Nieuu/
Verdeeldheid in het Indonesisch
kabinet
Truman waarschuwt de stakers
Bureaux:
geen nationaal
kabinet?
Sjahrir ziet nog mogelijkheden
Petiot terechtgesteld
De nummers „zes"
krijgen schoenen
Het Congres bijeengeroepen
Wij gaan wél den goeden
kant- op!
TEGEN HET
COMMUNISME
(2aatsfe nieuws
De kabmetsvorrriirig
24 MEI 1946
Hoofdredacteur: H. N.
Smits; rayon-redacteur
Fr. Otten; binnenland
P 'sigon.
Abonnementsprijs 3.40
ner kwartaal: 11.20 per
maand, Inclusief incasso.
Advertentie-prijsper
editie 13 ct. p. m.m..
minimum t 2.50; in alle
edities 26 et. p. m-m.;
minimum I 4.
Fam. ber. 20 ct. p. m.m.j
in alle edities 30 ct.
Buiten God is 't
nergens veilig
(Vondel)
ZATERDAG 25 MEI 1946
42e JAARGANG - NUMMER 10939
ALKMAARLangestraat
42A tel 2046 (adm.):
2047 (redactie) K 2200
HOORN: Draafsingel 59
tel. 4243 (K 2290) 2 lijnen
DEN HELDER: West
straat 80; tel. K2230
SCHAGEN: Molenstraat
52 tel. 459 (K 2240)
Bankrelatie:
Noorderbank
N.V.
N.V.
De beschouwingen
rondom de komende kabi
netsformatie wisselen van het
communistische denkbeeld, om
een nationaal en democratisch
kabinet te vormen van de
Partij van den Arbeid, de
Communisten en de Katholie
ken, tot een verhaal voor de
radio over een interview met
het Amerikaansche persagent
schap „Associated Press" met
dr Kortenhorst, die verklaard
zou hebben, dat heel de frac
tie eenparig achter het voor
uitstrevend program van de
K.V.P, staat en zelfs over In-
dië geen moeilijkheden met
de P.v,d,A, te vreezen zullen
zijn, zoodat „zelfs" dr. Korten
horst het pleit voor een sa
mengaan van K,V.P en P,v,
d,A. opnam (Wjj houden ons
maar liever bij deze termino
logie, om de ouderwetsche,
hardklinkende en niet meer
juiste aanduiding „roomscb
en Rood" te vermijden)
Daartusschen-in hebben we de
verklaring van Koos Vorrink, dat
de Partij van den Arbeid onder
geen beding zal meedoen aan een
nationaal kabinet. Hiermede is
deze oplossing practisch getorpe
deerd Men zou haar nog kunnen
probeeren, om officieel de verant
woordelijkheid voor het misluk
ken van deze „theoretisch" zeer
wenschelijke oplossing vast te stel
len, maar een doelmatig, vooruit
strevend nationaal kabinet, zon
der de Partij van den Arbeid is
nu practisch uitgesloten, waar het
inwendig kraakt. Hoewel de Par
tij van den Arbeid zeker niet de
eerst-geroepene is, om voorwaar
den te stellen ook met de
voorwaarden van anderen, die
oudere rechten hebben, zal reke
ning gehouden moeten worden,
mag wel gezegd worden, dat de
voorwaarden van Vorrink niet van
te voren een samenwerking be
hoeven uit te sluiten Er is één
punt, waarover bijzonder s moei
lijkheid zou kunnen ontstaan Dat
betreft de kwestie van de sociali
satie van de mijnen Voorop staat,
dat de KVP principieel geen
staatssocialisme wil. De PvdA
zegt dat ook niet te willen, maar
doet niet altijd naar die verkla
ring De KVP verlangt socialisa
tie van openbare nutsbedrijven
en wenscht een onderzoek naar
socialisatie van de mijnen,nets wat
zeker ook naar de meening van de
PvdA niet op stel en sprong zal
kunnen geschieden. Ook in de ge-
dachtengang van den PvdA zal de
kwestie van de nationalisatie van
de mijnen onderzocht moeten wor
den Tenslotte is het opmerkelijk,
dat de heer Vorrink die het
overigens nog niet voor het zeg
gen heeft de Indische kwestie
niet aanroerde. Aangenomen mag
worden, dat een oplossing over dit
vraagstuk op de basis van de mo
tie van de Katholieke Fractie,
waarop van Mook trouwens al
werkzaam is, heel goed mogelijk
zal zijn. (Zie vervolg 5e kol.)
