De Geestelijke Bevrijding van de volksklasse
uit velerlei nood
WIELERWEDSTRIJDEN
Problemen van liturgisch leven
in het Amsterdamsche Stadion
RADIO
Nieuw Noordfiollandsch Dagblad
De Bruyn over de Katholieke
Arbeidersbeweging
Behandeling op groot congres
te Maastricht
VAN 27 JULI tot 1 AUG.
GEEN STAMKAART -
GEEN SCHOENENBON
Draaimolens kunnen
prijzen maken
Dagelijksch brood
H
4
DINSDAG 28 MEI 1948
yiJFTIG JAAR een stuk Nederlandsche Volksbeweging als
onze Katholieke Arbeidersbeweging is, ter behartiging
van de godsdienstig-zedelijke, de cultureele, de maatschappe
lijke behartiging van duizenden menschen, een zelfstandige
leekenorganisatie van arbeiders, dat is de Katholieke Arbeiders
beweging in ons land, die nu in steeds talrijker mate haar
vijftigjarig bestaan in plaatselijke af deelingen gaat vieren,
zoo begon de heer A. C. de Bruyn, de sympathieke generaal
van de K.A.B. in Nederland zijn feestrede Zondag voor de in
het goud jubileerende afdeeling Hoorn, bij wier gehoor hij
terecht gaarne wat meer jongeren had willen zien. Toen het
ging om de stichting van de arbeidersbeweging nu ruim vijftig
jaar geleden, ging het om de geestelijke bevrijding van de
volksklasse uit velerlei nood.
De materieele nood van de
volksklasse was erg, maar de
geestelijke verkommering nog er
ger. De geestelijke bevrijding was
het ideaal, het ging om de bewust
wording van de persoonlijkheids-
waarde Toen de arbeidersorgani
satie aan het begin stond, was de
arbeider koopwaar en men be
greep niet, dat als men het woord
arbeid zei, men tevens zei het
woord mensch. Inzet van den toen
begonnen strijd was de geestelijke
bevrijding, om de menschen-
waarde Dat moet goed in het oog
gehouden worden, als men het
werk van den K.A.B, na vijftig
jaar beoordeeld Wij zijn door
eigen kracht een flink eind om
hoog gegaan. Er is vooruitgang
geweest op godsdienstig-zedelijk
en cultureel gebied, en zeker ook
op materieel gebied, maar wat
zouden wij eraan gehad hebben,
als er alleen vooruitgang geweest
was op stoffelijk <*ebied? Het zou
half werk geweest zijn! Maar op
verbetering van het stoffelijk ge
bied hebben wij ons, aldus de heer
de Bruijn, niet onbetuigd gelaten
Want er waren in dien tijd on-
menscheljjk-lage loonen, en werd
onmenscnelijk lang gewelkt, er
was geen waardeering voor den
arbeid.
De verhoudingen van vroeger
moeten door de jongeren van
nu wel in. acht genomen wor
den! Zij moeten dus de ge
schiedenis kennen en weten
hoe de rol van de Kerk is
geweest.
Welke rol heeft de Kerk ge
speeld? Bij den opbouw van het
werk der beweging, bij de ont
luikende sociale actie, bij de gees
telijke bevrijding van de volks
klasse stond de Kerk vooraan. Wij
behoeven slechts te wijzen op de
encyclieken van de Pausen Niet
alleen „Rerum Novarum", maar
ook de groote encyclieken over het
maatschappelijk en staatkundig
leven, die daaraan voorafgingen.
Wij wijzen op de toewijding van
de duizenden priesters Zij hebben
geleerd, hoe de katholieken zich in
het sociale leven gedragen moe
ten en honderden zijn er langs
dien weg tot de Kerk terugge
bracht want velen waren er door
de misstanden van de Kerk ver
vreemd. In de leringen der oude
socialisten treffen wij er velen
aan, die vroeger kaiholiek wa
renDe geschiedenis leert ook,
dat Nederland vooraan staat, on
betwistbaar vooraan, op het ge
bied van de sociale wetgeving
Daar is de stuwing van de arbei-
beidersbeweging niet vreemd aan.
Want de Katholieke Arbeidersbe
weging met name heeft het mate
rialisme en de klassestrijjidee om
gebogen in de richting van het
solidarisme, hetgeen nu blijkt uit
de vorderingen, welke gemaakt
zijn op het punt van de bedrijf
schappen.
Wie zal mogen betwisten, dat
het de Katholieke Arbeiders-
beweging geweest is, die de
stuwende kracht was voor het
collectieve contract, dat de
wereld veroverd heeft?
