Maria-maand in de dichtkunst
DE ONTBINDING VAN
DE STATEN-GENERAAL
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
WORDT BIDAULT
PREMIER?
Verkiezingsuitslagen
De verkiezingen en hel-
parlement
DE E.V.C. BLIJFT
STOKEN
DE P. T. T. HIELP
VOORTREFFELIJK
De voelselcrisis wordt
opgelost
Passagierslijsten „Nieuw
Holland" en „Welte
vreden"
DE MOORD OP
SERC.-VLIEGER STORK.
Richtprijzen der akker
bouwproducten van
nieuwen oogst
MAANDAG 20 MEI 1946
UET IS EEN TYPEEREND VERSCHIJNSEL, waar gedicht
wordt en geschreven, steeds ook de naam van de hooge
Hemelvrouwe, van Maria, wordt geprezen en verheerlijkt. De
dichters pogen Haar uit te beelden op allerlei manieren, de
eeuwen door al. Het zou ons te ver voeren, de geheele letter
kunde te doorvorschen; 'n studieboek zou het worden met
lijvigen omvang, 'n turf, zooals wij studentikoos zeggen. We
beperken ons echter en gaan eens na, hoe enkele groote dich
ters Haar hebben gezien. Ook van dezen geven we slechts een
flits, wijl we ervan overtuigd zijn, dat menigeen er niets aan
heeft als we verwijzen naar die of die bundel, telkens het
geheele gedicht opnemend.
De groote Vlaamsche zanger Guido
Gezelle heeft veel en velerhand van
Haar gezongen. Hoe kon het ook
anders. We zien Maria als Koningin,
als Moeder Gods, als1 Moeder van
Smarten, als Troosteres, als Voor
spreekster, als Sterre der Zee, als
Leidster.
Gezelle, zich 'n onwaardig menseh
voelend, zag tegen Haar op. Luiste
ren we eens:
AVE REGINA
Heil U; heil U; Koningmne;
vrije Vrouw der zoeter minne;
heil U, wortel; stam en poort:
Ireil U, 's werelds wêergeboort I
's Zaligmakers moeder milde;
daar Hij 's hemels deure wilde
mede ontsluiten: sterre in zee,
slaat ons gade en weert ons wee!
Die zoo diep zijn neergevallen;
helpt ons weder opstaan; allen;
Jesu Moeder; staat ons bij;
die ons vrede en vreugde zij!
(1880).
Gezelle kan niet over Haar uitge
zongen komen. Vers naar vers rijt
zich aaneen. Luisteren we nog eens
naar hem:
VIVA MARIA
Ik voele alsdat mijn tong herleeft,
viva,
om dat mijn hert weêr blijdschap
heeft, viva;
het is Maria, zuivere Maagd,
die bovenal, mij wel behaagt:
AVe Maria!
De lucht is als een gïoot casteel;
viva,
bewoond door vogels vlugge en
veel, viva;
de wolken liggen als een baan-,
bedekt met duizend roozenblaan;
Viva Maria!
De vruchten rijpen goed en schoon,
viva,
na langen arbeid valt de loon, yiva;
wij verken geern, wij zing'en klaar,
want blij zijn is een deugd, voorwaar
Ave Maria!
Maria's kinderen; altemaal, viva,
wij doen gelijk de nachtegaal, viva:
van 's morgens vroeg, al voor den dag
herhaalt hij voor die 't hooren mag:
Viva Maria!
Weest willekom, Gods Engel;
zoet, viva,
die onze Moeder hebt begroet, viva;
en die ons daaglijks, menigmaal,
doet zeggen, in Uw eigen taal:
Ave Maria!
Lof weerde Maged, onbevlekt, viva,
tot mij Uw milde hand uitstrekt
viva:
bevrijdt ons al, zoo kleen als groot,
van helsch gespuis en kwade dood.
Viva Maria!
