DE MUZIEK DEK CIJFERS 2 2 2 HOEVEEL KIEZERS ZIJN ER? lijst r lijst Hoeveel stemmen worden er uitgebracht? W' Hoe waren de cijfers voorheen? lijst Nieuw Noordhollandsch Dagblad Hoeveel kiezers zijn er? - Hoeveel stemmen wor den er uitgebracht? - Wat hebben de partijen te verwachten? - Hoe waren de cijfers voorheen? J J J Wij hebben vier achttiende millioen stemmen te verdeelen! DINSDAG 14 MEI 1946 |"\E VRAAG, hoe het a.s. Vrijdag met de verkiezingen zal af- loopen, kan uit den aard der zaak moeilijk van te voren beantwoord worden. Altijd, maar nu meer dan ooit. Er zit allerlei muziek in. Of die muziek steeds welluidend is, mag een andere kwestie genoemd worden. Er zit muziek in, niet alleen in de cijfers, maar ook in de nieuwe partijgroepeering. Om echter eenigermate te kunnen nagaan, hoe het zal loopen, moeten we eerst eens weten, hoe het met het aantal kiezers staat. Aan de hand van de cijfers, welke het Centraal Bureau voor de Statistiek daarover publiceerde, kan dit eenigszins worden begroot.Wij hebben voor ons de statistiek der verkie zingen voor de Tweede Kamer d.d. 1937. Daaraan ontleenen wij deze cijfers betreffende het aantal kiezers: 1925 3.543.058 1929 3.821.612 1933 4.126.490 1937 4,462.859 Een gestadige toeneming dus om de vier jaar. Van 1929 tot 1933 bedroeg die toename 7.98 °/o, van 1933 tot 1937 8.15 Er zit dus progressie in de toename. Houden wij daar rekening mee bij de be grooting van de toeneming van 1937 tot 1941 en van 1941 tot 1945, terwijl er dan het jaar 1946 nog bijkomt en ook rekening gehouden moet worden met de „toetreding" tot het kiezerscorps,, van de twee nieuwste lichtingendergenen, die nu voor het eerst als 23- en 24- jarigen meestemmen, dan is de schatting van een aantal kiesge rechtigden, op grond van deze statistische gegevens, van 5.600 000 waarschijnlijk niet ver van de waarheid af. Dit is berekend naar een gemiddelde toeneming van het kiezers aantal over het geheele land van ongeveer 25 °/o. Die toename is echter lang niet over geheel ons land hetzelfde. Aan de zoo juist genoemde statis tiek ontleenen wij bijv. dat de toeneming over het geheele land van 1933 tot 1937 8.15 °/o was, maar in de provincie Utrecht bedroeg ze 11.66 in Friesland slechts 4.81 in Noordholland 7.24 °/o, in de meer katholieke provincies Brabant en Limburg resp 9.02 en 9.74 °/o Er zijn echter eenige andere dan technisch-statistische cijfers, die het cijfer van het aantal kiesge rechtigden beïnvloeden en aan merkelijk zullen verlagen. Daar is ten eerste het bedroevende cijfer van de 200.000 dooden. die boven het normale sterftecijfer in de oorlogsjaren zijn geteld. Dat zijn niet allen personen op den kies gerechtigden leeftijd, maar het is waarschijnlijk niet te boud, om hun aantal te schatten op 150 000. Denk slechts aan de tienduizenden joodsche landgenooten, die geval len zijn! Bovendien zijn er nog 90.000 geïnterneerde politieke ver dachten. Daar zijn er bij beneden den kiesgerechtigden leeftijd, maar het grootste deel, wij ramen dat op 75.000 is naar zijn leeftijd wel kiesbevoegd. Wettelijk zijn ze dat nu echter niet. Hiermede komt het aantal aanvankelijk geschatte kiesgerechtigden van 5.600.000 te STEMT 17 MEI voor gezond fi nancieel herstel en voor herstel en uitbouw van het staatsbestel in het Koninkrijk verminderen met ongeveer 225.000, het wordt dan dus 5.375.000. Maar dit beteekent nog lang niet. dat er 5 millioen 375 duizend stemmen worden uitgebracht. Hoe het daar mee staat, leest men in een nadere schouwing elders op deze blad zijde. STEMT 17 MEI voor de verster king van de gees telijke en zede lijke grondslagen van ons volksle ven. "Gestreefd worde naar de spoedige verwezenlijking van zelfstandige publiekrechtelijke lichamen voor het bedrijfsleven, die geen staatsorga nen zijn, doch bintien het kader van Jiet algemeen regeeringsbeleid, onder toezicht der overheid, het bedrijfbe_ lang behartigen." Uit het program van de KATHOLIEKE VOLKSPARTIJ ANNEER HET ELDERS GENOEMDE CIJFER van 5.375.000 kiezers (en kiezeres sen niet te vergeten), met de werkelijkheid ongeveer zal kloppen, dan is de becijfering van het aantal te verwachten stemmen op dien grondslag