In 1941, toen de vijand kwam,
hebben wij gezegd, neen, nooit,
afgeloopenl-Maar na de bevrijding
leefde de Beweging weer op als
nooit te voren. Deze, onze Katho
lieke Arbeidersbeweging was en
is waard verdedigd te worden Het
is een eer en een voorrecht, daar
voor te mogen werken. Hier is een
bron, waaraan elke arbeider zich
geestelijk kan laven
Feitelijk is het onjuist, dat
men ons officieel op één lijn
stelt met de anderen, als men
spreekt van vakcentralen. Wij
zijn dat natuurlijk ook, maar
wij zijn veel meer Wij zijn to
talitair. Wij grijpen den arbei
der in zijn volle behoeften In
zijn bovennatuurlijke, in zijn
godsdienstig-zedelijke belan
genbehartiging Anderen zor
gen alleen voor het materieele
Wij graven dieper, grijpen vas
ter.
Wij zijn ook een nationale be
weging Geen klasse-behartiging
is onze basis? Wij werken voor de
geheele maatschappelijke gemeen
schap van Nederland, en daar
naast hebben wij internationaal
contact met gelijkgezinden Het
levensbeginsel van de Katholieke
Kerk was onze basis en onze
kracht en zal dat blijven.
Daarom voelen wij niets voor
eenheid in den zin van eenvor
migheid. Wij waren één met het
Nederlandsche Volk in het verzet,
maar zijn niet bereid mee te doen
met gelijkschakeling. Wij gaan
onzen eigen weg.
Ons volk snakt naar beginsel
vaste menschen. Dat hebben
ook de Bisschoppen begrepen,
toen zij, na de bevrijding her
haaldelijk bij verschillende
gelegenheden, hebben gewe
zen op de noodzakelijkheid
van het Nederlandsche volk,
om principieel te zijn Dat
heeft vooral het Katholieke
Volk zich aangetrokken De
genen, die een „doorbraak"
propageerden, hebben onder
vonden, dat 17 Mei een des-
illussie is geweest. Die door-
braakmaniakken hebben toen
gezien, dat ze het Nederland
sche Volk niet kenden
De Katholieke Arbeiders heb
ben ondervonden, wat gelijkscha
keling en eenheidsorganisaties be
tekenen. Het vertrouwen in de
Katholieke Arbeidersbeweging is
bevestigd blijkens de johgste cij
fers der ledenwinsten Op 1 April
1946 bedroeg het aantal leden het
hoogste cijfer, dat ooit bereikt is,
nl. 203,891.
Wij werken nu overal in het
land met nieuwe menschen en
jongeren Oók in het Bisdom
Haarlem is nu .een nauwere band
tot stand gekomen tusschen de
Jongerenbeweging en de Katho
lieke Arbeidersbeweging. De toe
vloed van de jongeren zal nu beter
worden dan in het verleden De
taak der jongeren klemt in het
bijzonder ten aanzien van de toe
komstige werkzaamheid van de
Katholieke Arbeidersbonden op
het gebied van de publiekrechte
lijke bedrijfsorganisatie
Nu zullen onze menschen naar
voren moeten komen, om belang
rijke en invloedrijke posten te be
zetten in het sociale en economi
sche leven, waar wij. in de pu-
bliekrechtelijk-geregelde ordening
van den arbeid, onze invloed zul
len krijgen. De jongeren zullen
geschikt gemaakt moeten worden,
om het groote werk af te bouwen
De jongeren zien het ideaal der
ouderen verwezenlijkt worden. Zij
moeten de fakkel brandende hou
den En ook de vrouwen moeten
medewerken. Niet alleen de man,
maar a.h.w, het geheele gezin is
lid van de K.A.B,
De beweging kan na vijftig jaar
getuigen, dat zij haar plicht heeft
gedaan. Wij ontwikkelen onze
kracht voor het geheele volk en
het volk te brengen tot Christus
zal ons tweede hartsverlangen
zijn, zoo eindigde de heer de
Bruijn zijn begeesterend woord
Een der hoogtepunten van den eersten wielerwedstrijd in het
nieuwe seizoen op de wielerbaan in het Amsterdamsche Sta
dion was het nummer achter motoren over 40 ronden. Pronk
(rechts), gangmaker Wiersema, maakt zich gereed, om van
der Voort, gangmaker Bustraan, te passeeren.
Een groot sportief succes kan de
opening van het baanseizoen 1946 in
het Olympisch Stadion te Amsterdam
met nationale wielerwedstrijden niet
worden genoemd. Er kwamen ver
scheidene onaangename incidenten
voor; voornamelijk door toedoen
van den renner P. Smits, die het
niet "verkroppen" kon, dat hij in
de sprintmatch voor professionals
zijn meerdere moest erkennen.
Tweemaal door bandenpech en een
maal door ongeoorloofd hinderen van
zijn tegenstander werd de sprint
onderbroken.
