R. Kath. Nieuws* en Advertentieblad
voor Noord-Holland.
No. 17.
Woensdag 26 Februari 1908.
2',e Jaargang.
Katholiek Leven.
FEUILLETON,
Buitenland.
Schuldig
Verschijnt Woensdag en Zaterdag.
ONS
BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS
50 cents per drie maanden franco aan huis. Te betalen in
het begin van ieder kwartaal.
Afzonderlijke nummers3 cent.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Ons Blad".
BUREAUHoogstraat b/d. Langestraat te Alkmaar.
Telefoon No. 266.
ADVERTENTIËN s
Van 1—5 regels.30 oent.
Elke regel meer 6
Reclames per regel15
i.
Gelijk wij Zaterdag mededeelden,
zullen wij thans de prachtige lezing
van mr. A. baron van Wijnbergen, over
„Katholiek Leven", wat breeder uit
werken.
Wat is Katholiek leven, aldus nage
noeg de spr., in den ruimsten en volsten
zin des woords en hoe beantwoorden
wij daaraan, thans, nu in dezen tijd
van zedelijken achteruitgang Katholiek
leven zoo dringend noodig is? Deze
laatste beschuldiging is zwaar en aan
stonds zullen wij zien opdagen degenen,
die deze meening komen weerspreken.
Er komen er aanstonds die zeggen, dat
wij thans juist leyen in een tijd van
vooruitgang; er komen er, die vol fier
heid vragen: hoe durft gij 't wagen,
om aan onzen tijd te verwijten, dat hij
aan achteruitgang lijden zou?
Op de eerste plaats komt de weten
schap, die tot zulk een hoogte is ge
stegen en waaraan zoo ontzettend veel
te danken is. Zij zegt: moet gij niet
erkennen, dat aan mij zooveel te danken
is op natuurkundig gebied? Weet gij,
dat door mij, als 't ware, alles is bloot
gelegd boven, op en onder de aarde?
Weet gij, dat ik de natuurkrachten heb
dienstbaar gemaakt aan den mensch?
Hoeveel uitvindingen zijn door mij niet
gedaan en hoe zijn daardoor handel en
industrie, en daardoor de algemeene
welvaart niet toegenomen, zoodat velen
een trap hooger gekomen zijn! Wij
antwoorden op al deze vragen: volko
men juist, vooruitgang is er en zij heeft
de menschheid vooruitgebrachtmaar
wjj vragen tevens, of die wetenschap
steeds in 't oog hield, dat zij al dien
vooruitgang te danken heeft aan „dei-
wetenschappen Heer",. wij vragen
öök, of alles wel vooruit is gebracht,
en of de wetenschap den mensch niet
heeft geholpen zedelijk achteruit?
En wjj vragen aan die wetenschap,
waarom juist die wetenschap, op ander
wetenschappelijk terrein de menschen
niet vooruit brengt? Of blijkt dat niet
uit de zedelijke wetenschappen? Hoe
staat het in onzen tjjd met de weten
schap van het recht? Stond zelfs in
den heidenschen tijd te Rome deze
wetenschap niet hooger dan thans
En de wijsbegeerte? Heeft de negen
tiende eeuw het recht zich daarop te
Amerikaansche roman uit het Duitacb,
van
OTTO HOEOKER,
13)
'Ik hoop dat u deze treurige geschiedenis
op een voor u zelf bevredigende manier
kunt verklaren, Mr. Whistier», zeide by, nadat
ook hem door de detectiven het resultaat
der onderzoekingen was medegedeeld.
«Hebt u werkelijk geen vermoeden, wat
de reden voor dezen moordaanslag kan ge
weest zijn en wie de dader zjjn mag
«Neen, ik ben even radeloos en onwetend
als u allen I Ik wil niemand verdenken
zeker niet den man, wien ik persoonlijk mijn
vertrouwen geschonken heb. Maar Mr. Phelp's
afwezigheid komt mij, rechtuit gezegd, zeer
opvallend voor».
«Waar woont de man vroeg Keane.
Dat wist de advocaat intusschen niet te
zeggen. Hjj had zich daar niet om bekom
merd, maar geloofde uit enkele gesprekken
te kunnen opmaken, dat de boekhouder aan
den anderen oever der Hudson in Hoboken
of Jersey City woonde.
«Verduiveld I Dat is ver weg. Waarom
moet de man au juist in dien Moskitostaat
leven bromde Keane.