met eenige meer statistische houdbaarheid na te rekenen. Er blijft altijd een aantal kie zers thuis, al kan gezegd wor den, dat de statistiek van het C.B. ons ook leert, dat er sinds 1925 (om ons daartoe te bepa len) stijging valt waar te ne men in het aantal kiezers, dat aan de stemming deelneemt. In 1925 bleef 8.65 van de kie zers thuis in 1929 7.32 in 1933 5.50 °/o, in 1937 4.60 °/o. Er moet echter rekening gehou den worden met eenige omstan digheden, die zich nu voordoen en welke er vroeger niet waren. Zoo is er een aantal van eenige dui zenden militairen buitenlands en Serhalve niet in staat, aan de stemming mee te doen, er zullen meer kiezers niet aan den oproep gevolg geven, omdat er in verschil lende groote gemeenten geen per soonlijke. maar slechts één ge meenschappelijke openbare oproep wordt gedaan, de arbeiders, die voor den wederopbouw werken, zullen practisch niet alle in staat zijn. te stemmen, enz. Wij meenen te mogen verwach ten, dat zeker wel 6 van de kie zers om alle genoemde redenen verstek zal laten gaan. Dit ver mindert het aantal te verwachten stemmen met ongeveer 320.000 Op grond van deze becijfering zou dus verwacht kunnen worden, dat 5.055.000 kiezers aan de stemming zullen deelnemen. Maar.... dan hebben we nog niet het aantal geldige stem men! Wan ter zijn altijd nog tien duizenden kiezers, die ongeldig stemmen. Hetzij, dat ze om werke lijke of vermeende principieele re denen een blanco stem uitbrengen, hetzij dat ze per ongeluk of expres verkeerd stemmen. Er zijn nu eenmaal heeie volksstammen die het nooit leeren! In elk geval bedroeg het aantal ongeldige stemmen in 1925 4.66 °/o van het totaal uitgebrachte, in 1929 4.59 °/o, in 1933 4.56 ®/o, in 1937 3.68 °/o. In 1933 waren er 107.804 blanco stemmen (toen was de N.S.B. in opkomst!), in 1937 nog 70.023 In 1933 waren er overi gens nog 70.023 ongeldige stem men, in 1937 77.239. Dat was toen bijna tweemaal de kiesdeeler! Ook hier is de vraag mét ^et groote vraagteeken. wat de nieuwe kiezers zullen doen. Ze zullen in het algemeen wei goed kunnen stemmen, de vraag is of ze het allen zullen willen.... In elk ge val schatten wij het aantal ongel dige stemmen (dus de blanco's en de andere ongeldige) op 4 wan het totaal aantal te verwachten uit te brengen stemmen, in welk geval wij komen tot een totaal aantal te verwachten uit te bren gen stemmen van 5.055 000 min 200 000 ongeldige. maakt uit 4 855 000 geldige stemmen. Zoover zijn we dus Wij bedoelen: waren we maar vast zoo ver, dan wisten we meer.Nu gaan we eens kij ken, wat de verschillende partijen van deze vier achttiende millioen stemmen hebben te verwachten. %/ÏER ACHTTIENDE MILLIOEN stemmen hebben we te ver- V deelenWas het maar waar! «Zouden we ze allen aan de Katholieke Volkspartij geven? Wat dunkt U? Neen, dat zouden we niet, we zouden wél berekenen, op hoeveel de K.V.P. er recht haa en die zou ze krijgen en we gelooven dat het voldoende zou zijn.Andere partijen moeten ook leven, er moet werkelijk democratie zijn, een geval, waarmee ont zettend gesold wordt op het oogenblik! We zullen eens op papier nagaan, wat aan de hand van vroegere cijfers de mo gelijkheden zijn. Het is niet gemakkelijk! Wat zullen de duizenden nieu welingen doen? Wat zullen de dui zenden doen. die voorheen op „an dere" partijen stemden? Volgens de genoemde satistiek waren er in 1937 nog verschillende partijen, die nu niet aan bod zijn en toen gezamenlijk rond 300.000 stemmen uitbrachten! Daar zit van alles in. Bijv. de R.S.A.P met bijna 33 000 stemmen de Kath. Dem. Partij met 27.665 st., de N.S.B. met 171.137 st., (de helft is geïnter neerd, waar blijft de rest?), dan nog een Christelijk Nationale Ac tie met 20.000 st. en de Actie Bouwman, speciaal in Arnhem Nijmegen en Brabant met 21.000 st. en behalve deze nog enkele kleinere belangenpartijen. Dat is dus de eerste muziek Dan is er de groote kwestie van de gecombin. partijen SD.A.P. en V.D. en C.D.U. zijn vereenigd in de Partij van den Arbeid, mei de groep-Schermerhorn en de C.H.- groep van Walsum en een groepje Katholieken, dat natuurlijk na het laatste Bisschoppelijk vermaan heelemaal niet meer van beteeke- nis mag zijn.... Het is uiteraard niet mogelijk, te schatten, wat de C.H.