H. M. DE KONINGIN EERT DE GEVALLENEN Nieuw Noordhollandsch Dagblad BIJ DE HERDENKING VAN DEN SLAG IN DE JAVAZEE Een WOLKENLUCHT met groote stukken blauw overal spande zich over den Helder, de zee lag rustig en kalm en aan den einder kringelde hier en daar een rookpluim van een voorbij varend schip. Admiraal Stoeve: Wij leggen hier de belofte af, dat wij hen zullen navolgen WEERBERICHT DE VERKIEZINGS DATUM (2aatste ttteuws SIR ARCHIBALD Ziek aan boord van een kruiser HET FRANCO-REGIEM Een verklaring van de drie mogendheden QjiMrUfoiüentiuujLi Bon 06 voor schoen- reparaties Kunstterpentijn ERKENTELIJKHEIDS- MEDAILLE PROF. DR. SASSEN DONDERDAG 28 FEBRUARI 1946 Stilte in de wijde omtrek van de stad. Het was 27 Februari, een dag, diep gegrift in de harten van talloos-velen in het land, van alle burgers in deze marinestad bij uitstek. Vlaggen hingen half stok van de openbare gebouwen, van de huizen en aan de masten van de gemeerde schepen. Halfstok tot eer en gedachte nis van allen, die vielen op dien droeven dag, nu vier jaar geleden ergens ver in de Java- zee. Tot eer en gedachtenis ook van allen, die zijn gevallen voor het land, dat hen allen dierbaarder was dan eigen leven. Den Helder, dat de grootste offers bracht aan de beste man nen, die er bij de marine waren, maakte zich gereed, om in stille plechtigheid nen allen een mo ment' van aandacht te schenken. En des te dieper werd dit alles aangevoeld, omdat H.M. de Koningin zelf tegenwoordig zou zijn bij deze plechtigheid, omdat Zij als onze Landsvrouwe beseft, dat hier in deze stad van de zee, waar alom de marine haar groote naam draagt, het meest is ge streden en werd geleden omwille van de vrijheid. Op het havenplein waar het door den oorlog ge. teekende monument voor hen die vielen staat, was in de na middag een groote menigte sa mengestroomd, want hier zou het middelpunt zijn van de herden king, We lazen de namen van hen,'die reeds lang geleden om kwamen bij verschillende ram pen. Er waren er velen, maar als zij allen, die nu het leven lieten erbij moesten worden gegrift, zou er een onafzienbare, droeve rij van namen worden neerge schreven. Droevig en toch met een achtergrond van heldendom. In de onmiddellijke omgeving van het monument staan de deerlijk gehavende huizen, ver nielingen van een voorbijen oor log. Even verder de eindeloos- vele afgebroken huizen, waarvan het puin als een triest overblijf sel eenigszins is opgeruimd. Omstreeks drie uur kwam de eerewacht van de marine in hun oude uniformen, herinnering aan een grooten tijd stram aangemarcheerd onder comman do van den Luitenant ter zee 2e klasse K.M.R. H-. J. Haakman, die de mannen opzij van het monument opstelde. Even later volgde de marinierskapel, spe ciaal voor deze gelegenheid uit den Haag overgekomen. Inmid dels waren reeds vele autoritei ten van marine, leger en burgerij gearriveerd, o.w. de commandant van de stelling den Helder overste J. C. d'Engelbronner, Overste Claassen, bevelhebber NoordhollandNoord, vice.admi. raal G. W. Stoeve, burgemeester G. Ritmeester en vele anderen. Verder stroomde het Haven plein vol met deputaties uit ma rinekringen, vereenigingsleven, jeudgbewegingen. buurtcommis- sies en zeeridders. Vlak bij het monument hadden de nabestaan den van omgekomenen een eere plaats gekregen, waarbij ook eenige overlevenden uit den zee slag. H.M. de Koningin arriveert Om ongeveer drie uur arriveer de H.M. de Koningin, eenvoudig gekleed in bruine bontmantel m gezelschap van haar Dame du Pa lais, haar secretaresse en haar adjudant. Mede waren in haar ge volg de Minister van Marine Z. Exc. de Booij en de Minister van Landbouw Z. Exc. Mansholt De Marinierskapel zette het Wilhelmus in, vaandels bogen zich en langzaam schreed Hare Majes teit, ontvangen door burgemeester G. Ritmeester langs de opgestelde eerewacht. die het geweer presen teerde en langs de deputaties uit alle kringen. De Minister van Marine schetste in eenige sobere woorden de strek king van dezen dag, vooral voor Den Helder omdat de meeste