De jongste voorstellen van
dr. Van Mook hebben naar
het schijnt nogal wat ver
deeldheid gebracht in Indo
nesische kringen.
Sjahrir heeft verklaard, dat
hij de jongste voorstellen van
dr. Van Mook in een ple
naire kabinetszitting met
Soekarno en Hatta ter tafel
had gebracht Thans worden
deze voorstellen bestudeerd
en Sjahrir nam aan dat hij
bij ziin terugkeer uit Djok
jakarta in het bezit zou zijn
van het definitieve antwoord.
Hij zal n.l. a.s. Maandag of
Dinsdag daarheet vertrekken.
Ook de op til zijnde kabinetswij
zigingen maken deze reis naar
Djokjakarta noodzakelijk. Twee
of drie ministers hebben n.l. om
gezondheids- of andere re
denen gevraagd van hun post
ontheven te worden en het is mo
gelijk, zoo voegde Sjahrir hier
aan toe, dat er nog een of twee
minister hun functie wenschen
neer te leggen.
Sjahrir bracht als zijn meening
naar voren, dat de gedachten-
wisseling te Djokjakarta zeer
nuttig was geweest, daar geble
ken was, dat er eenig meendngs-
verschil bestond tusschen de le
den van het ..kabinet te Batavia
en die' te Djokjakarta.
„Het meeningsverschil strekt
zich niet uit lot eenige vitale
kwestie en de regeerinig in Djok
jakarta is vandaar uit niet goed
in staat de gebeurtenissen in dé
buitenwereld te volgen."
Sjahrir zei vervolgens, dat de
„nationale concentratie" welke
de meerderheid van het vroege
re volksfront en thans ook de
socialisten en communisten be
vatte, bereid was met dé republi-
keinsche rëgeering samen te
werken en er was nu, zoo zeide
hij, „aanzienlijk minder oppositie
tegen de regeering".
Het bericht in het Indonesi
sche blad Ra'jat. volgens hetwelk
hij een onderhoud had gehad' met
Tan Malaka noemde Siahrir on
juist.
Hedenmorgen om vijf minuten
over vijf Franschen tijd is Dr.
Petiot. moordenaar van 62 per
sonen, te Parijs terechtgesteld.
Hij behield tot het laatste oogen-
blik zijn koelbloedigheid. Onge
veer 20 minuten bracht hij d'oor.
met het schrijven van brieven
aan zijn vrouw en zijn zoon.
Er waren ongeveer 200 journa
listen en fotografen bij de exe
cutie tegenwoordig.
HU beschreef de algemeene
reactie in hét binnenland op
de voorstellen ais „®en te
leurgestelde stemming". HU
legde er den nadruk op, dat
de laatste voorstellen niet
zoo ver gingen als hetgeen
met dr. Van Mook was be
sproken, toen Clark Kerr in
Batavia was. in het bijzonder
ten opzichte van Sumatra.
Sjahrir voegde er echter aan
toe: „De huidige voorstellen
bieden ongetwijfeld meer,
dan de voorafgaande bespre
kingen en gezichtspunten van
de Nederlargdsche regeering."
Hij voegde hieraan toe, dat hij
te Djokjakarta waarschijnlijk 'n
bijeenkomst zou hebben met het
werkcomité en eveneens tegen
woordig zou zijn in de plenaire
kabinetszitting.
Sprekend over dé radicale mu
taties in hei hoogere kader van
de TRI verklaarde Sjahrir ten
slotte, dat het ontslag van de
twee „staf'-officierenSoedibyo
en Kartasasmita geen enkele wij
ziging in het beleid ten aanzien
van de evacuatie dér geïnter
neerden tot gevolg zou hebben.