- groep van Walsum uit de C.H. Unie zal meenemen. Mannen als Lieftinck en dr. van Rhijn hebben daar zonder twijfel aanhang. Met de z.g. groep Schermerhorn zijn ze gezamenlijk de z.g. dakloozen. om dat zij na de bevrijding niét het J^OE WAREN de cijfers bij vorige verkiezingen? Wij willen ons bepalen tot de Tweede Kamerverkiezingen van 1933 en 1937. Wij nemen de volgorde van de Partijen, zooals die bij de a.s. verkiezingen is. En combineeren dan voor zooveel mogelijk Men houde bij de beoordeeling van de cijfers van de P. vf d. A. rekening met de algemeene beschouwing in het derde artikel op deze pagina. 1933 in pet. 1937 in pet. 1. S. D. A. P. 798.632 21,5 890,661 21,9 Vrijz. Dem. 188.952 5,1 239.502 5,9 C. D. U. 38.464 1,0 85.004 2,1 7. 9. 1.026,048 1.037.364 499,892 339.809 258.732 118.238 33,930 27,6 27,9 13,4 9.1 7,0 3.2 0,9 1,215,167 1.170.431 665.501 302.829 160.260 136.026 24.543 29,9 28,8 16,4 7,5 3,9 3,4 0,6 93.274 2,5 78.619 1,9 Dus: P. v. d. A. Katholieke Volkspartij Anti Rev. Partij Christ. Hist. Unie Liberale Partij (P. v. d. Vrijheid) Comm. Partij Nederl. Protestantsche Unie (Herv. Ger. Stp.)) Staatk. Ger. Partij Groep Lopez (alleen in Amsterdam) 10. Bellamy Partij (In 1937 verkregen de overige groepen en partijen 304.701, dat was 7,5 pet. Hiervan bekwamen de NSB 171.137, de RSAP 32.846; Nat. Boeren-, Tuinders- en Middenstandspartij 6891, Kath. Dem. Partij 27.665, NSNAP 908, Algemeen Belang 9038, Christelijk Nationale Actie 20487, Actie Bouwman 21.191, Na tionaal Herstel 6270, Zwart Front 8178.) Aan voorspellingen van het aantal stemmen, dat verschillen de partijen zullen behalen, wagen wij ons niet: Wij rekenen wel, dat de Katholieke Volkspartij haar percentage tot over de .30 zal opvoeren. Dan is het in orde! houvast van een bepaalde partij meenden te kunnen vinden, dat de P. v. d. A. hun nu wel schenkt. Een man als Schermerhorn brengt vanzelfsprekend ook zijn aanhang mee. 'Maar hoe groot zal het verloop van de oude S.D.A.P. zijn? En hoeveel Vrijz. Democraten zullen toch nog de Partij van de Vrijheid kiezen? En hoeveel van de C.D.U. zullen een van de andere pro testantsche partijen kiezen? Be halve de A.R. en de C.H.U. is er nog een Protestantsche Unie, van Christelijk Historische huize, waartoe zich wellicht die leden van de C.D.U. zullen wenden, die zich om principieele redenen niet tot de P. v. d. A. wilden bekennen en getracht hebben hun heil te zoeken in een nieuwe Christelijk Democratische Partij, wier lijsten echter niet aanvaard konden wor den door de hoofdstembureaux in de "betrokken kieskringen. Tien duizenden zullen dit er wel niet zijn. Er zitten veel vraagteekens in het heele geval, vooral in de elf nieuwe lichtingen, «hoewel wij aan nemen. dat de katholieke jongeren principieel genoeg zijn. om te be grijpen dat er voor hen geen an dere weg open staat, dan de Ka tholieke Volkpartij. Straks, als de kruitdamp van dén verkiezings strijd is opgetrokken, kunnen we dan als een krachtige gezamenlij ke katholieke eenheid overleggen en bestudeeren. wat ons op het ge bied van vernieuwing en aanpas sing bij nieuwe partijgroepeerin- gen verder te doen staat. Wij doen dat straks te vrijer, als we minder den druk van de omstandigheden voelen. Hadden we nu, afgezien van alle andere overwegingen, niet een beetje het idee. dat men ons een bepaalde richting wilde uitdrijven in verband met de verkiezingen? Maar is het niet zoo. dat Partijvor ming verdere consequenties heeft dan verkiezingen alleen en dat ge forceerde combinaties in politiek- nog-weinig-hel dere-dagen onover zienbare gevolgen kunnen heb ben? Wij verwachten dus. in het kort en in het algemeen ge zegd, alle katholieken schou der aan schouder achter de lijst van de K.V.P., lijst 2, in ons gewest met Romme bo venaan. Nu zullen we tot slot nog even zien, wat de oude cij fers ons kunnen 'leeren aan de hand van het bovenstaande.... STEMT 17 MEI voor de toeken ning van de juiste plaats van Nederland in de internationale rechtsorde.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Nieuw Noordhollandsch Dagblad, editie Schagen | 1946 | | pagina 3