«Nu, wij moeten ons met den betrokkene
zoo spoedig mogelijk in verbinding stellen
dat is alles wat wij doen kunnen... Hebt
n ook maar énigen grond, om den
man zulk een daad aan te wrijven?»
•Niet den geringstenik zei dit toch
beroemen Kan de moderne wijsbegeerte
zich vergelijken met de heidensche wijs
begeerte van Aristoteles b.v.? En hoe
staat het met de wetenschap van heden
en die der middeleeuwen? Heeft juist
niet in de vorige eeuw Paus Leo XIII
geroepen: Terug, eeuwen terug, naar
de middeleeuwen! Want redding is
alleen te vinden bij den engelachtigen
leeraar, onzen heiligen Thomas van
Aquino
Hoe staat het met de wetenschap,
de godsdienstwetenschap? Wat blijkt
van die wetenschap op de Hoogescholen
Op de congressen, aan den godsdienst
gewijd? Wordt dan niet duidelijk, dat
men is gekomen tot het diepste verval
En is het niet een teeken des tijds, dat
Dr. Kuyper in zijn laatste werk „Om
de oude Wereldzee" heeft kunnen ver
klaren, dat het éénmaal nog zóóver zal
komen, dat al wat Christen is en gelooft
in een God, mèt de geloovige Israëlieten,
ja zelfs met de aanhangers van den
Islam zal moeten samengaan tegen het
ongeloof? Ziedaar het resultaat dei-
wetenschap. Daarom blijven wij, ondanks
alle waardeering voor het vele goede,
den tegenwoordigen tijd noemen een
tijdperk van zedelijken achteruitgang.
Op de tweede plaats komt de be
schaving tegen onze beschuldiging verzet
aanteekenen. Met het woord „bescha
ving' meenen de modernen alles te
kunnen goedmaken, en wanneer wij
voor die beschaving de schouders op
halen, zegt men: weest dankbaar, dat
de zeden zoo ruw niet meer zijn als
in de middeleeuwen! Prijs integendeel
de verlichte 19de en 20ste eeuwZeker,
wjj zijn dankbaar, doch veel meer dan
schijn is die moderne beschaving niet.
Wij hebben zachtere zeden en gewoonten
gekregen, ongetwijfeld, maar ook heeft
de moderne beschaving de misdaad
beschaafd en deze verfijnd. Heden kan
alles worden goedgepraat onder het
mottobeschaving, ja zelfs de beneden-
dierlijke onlusten worden niet in be
sloten kring, neen, publiek, openbaar,
verdedigd. En zouden wij daarvoor aan
de moderne beschaving onze hulde
brengen Neen, duizendmaal neen
Vroeger mogen de zeden ruwer geweest
zijn, thans hebben wij mèèr eerbied
voor die ruwe zeden dan voor de fijne
salon-moraal onzer dagen.
Het komt er tegenwoordig niet meer
op aan, of men godsdienst en zedenwet
vertrapt, als men maar „fatsoenlijk
man" is, d. w. z. modern in alles, ook
reeds. Myn verdachtmakende uitdrukking
spijt me nu reeds».
«Dus er bestond tusschen den klerk en
uw neef hier geen vijandschapmaar mis
schien leefden zij op voet van oorlog met
elkaar
>U vraagt mfj te veel. Die man daar
kwam vóór ongeveer een kwart jaar hier
in New-York terng, nadat ik hem misschien
wel tien jaren uit het oog verloren en zelfs
reeds dood gewaand had. Ik moet helaas
bekennen, dat ik in hem al spoedig een
mensch leerde kennen wiens omgang voor
mjj niet wenschelijk was, daar hij een groote
beroepsdrinker geworden was, die in be
schonken toestand zeer schandalig zijn kon.
Enkele malen bezocht hij mij hier op het
kantoor, doch toen ik zag, dat mijn gelde
lijke ondersteuningen op minder waardige
wijze benuttigd werden, nam ik het beslnit,
hem het kantoorbezoek geheel te verbieden.
Mijn boekhouder was op dit punt streng
door mjj gewezen. Des te grooter is nu mijne
bevreemding».
»U geeft derhalve toe, op slechten voet
met den doode gestaan te hebben vroeg
de rechter en toen Whistler slechts kolkte,
voegde hij er aanstonds aan toe
«Wie was de dame, met wie u gisteren
namiddag ongeveer om vier uur hier in deze
kamer moet hebben gevochten
«Ik heb met geene dame gestreden, maar
het suppreme-courty het gerechtshof
gisteren eerst na vier uur verlaten en hen
toen nog even naar de Lotosclub geweest,
voor ik me hierheen begaf. Eerst om vijf
uur kwam ik hier».
