Opening der Staten-Generaal:
een schitterend schouwspel
Twee Nederlandse straaljagers
bii Leeuwarden in botsing
Zal Perzië betrekkingen
met Engeland verbreken?
Prinsjesdag voor het eerst
op de televisie
Jubelend Den Haag zag weer
sprookje van de Gouden Koets
DAGBLAD VOOR ALKMAAR
EN OMGEVING
Staten-Generaal
weer aan de slag
Bulgaars proces
tegen priesters
Het mysterie van de
vermiste tanden
Malan wil republiek
in Zuid-Afrika
Minder
Nederlanders naar
Nieuw-Zeeland
Schacht qaat terug
naar Teheran
Brutale overval in
hart van Amsterdam
Beide toestellen neerqestort;
piloten gedood
Politiezendert jes
stoorden het beeld
I KANON DOODDE
TWEE SOLDATEN
te Leeuwarden
Weer verduistering
in Winschoten
Nieuw
Abonnementsprijs f 6.20 per kwartaal, f 2.07
par maand, f 0.48 per week, inclusief incasso.
Advertentie-tarief per editie 16 ct. per m.m.,
minimum f 2.50; in alle edities 26 ct. per
m.m., minimum f 4.familieberichten 20 ct.,
retp. 30 ct. per m.m. Bij contract belangrijke
korting. Directeur E. M. Stumpel.
Hoofdredacteur: H. N. Smits. Bankrelaties:
Noorderbank. Nederl. Credietbank.
HET EE IT
Buiten God is 't nergens
veilig. Vondelf
VAN HEDEN
Pag. 1
Woensdag 17 September 1952 48e Jaargang No. 12580
Kantoren: HOORN, Draafeingel 59, teL 4243, Grote Noord 77, teL 4362 K 2290; ALKMAAR, Ritse voort 52, teL 2046, (2 Urnen), K 2200; DEN HELDER, Keizerstraat 89, teL 2800 K 2230; SCHAGEN, Gedempte Gracht 39, teL 459 K 2240
Voor de vijfde maal sinds Zij de troon besteeg, heeft H. M. Koningin Juliana Dinsdag in Den
Haag de zitting van de Staten-Generaal geopend met het uitspreken van de Troonrede.
(Van onze verslaggever)
's-GRAVENHACE, 16 September. De zor ging vanmorgen
lachend op over een vlaggend den Haag en drommen blijde
mensen, die zich van vroeg in de ochtend af naar het stads
centrum spoedden om er de wacht te betrekken langs de route,
die Koningin en Prins vandaag weer in de Gouden Koets zou
voeren naar de kleurrijkste staatsplechtigheid van het jaar; de
opening van de zitting der Staten-Generaal. Een route overigens
die voor het laatst bij het Paleis Noordeinde begon, dat immers
volgend jaar zijn nieuwe bestemming zal hebben gekregen:
Internationale Academie.
Vele tientallen extra-treinen
brachten duizenden vreemdelin
gen naar de Hofstad, die ook het
doel was van lange colonne's auto
bussen uit het gehele land en
van honderden buitenlanders, die
zich dit schouwspel niet wilden
laten ontglippen. Overal langs de
route, stonden de mensen vele
rijen dik, velen op de officiële
tribunes of wat daarvoor geïm
proviseerd van handkarren, kis
ten, ladders, tafels en vouwstoel
tjes maar door kon gaan.
Om kwart over twaalf arriveer
de de Koningin op het Paleis
Noordeinde, onopgemerkt overi
gens langs een achteringang.
Maar de standaard ging in top en
de wachtenden wisten: het kan
nu niet lang meer duren. De ere
wacht was hier betrokken door
het regiment „Johan Willem Fri-
so" uit Assen, en de kapel van
dit regiment kortte de tijd die
nog restte, totdat even voor één
uur, witgekouste lakeien aan de
ingang verschenen, de hand aan
de glazen deuren.
Een gejubel brak los: dan ver
scheen de Koningin, charmant ge
kleed in een parelgrijze jurk, een
kleine hoed van dezelfde kleur
AMERIKAANSE
TEGENSPRAAK
NEW YORK, 16 Sept. Het
Amerikaanse ministerie van Bui
tenlandse Zaken heeft officieel de
berichten tegengesproken, volgens
welke admiraal Cassady, bevel
hebber van het Zesde Amerikaan
se eskader in de Middellandse Zee
aan maarschalk Tito zou hebben
verzocht, het ter beschikking stel
len van Joegoslavische vliegtuig
bases aan de Amerikaanse lucht
vloot te overwegen.
