Nieuuu
Tweehonderd gram brood
minder
Mij"
Andere bevolkingsgroepen
worden eindelijk geraadpleegd
Bureaux:
Van Nook kondigt uitvoering
der motie-van Poll aan
Amsterdam is gebouwd
op palen
De Kabinetscrisis
Mevr. A. C. v. d. Leeuw
overleden
t2aalsle nieuws
Het suiker-, vleesch-
en kaasrantsoen
Amerik. regeering neemt
kolenmijnen over.
Diplomatieke
betrekkingen met
Roemenië hersteld
Roode leger heeft
Azerbeidsjan verlaten
Van veiligheid
gesproken
Luisteren
Hoofdredacteur: h. N.
Smits; rayon-redacteur
Fr. Otten; binnenland
p 'sigon.
Abonnementsprijs I 3.40
rter kwartaal: 1.20 per
maand, inclusief incasso.
Advertentie-prijs: per
editie 13 ct. p. m.m.;
minimum 2.50; in alle
edities 26 ct. p. m.m.;
minimum 4.—.
Fam. ber. '20 ct. p. m.m.;
in alle edities 30 ct
Noordhollandsch Dagblad
Buiten God is 'i
WOENSDAG 22 MEI 1946
nergens veilig
(Vondel)
42e JAARGANG - NUMMER 10936
ALKMAAR: Langestraat
42A tel 2046 (adm.);
2047 (redactie) K 2200
HOORN: Draafsingel 59
tel. 4243 (K 2290) 2 lijnen
DEN HELDER: West
straat 80; tel. K2230
SCHAGEN: Molenstraat
52 tel. 459 (K 2240)
Bankrelatie:
Noord erbank
romme of beel?
De kabinetsformatie
voor de allernaaste toe
komst staat nu al in het centrum
van de belangstelling. Dat is be
grijpelijk Tenslotte gaat het bij
He met zooveel belangstelling
gevolgde verkiezing om het vor
men van een kabinet.
Dit moet vorm geven aan de
politieke verlangens, die in het
volk blijkens den uitslag van de
stembus, blijken te leven. Wie
de beteekems daarvan wil be-
oordeelen, moet streven naar
zooveel mogelijk objectiviteit. En
moet het landsbelang als richt
snoer nemen Teleurstellend, en
dat wel in zeer hooge mate, is
een tweede beschouwing in het
Amsterdamsche „Parool", dat
zijn aanvankelijke meening, dat
de Partij van den Arbeid in de
oppositie moet gaan, niet alleen
handhaaft, maar ook nader mo
tiveert. In die nadere motivee
ring zoekt men tevergeefs naar
het landsbelang Het is alles het
belang van de Partij, wat sche
ring en inslag is. Dit zal zeker in
hooge mate ook teleurstellend
zijn voor den Parool-aanhang,
waaronder men vooral politieke
vernieuwers heette te vinden,
die wars waren van dat oude
gedoe der politieke partijen, bij
wie het landsbelang altijd op de
tweede plaats heette te komen
Er is overigens in de kringen
van de Partij van den Arbeid
nog weinig positiefs over de
mogelijkheden der kabinetsfor
matie uitgelaten. Men weet blijk
baar nog niet precies, wat men
er aan heeft Toch gaan in Haag-
sche politieke en parlementaire
kringen geruchten, dat een com
binatie van Katholieke Volks
partij en Partij van den Arbeid,
in eerste instantie zeker onder
katholieke leiding, gerekend
moet worden tot het eerste wat
moet worden geprobeerd. Wie
zal de formateur zijn? Men
noemt verschillende namen. Al
lereerst Romme, de nieuwe frac
tieleider van de K.V.P., dan
minister Beel, en tenslotte de
oude parlementaire rot, presi
dent Van Schaik.
Wanneer wij zoo de stemmen
bij pers en publiek beluisteren,
kan men een zekere algemeene
opinie constateeren Die komt
hierop neer: De K.V.P. is als de
grootste partij uit de bus geko
men Dat brengt zekere conse
quenties, rechten en plichten,
mee Wij kennen het standpunt
van den socialistischen fractielei
der van de Goes van Naters, die
zeide, dat de partij, die het
zwaarste uit de bus kwam, ook
het zwaarst zijn stempelzou
drukken op de toekomstige re-
geeringspolitiek. Intusschen zal
dat anders dan bij anderen
blijkbaar niet ons leidend be
ginsel bij de Kabinetsformatie
mogen zijn. Leidend beginsel is
alleen het algemeen belang van
het land. Al zullen wij niet over
het hoofd mogen zien, dat de uit
lating van den heer v. d. Goes
gedaan werd in dagen, dat er
over de wenschelijkheid en mo
gelijkheid van samenwerking
tusschen K.V.P. en P.v.d.A, druk
gesproken werd.