Naar men verklaart, heeft dr.
Van Mook. door de laatste voor
stellen „een laatste aanbod" te
noemen, niet de bedoeling gehad
hiermedé een ultimatum te stel
len.
Bananen uit West-Indië. In de
Roiterdamsche haven is het
eerste schip met West-Indische
bananen aangekomen. Het
wordt gelost door militairen
en vrijwilligers.
Het Centraal Ditributiekan-
toor deelt mede. dat in den loop
van de maand Juni voor een
schoenenbon in aanmerking ko
men zij, wier stamkaartnummer
op een 6 (zes) eindigt, voor zoo
ver aan hen sedert 1 Januari '45
nog geen bon voor schoenen
werd uitgereikt. De plaatselijke
distributiediensten zullen na 1
Juni a.s. bekend maken, op wel
ke dagen men de bonnen kan af
halen
ni.u 1 zeldzame orchideeën uit New York. De heer Van der Hoek, horti.
H„ ,u,ra' director van het Rockefeller Centre in New York; overhandigt
Bloemen aan een adjudant van H.M. de Koningin.
De president der V.S Truman
heeft gisteren in zijn radio
rede een beroep op alle spoor
wegbeambten en -arbeiders
gedaan om het werk voor he
den Zaterdag 16 uur te
hervatten Indien dat niet ge
schiedde, zou hij genoodzaakt
zijn met alle middelen, waar
over hij beschikt, de treinen te
doen lóopen, waarbij hij ge
bruik zou maken van het leger
en bescherming zou bieden
aan werkwilligen.
Hij zei voorts, dat de crisis van
Pearl Harbour door toedoen van
een buitenlandsche mogendheid
was veroorzaakt, maar dat dé cri
sis van nu moest worden geweten
aan een groep mannen uit eigen
land, die hun persoonlijke belan
gen boven die van de natie stel
den.
Truman gaf daarna een opsom
ming van de gevolgen van de sta
king. Door kolengebrek zouden
honderden fabrieken komen stil
te liggen De levensmiddelendis-
tribueering zou totaal vastloopen.
„Uw gezondheid, uw veiligheid
worden bedreigd" Bovendien zou
de voedseltoevoer naar de gealli
eerden in Europa stop gezet moe
ten worden.
De president beschuldigde ver
volgens de vakvereenigingsleiders
Johnston en Whitney, leiders van
resp „De broederschap van trein
personeel" en de „Broederschap
van machinisten". Het compromis-
De Vereenigde Staten beschik
ken thans, zoo wordt officieel
medegedeeld, over een gSieim
wapen waarmede ziektekiemen
verspreid kunnen worden. Dit
wapen zou veel doodelijke'r zijn
dan de atoombom Met dit wapen
zou men alle leven in een groote
stad in korten tijd kunnen ver
nietigen en ook de oogsten op
het veld. zelfs het zaad in den
gron'd. De kiemen moeten door
een vliegtuig worden uitgewor
pen.
voorstel van een loonsverhooging
van 18i/j dollarcent per uur werd
aanvaard door achttien vakver-
eenigingen en door de maatschap
pijen Volgens Truman geven
Johnston en Whitney zich geen
rekenschap van de vreeselijke ge
volgen om de staking te procla-
meeren.
Later op den avond heeft presi
dent Truman met leden van zijn
kabinet vergaderd ten einde tot
maatregelen te komen om de
transport-crisis te overwinnen.
De president heeft ook generaal
Eisenhower, die met vacantia was,
naar Washington teruggeroepen.
De democratische senator H Byrd
uit Virginia heeft meegedeeld dat
president Truman van het con
gres (kamer van afgevaardigden
en senaat der V.S.) eventueel de
macht zou kunnen krijgen om
„diegenen te straffen, die inbreuk
op de wetten hebben gemaakt en
stakingen te voorkomen" Inder
daad heeft de president het con
gres voor heden Zaterdag bijeen
geroepen en zal dan een boodschap
voorlezen.