ge sneuvelden uit deze marinestand plaats kwamen en hier woonach tig waren. Ook sprak Z. Exc. woorden van troost tot de vele aanwezige en afwezige nabestaan den. Vervolgens nam vice-admnaal G. W. Stoeve het woord, die me moreerde dat deze slag als het ware door de marine was voor zien. maar dat ondanks de weten schap tegen een overmachtigen vijand te staan, al de mannen in navolging van den held schout bij-nacht K. Doorman, strijdend ten onder gingen, liever dan zich over te geven. Hier op deze plaats leggen wij de belofte af. dat wij hen zullen navolgen in hun plicht, maar ook dat wij zullen bouwen aan een nieuwe krachtige vloot en aan een moreel en materieel sterk vaderland. Vice-admiraal G. W. Stoeve verzocht eenige oogenblikken stil te tot nagedachtenis van deze hel den. Tot slot nam ds. Schendeiaar, voorzitter van de Heldersche Jeugdraad het woord, om namens de Heldersche jeugd en namens de jongeren van het geheele land, de gevallenen de hun toekomende eer te betuigen Wij danken God, aldus spreker, dat wij in vrijheid de gelegenheid hebben hier onze hulde en dank te brengen en wij weten, dat in navolging van deze helden een Weersverwachting medegedeeld door het K.N.M.I. te De Bilt, geldig van Donderdagavond tot Vrijdagavond. RUSTIG WINTERWEER! Hedennacht matige vorst; in 't bijzonder daar waar sneeuw ligt, aan de kust temperatuur om het vriespunt, morgenoch tend plaatselijk mist of nevel. Overdag temperatuur als van daag. Plaatselijk nog eenige zonneschijn, doch later toene mende bewolking. Vrij zwakke veranderlijke wind; geen neer slag van beteekenis. H.M. de Koningin verwijlt eenige oogenblikken in stilte bij 't monument voor de gevallenen, waar zij 'n krans neerlegde groote taak voor ons is wegge legd. Wij jongeren zullen niet ver_ sagen. Plechtige kranslegging. Dan volgde het diep-ontroerend moment van de kranslegging. On_ der doodsche stilte schreed H.M. de Koningin naar voren en aan den voet van het beeld, legde Zij een krans neer, getooid met Haar standaardkleuren. Eenige oogen blikken stond Zij in stille aan dacht. aan het hoofd van de velen toeschouwers, herinnerend de ian- ge dagen van spanning en strijd, de lange dagen van onzekerheid en droefheid. Vaandels bogen en militairen stonden in stramme houding. Ministejr De Booij legde namens de Nederlandsche Regeering een krans, getooid met linten in de va- derlandsche kleuren. Namens de Marine kwam Vice- Admiraal G. W. Stoeve en namens het Koninklijke Nederlandsche leger en de Gezagstroepen Overste Claas sen een krans leggen. Vervolgens uit naam van de Hel dersche burgerij bracht burgemeester G. Ritmeester zijn hulde en eerbie dige herdenking in den vorm van een krans en tot slot ds. Schendeiaar namens de Heldersche jeugd. Het was stil op het plein en ver daarbuiten op dit plechtig oogenblik Voelden allen zich niet sterk ver- eenigd met hen, die verweg vielen en met Haar, Die in groote zorg om alle achtergeblevenen, door Haar persoonlijke tegenwoordigheid een teeken van diep medeleven gaf? Onderwijl zette de Marinierskapel het Wilhelmus in, daarna het Engel, sche en ook het Amenkaansche volkslied, als teeken van vriendschap en ook als teeken van medeleven met allen in de landen, die op hetzelfde oogenblik en in groote eensgezindheid mede ten onder gingen. Want bij het monument hingen schildjes, waarop niet alleen de na men van de "Java", de "De Ruy- ter", de "Witte de With", de "Kortenaer" waren geschreven, maar ook de "Houston", de Edwards", de Exeter", de "Juppiter" en andere Geallieerde schepen. En daarover heen de vlaggen van drie landen: Nederland, Amerika en Engeland. Na deze plechtige kranslegging liet H.M. de Koningin Zich voorstellen aan eenige overlevenden uit den slag op de Javazee en eenigen tijd onder hield Zij zich met de mannen die het groote geluk hadden levend thuis te zijn gekomen. Dan onder het spelen van het Wil. helmus schreed Zij opnieuw langs de eerewachten, de nabestaanden en de vele burgers, uitgeleide gedaan door Burgemeester Ritmeester en andere