In dit verband is het van be
lang te herinneren aan wat de
wrn. voorzitter van de Partij,
Mr. Dr. Witteman, in een inter
view met de „Gelderlander" ver
klaarde: „Wij maken ons program
op, dat uiteraard sterk progres
sief en vooruitstrevend zal zijn,
maar niet alleen op sociaal-eco
nomisch gebied. Ook op zedelijk
terrein hebben wij onze plannen
en eischen en dan denk ik op de
eerste plaats aan de gezinspoli
tiek, het gezag, het cultureele en
organisatieleven e.a,"
Velen, ook de wrn. voorzitter
van de Partij willen op zoo
breed mogelijke basis werken,
wat echter wel zeer sterk zijn
voor en zijn „tegen" heeft!
Wel is het juist, wat mr. Witte
man zegt, dat het van belang is,
zooveel mogelijk partijen achter
het progressieve program te krij-
gen. Maar dan moet ook vast
staan, dat zij con amore met dat
Program meewerken. Want dit
blijft waar, volgens de uitlatin
gen van Prof Romme in zijn
IN AFWACHTING van de ontwikkeling op Java en Sumatra acht
de regeering het noodzakelijk om. nu zij haar beleid in groote
lijnen duidelijk heeft aangegeven, die bevolkingsgroepen te raad
plegen, welke zich vrij kunnen uiten. Dit heeft in de eerste plaats
ten doel de regeeringsplannen nader uit te leggen en te verduide
lijken; voorts wil men dan vaststellen op welke wijze de verschil
lende bevolkingsgroepen in de huidige omstandigheden hun gevol
machtigde vertegenwoordigers op de rijksconferentie zullen benoe
men. Dit overleg zal voor de verschillende deelen van Borneo en
voor den Oostelijken archipel, zoomede voor de Riouw-eilanden
Banke en Biliton, gearrangeerd worden op een nader vast te stel
len plaats in de buitengewesten; de vertegenwoordigers van de
Nederlandsche bevolkingsgroep, welke voor het grootste deel thans
eveneens in vrijheid kan samenwerken, zullen worden geraadpleegd
in Batavia, aldus kondigde dr. Van Mook voor radio-Batavia aan.
Zoo spoedig mogelijk zullen bo
vendien met de Indo-Chineesche
en de Irndo-Arabische bevolkings
groepen samensprekingen worden
gehouden. De onderhandelingen
kunnen wellicht in de tweede
helft van Juni beginnen.
Van Mook had woorden van
lof voor het werk, dat in de af-
geloopen negen maanden door
de Britten gedaan is en zeide
o.m.: „Wanneer in de toekomst
een onbevooroordeeld historicus
critisch beziet, wat wij en onze
Britsche bondgenooten in deze
periode gedaan hebben, zal hij
waarschijnlijk tot de conclusie
komen, dat de fouten, die ge
maakt zijn, geen noemenswaar-
digen invloed hebben gehad op
het resultaat als geheel geno
men."
Indonesië, aldus Van Mook, zal
iets anders zijn dan Nederl.-In-
d'ië, evenals het hedendaagsche
Azië geheel verschillend is van
dat van gisteren. Het is een
dringende eisch, dat wij de tra-
ditioneele opvattingen laten va
ren. indien wij ons niet geplaatst
willen zien voor onaangename
feiten Een volledige breuk met
Wanneer kamerleden nieuws
gierig worden en vragen gaan
stellen dan komen er altijd
eigenaardige dingen aan het
licht. Ook het tweede kamerlid
Roosjen vroeg inlichtingen over
de bouw van het nieuwe barak
kenkamp voor politieke delin
quenten te Amsterdam, dat nooit
is afgebouwd. De minister heeft
toen geantwoord dat deze bouw
door den chef M.G. in November
1945 is stopgezetj daar men geen
rekening had gehouden met het
feit dat men* in Amsterdam eerst
moet heien, voordat men begint
te bouwen. Aan materiaal en
arbeidsloon is daarvoor flOO.OOO
aangewend Over geleide econo
mie gesproken
verschillende redevoeringen tij
dens de verkiezingsactie: „Als er
straks een parlementaire regee
ring zal komen, dan zal bij de
parlementaire meerderheid de
Katholieke Volkspartij alleen dan
behooren, wanneer in bevredi
gende mate de uitvoering van
haar radicaal vooruitstrevend
program gewaarborgd zal zijn en
dit zoowel voor wat 't geestelijke
en 'zedelijke als voor wat het
economische en sociale betreft."