1874
We laten Gezelle rusten; we laten
ook de vele Maria-liederen hier on
besproken. Wellicht komt er nog
eens een gelegenheid er dieper op in
te gaan. Voor enkele verzen vragen
we nog even Uw aandacht. Aller
eerst voor 'n gedicht van de eerste
Zuid-Afrikaansehe dichteres Elisabeth
Fr. Eijkers; geboren te Kerelsdorp
(Transvaal) 1915. Het is een vrouw;
die diep psychisch heeft geschouwd
en iets van de Middeleeuwen in haar
verzen *legt. Volkskunst. Ze tutoyeert
Maria en profaneert haar toch niet.
We moeten er even aan wennen;
aan dien trant en toch gaat er dan
een bekoring van uit. Luistert:
MARIA
'n Engel het 1) dit self gebring;
die vreugde-boodskap en jij het
'n lofsang tot Gods eer gesing;
Maria; nooi 2) uit Nasaret!
Maar toe Josef van jou wow skei
ien bure-agterdog jou pla; (plaag)
het jij kon dink; eenmaal sou hij
die hele wêreldskande dra?
Toe jij soms met 'n glimlag' langs
jou l'iggaam strijk
die stilte instaar....
wis jij met hoeveel liefde en angs
6ou hij sij hellevaart aanvaar?
I
Die nog daar buiten in die stal
geen een
om in jou nood bij jou te staan
het je geweet dat hij alléén
Getsemane sou binnengaan?
Toe vorste uit die Ooste kom
oom nederige hulde te betoon;
wis jij hoe die soldate kom
as koning van dit volk sou kroon?
En toe hij in jou arms lê (lei)
sijn mondje teen 3) jou volle bors;
het jij geweet; dat hij sou sê
(zeggen)
toe dit te laat was: Ek het dors....
Toe dit verbij was en jij met
sij vriend Johannes huistoe gaan
Maria; vrou van smarte; het
jij toé die boodschap goed verstaan?
1. heeft; 2. maagd; 3. tegen.
(Uit: Belijdenis in die Skemeritng')
Slechts traag kunnen we ons aan
de bekoorlijke invloed van dit vers
onttrekken. Hoe menschelijk gevoeld
en weergegeven. Ook een groot be
wijs, dat Maria in de literatuur nog*
lang geen doode figuur geen onder
werp; meer is*.
Eenzelfde trant, eenzelfde ver
trouwelijke omgang met onze He-
melsche moeder benadert en bereikt
Bertus Aaf jes. Deze dichter heeft er
slag van met de Muze der Poëzie op
vertrouwelijke voet om te gaani.
Hoe aardig' geeft hij in de "de To- ap
verfluit' 'n navertelling van het be-
kende verhaal; dat Maria de alles-
vergevende moeder is. Weer gaan
we luisteren:
GEWAANDE DIEVEN
De Heilige Maagd liep op een wei,
Drie jongelingen ontmoette zij.
Bij name: Sint Daniël,
Sint Raphaël, Sint Michaël.
Sint Daniël, die loech op haar;
Maria sprak: Wat lacht g'ij daar?
Twee diieven, sprak Sint Daniël,
Speelden vannacht hun galgenspel;
Zij wilden, Lieve Vrouw, gezwind
Stelen uw alderliefste kind.
Zij sprak: Ik zeg u goed en wel,
Wie kindren steelt, Sint Daniël,
Dien moet gij binden zonder praats,
Terzelfder stónd, terzelfder plaats.
Sint Daniël die sprak. Voorwaar,
H er staan de beiden naast elkaar;
Het zweet dat loopt hun van den kop
En beiden slaan geen oog' meer op;
Zij zijn, als met een ijzren band,
Gebonden door Gods eigen hand;
En staan daar stokkestijf en pal,
Tot zij de sterrebeelden al.
En iedren grasspriet op het veld
Hebben geteld en weer geteld.
Maria deed de boeien af,
Want wie geen kwaad doet;
krijgt geen straf.
De trant van "onder ons' verleent
ook dit vers een eigenaardige aan
trekkelijkheid.