De opmerkzaamheid des rechters, die ter
wijl de advocaat sprak, met dezen naar
voren gegaan was, werd door de gebaren
in het verkeerde. Dat alles gaf men
ons in de plaats van onze zedeleer en
daarom houden wij vol, dat wij staan
in een tijd van zedelijken achteruitgang
Waaraan hebben wij dat zedelijk
verval voornamelijk te danken Hier
aan, dat velen niet meer weten willen
van den zegen van het Christendom.
Zien wij slechts een oogenbiik om ons
heenop elk gebied wordt getracht uit
te roeien den christelijken geest, die
noodwendig is tot instandhouding dei-
maatschappij.
Dit begint reeds bij het kind, op de
scholen. Wat leeren de theorieën der
moderne paedagogen immers anders
dan dat men aan het kind moet geven
wat des kinds is En dan zegt men
houd dat kind dus niet bezig met het
bovennatuurlijke, want gij moet het
kind geven wat des kinds is. De Godde
lijke Zaligmaker sprak echter: „Laat
de kleinen tot Mij komen"volgens
den Zaligmaker dus moeten de kinderen
wèl in bovennatuurlijke zaken onder
richt worden, doch de modernen be
weren van niet.
En wat leeraart men op het gebied
des huwelijks? De meest ergerlijke
theorieën worden daaromtrent verkon
digd. De huwelijksband wordt met den
dag losser gemaakt, want vrijheid wil
men, steeds meer vrijheid! Vrijheid
niet alleen om het huwelijk aan te
gaan, maar vrijheid ook, om het hu
welijk te verbreken. Vrij wil men zijn
wat betreft het kindertal, ja zelfs Gods
zegen vraagt men nlcfc meer, zelf wil
men zich daarin de wet stellen. Dit
alles wordt publiek- verkondigd, op ver
gaderingen en in de pers, in populaire
brochuurtjes en geschriften. Maar niet
alleen die geschriften roepen om wraak.
Neen, de geheele moderne literatuur
en het tooneel zijn bedorven, en indien
er iets in ons is, dat voelt voor katho
liek leven, dan moeten wjj trachten een
einde te maken aan het werk dier
zielenmoordenaars, wie het niets kan
schelen, hoevelen er verloren gaan, als
zij er maar een cent aan verdienen.
Indien er iets is, dat ons zoo gemakkelijk
minder fijngevoelig maakt, dan is het
de slechte literatuur en het tooneel.
Het gaat geleidelijk, maar zeker. Daarom
moeten wij te wapen loopen tegen die
literatuur en dat tooneel en zorgen dat
er een einde aan wordt gemaakt. Wij
kunnen hierin een voorbeeld nemen aan
onze protestantsche broeders. Zij vragen
niet, kan er dit tooneelstuk nog door
der in het privaat-kantoor achtergebleven
detectiven, gewekt.
«Voorzichtig, Sir riep Orout hem toe,
toen hij op hen toeliep, terwijl Nad achter
bleef.
«Hier mag one geen enkel spoor ontgaan.
Maar overtuig u zelf het komt mij gewich
tig voor».
Hjj wees, de gordijn der bibliotheek weg
schuivend, op den grond.
«Wat denkt u dat dit is
«Stofmaar laat eens zien».
De mannen waren op de knieën gaan
zitten.
«Hier een afdruk als van een met spij
kers beslagen schoen, een plompen mannen
schoen waarschijnlijk 1 Nu wat zou dat
vroeg hij Croat, die het spoor reeds zorg
vuldig had opgemeten en in zijn zakboek
genoteerd had.
«Het ziet er nit», antwoordde de huis-
detective, «alsof zich iemand achter deze
gordijn had verborgen gehouden».
«Hoezoo, waarom Kan Mr. Whistler hier
niet even goed boeken gehaald hebben
[lij wees door de openstaande deur naar
den advocaat, die in het groote lokaal op
zettelijk door den politiecommissaris in een
gesprek was gewikkeld, opdat hij den loop
van het onderzoek niet zou kunnen volgen.
«Kijk eens naar de sierlijke schoenen
van dien man daar», prevelde de huis
detective.
«Ik heb het schoenwerk van den doode
ook reeds bekeken beiden" hebben geen ge
nagelde plompe zolen, en toch staan hier
zulke afdrukken. Hier... zie toch toe I»
zeide hij op luider toon.