Dit is ons leidend beginsel bij
de komende onderhandelingen in
het algemeen belang van het
land.
De vraag, wie de formateur is,
Romme of Beel, of een ander, is
in dat verband van ondergeschikt
belang.
Onze medewerking en dan
con amore en eensgezind!
hangt af van het antwoord op de
vraag of het komende regee-
ringsprogram een christelijke en
sociale politiek waarborgt, zoo
als ons program die in het lands
belang wensdïïelijk acht.
het verleden beteekent dit even
wel niet en hoe sneller wij er in
slagen de blijvende en waarde
volle elementen van het verle
den met de eischen van den
nieuwen tijd te verzoenen, des te
eerder zullen wij in staat zijn
aan den wederopbouw te begin
nen.
Dr. Van Mook beëindigde zijn
rede met te zeggen, dat er in het
nieuwe Indonesië een behoorlijke
plaats zal zijn voor alle Neder
landers, die de gewijzigde ver
houdingen begrijpen en aanvaar
den.
H. M. de Koningin zal zich op
Woensdag 22 Mei naar Soestdijk
begeven ten einde aldaar op Don
derdag a.s. een begin te maken
met de besprekingen met ver
schillende politieke leiders in
verband met de kabinetscrisis.
Te Groningen is na een lang
durige ziekte, in den leeftijd van
55 jaar overleden Mevr. A. C.
van der Leeuw-Snoeck Henke-
mans, echtgenoote van prof. dr.
G. van der Leeuw, minister van
onderwijs, kunsten en weten
schappen.
De '.teraardebestelling zal ge
schieden Donderdag 23 Mei, des
namiddags om half een op de
begraafplaats Oud Eik en Duinen
te 's-Gravenhage.
Rusland heeft verzocht om ont
binding van de geallieerde be
stuursraden in Hongarije, Roeme
nië en Bulgarije
Zes Abêssyniërs en veertien
Soedaneezen zijn gedood en vele
gewond in een vijfdaagschen
strijd nabjj Jokon op de Soeda-
nee'sch-Abessijnsche grens.
In Berlijn is een verlaging van
het broodrantsoen onvermijdelijk
geworden.
Vijf Zwitsersche locomotieven
zijn in ons land aangekomen.
,In verband met de internatio
nale graanpositie zal het brood
rantsoen met ingang van 26 Mei
voor de leeftijdsgroepen bóven
vier jaar met 200 gram per week
per persoon worden verlaagd. Het
rantsoen bloem zal op dien datum
voor alle leeftijden worden ver
minderd tot 50 gram per persoon
per week.
Met het oog op hef wereldtekort
aan graan heeft de Combined
Food Board, geadviseerd het weke-
lijksch broodrantsoen te bepalen
op 2.100 gram per persoon. Daar
het huidig broodrantsoen in ons
land 2,400 gram voor volwassenen
President Truman heeft hei
overnemen van de Amerikaan-
sche kolenmijnen door de regee-
ring gelast.
Op het ministerie van buiten-
landsche zaken is van de Roe-
meensehe regeering het verzoek
ontvangen de diplomatieke be
trekkingen met de Nederlandsche
Regeering te herstellen. Onze
regeering heeft zich- bereid ver
klaard aan dit verzoek te voldoen.
De Perzische regeering heeft
officieel medegedeeld, dat het
Roode leger Azerbeidsjan op 6
Mei de overeengekomen da
tum heeft verlaten, volgens
door de regeering ontvangen be
richten. Radio Tebris maakte
geen meldingen meer van bot
singen
bedraagt met enkele variaties
bij de andere leeftijdsgroepen
zal door een nieuwe verlaging
van het broodrantsoen ons voe-
dingspeil verder aan de critieke
internationale voedselsituatie van
Jief oogenblik worden aangepast.
Onze binnenlandsche graanvoor-
ziening is, dank zij de vroegtijdige
aankoopen der regeering, in ver
gelijking met enkele andere lan
den niet ongunstig. Hieruit vloeit
voor ons de verplichting voort
voor zoover -mogelijk mede te
werken aan een billijke verdee
ling der beschikbare voorraden.
Zooals bekend, heeft ons land aan
Frankrijk reeds een aanzienlijke
hoeveelheid tarwe geleend
Het is, in verband met de calo
rische waarde van het huidig le
vensmiddelenpakket in ons land,
op dit oogenblik niet verantwoord
het broodrantsoen verder te ver
lagen dan tot 2.200 gram per nor
malen verbruiker per week.
