwoord niet had
verwacht ging zich opnieuw be
raden. „Eigenlijk heeft hii ge
lijk," zo zeide de dominee die
lid was van de schoolcommissie.
„De onderwijzer had dit stuk
niet mogen laten voorlezen door
een katholieke jongen." Men
was het er maar matig mee eens
maar na wat heen en weer ge
praat werd besloten aan de jon
gen op te leggen om zijn spijt
te betuigen dat hij het boek
naar het hoofd van „mosjeu"
had gegooid. Dit werd hem voor
gesteld en toen hij begreep, dat
dit geen enkele zet tegen het
katholieke geloof inhield, ver
klaarde hij zich accoord. Op zijn
wijze had hij toch iets gewon
nen en zijn, klasgenoten meer
bewust gemaakt met de gedachte
van de vrijwording van de ka
tholieken.
Waardering voor zün
geloofsbelijdenis
Een van de heren, een geziene
predikant uit Enkhuizen, sprak
hem aan: „Wij geven toe, dat het
verkeerd is om een dergelijk
stuk door U te laten voorlezen.
Wij hebben uw leraar gezegd, dat
hij in het vervolg daar rekening
mee moet houden. Maar dat
neemt niet weg, dat gij, die mis
schien enige ruwheid van de
landjeugd hebt overgenomen,
niet zomaar een boek kunt slin
geren in het gezicht van uw
meester. Bekent ge, dat het ver
keerd is. om iemand een boek in
het gezicht te gooien? „Zeker
dominee", zeide de jonge Wil
lem. „ik heb me te veel laten
gaan. Maar ik ben dankbaar, dat
U respect hebt voor ons gelóóf.
De dominee knikte hem vriende
lijk toe en verklaarde het inci
dent nu voor gesloten. De jonge
Nuyens kon weer terug komen
op school en al de jongens, ook
die hem hadden uitgescholden
voor roomse paap. keken met be
wondering naar hem op en plaag
den hem nooit meer.
Hii baant de weg naar
de vrijheid
Hii maakte zijn studies af. ging
naar de universiteit en na met
goed gevolg zün examens te heb
ben afgelegd, vestigde hii zich
als geneesheer in Westwoud. In
zijn vrije tijd had hii gelegenheid
om zich te wijden aan ziin gelief
koosde historise studies en in
talrijke werken kon hij de men
sen duidelijk maken, dat Neder
land niet een protestante natie
was en dat de katholieken, ook
in die dagen van de tachtigjarige
oorlog, hun vaderland liefhadden
en daarom dus als burgers ge
lijke rechten hadden dan anderen.
In zijn tijdschrift Onze Wachter
riep hii de sluimerende krachten
van het katholieke volk wakker
en bouwde hij mee aan een vriie
maatschappij. Het ligt buiten het
bestek van dit artikeltje om zijn
betekenis als emancipator te
schetsen maar iedereen moet be
grijpen. dat men met grote eer
bied en dankbaarheid moet op
zien naar het gedenkteken, dat
het katholieke volk hem ter ere
)n de kerk van zijn dorp West
woud heeft opgericht.
(G. Gorris, Dr. W. Nuyens
beschouwd in het licht van
zijn tijd; Onze Wachter I
blz. 98vlgg; Archief Enkhui
zen Aantekeningen van
Ds. Boonacker)
B. VOETS, Alkmaar.
J -u „i
SCHAGEN Heel wat aan
voerders van vette koeien zullen
ongetwijfeld „de bui" al zo'n
beetje hebben zien hangen met
betrekking tot de prijs die ze
mochten verwachten, indien ze
tenminste het overzicht van Pur-
merend nauwkeurig hadden ge
lezen. Purmerend was n.l. sterk
teruglopend en de invloed van
die markt kan soms te Schagen
geducht voelbaar zijn. In elk ge
val ontwikkelde zich de handel
in vette koeien Donderdagmor
gen van meet af aan zeer traag,
met prijsdalingen van meerdere
centen per kg, en deze tend enz
zette zich door tot het einde.
Voor de allerbeste vette koe
werd dan ook niet meer dan
f 1.40 p,p, betaald. De handel in
gelde-koeien daarentegen had
vooral dank zij het geringe aan
bod een zeer bevredigend ver
loop met stationnaire prijzen.
Overigens is het wel opvallend
hoe weinig gebruiksvee er mo
menteel wordt aangevoerd. Ver
se koeien waren er niet, en pin
ken welgeteld drie. Ook de big-
genmarkt was ditmaal bijzonder
slecht gesorteerd. Slechts drie
hokjes. Doch desondanks had de
handel een uitgesproken traag
verloop ,al is een lagere prijszet
ting niet direct aanwijsbaar. In
de schapen afdeling was het van
daag uitgesproken misère. We
zagen een hok met buitengewoon
goede fokschapen. Met de aller
grootste moeite gelukte het de
verkoper er f 125 voor te ma
ken, maar dan nog van een col
lega-handelaar. De boeren koch
ten zelf hoegenaamd niets. Beste
fokrammen gingen voor f 75
v/eg, d.i. bijna evenveel als de
lammeren dit voorjaar toen ze
enkele weken oud waren, al heb
ben gekost. De paardenmarkt
had een bevredigend verloop met
goede vaste prijzen. Slachters
bleven ongeveer f 1 p.p.
De nuchtere kalveren bleven
eveneens goed prijshoudend, d.
w.z. heel erg duur. Op de pluim-
veemarkt gmg weinig om en in
de koniinenprijs kwam ook geen
verandering.
Al is Augustus dan voorbij en
het vacantieseizoen dus practisch
ten einde, de publieke belang
stelling gaf toch nog reden tot
enige tevredenheid. Wel was
naar het oordeel van de meeste
standhouders op de Ged. Gracht
de kooplust opmerkelijk klein,
en zeker aanzienlijk minder dan
gedurende September van het
vorig jaar. En zulks is toch een
min of meer verontrustend
symptoom.
Artsendienst op Zondag
ANNA PAULOWNA. Dokter
J. Veenis neemt vanaf Zaterdag
middag 1 uur, tot Maandagmor
gen 9 uur de practijk in de hele
polder waar.
Beëdiging
marine-officieren
DEN HELDER. Door de Com
mandant Zeemacht Nederland,
schout-bii-nacht F. T. Burghard
zal op 12 Sept. a.s. op het An-
kerparkterrein een aantal offi
cieren van de Koninklijke Marine
worden beëdigd. Deze beëdiging
zal door verschillende autoritei
ten van Marine, leger, luchtmacht
en burgerlijke overheid, worden
bijgewoond.
FNIDSEN 76 ALKMAAR - Tel. 5039
ELKE ZATERDAG RECLAME
DEZE WEEK:
ONZE SPECIALITEITEN:
Gesorteerde allerhande 70 cent per 250 gr
Wener gebak 55 et. per stuk
Luxe allerhande 45 cent ner 100 gr
Sprits 60 cent per 250 gr.
Dan naar de
Stationsweg 56 - Alkmaar
in het Café-Restaurant
ONGEKENDE AANBIEDING
„DUPONT"
51 GAUGE - 30 DENIER
Geheel geminderd
Zeer elastisch
Extra lang
Herfsttinten
1
Alle maten
2 PAAR KOPEN IS
3 MAAL VOORDELIGER DRAGEN!!
STOFFENHUIS
KOUSENBAR
LANGESTR. 103 - TEL. 4326 - ALKMAAR