Verdere voorbeelden geven we niet
we zijn zeer onvolledig; het kan niet
anders. Wel dunkt het ons voldoen
de, om U een kijk erop te hebben
gegeven; dat Maria nog' leeft. De
studie over Maria in de letterkunde
van Nederland zou verrassende re
sultaten opleveren. De parel der
Middeleeuwen, de Beatrijs-sproke
als begin, de breede, kleurige stoet
als gevolg van deze Maria-processie.
Een studiewerk hierover in den
geest van Pater R. Reg'amey O.P.'s
werk; getiteld: "Les plus beaux
textes sur la Vierge Maria" (Paris);
zou ook onze letterkundige studiën
sieren.
JOS VAN GEMERT Jr.
Beloken Paschen 1946.
Volgens den Parijsehen corres
pondent van de News Chronicle
heeft de M.R.P. besloten, dat de
partijleider, de tegenwoordige
minister van buitenlandsche za
ken Bidault, eandidaa'1 zal zijn
voor het premierschap na de op
2 Juni te houden verkiezingen.
De socialisten verlangen, dat
Gouin premier zal blijven, indien
althans Leon Blum, die thans in
de Ver. Staten financieele be
sprekingen voert, den post niet
ambieert.
De communis'en zien in hun
partijleider Thorez den komen
den man. Zij hebben de hoofdlij
nen van hun politieke program
ma bekend gemaakt. In buiten
landsche politieke aangelegenhe
den zijn zii voorstanders van een
bondgenootschap met Engeland,
van versterking van het pact met
de Sovjetunie en van een poli iek
van „loyale vriendschap" met de
Ver. Staten.
Het Oosterpark in AmsteKdam, dat
door de bezetters grondig was ver
nield is thans weer geheel gerestau
reerd en met eenige plechtigheid
voor het publiek opengesteld. Na de
opening maakten honderden kinde
ren van speeltuinverenigingen en
scholen een wandeling door 't park
MIDDELBURG: Totaal geldig:
11,576 stemmen. Partij van de
Arbeid 4437; Katholieke Volks
partij 910; Anti-Rev. Partij 2501;
Christ Hist. Unie 1656; Partij
van de Vrijheid 588; C.P.N. „De
Waarheid" 660; Protestantsche
Unie 216; Staatk Geref. Partij
608
SCHIEDAM: Totaal geldig:
35.429 stemmen. Partij van de
Arbeid 12.213; Katholieke Volks
partij 9.275; Anti-Rev. Partij
4.339; Christ. Hist. Unie 3.284;
Partij van de Vrijheid 1.683;
C.P.N. „De Waarheid" 4.070; Pro
testantsche Unie 103; Staatk.
Geref Partij 462
ROÉRMOND: 'Totaal geldig:
9.818 stemmen Partij van de Ar
beid 1.667; Katholieke Volkspar
tij 7,464; Anti-Rev Partij 142;
Christ. Hist, Unie 46; Partij van
de Vrijheid' 138; C.P.N. „De
Waarheid" 335; Staatk. Geref.
Partij 26.
DORDRECHT: Totaal geldig:
35.937 stemmen. Partij van de
Arbeid 14.523; Katholieke Volks
partij 3.863; Anti-Rev. Partij
7.066; Christ, Hist. Unie 2.058;
Partij van de Vrijheid 2.403;
C.P.N. „De Waarheid" 5.065
Protestantsche Unie 149; Staatk,
Geref. Partij 810.
HENGELO: Totaal geldig:
24,631 stemmen. Partij van de
Arbeid 8782; Katholieke Volks
partij 8097; Anti-Rev. Partij
1369; Christ. Hist. Unie 794; Par
tij van de Vrijheid 1301; C.P.N,
„De Waarheid" 4098; Protestant
sche Unie 151; Staatk, Geref.
Partij 39.
HEERLEN: Totaal geldig:
24,429. Partij van de Arbeid:
4.437. Katholieke Volkspartij
16.045. Anti-Rev, Partij 422.
Christ Hist, Unie'323. Partij van
de Vrijheid .260. C.P.N. „De
Waarheid" 2896 'Staatk. Geref.
