Nieuw
EEN NIEUW VOORSTEL?
Poolsch moordcomplot?
NEDERLAND
in den veiligheidsraad gekozen
Voor Den HelderSchagen en omgeving
Bureaux
WEER SPANNING
TE WACHTEN?
Zou morgen door van Mook
met Sjahrir besproken worden
CHRISTIANSEN
De misdadiger van Putten
De Oosfenrijksche
kroonjuweelen
DON JUAN EN FRANCO
C2acilsle
nteuws
Tegen Noorwegen, dat door Ruskind
gesteund werd
Hoofdredacteur: H. N.
Smits: rayon-redacteur
p Sigon.
Abonnementsprijs t 3.40
per kwartaal; 1.20 per
maand. Inclusief incasso
kosten.
Prijs der advertenties
11 ct. per m.m. regel,
40 m.m. breed; in tekst
22 ct. per m.m. regel, 50
m.m. breed. Contract op
aanvraag.
Buiten God 't
nergens veilig
fVondel)
MAANDAG 14 JANUARI 1946
41e JAARGANG - NUMMER 10830
ALKMAARLang'estraat
42A tel. 4330 (K 2200)
HOORN: Draafsingel 39.
tel. 4712 (K 2290)
DEN HELDER: Loods,
gracht 69. tel. 2383 K2230
SCHAGEN: Molenstraat
52. tel. 459 (K 2240).
Bankrelatie:
Noorderbank
HET PARLEMENT gaat mor
gen beginnen met de behan
deling van de moeilijke Indische
kwestie aan de hand van het des
betreffende hoofdstuk in de Re-
geeringsnota.
Er is al heel over Indië te doen
geweest, in en buiten de Kamer,
in woord en geschrfit. Er heerscht
meeningsverschil, onrust, ver
bittering, ontevredenheid, en on
danks alle redevoeringen van lt.
gouverne.ur-generaal van Mook,
schijnt in heel het land den in
druk sterker te worden, dat wij
niet op den goeden weg zijn.
Is, was, dat onvermijdelijk?
Het wordt niet gemakkelijker, de
zaak te bespreken. Dr, van Mook
heeft, toen hij pas in Nederland
was. betoogd dat zelfs menschen,
die jarenlang in Indië waren, de
situatie moeilijk kunnen beoor-
deelen. Toen hij veertien dagen
later op het punt stond, weer af
te reizen, via een oponthoud te
Cairo, verklaarde hij in een pers
conferentie, „dat bepaalde ele
menten der situatie zich niet lee-
nen voor discussie"
Men zou gemakkelijk kunnen
concludeeren dat de zaaik der
halve op het doode punt staat en
dat we „Gods water maar over
Gods akker moeten laten loopen",
Indië overlatend aan avontuur en
internationale aasgieren. Maar
aangezien een dergelijke houding
natuurlijk niet past voor een
land. dat Je Maintiendrai niet als
leuze, maar als wapenspreuk
voert, moet de zaak ook verder
met verstandige kracht, politiek
inzicht, tact en beleid verder
worden behandeld.
De laatste maal. dat wij er over
schreven, wezen wij er op, hoe
typeerend het is. dat men van
progressieve en radicale, dat is
deels ook van ex-illegale zijde,
zoo weinig aandacht heeft voor
het feit, dat er in Indië voor een
belangrijk deel in wezen sprake
is van 'n voortgezetten (geeste
lijken strijd van de Jappen.
Weliswaar lazen wij den volgen
den dag een verslag van een re
de van prof. Kramer, die o.a be
toogde, dat men de zaak op dti
spoor niet moet zetten, maar in
zijn persconferentie herhaalde
dr. van Mook Vrijdag j.l. zijn
vroegere verklaringen op dit punt
als volgt: „De Japansche bezet
ting was wreed en moorddadig.