Minder suiker en vleesch
voor kinderen beneden
vijf jaar.
HET -SUIKERRANTSOEN voor
kinderen van 0 t/m 4 jaar zal
met ingang van 26 Mei worden
verlaagd tot 200 gram per week,
waardoor dit rantsoen gelijk zal
zijn aan dat der overige leeftijds
groepen Eveneens zal voor aeze
categorie op dien datum het
vleeschrantsoen van 150 tot 100
gram per week worden vermin
derd. Daar het broodrantsoen voor
deze groep niet kan worden aan
getast, zijn in verband met de
versobering van de levensmidde
lenpakketten der drie overige
leeftijdsgroepen de suiker- en
vleeschrantsoenen voor kinderen
beneden vijf jaar, welke wel eeni-
ge vermindering toelieten, ver
laagd.
MET INGANG van 26 Mei zal
het rantsoen kaas voor de
leeftijdsgroep van 15 t/m 20 jaar
worden verhoogd van 200 tot 300
gram per persoon per veertien
dagen Tevens zal voor alle leef
tijden boven vier jaar op 23 Mei
een extra bon voor 100 gram
vleesch, geldig gedurende veertien
dagen worden bekend gemaakt.
~"N
BYRNES, de Amerikaan-
sche Minister van Bui-
tenlandsche Zaken, heeft
zich op een eigenaardige
wijze uitgelaten over de
veiligheid. Hij zei, dat men
de veiligheid kan bedreigen,
door te veel over veiligheid
te praten. Als een land al
leen voor zijn veiligheid
gaat zorgen, dan is het ge
volg, dat andere landen dat
ook gaan doen, met het ge
volg, dat de werkelijke vei
ligheid in het gedrang komt
Men ziet hier al weer,
dat veiligheid een betrekke
lijk begrip is. Op zichzelf
beteekent het niets, wan
neer het niet als compliment
heeft de ernstige wil tot
internationale samenwer
king! En die vlot nog niet
erg
RAZZIA OP DE DONAU
De „Politie"-afdeeling van de
Amerikaansche bezettingstroe
pen in Beieren heeft Dinsdag de
Donau bij Vilshofen (Beieren)
plotseling over een afstand van.
72 km. afgesloten en 372 sche
pen van de voormalige Hongaar-,
sche marine, waaronder 12 ka-
nonneerbooten in beslag geno
men.
Er kwam een groote hoeveel
heid contrabande, machinegewe
ren en andere wapens, korte
golfzenders, goederen van de
zwakte markt en heele scheeps
ladingen voorraden van de Wehr-
macht te voorschijn. Meer dan
3000 menschen zijn gearresteerd,
verdacht van zwarten handel,
het smokkelen van verdoovende
middelen en wapens en het on
derhouden van een ondergrond-
schen spoorweg om vroegere SS-
lieden te laten ontsnappen.
Men is vooral op zoek naar ad
miraal Trunkwalter, den tegen-
woordigen bevelhebber van de
Hongaarsche vloot, een van de
lagere officieren, toen admiraal
Hort&y de vloot aqn de geallieer
den aanbood Nadat Horthy aan
de nazi's was ontkomen, werd
Trunkwalter als bevelhebber
door de Asmogendheden erkend.
"|EDER zij vlug in het luis
teren, maar traag in het
spreken", heeft de H. Jacobus
ons in het Epistel voorgehou
den. Maak er geen goedkoope
grap van: Jacobus bedoelt niet
dat een Christen stommetje
moet spelen. Maar hij bedoelt
wel, dat we er niet de hatelijk
heden, roddelarijtjes, eigen
wijsheden en onzin uit moeten
flappen, die ons vaak naar de
lippen wellen. Hij bedoelt ook,
dat het onchristelijk-verwaand
en -liefdeloos is, om in een
gezelschap alléén aan 't woord
te blijven („ik hoor zoo graag
mijn eigen stem!") en naar
wat de ander zegt, niet of met
een half oor te luisteren! Aan
de wellevendheid in het ge
sprek ligt de christelijke nede
righeid ten grondslag. Het is
voor den mensch balsem op de
wonde van zijn verdriet, wan
neer hij iemand vindt, die lief
devol en geduldig luistert.
Maar bovenal bedoelt Jacobus,
dat we naar het Woord van
God moeten luisteren, met in
tense belangstelling en alge-
heele overgave. Denk daar
Zondags aan bij Epistel, Evan
gelie en Preek!
MARCUS