SOFIA, 16 Sept. Het Bul
gaarse Ministerie van Binnenland
se Zaken heeft medegedeeld, dat
een ..aanzienlijke groep" katho
lieke priesters in staat van be
schuldiging is gesteld. Zij worden
er van beschuldigd „order van het
Vaticaan" te hebben opgevolgd.
Zij hadden „gelden uit het bui
tenland ontvangen en gepoogd
ontevredenheid te zaaien onder
de gelovigen".
Een aantal kerken „had gediend
als wapenopslagplaats". De pries
ters worden er ook van beschul
digd „een spionnagenet" te heb
ben georganiseerd.
met aigrette-veertjes, grijze hand
schoenen en grijs bont. Zij droeg
een parelcollier. De Prins was ge
kleed in de blauwe generaals
uniform der huzaren.
En terwijl het Wilhelmus werd
aangeheven, en het eerste saluut
schot klonk van de lange reeks,
die met tussenpozen van een mi
nuut werd afgevuurd, zette de
vorstelijke stoet, het sprookje van
de Gouden Koets zich in bewe
ging: rijknechts voorop, dan de
marechaussee in gala-tenu, de
Koninklijke Militaire Kapel en
een detachement van het Garde
regiment Jagers, beide in de
kleurrijke ceremoniële uniformen,
een reeks rijtuigen met hofdigni-
tarissen en tenslotte de gouden
statiekoets zelve.
Op het Binnenhof was de ere
wacht betrokken door het Garde
regiment Prinses Irene in gala
uniform met de fel-rode jassen;
NORDHORN, 16 Sept.
Tijdens een wedstrijd tussen
de reserve-ploegen van Ger-
mania en Sparta kwam een
der doelverdedigers in bot
sing met een toestormende
voorhoedespeler van de te
genpartij, waarbij hij vier
tanden kwijt raakte. Het
eigenaardige was dat hij de
tanden niet terug kon vinden
in het gras bij de goalpaal,
hoe hij ook zocht.
Een kwartiertje later werd
dit raadsel tot oplossing ge
bracht toen de voorhoedespe
ler die bij de botsing betrok
ken was geweest, zwaar bloe
dend ineen zonk. Het bleek
dat de tanden van de keeper
in zijn schedel waren gedron
gen onder de hoofdhuid. Hij
werd naar het naastbijzijnde
ziekenhuis vervoerd en nog
tijdens de wedstrijd geope
reerd zonder narcose, waarna
hij, met de tanden in een
papiertje, terug wilde naar
het veld om het spel te her
vatten.
Maar hiervoor gaf de chi
rurg toch geen toestemming,
ofschoon hij waardering had
voor de Spartaanse gezind
heid van de gewonde.
voor de ingang van de Ridderzaal
stond de erewacht van de mari
niers met de Mariniers-kapél, die
op haar beurt het Wilhelmiis in
zette toen, onder de Stadhotiiers-
poort door, de Gouden Koet het
plein opzwaaide, dat werd om
zoomd door 5000 uitverkoren gas
ten, onder wie vele buitenlaniers.
Z. K. H. Prins Bernhafd sjipte
het eerst uit. Vorstin en Irins
werden begroet door de Chef van
het Militaire Huis, vice-admraal
N. A. Rost van Tonningen er de I
Gouverneur der Residentie,1 Je-
neraal-majoor ir. M. Tans.
Vervolg op pat 4.
KAAPSTAD. De Zuid-AH-
kaanse minister-president Malm
heeft verklaard, dat zijn Nati-
nale Partij vastbesloten is v;n
Zuid-Afrika een republiek te pi,-
ken, hieraan toevoegend: „Er b-
staat geen macht ter wereld de
ons dat zal verhinderen". Hij ze
de dat de republiek op democr;-
tische wijze tot stand zal komei
en niet door het aanwenden vai
revölutionnaire middelen. „He,
volk van Zuid-Afrika zal niet ii
een gewone verkiezing wordei
gedwongen zich uit te sprekei
over dit vraagstuk, doch het za
hierover in een volksstemming
worden geraadpleegd", verklaar
de hij.