De Jappen kwamen met leuzen
tegen het Westersch imperialis
me, tegen de koloniale structuur
en voor onafhankelijkheid en toen
Japan besefte dat het den oorlog
niet winnen kon. is het overge
gaan tot een tactiek van werke
lijke bevordering van het natio
nalisme om uit den oorlog na te
latep de kiemen tot eep mogelijk
herstel van ziin macht"
Dit is, zacht gezegd, toch wel
een duidelijke aanwijzing. En nu
is het eigenaardig, dat van Mook,
die zoo betrekkelijk voortvarend
gesprekken ambieert met natio-
nnalistische leiders als Sjahrir. ter
persconferentie op een vraag of
er geweld zal worden gebruikt,
als het overleg met Sjahrir mis
lukte, zeide, dat geweld, dan
nog niet de eenige oplossing zou
ziin, want, zeide hij: „achter en
naast de groep Siahrir staan ve
lerlei andere constructieve ele
menten" Men is geneigd te
vragen waarom het „gesprek"
zich niet aanstonds in de richting
van deze talrijke constructieve
elementen heeft ontwikkeld, die
allicht minder vatbaar zijn voor
de invloeden van mannen op deri
achtergrond als Soekarno en
Hatta
Er is intusschen de laatste twee
dagen nogal een en ander in het
midden gebracht over de Indi
sche problemen wier moeilijkheid
en ingewikkeldheid wli niet gaar
ne zouden onderschatten. Het is
betreurenswaardig, dat ook in
tijden dat ons.volk zoo dringend
breede voorlichting over proble
men als deze behoeft, de dagbla
den, die tot die taak geroepen
zijn. het nog niet verder kunnen
brengen dan het formaat van een
strooibiljet. (Persvrijheid Is een
mooi ding maar heel wat minder
waard als ze zich niet kan ont
plooien door een gebrek aan de
elementaire stoffelijke voorwaar
den!). (Vervolg pag. 2. 5e kolom)
QE AMERIKAANSCHE CORRESPONDENT Frederick Kuh
heeft een bericht geseind uit Londen, volgens hetwelk van
Mook een nieuw aanbod bij zich heeft, dat hij morgen met
Sjahrir zal bespreken. Nu nemen wij aan, dat van Mook niet
heelemaal met een mond vol tanden zal terugkeeren, maar
als deze Amerikaan vertelt, dat hij een voorstel bij zich heeft,
dat door de Engelsche regeering is „goedgekeurd", dan is
dat zeker niet juist, aangezien Nederland voor zijn Indische re"ge"' ,1J ,w?r ?r 'v n
politiek, of voor welke politiek ook, gelukkig nog geen „goed- vera?e. ^e. 9e<3®ven
f ,i j v ji. j i j- te hebben m October 1944
keuring van welke buitenlandsche mogendheid ook, noodig put*en piat te bran-
k00*'" den en de mannelijke bevol-
pE NEDERLANDSCHE com
missie tot het opsporen van
oorlogsmisdadigers en van
oorlogsmisdaden in Duitsch-
land zal heden den voormali-
gen „Wehrmachtsbefehlshaber
in den Niederlanden", Frïed-
rich Christiansen als oorlogs
misdadiger van Bad Oenlhau-
sen naar 's-Gravenhage over-
Het voorstel zou inhouden, dat
algemeene verkiezingen moeten
worden gehouden, misschien al
binnen twee maandenDat
klinkt al heel onwaarschijnlijk Te
voren komt er een „algemeene
uitvoerende raad", een soort kabi
net, van Indonesiërs, die door Ne
derland gewild zijn. Dit zou kun
nen, en daar van Mook verklaard
heeft, dat Sjahrir geen vijand van
Nederland is, zou de volgende stap
kunnen zijn dat dit de erkenning
van het kabinet Sjahrir beee-
kendeDe Indonesiërs zuilen
„hun eigen parlement" kiezen, wat
niet hetzelfde is als wat Minister
Logemann gezegd heeft, nl. dat er
een Volksraad zal komen met In
donesische meerderheid. De bedoel
de uitvoerende raad, het.zg. Minis
terie dus, zal verantwoording
schuldig zijn aan het parlement,
en het opperste binnenlandsche