Bakker verraste' achter de moto
ren vriend en vijand door zijn su
blieme rijden. Nadat1 onze kampioen
Pronk in de eerste manche van der
Voört, Bakker, Remkes,© Groene we
gen en Bosland allen minstens een
ronde achter zich had gelaten, nam
Bakker in de tweede manche onmid
dellijk de leiding. Van der Voort
eindigde opnieuw als tweede, terwijl
Pronk 3e werd. Met groote spanning
wachtten de ongeveer 20.000 toe
schouwers de laatste manche af.
Pronk, van der Voort en Bakker
hadden allen vier punten op dat
moment. Weer schoot Bakker er
achter den gangmaker van der Bom
Op de Amsterdamsche Boschbaan werden roeiwedstrijden
gehouden. „Triton" passeert als eerste de finish.
onmiddellijk tusschen uit en verre
van hem te kunnen volgen, zakte
van der Voort al spoedig tot de
laatste plaats af. Met een voorsprong
van bijna een ronde op Remkes, die
taai als altijd tot twee maal toe de
vierde plaats bezette en in dp laat
ste manche de eenige was, die door
Bakker niet werd gepasseerd^ won
Bakker den stayerswedstrijd met
vijf punten uit drie manches. Pronk
werd 2de met 8 punten, van der
Voort en Remkes deelden de derde
en 'vierde plaats met ieder 10 pnt.
Bijster kjvam in den eindstrijd te
gen den jongen maar veelbeloven-
den Hijzelendoorn als overwinnaar
van den sprintwedstriid te voor
schijn, de pittige Kleefstra bewees
opnieuw, dat hij zijn wegkampioen-
schap niet maar toevallig heeft ge
wonnen door onweerstaanbaar den
klassementwedstrijd over 6 km. te
winnen- en bij de beroepsrijders wist
Kropman ondanks verwoede pogin
gen van Smits om hem in den eind
strijd, waaraan ook den oud-wereld
kampioen amateurs van der Vijver
deelnam; het passeeren in de bocht
te verhinderen, zijn beide tegen
standers achter zich te- laten. Sïnits
werd wegens zijn onsportieve rijden
gediskwalificeerd.
Van 27 Juli tot en met 1 Augus
tus a.s. zal te Maastricht, de stad
van de Sterre der Zee een groot
Liturgisch Congres worden gehou
den. Voor het liturgisch leven en
de liturgische practijk in ons land
belooft dit Congres van de groot
ste beteekenis te worden Het
wordt gehouden onder de auspi
ciën van de vijf Diocesane Litur
gische Vereenigingen en de Ned.
St Gregoriusvereeniging in ons
land, terwijl ook leidende figuren
uit de liturgische beweging in
Frankrijk en België er aan zuilen
deelnemen.
Het Congres heeft twee afdee-
lingen nl een wetenschappelijke
en een practische. Bij deze prac-
tische afdeeling wordt ook gere
kend op een levendige deelneming
uit de kringen van de leeken
Dit Congres, het spreekt vanzelf,
geniet de warme belangstelling en
de hocge goedkeuring van het
Doorluchtig Episcopaat.
De algemeene leiding berust in
handen van Mgr Dr. Jos. Teu-
lings, Deken van Nijmegen en
Voorzitter van de Bossche Dioce
sane liturgische vereeniging.
Voorzitter van de wetenschappe
lijke sectie is Prof. Dr P. Kreling
OP, hoogleeraar aan de Nijw.eeg-
sche Universiteit en Voorzitter
van de practische afdeeling is Dr.
L Buis C.ss.R, professor in de
moraaltheologie te Wittem.
De wetenschappelijke sectie be
gint baar werk cp Zaterdag, 27
Juli en besluit ".e op Maandag, 29
Juli. Er wor ien In die dagen vijf
groote vergaderingen gehouden,
waarvan het algemeene onderwerp
is „De liturgie als nysierie"
De practische sectie" wordt hier
bij aangesloten Zij begint haar
werkzaamheden Maandagavond 29
Juli en beëindigt het Donderdag
1 Aug. Zij houdt zes vergaderin
gen. Het algemeen onderwerp is
„Liturgie en zielzorg"
Ter verhooging van de aantrek
kelijkheid van dit Congres zal ge
durende die dagen een tentoon
stelling worden gehouden van
kerkelijken kunst (o.a. paramen-
tiek, oude kerkelijke kunst enz.),
evenals een tentoonstelling van
het liturgische boek.
Op verschillende avonden zal
een mysteriespel worden opge
voerd. Er worden concerten gege
ven, waar religieuze en kerkelijke
muziek wordt uitgevoerd Daar
aan werken mede het Stedel. Or
kest van Maastricht, de Kon.