autoriteiten. En onder eerbiedige stilte reed Hare Majesteit door de geteisterde stad langs de onafzienbare rijen men. schen. Eenzaam, als een groet van de vrienden uit de lucht, vloog op dit moment een vliegtuig over de stad, langzaam verdwijnend in de wolken lucht. Een herinnering blijft achter, ver sterkt door het gevoel van eerbied en eensgezindheid. De gevallenen wilden het zoo! Indertijd is bericht, door eenige bladen, dat de verkiezingen voor de Tweede Kamer gehouden zou den worden op Vrijdag 17 Mei, die voor de Provinciale Staten op 24 Mei. Officieel is dat bericht bij ons weten nooit geweest. In de Eerste Kamer, die de Kieswet wijziging behandelde, is nu uit een mededee/ing van Minister Beel gebleken, dat er toch blijkbaar inderdaad wel van 17 en 24 Mei sprake was. doch dat de mogelijk heid bestaat, dat het nog iets tater zal worden. Dit in verband met het voornemen van de Regeering, om een wijziging van de proce dure der Grondwetsherziening voor te bereiden, waarover wij reeds eerder hebben bericht. Die wijziging brengt op zichzelf al Grondwetsherziening mede, welke met spoed haar beslag zou moeten krijgen en als gevolg van de be staande procedure vertraging in den verkiezingsdatum mee zou kunnen brengen. De Eerste Ka mer heeft overigens de voorge stelde en door de Tweede Kamer nogal veranderde Kieswetvoor- stellen, aangenomen. De „Maas bode" waarschuwt in een artikel tegen een overhaaste wijziging van de Grondwetsprocedure, -welke onberekenbare gevolgen zou kun nen hebben. De Tweede Kamer is bijeen ge weest. om eenige formeele wets ontwerpen goed te keuren. Maarschalk Timosjenko is be noemd tot Russisch gezant in Abessinië! Aan de Fransche grens zijn 4000 man Spaansche troepen geconcentreerd. Frank rijk is bereid, zoo verklaarde Mi nister Bidault gisteren, de Spaan sche kwestie voor den Veilig heidsraad te brengen. De moei lijkheden over prof. Wibaut, aan de Amsterdamsche Universiteit, duren voort. Sir Archibald Clark Kerr is, vergezeld van enkele raadgevers, met onbekende bestemming uit Batavia vertrokken. Men bericht thans, dat hij lijdende is aan een plotselingen aanval van buik griep. Hij moest in zijn auto wor den geholpen. Ofschoon geen bij. zonderheden met betrekking tot zijn reis zijn bekend gemaakt, zijn welingelichte kringen van meening, dat deze reis in verband staat met belangrijke beraadsla gingen, waarvan Sir Archibald Clark Kerr een uitstel niet raad. zaam achtte. Het is echter moge. lijk, dat hij van deze gelegenheid gebruik zal maken om tegelijker tijd eenige dagen volslagen rust te houden in afzondering. Sir Archibald Clark Kerr heeft heeft zich aan boord van den Britschen kruiser „Norfolk" be geven. met geen ander doel, dan te herstellen van de ziekte, waaraan hij sinds kort lijdende is, meldt ANP.Aneta uit Batavia. De „Daily Mail'' schrijft, dat zich met betrekking tot het doel van zijn vertrek twee mogelijk, heden voordoen, nl, dat hij zich aan boord van een' Britsch oor logsschip, dat op een afstand van de kust ligt wilde laten behan delen, of dat hij persoonlijk een laatste poging ging onder nemen om de Indonesiërs van de ernstige consequen ties te overtuigen, indien zij de Nederlandsche voorstellen als basis voor onderhande lingen niet aanvaarden. Dit laatste wordt in bepaalde kringen te Batavia eveneens verondersteld. Daar is men namelijk van meening, dat Sir Archibald met het oog op zijn ziekte zijn woning niet zou hebben verlaten, indien hij niet een dringen de zending had moeten ver. vullen Donderdag zullen de Indone siërs in een conferentie te Djok jakarta de vraag, of men het Nederlandsche voorstel zal aan vaarden, bespreken. Officieele Nederlandsche kringen in Bata via verklaren met nadruk, dat het vertrek van de Britsche troe pen van Java in belangrijke mate zal afhangen van het re sultaat der besprekingen te Djokjakarta. Naar Reuters correspondent te Washington verneemt, voorspel, len gezaghebbende kringen te Washington, dat de drie groote mogendheden een verklaring zul len publiceeren