Partij 46.
De C.A.V., een organisatie van het beroepsvervoer, hield te
Amsterdam een grooten demonstratietocht met 350 vracht
auto's. Ondanks de vele moeilijkheden vervoerde C.A.V.
reedsf 3.500.000 ton vracht door binnen- en buitenland. Jeug
dige belangstelling voor de imponeerende cijfers.
EEN KONINKLIJK Besluit is
verschenen, waarbij een aantal
data zijn vastgesteld met betrek
king tot de plechtige bijeenkom
sten van het Parlement na de ver
kiezingen voor de Tweede Kamer
en betreffende de verkiezing en
candidaatstelling van leden der
Eerste Kamer.
De Tweede Kamer zal worden
ontbonden met ingang van Maan
dag 3 Juni.
De Eerste Kamer zal worden
ontbonden met ingang van Maan
dag 22 Juli.
De tegenwoordige zitting der
Staten-Generaal zal in vereenigde
vergadering worden gesloten op
Zaterdag 1 Juni te 3 uur 's namid
dags namens H. M. de Koningin
door den Minister van Binnen-
landsche Zaken.
De eerste samenkomst van de
buitengewone zitting van de
(oude) Eerste Kamer en de nieuwe
Tweede Kamer zal plaats hebben
in vereenigde vergadering op
Dinsdag 4 Juni. De Minister van
Minister-president Schermerhorn
heeft eindelijk getoond, dat hij
niet met zich zal la'ten sollen.
Donderdag j.l. deelde hij voor
de radio mede, dat den vrijwilli
gers voldoende bescherming zou
worden geboden en dat, wanneer
zich geen voldoende vrijwilligers
zouden melden, legenonderdeelen
het werk zouden overnemen. En
de daad bij het woord voegende,
werd reeds een schip, dat vleesch
in Denemarken moest halen, met
marine-matrozen bemand.
Dat is het krach ige antwoord
aan de leiding van EVC, die haar
leden adviseerde de staking voort
te zetten.
Vandaag zouden in Amster
dam en Rotterdam door de EVC
vergaderingen met de stakers be
legd worden. Ui" meerdere dee-
len van het land zijn gezagstroe-'
pen o.m. uit Alkmaar en Heioo
onderweg naar beide havenste
den om eventueele assistentie te
verleenen.
Zoo juist ontvingen wij bericht
dat he" Hoofdbestuur van de EVC
heden aan het ANP het volgende
heeft medegedeeld:
Zaterdagavond is het contact
opgenomen tusschen den minis
ter-president en de EVC. In ver
band hiermee deelt de leiding
van de EVC mede. da" de staking
der Nederlamsche zeelieden en de
daaruit voortvloeiende havensta
king onverminderd' zal voortdu
ren. En dat Maandagmorgen te
Rotterdam en Amsterdam verga
deringen met de zeelieden zuilen
worden belegd waarin de situatie
zal worden besproken.
Voor s zal het onderhoud dat
de EVC met den min.-pres. heeft
gehad nader worden toegelicht.
Om 22.15 Uur gisteravond waren de
telegrammen van 936 van de 1016 ge
meenten binnengekomen. Onder de
ontbrekende gemeenten zijn de
meesten boven de 20.000 inwoners;
waaronder natuurlijk de groote ge
meenten. Dat echter wel reeds 936
gemeenten waren binnengekomen op
dit vroege uur; bewijst wel de groote
hulp van de. P.T.T. in alle deelen des
lands tot dn de meest vernielde stre
ken toe, aan dezen verkiezingsdienst
verleend.
Na een onderhoud' met Tru
man heeft Herbert Morrison
„lord president of vhe council"
meegedeeld, dat de V.S. en Gr.
Brittannië overeenkomst hebben
geso en inzake de voedselcrisis.
De passagierslijsten van de m.s.