Na vier uur onderhandelen tus
schen vertegenwoordigers van het
spoorwegpersoneel, spoorwegeige
naren en regeerin» achtte J R.
Steelman, adviseur-in-arbeidsza-
ken van President Truman de toe
stand „somber".
Naar de „Tribuna del
Popoio" uit Rome meldt,
heeft Mgr. Cazzani, bis
schop van Cremone, de
geestelijkheid en de ge-
loovigen van zijn diocees
doen weten, dat zij die
voor het communisme
stemmen, het christelijk
geloof verzaken.
De Engelsche recherche heeft
beslag gelegd op 350.000 pond
koffie, die door personeel van
de RAF ui» Engeland, België en
Nederland naar Duitschland zou
zijn gesmokkeld, bestemd voor
de zwarte markt. Argentinië
wil 300.000 immigranten hebben
uit Europa en Afrika. Bjj een
atoomsplitsing in Nieuw Mexi
co is een aantal personen ge
wond. Twee Belgen staan in
Brussel terecht, beschuldigd van
het verraden van de schuilplaats
van Prins Karei van België tij
dens de bezetting. Nederland
heeft met België een handels
overeenkomst gesloten over de
wederzijdsche im- en export.
Verbruik van benzine voor wa-
tersportdoeleinden zal vanaf I
Juni in beperkte mate zijn toe
gestaan.
H.M. de Koningin heeft heden
in verband met de kabinetsvor
ming de heer mr. W. L. Baron de
Vos van Steenwijk, voorzitter vani
de Eerste Kamer, mr. J. R. H.
van Schaik, voorzitter van de
Tweede Kamer en jhr. mr. Bee-
laerts van Blokland, vice-presi
dent van den Raad van State ter
bespreking in Paleis Soestdijk
ontvangen.
GEEN NATIONAAL KABINET?
(Vervolg van de le kolom.)
Intusschen betoogt een artikel
in de „Maasbode", dat er ver
schillende manieren zijn, om een
nationaal kabinet ie vormen.
Men kan b.v. eerst met twee
partijen een' program opstellen
en dan later andere partijen uit-
noodigen mee te doen. Dan
wordt het in elk geval een kabi
net op breedere basis. Ons lijkt
een kabinet, op breede basis, in
de gegeven omstandigheden, mits
vast staat dat dit kabinet een
christelijk en sociaal-vooruit
strevend bewind voert heel goed
denkbaar. Maar een kabinet op
breedere basis, dat naast de
communistische fractie, een frac
tie als che van de Partij van den
Arbeid in de oppositie zou drin
gen met 29 leden, lijkt ons
heelemaal niet gewenscht.
De „Tijd" is van oordeel, dat
naast prof Romme en minister
Beel, vooral ook minister Scher-
mernorn in aanmerking komt.
Hoewel ook dit blad bevestigt,
dat president van Schaik ge
noemd wordt acht het een aan
blijven van Schermerhorn „een
heel andere mogelijkheid, die
aanhangers vindt, wier invloed
men niet moet onderschatten".
Een argument wordt daarbij ge
releveerd, dat wij bij voorbaat
gaarne zouden uitschakelen. Het
zou nl., zoo wordt gezegd, „in
het buitenland ongewenschte
reacties kunnen oproepen, wan
neer wij reeds na zoo korten tijd
van minister-president zouden
veranderen". Wij herhalen, dat
wij gaarne, zonder daar.mu ver
der op in te gaan, dergelijks
argumenten uitgeschakeld zou
den zien Nederland geeft aan
zijn politieke mogelijkheden een
eigen, Nederlandsche oplossing!
In katholieke parlementaire
kringen worden verder al ver
schillende mogelijkheden ge
noemd met betrekking tot net
bezetten der departementen. Een
en ander lijkt ons zeer voorbarig.
Wij herinneren ons een verzuch
ting van vader Colijn, dat het
jammer is, dat er zooveel mede
formateurs zijn. Dat de K.V.P.
in het'bezetten van verschillends
portefeuilles bepaalde verlan
gens heeft, waar niet aan te tor
nen valt, zal wel duidelijk zijn.