over Spanje, ver vat in termen, die aanzienlijk sterker zullen zijn dan die van Potsdam. De verklaring zal ech ter uitdrukkelijk vermelden, dat men niet de bedoeling heeft zich te mengen in de binnenlandsche aangelegenheden van Spanje. Zij zal ten eerste de afkeuring der mogendheden te kennen ge ven over het regiem van Franco, vervolgens uitdrukking geven aan de bereidheid een soort in terim regeering op breeds basis te erkennen, en tenslotte het Spaansche volk mededeelen, dat het zijn taak is zich te ontdoen van Franco, en dat het niet moet rekenen op materieele hulp van het buitenland. Naar men aan neemt, zijn dit tevens de termen van de voorstellen, vervat in de Amerikaansche nota, die naar Londen en Parijs is gezonden OFFICIEELE BONNENLIJST Officieele bonnenlijst voor de tweede helft van de 3de periode 1946 (3 t.m. 16 Maart 1946). Elk der volgende Geeft recht op bonnen het koopen van Bonkaarten KA, KB, KC 603 Algemeen: 060 tm 066 067 068 069 070 071 072 Reserve: B 16 B 17 800 gram 200 gram 400 gram 125 gram 250 gram 100 gram 100 gram brood bloem suiker boter marg. vet kaas 800 gram brood 1 kg. aardap. Bonkaarten LA, LB, LC 602 029, 030, 031 vleesch 100 gram vleesch 025 aardappelen 2 kg aardappelen A 10 melk 1 liter melk B 10, C 10 melk 3 liter melk Bonkaarten Algemeen: 560, 561 562 563 564 565 566 Reserve: D 16, D 17 e 16 D 18 KD, KE 603 800 gram brood 200 gram bloem 500 gram suiker 250 gram boter 125 gram marg. 100 gram kaas 400 gram brood 500 gram rijst of kindermeel 1 ei Bonkaarten LD, LE 602 529, 530, 531 vleesch 100 gram vleesch 525 aardappelen 1' kg aardappelen D 10, E 10 melk 5 liter melk Tabakskaarten enz T 15 2 rants, tabaksartikelen (geen iriiport.cigaretten) V 15 100 gram chocolade of suikerwerken X 15 2 rants, tabaksartikelen (geen import.cigaretten) De bonnen voor melk en aard appelen zijn geldig tot en met Zaterdag 9 Maart a.s. Voor de week van 10 t.m. 16 Maart a.s. zullen nog bonnen worden aangewezen voor melk, aardappelen, jam, thee, tabak en versnaperingen, huishoudzeep en zachte zeep. Op de bonnen voor kaas zal uitsluitend buitenlandsche kaas worden geleverd. EEN EI VOOR KINDEREN VAN 1—4 JAAR Voor de kinderen van 14 jaar zal deze week wederom een bon voor een ei worden aangewezen. DE EGYPTISCHE REGEE RING heeft bij het Engelsche Ministerie van Buitenlandsche Zaken een nota ingediend, waarin onmiddellijk ontruiming van Cairo en Alexandrië door de Engelsche troepen wordt verzocht. Bon 06 der lederkaart is aan gewezen voor het doen repareeren van schoenen met leder en/of rubber zolenmateriaal. Met ingang van 1 Maart a.s. komen- schildersbedrijven en be drijven met eigen schilders we derom in aanmerking voor kunst- terpentijn. Bonnen voor kunst- terpentijn zullen in den vervolge door de plaatselijke distributie diensten worden uitgereikt. Bij Kon. Besluit van 9 Februari is ingesteld een eereteeken genaamd de Erkentelijkheidsmedaille. Zij kan worden toegekend aan Nederlan der-s, Nederlandsche onderdanen en vreemdelingen, die zich voor de Ne- derlands-ch-e zaak verdienstelijk heb ben gemaakt hetzij door het verlee- nen van hulp in* eenigerlei vorm of wel aan Nederlanders; Nederlandsche onderdanen en Nederlandsche instel lingen; die zich gedurende de jaren 19401945 op het door den vijand be zette grondgebied van het Koninkrijk der Nederlanden bevonden ofwel aan Nederlanders en Nederlandsche on derdanen; die genoemd grondgebied in die jaren hebben verlaten, hetzij door leniging van den nood van evengenoemd e personen na 'de be vrijding van dit grondgebied. De me daille kan in zilver of in brons wor den verleend. Bij K.B. is prof. dr. L. F, R, Sassen, directeur-generaal van het onderwijs, met ingang van 1 Maart benoemd tot hoogleeraar in de faculteit der létteren en wijsbegeerte aan de Rijksuniver siteit te Leiden. In zijn plaats is dr. P. H. J. Idenburg benoemd tot directeur-generaal van het onderwijs.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Nieuw Noordhollandsch Dagblad, editie Schagen | 1946 | | pagina 2