Nieuw Holland en Weltevreden
met de namen van resp. 1062 en
824 repatrieerenden liggen op on
ze bureaux voor een ieder :ter in
zage.
Binnenlandsche Zaken zal namens
H. M. deze zitting openen.
De verkiezing van leden der
Eerste Kamer zal plaats hebben
op Vrijdag 12 Juli, de candidaat
stelling op Vrijdag' 21 Juni.
De sluiting van de buitenge
wone zitting van de (qude) Eer
ste en de nieuwe Tweede Kamer
zal op 20 Juli geschieden door
den Minister van Binneiïand-
sche Zaken des middags te 3 uur.
De nieuwe zitting van de beide
nieuwgekozen Kamers zal in
vereenigde vergadering worden
geopend op Dinsdag 23 Juli.
Johnnie Merkley, de Canadee-
sche deserteur, die als mede
plichtige van Stefan Kolesar,
eveneens gedeserteerd1 uit het
Canadeesche leger, rondloopend
in burgerkleeding op Zaterdag
nacht 19 Januari j.l. den Neder-
landschen sergeant-vlieger L. H.
Stork dwong hen in zijn jeep tot
buiten Amsterdam te rijden, waar
Kolesar (volgens de verklaringen
van Merkley) den ongelukkige
door slagen met een revolver op
het hoofd vermoordde, is door den
Canadeeschen militairen krijgs
raad schuldig bevonden aan
moord, hetgeen volgens de En-
gelsche wet meestentijds beee-
kent. dat de beschuldigde tot de
doodstraf wordt veroordeeld. In
gevolge de geldende bepalingen
heeft de krijgsraad deze uit
spraak toegezonden aan de Cana
deesche regeering in Otawa. te
zamen met het lijvige dossier, met
een aanbeveling voor gratie, om
dat niet Merkley, maar Kolesar
de hoofdschuldige is In Oltawa
zal na een nauwkeurig onderzoek
worden vastgesteld welke straf
Merkley zal moeten ondergaan.
He" vonnis zal eerst na dit onder
zoek openbaar worden gemaakt.
Hedenmorgen heeft de krijgs
raad in een andere samenstelling
het proces geopend tegen don
tweeden verdachte, den 34-ja-
rigen Stefen Kolesar.
De richtprijzen voor den
oogst 1946 zijn als volgt vast
gesteld, waarbij ter vergelij
king de richtprijzen, welke
golden voor den oogst 1945,
tusschen haakjes zijn vermeld.
Prijzen per 100 kg.
Tarwe f 20.50 (17.50), rogge
f 20.25 (17.25), gerst f 19.50
(17.25), haver f 18.(15.
groene ewten f 23.(19.50)i
koolzaad f 45.(45.blauw-
maanzaad 85.(85.lijn
zaad f 30.(25.karwijzaad
f 70.— (40.—), geel mosterd
zaad f 50.(40.bruin mos
terdzaad f 80.(70.gere
peld stroovlas f 17.(14.50),
fabrieksaardapp., circa f 4.75
(3.75), suikerbieten f 38.50
(30.cichorei f48.50 (40.
Voor consumptieaardappe
len ligt het in de bedoeling
den richtprijs 1.per 100 kg.
hooger te stellen dan de prij
zen, die golden voor den oogst
1945, waarbij echter de prijs
verhouding tusschen de ver
schillende soorten nader on
der oogen gezien moet wor
den, zoodat het prijsverschil
tusschen de producten van
den oogst 1944 en die van den
oogst 1945 voor elk soort af
zonderlijk van het-bedrag van
f 1.kan afwijken.
Onder richtprijzen worden
verstaan gemiddelde prijzen,
die zoo goed mogelijk bena
derd zullen worden.
Het ligt voorts in de bedoe
ling voor rogge en tarwe, die
afgeleverd wordt vóór een na
der te bepalen datum ver
moedelijk 1 October 1946
een toeslag van 1 2.50 per 100
kg uit te betalen boven den
vastgestelden richtprijs, ter be
vordering van een vroegtijdige
inlevering.