«Men kan iederen nagel vierkante
nagels met breede koppen zeer duidelijk
of dat, neen zij blijven thuis en geven
daarmede een goed voorbeeld. Daarom,
zoodra de vraag bij ons opkomt, of het
er nog door kan, dan weten wij reeds,
dat het er niet door kan en dan moeten
wij niet gaan.
Eindelijk wordt de christelijke geest
zoo geweldig ondermijnd juist in ons
vereenigingsleven. Het vereenigingsleven
is op zich zelf goed en wij roepen het
van harte welkom toe, doch er mag
toch wel voor gewaarschuwd worden,
dat men juist door het vereenigings
leven niet te gronde ga En hiervoor
bestaat gevaar, omdat ons steeds wordt
voorgehouden, dat die vereenigingen
neutraal kunnen zijn Neutraal heeten
ze en men lokt de Katholieken er heen.
Waarom, zoo zegt men, zouden wij
loopen aan den leiband der geestelijk
heid Waarom moeten wij steeds staan
onder toezicht van den priester In de
neutrale vereeniging geschiedt immers
niets verkeerds? Men is er vrij, geheel
vrijAl deze praatjes dienen echter
alléén, om de Katholieken te brengen
onder de vlag, waaronder de Katho
lieken zich nooit mogen of kunnen
scharen en wij moeten dankbaar zijn
aan de Kerk, dat ze zorgde, dat wij
ook in het vereenigingsleven het spoor
niet bijster zouden worden. Gebleken
is immers, dat de zgn. neutrale ver
eenigingen ten slotte ontaarden in
socialistische vereenigingen. 't Is waar,
veel zelfbeheersching is vaak noodig
voor den arbeider bij al de beloften
welke de neutrale vereenigingen doeD,
doch de geestelijkheid steunt en helpt
ons immer en doet alle moeite om ons
eraf te houden en daarom zijn wij wel
degelijk dankbaarheid aan onze priesters
verschuldigd.
Ziedaar de teekenen van den heden-
daagschen zedeljjken achteruitgang,
welke ook in ons land te constateeren
valt. Wij moetèn niet, gelijk maar
al te vaak gebeurt, uitsluitend naar
Frankrijk zien. Laten wij liever eene
les patten uit hetgeen in Frankrijk zich
afspeelde. Ook Frankrijk was eenmaal
een Katholiek land, ja gold als het
Katholieke land bij uitnemendheid en
onthouden wij terdege, dat niet alleen
aan een Combes, Briand of Rousseau,
maar ook aan het Fransche volk, aan
de kiezers, het verval van dat eenmaal
zoo Katholieke land te wijten is. Frank
rijk heeft geleideiijk langs al de geken
schetste wegen den echt-Katholieken
geest zien ondermijnen en is ten slotte
in het stof onderscheiden een zeker teeken,
dat de afdruk hoogstens gisteren gemaakt
is. Ook de voetafdruz is nog heel eventjes
te onderscheiden dit spoor voert naar de
kamer, terwijl de ronde hak bier plotseling
ophoudtwederom een bewijs, dat de afdruk
niet kan zijn van iemand, die hoeken wilde
uitzoeken, maar van iemand, die zich achter
het gordijn verborgen hield, met het gezicht
naar de kamer gekeerd...»
«Daarvoor gpreken overigens ook hier deze
middelste rijen hoeken. Let eens goed op,
zij zijn achternit geschoven, alsof een zwaar
lichaam er tegen gedrukt heeft».
«Wie zou zich hierachter hebben kunnen
verbergen Men moest Mr. Whistler daar
over eene ondervragen», bracht Keane in 't
midden, op wien de bewijzen wel eenigen
indruk gemaakt hadden.
Maar reeds na de eerste schrede stond
hij stil. Met een elnw lachje meende hij
«Dat is misschien in de kaart van den
andere spelen of den man waarschuwen,
want ongetwijfeld» met een vragenden
blik op den rechter «etaat de advocaat
onder zware verdenking, zelf met de zaak
betrokken te zijn».
«Zonder twijfel», gaf de beambte te ken
nen en wendde zich toen onmiddellijk tot
Crout.
«Hoor eens, voor uw theorie met den
man achter de gordijn valt wel iets te zeg
gen. Het wapen stak in een zóó spits toe
loopenden hoek in de borst, dat de wonde
nauwelijks toegebracht kan zijn door iemand,
die vlak tegenover zijn tegenstander stond.
Men kan er zeer goed uit besluiten, dat
de man daar door den dood is overvallen.