Met betrekking tot de apart
heidspolitiek zeide Malan dat
thans India, meer dan welk ander
land ook, de vijand van Zuid-
Afrika is. „Dit land maakt ge
bruik van zijn positie van bemid
delaar tussen Oost en West, om
chantage te plegen op Groot-Brit-
tannië en de Verenigde Staten.
AUCKLAND, 16 Sept. (A.P.).
De regering van Nieuw-Zeeland
heeft besloten het aantal toe te
laten Nederlandse gesteunde im
migranten voor het volgend jaar
te verlagen tot 1500. De keuze zal
worden beperkt tot ongehuwde
ervaren landarbeiders, geschoolde
bouwvakarbeiders, arbeiders uit
technische beroepen en ongehuw
de vrouwen.
TEHERAN, 16 Sept. De
Perzische premier dr. Mossa-
deq heeft vandaag met 60 van
de 61 stemmen van de Majlis
een vertrouwensvotum gekre
gen waarbij zijn gehele olie-
politiek werd goedgekeurd en
waardoor waarschijnlijk de di
plomatieke betrekkingen met
Engeland verbroken zullen
worden.
In de verklaring van de pre
mier, die voor de Majlis voorge
lezen werd door de minister van
Financiën en vice-premier Banger
Kazemi, werd een overzicht ge
geven van het oliegeschil, de
tekst van het Truman-Churchill
aanbod en de verwerping ervan
door Mossadeq.
Aan het einde van de verkla
ring vroeg Mossadeq de Majlis om
een vertrouwensvotum.
„Indien de Britse regering
voortgaat economische druk op
dit land uit te oefenen, kan er
niet aan getwijfeld worden of de
politiek van Engeland jegens Per
zië is niet vriendschappelijk", al
dus de verklaring. „Onder deze
omstandigheden schijnt het voort
zetten van diplomatieke betrek
kingen onnodig. Oe Perzische re
gering behoudt zich het recht
voor elke stap te nemen zelfs
die van het verbreken van de di
plomatieke betrekkingen".
Mossadeq verklaarde zich be
reid, verschillende omstreden
punten voor te leggen aan het
Internationale Hof van Justitie te
den Haag.
Dr. Hjalmar Schacht, die Dins
dag uit Teheran naar Hamburg is
teruggekeerd, zal het resultaat
van zijn reis samenvatten in een
rapport voor de Perzische rege
ring. Hij verklaarde voor particu
liere zakelijke besprekingen in
Perzië te zijn geweest en geen po-,
litieke gesprekken te hebben ge
voerd.
Binnen afzienbare tijd zal dr.
Schacht opnieuw naar Teheran
gaan. Hij sprak de geruchten te
gen, dat hij de Perzische regering
zou hebben aangeraden nieuwe
bankbiljetten te laten drukken,
die gedekt zouden zijn door olie
in plaats van door goud.
Schacht noemde Mossadeq een
der verstandigste staatslieden
van zeer groot formaat.
UITVOER NAAR
WEST-DUITSLAND
BONN. De West-Duitse auto
riteiten hebben voor invoer uit
Nederland de volgende bedragen
toegewezen: DM 350.000 voor cho
colade en chocoladeproducten en
270.000 DM voor suikerwaren.
AMSTERDAM, 16 Sept. Van
middag omstreeks kwart over
twaalf vervoegden zich twee Am
sterdamse jongelui, 21 en 17 jaar
oud. bii de juwelier S. aan de
Heiligewee te Amsterdam. Ze de
den de deur achter zich op slot
en duwden de verbouwereerde
eigenaar van de zaak een naar
later bleek: ongeladen sten-
gun onder de neus onder toevoe
ging van de woorden „je weet het
wel, hè?"
De brutale overvallers hadden
evenwel buiten de echtgenote van
de juwelier en een rechercheur
van politie gerekend, die het
tweetal zich verdacht had zien
ophouden nabij het winkelpand.
Toen dan ook de echtgenote, die
in een kantoortje achter de win
kel zat, de alarminstallatie in
werking zette, namen de jongelui
de vlucht, waarbij er een in de
armen van de rechercheur liep.
De andere koos het hazenpad,
achtervolgd door talrijke burgers,
die zich op dit tijdstip op dit
drukke punt ophielden. De jonge
man werd op het Rokin gegrepen
en aan de politie overgeleverd. Bij
de juwelier wordt niets vermist.