Zangvereeniging „Mastreechter
Staar", en de Nachtegalen van
Meerssen
Het Centraal Distributiekan
toor deelt mede, dat zij. wier dis
tributiestamkaart op eenigerlei
wijze in het ongereede raakt, of
geraakt is, niet voor een schoe
nenbon in aanmerking kunnen
komen. Men betrachte dus de
noodige zorg bij het opbergen en
bewaren van zijn stamkaart.
Van bevoegde zijde wordt ons
medegedeeld, dat het prijsvoor-
schrift 1943 kermisvermakelijk
heden wordt ingetrokken. Voort-
taan mogen de tarieven voor
kermisvermaak derhalve door de
kermisexploitanten vrij worden
vastgesteld.
In een van de kerken zal een
Pausmis plaats vinden volgens den
Ordo Romanus primus. Op litur
gisch gebied is dit alleen reeds
een gebeurtenis.
Cp een van de avonden tijdens
het Congres zullen de vele oude
gebouwen en vestingwerken, waar
aan Maastricht zoo rijk is op feeë
rieke wijze worden verlicht Zoo
doende tracht het Comité van de
voorbereiding na de verschillende
vermoeiende vergaderingen een
ontspanning" te verzorgen, die ge
heel past in bet kader van deze
liturgische dagen.
Zoodra de inschrijving is open
gesteld. zullen daaromtrent nadere
gegevens worden verstrekt.
PROGRAMMA
WOENSDAG 29 MEI
HILVERSUM I (301.5 M.):
VARA 7.00 Nieuws; gym en gram.;
8.00 Nieuws en gram.; 10.00 VPRO
Morgenwijding; 10.20 VARA piano
recital; 10.45 Voor de continubedrij
ven; 11.45 Familieberichten uit Indié;
12.00 Johan Jong; 12.35 Eüdy Walis;
13.00 Nieuws; 13.18 Omroeporkest;
14 00 Voor de vrouw; 14.30 Concert;
15.00 Voor de jeugd; 17.00 Orkest
Carlo Carcassola; 17.35 gram.; 17.45
Benedict SJberman; 18.00 Nieuws;
18.15 Benedict Silberman; 18.30 Ned.
Strijdkrachten; 19.00 The Hawaiian
Serenaders;; 19.15 causerie over het
ziekenfondswezen;19.30 VPRO lezing;
20.00Nieuws; Avondprogramma
wordt onderbroken door verkiezings
uitslagen; 20.15 Radio Philliarmonisch
orkest; 21.00 De revuë van de maand;
21.30 The Ramblers; 22.45 Geestelijk
leven; 23.00 Nieuws; 23.15 gTam.
HILVERSUM II (415.5 M.) NCRV
7 uur Nieuws; gym. en gram.; 8.00
Nieuws en gram.; 9.15 Voor jonge
zieken; 10.30 Morgendienst; 1100
Orgel; 12.00 Vedelaais; 13.00 Nieuws;
13.20 Concert; 14.00 Kamerorkest;
15.00 Bachprogramma; 16.00 causerie;
16.15 MeisjesBngklasse; 16.45 Voor
jongens en me.sjes; 17.45 Het
Rijk'Overzee; 18.00 Mandolinata; 18.35
gram.; 19.00 Nieuws; 19.15 Dep. uit
zending; 19.30 Engelsche les; 20.00
Nieuws; 20.05 Gram. afgewisseld door
verkiezingsuitslagen; 22.00 Nieuws;
22 15 Het actueel geluid; 22.30 gram.;
23.50 Schriftlezing.
ET IS ons niet afleen toe
gestaan, om stoffelijke
dingen te vragen, Jezus heeft
het ons zelfs bevolen: „Zoo
zult gij bidden: „Geef ons he
den ons dagelijksch brood.'
Het is een nederige belijdenis,
dat wij geen zuivere geesten
2ijn, maar menschen met stof
felijke behoeften. En sinds
Gods Zoon zelf zulk 'n mensch
wild'p worden, behoeven
ons daarover niet te schamen.
Het is voorts de vrome erken
ning, dat ook „de vruchten der
aarde" ons slecïïts door Gods
goedheid ten deel vallen en
het welslagen van onzen ar
beid en onze economie van
Hem afhangen. Maar bovenal
is het een getuigenis van zelf
beperking, van matigheid.
Het is de eenige bede van het
Onze Vader, waar „heden" bil
staat! Wij vragen geen over
vloed en geen „verzekerde
toekomst", maar voor vandaag
ons dagelijksch rantsoen. Van
de geestelijke goederen vra
gen wij overvloedige volheid,
van de stoffelijke goederen
echter: het noodige.
MARCUS