Zoo ik zelf het wapen niet in de wonde
gezien had, zou ik tot een geheel andere
er toe gekomen om op staatkundig
gebied de Katholieke beginselen te laten
varen. Toen is 't gebeurd, dat ook de
afgevaardigden de Kerk zelf gingen
vervolgen tot op den buidigen dag.
Thans wordt met vollen luister de ge
beurtenis gevierd, dat de onbevlekte
Moeder van Christus vóór 50 jaren aan
eene nederige maagd te Lourdes wilde
verschijnen en duizenden en duizenden
zullen zich verdringen bij de genaderijke
grot om hulp en steun in geestelijk en
lichamelijk lijden, maar laten wij aan
O. Tv. Vrouw van Lourdes om deze
ééne gunst dit jaar smeekendat Frank
rijk terugkeere tot de Kerk van Christus,
waarvan het zich zoo jammerlijk heeft
afgewend.
Maar ook hier in Nederland moeten
wij trouwe zonen der H. Kerk zijn,
ook in het openbare leven. Dat is beter
dan alle protesten naar de Fransche
regeering gezonden. Wij moeten open
lijk toonen dat wjj Katholieken zijn,
evenals de Protestanten er rond voor
uitkomen, aanhangers van den Christus
te wezen. Tegenover het toenemend
ongeloof en materialisme in ons vader
land moeten wij ons niet vijandig stel
len, maar wij zullen toonen aan alle
medeburgers, d&t we Katholieken zijn
en hóe wij Katholiek zullen leven.
Roomsch moeten wij zijn geheel,
Roomsch ten voeten uit. Roomsch in
de Kerk en Roomsch in het gezin,
Roomsch op straat en Roomsch op het
kantoor, Roomsch overal. Wanneer wij
het ernstig meenen met onze treurzan
gen over Frankrijk, dan moeten wij
ons best doen te behouden wat nog te
behouden is en daarom overal in ons
meedragen het bewustzijn, dat wij
kinderen zyn der Katholieke Kerk en
als kinderen van die Katholieke Kerk
te leven hebben
(Slot volgt.)
Frankrijk.
Opgedoekt I
Sinds eenige jaren bestond er in Frank
rijk een protestantsche vereeniging, die zich
ten doel stelde den afval van katholieke
priesters te bevorderen, door aan de renega
ten een vast bestaan te verzekeren en hen,
zoo mogelijk, op te leiden tot predikant.
Deze vereeniging, die onder den titel «Le
Ohiétien» een eigen orgaan uitgaf en over
conclusie komen. Het schijnt zeker te zijn,
dat die man ginds in gesprek met een ander
voor de schrijftafel heeft gezeten, dat de
moordenaar plotseling achter zijn rug om
zich over hem heeft neergebogen en met
groote woede van bovenaf heeft toegestoken.
Het wapen zat immers zeer vast. Maar het
blijft toch altijd nog opvallend, dat er in 't
geheel geen bloed gevloeid is, gelijk bij zulk
een verwonding anders gewoonlijk het geval
isde kleine vlek daar op de ijsberenpels
beteekent niet veel».
De buisheer verscheen weder even in de
deur. Hij was vergezeld van den eenen be
diende der lift en den hallboy.
«Deze beide luidjes moeten belangrijke
dingen hebben opgemerkt. Ik zelf heb ge
zien dat Mr. Whistler gistermiddag om vijf
uur ongeveer, zich naar het kantoor begeven
heeft. Gelijk de hallboy hier zegt, verliet hij
het kantoor eerst kort voor zes uur, en bleef
dus ruim drie kwartier op zijn kamers. Ik
zag hem ook kort voor zessen het gebouw
verlaten, en sprak zelfs nog even met hem.
Het kwam me voor, dat hij zeer opgewonden
was en hij kon mij nauwelijks antwoorden.
Het viel den hallboy op, dat Mr. Whistler
geen slentel bij zich had, hij moest een
hangslot halen en zoo de kamer voorloopig
afsluiten».
«Jes, Sir», onderbrak nu de bediende der
lift. «Hij stelde ook zoo'n curieuse vragen
bij de opstijginghij wilde weten wie er
was geweest. Ik heb zelf een lady mee op
genomen ongeveer om drie uur of later...
Hier is Freddy» hij wees op den anderen
zwarte hü heeft de lady by den «rush»
bij het sein dat de zaken gesloten worden
wederom naar beneden genomen.
(Wordt vervolgd).