gezag vertegenwoordigen. Een
paar vraagteekens zijn hier wei op
hun plaats! De internationale
economische betrekkingen en de
defensie zullen berusten in han
den van de Regeering van het Ne-
derlandsche Gemeenebest. Binnen
een nader te bepalen aantal jaren
zal Indonesië onafhankelijk wor
den. Van Mook heeft echter Vrij
dag nog verklaard, dat er nog wel
een generatie over heen zal gaan,
voor het zoover isEn volgens
den Amerikaan Kuh zou de Ne_
derlandsche Regeering voor dit
laatste ongeveer 25 jaar in ge-
De kroonjuweelen en de
eereteebenen van het Heilige
Roomsche keizerrijk zijp door
generaal Mark Ciark, bevel
hebber van de Amerikaansche
troepen in Oostenrijk, aan
Leopold Figl, den Oostenrjjk-
schen kanselier, in tegenwoor
digheid van de Oostenrijksche
regeering, overhandigd. Deze
juweelen werden in een kel
der onder het oude kasteel
van Neurenberg door Ameri
kaansche officieren ontdekt.
dachten hebben. Dit bericht is, een
vreemde mengelmoes van (beken
de) waarheid, fantasie en wensch-
droomen. Wij zullen maar afwach
ten, wat er van waar is, de ko
mende dagen zullen ons daarover
aan de hand van het Kamerdebat
wel inlichten.
Officieel is medegedeeld, dat j
tusschen Franco en Don Juan
geen overeenkomst tot stand is
gekomen. Wel heeft Don Juan
zich naar Portugal begeven. De
perscensuur in Spanie wordt ver
zacht. Spanje sluit intusschen
met verschillende landen han
delsovereenkomsten.
king te fusilleeren als repres-
saille-maairegel in verband
met het doodschieten
twee Duïtsche officieren.
Ook oberst Fritz Fullriese,
die in naam van Christiansen
het bevel gaf om in Putten
huizen in brand te steken en
de mannen naar Duitschland
te transporteeren, is door ge
noemde commissie gearres
teerd. Zijn uitlevering aan de
Nederlandsche autoriteiten is
binnenkort te verwachten.
van Z.H. Exc. Mgr. Francis J. Spell-
man, Aartsbisschop van New
York, die door Z.H. den Paus
tot Kardinaal werd benoemd.
Anefo P.
QE LONDENSCHE „OBSERVER" geeft sensationeele berich
ten over een complot van officieren tegen de Poolsche
Regeerïng, dat ontdekt zou zijn. De samenzwering zou ten
doel hebben gehad, leden van de Poolsche regeering te ver
moorden. Er zouden binnenkort zestien Poolsche officieren ter
zake in Polen terecht staan. Zij zouden gehandeld hebben
op bevel van onverzoenlijke Poolsche elementen in het bui
tenland, met wie de naam is verbonden van den Poolschen
generaal Anders, commandant van de Poolsche strijdkrach
ten in Italië. Een hooggeplaatst officier van het leger van
Anders, die met een geheime opdracht naar Warschau kwam,
wist te ontkomen.
De officieren, zoo zegt het be
richt verder, „behooren tot een
bende, die al sinds eenigen tijd
sabotage en moord in Polen heeft
georganiseerd." Er wordt nog
meer fraais gemeld, dat we nog
maar in petto houden tot nadere
betrouwbare bijzonderheden be
kend zijn Merkwaardig is wel,
dat ook wordt medegedeeld, dat
generaal Anders c.s. „hun acti
viteit in Polen financieren uit
middelen, welke verstrekt wor
den.... door de Britsche schat
kist! Dit staat zonder blikken of
blozen afgedrukt in een Engelsch
blad! Als dit bij het komende
proces voor den Poolschen krijgs
raad aan de orde komt. zou dit
„de anti-Britsche gevoelens in
Polen tot kookhitte brengen". En
dit jjyordt dan in verband ge
bracht met het feit. dat Engeland
er niet in geslaagd is, tot een
minnelijke schikking te komen
over de gelden, die Polen nog aan
Engeland schuldig is!