H. M. Koningin Juliana is uit de Gouden Koets gestapt en begeeft
zich naar de Ridderzaal
(Van onze verslaggever)
LEEUWARDEN. Nadat Maandag reeds twee militairen door
een ongeval bij het laden van munitie om het leven waren
gekomen, trof de vliegbasis Leeuwarden Dinsdagochtend een
nieuwe slag. Twee Gloster Meteor-straaljagers, die deel uit
maakten van een formatie die voor oefeningen was opgestegen,
kwamen omstreeks kwart over tien boven het dorpje Britsum
(Friesland), op enkele kilometers afstand van de basis met
elkaar in botsing. De vliegtuigen stortten neer en de beide
piloten kwamen om het leven.
Enige landbouwers, die ter
plaatse aan het werk waren, ver
telden ons het volgende: „Het
leek alsof de straaljagers onder
elkaar door wilden vliegen. In
eens zagen we dat de ene met
een vleugel de staart van de an-
lere raakte, waarna beide vlieg-
uigen naar beneden stortten. De
aannen zagen met grote ontstel-
mis hoe de ramp zich in enkele
econden afspeelde. De lucht was
llotseling vol brokstukken. Men
horde een ontploffing en zag de
bide straaljagers op ongeveer
50 meter afstand van elkaar in
en weiland terecht komen. Het
ee vliegtuig vloog direct in
band, het andere enige tijd later.
's-GRAVENHAGE 16 Sept.
Vol spanning begon de 20
man sterke ploeg van de Ne
derlandse Televisie Stichting
vanmiddag om vijf voor half
een aan de eerste uitzending
van de plechtigheid op het
Binnenhof om een beetje „in
te schieten" en tevens om het
publiek een indruk te geven
van de Verenigde Vergade
ring werd een schets hiervan
van uit de Ridderzaal gege
ven.
Zo werden ministers en kamer
leden. de keuze van een voorzit
ter, de benoeming der commissies
en de ontvangst der diplomaten
achtereenvolgens voor de lenzen
gehaald.
De verlichting in de Ridderzaal
die voor het opnemen van films
bedoeld was. bleek een handicap
omdat dit licht eigenlijk te kort
schoot voor televisie. Maar na 24
uur van voorbereiding slaagde
men er toch in. een in elk geval
duidelijk beeld naar de huiska
mers te krijgen. In de Ridderzaal
stonden twee camera's opgesteld,
een op het balcon en een recht
tegenover de troon. In twee
radiocellen zaten twee commen
tators. die via ontvangers de
plechtigheid konden volgen. De
Televisie-stichting had technisch
zo weinig mogelijk risico geno
men. Zo waren alle kabels dub
bel genomen.
Op een der Ministeries op het
Binnenhof stond een straalzender
op de drie cm golf rechtstreeks
op Lopik gericht. Een tweede,
tachig cm. zender, gaf het beeld
door naar 't hoofd-administratie-
gebouw van P.T.T. aan de Kor-
tenaerkade te Den Haag. waar
een drie cm. straalzender even
eens op Lopik gericht, eventueel
direct zou kunnen inspringen,
als de eerste straalzender zou
uitvallen. Alleen voor de tele
visiecamera in de openlucht vóór
de Ridderzaal had men geen
tweede apparaat. Iedere camera
man had voor alle zekerheid een
technische assistent bij de hand.
En zo heeft men dan met man
en macht gewerkt aan een uit
zending „In het hart van Prins
jesdag". een groot experiment
voor de televisietechnici, die er
lang aan zullen terugdenken, hoe
zij. tezamen en in vereniging,
alle worstelingen met camera's
lampen, microfoons, gladde da
ken en wat dies meer zij konden
overwinnen.
Dubbel jammer was het-daar
om dat de uitzending ernstig
werd gestoord door de draagbare
politiezenderties, waarmee de
Haagse politie vandaag het zo
drukke verkeer in de binnenstad
regelde.
Tot ver in de omtrek kwamen
stukken van de verongelukte
vliegtuigen neer. Hoewel de ramp
vlak ten Oosten van het dorpje
Britsum geschiedde, en er daar
vrij veel boerderijen in de om
geving staan, veroorzaakten de
neerstortende brokstukken geluk
kig geen verder onheil. Een land
bouwer kon, door over een sloot
te springen, een vallend stuk op
het nippertje ontwijken.
Helaas hebben de piloten zich
niet meer het leven kunnen red
den. Een van hen heeft zich waar
schijnlijk nog met de schietstoel
in veiligheid trachten te brengen.
Zijn lichaam werd op enige af
stand van 'zijn verongelukte toe
stel teruggevonden. De andere
piloot is blijkbaar bij het neer
komen uit het vliegtuig geslin
gerd.
De beide stoffelijke overschot
ten werden met een ambulance
van de L.S.K. naar de vliegbasis
overgebracht. Behalve de eigen
brandweer ep reddingsploegen
van de basis was ook de brand
weer van de gemeente Leeuwar
den gealarmeerd.
De blussingswerkzaamheden wer
den bemoeilijkt doordat in een van
de neergestorte straaljagers nog
munitie tot ontploffing kwam.
De Officier van Justitie, de sub
stituut-officier, burgemeester v. d.
Meulen van Leeuwarden, de com
missaris van politie Houwing, en
majoor Fogteloo van de rijkspoli
tie waren op het terrein van de
ramp aanwezig.
Beide piloten waren afkomstig
van Amsterdam en woonden in
dezelfde straat. De een was op
gekomen voor herhalingsoefenin
gen; hij zou de volgende week in
het huwelijk zijn getreden. De an
der was ongeveer een half jaar
op de basis Leeuwarden. Hij was
gehuwd en had juist zijn gezin
zien uitgebreid met een baby.
(Reeds geplaatst in een deel
van onze vorige oplage).
Twe Gloster-Meteors van de vliegbasis Leeuwarden, welke deelnamen aan de luchtmacht-
oefeing „Blue Alliance" kwamen gister morgen boven het dorpje Britsum met elkaar in botsing
en ortten naar beneden. Beide pücten kwamen om het leven. Op de foto ziei men de met
bluschuim bedekte en nog rokende verwrongen resten van een der beide vliegtuigen. De
and-e straaljager kwam een eindje verderop, achter de watermolen terecht
Telefoto „Noorderpers"
LEEUWARDEN, 16 Sept.
Op de vliegbasis Leeuwarden rc
gisteren een ernstig ongeluk
gebeurd, dat aan twee dienst
plichtigen het leven heeft ge
kost.
Toen men bezig was met
het laden van de kanonnen van
een Gloster Meteor is door
tot nu toe onbekende oorzaak
een schot afgegaan. De 26-
jarige sergeant D. Pekel uit
jelsum en de 22-jarige soldaat
A. Polman uit Ees (gemeente
Borger) werden dodelijk ge
troffen.
Er is een commissie van onder
zoek ingesteld. Vast staat dat niet
de nodige veiligheidsmaatregelen
waren getroffen.
De losse patroon welke uit lood
en wat kruit bestond werd als
controle door de piloot afgevuurd
op een moment dat er verschei
dene soldaten voor het vliegtuig
stonden. De piloot die het onge
lukkige schot afvuurde, is met
een shock naar het St. Bonifatius-
hospitaal vervoerd.
WINSCHOTEN. Door de re
cherche van de gemeentepolitie te
Winschoten is gearresteerd de
boekhouder J. D., werkzaam bij
de groothandel in schoenen en
klompen, v. h. firma Salomons,
in eigendom toebehorend aan de
heer J. J. Borgman. Hij werd er
van verdacht ten nadele van de
firma gelden te hebben verduis
terd en heeft een bekentenis afge
legd. Omtrent de grootte van het
verduisterde bedrag zijn nog geen
nadere gegevens bekend.
Mijnwerker verongelukt
HEERLEN, 16 Sept. In het
ondergrondse bedrijf van de mijn
Oranje-Nassau IV te Heerlen is
Maandagavond tengevolge van
en instorting de 29-jarige ge
huwde mijnwerker H. de Vos uit
Heerlen om het leven gekomen.
ZES STRAALJAGERS
IN KOREA VERONGELUKT
WASHINGTON, 16 Sept. Zes
gevechtsvliegers zijn in Korea te
gen een heuvel gevlogen en om
het leven gekomen, aldus deelt
vandaag de Amerikaanse Marine-
vliegdienst mede. In de bekend
making wordt gezegd dat de pilo
ten in Panther straaljagers terug
keerden van een missie. De
weersomstandigheden waren zo
slecht dat de vliegers besloten op
een hen onbekend vliegveld te
dalen. Vermoedelijk waren zij
niet op de hoogte met de heuvel
ring die het vliegveld omsloot zo
dat ze tegen de hellingen te'plet
ter vlogen.
4
3