Generaal Douglas MacAr-
ihur, geallieerd opperbevel
hebber in Japan, heeft de Ja
pansche regeering gemach
tigd algemeene verkiezingen
te houden na 15 Maart a.s.
Voor Atilee zou een geheim
rapport over Java worden op
gesteld door het Labour-lager-
huislid Arnold Davies. - De
nieuwsvoorziening in de ge-
heele V.S. dreigt te worden
stilgelegd als gevolg van een
algemeene staking bij tele
foon, telegraaf en radio. - De
pogingen, om de Bulgaarsche
regeering uit te breiden met
twee leden van de oppositie,
zijn mislukt. - Minister Scher-
merhorn verblijft eenige da
gen op de Uno-vergadering te
Londen.
DE VEILIGHEIDSRAAD van de Vereenigde Volkerenorganisatie
is een belangrijk instituut voor den vereldvrede. Hij bestaat uit
vijf permanente leden, de Big Five: Amerika, Rusland, Engeland,
Frankrijk en China, en uit zes niet-permanente leden, die door de
Algemeene Vergadering van de U.N.O. gekozen worden, Die ver
kiezing heeft Zaterdag plaats gebad, nadat een voorstel van Rusland,
om haar uit te stellen, verworpen was. Over de „dessous" van deze
aangelegenheid leest men nadere gegevens in de „Kroniek" elders in
dit nummer. Volgens de richtlijnen van het Handvest stond de ver
gadering voor de taak, de zes tijdelijke leden te kiezen als volgt: 1 uit
de Britsche Dominions, 1 een voor West-Europa, 1 voor Oost-
Europa, 1 voor het Midden-Oosten en 2 voor latijnsch Amerika, Ge
kozen werden in de genoemde volgorde: Australië (nadat Canada zich
bp herstemming teruggetrokken had), Nederland, met 27 stemmen,
tegen 23 op Noorwegen, dat slechts van één groote mogendheid, Rus
land, steun ontving; Egypte, Polen, Brazilië en Mexico.
\JU IS BEPAALD, dat drie van
deze niet-permanente leder.
Nederland bouwt weer schepen. Te Groningen zal het eerste
schip, dat na de bevrijding in Nederland werd gebouwd, van
stapel loopen. Het is een motorkustvaartulg met een laad
vermogen van 340 ton, dat gebouwd werd voor de- Zeevaart
Mij. „Hoornsche Diep". Anefo/Breyer P.
wee jaar zitten en drie een jaar.
Voor twee jaar worden gekozen
Australië, Brazilië en Polen, voor
een jaar Nederland, Egypte en
Mexico. Het ging tusschen Polen
en Nederland; na herstemming
hadden beide 25 stemmen, het lot
besliste toen ten gunste van Po
len. Minister van Kleffens was de
eerste, die Polen gelukwenschte.
De Poolsche delegatieleider Rzy-
mowsky verklaarde, dat Polen ge
lukkig zou geweest zijn, als Ne
derland gewonnen had. Wanneer
de wereldvrede met hoffelijkheid
gewonnen kon worden, dan zou hij
er al geweest zijn!
De Nederlandsche delegatie ver
klaarde na de bekendmaking van
den uitslag, de wereldorganisatie
zoo goed mogelijk van dienst te
willen zijn in de functie van tijde
lijk lid van den Veiligheidsraad,
welke functie als regel door mid
del van van Kleffens zal worden
waargenomen.