R. Kath. Nieuws* en Advertentieblad
voor Noord-Holland.
feuilleton!"""
No. 22.
Zaterdag 14 Maart 1908.
2'" Jaargang.
Schuldig T
Buitenland.
Verschijnt Woensdag en Zaterdag.
Reform-Katholicisme en
Sociale Actie.
ONS
BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS
50 cents' per drie maanden franco aan huis. Te betalen in
het begin van ieder kwartaal.
Afzonderlijke nummers3 cent.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Ons Blad".
BUREAUHoogstraat b/d. Langestraat te Alkmaar.
Telefoon No. 266.
ADVERTENTIËN:
Van 1—5 regels30 cent.
Elke regel meer8
Reclames per regel 15
ATTENTIE!
Zij, die zich met 1 April op
„Ons Blad" abonneeren, ontvangen
de tot dien datum verschijnende
nummers gratis.
Voor abonnementen en adver
tenties te Krommenie kan men zich
aanmelden bij onzen agent aldaar,
den heer W. van Straten, Zuider
hoofdstraat.
Te Assendelft bij onzen agent
den heer D. J. Mijnen, boekhandel.
Te Wormerveer bij onzen agent
den heer E. Joosen, Krom.weg.
De Administratie.
Geen onderwerp waarover, de laatste
maanden vooral, zóó drnk werd ge
sproken, zóóveel geschreden als dat,
waarvan de eerste helft van bovenstaand
opschrift den titel weergeeft en dat ook
wel onder den naam van modernisme
wordt aangeduid. Voornamelijk sedert
het verschijnen der encycliek Pascendi
Dominici gregis van Z. H.PausPiusX,
welke zendbrief, zooals onze lezers zich
zullen herinneren, geheel en uitsluitend
gewijd is aan de moderne dwaalleeringen,
welke de laatste jaren de Katholieke
Kerk binnenslopen, is de strijd tusschen
de twee richtingen scherper geworden,
is de lijn gelukkig duidelijker getrokken.
Een ware verademing gaf het dan ook,
toen onze H. Vader in een meesterlijk
stuk van wijsheid en doorzicht zijne
waarschuwende stem liet hooren en
stuk voor stuk in zijne encycliek, welke
beroemd zal blijven de tijden door, de
dwalingen der modernisten weerlegde.
De gevolgen bleven niet uit. Nu Z. H.
de Paus zelf de grenzen zoo scherp
getrokken had, konden zijne onderdanen,
zoo zij het zouden trachten, deze niet
meer wegdoezelen, een scheiding dei-
geesten móest plaats hebben. Zij, die
steeds de rechtzinnige leer waren ge
trouw gebleven, schaarden zich thans
zoo mogelijk nog dichter en trouwer
om den Stoel van Petrus, en verdedig
den op waarlijk schitterende wijze de
opvattingen van den H. Stoel. Anderen,
de modernisten, die zich steeds hadden
afgegeven met allerlei andere wijsgeerige
stelsels dan juist ditt stelsel, wat om
meer dan ééne reden hen had moeten
aantrekken nl. de wijsbegeerte der
middeleeuwen, de Thomistische philo-
sophie en die der scholastieken, kon-
Amerikaabsche roman nit het Duitscb,
van
OTTO HOEOKER,
18)
Een korte rit bracht hen naar het hotel.
Zij moesten reeds een eind te voren uitstap
pen, want eeD dichte menigte hield op de
helft van straat XIV den ondersten broadway
bezet. In de voorname Grace Church had
een der zeldzame avondbruiloften plaats zoo
als die slechts in New York de 'voornaam
ste vierhonderd' konden bekostigen.
De beide mannen stoorden zich echter
weinig aan dit even schitterende als opwek
kende schouwspel. Zwjjgend baanden zij zich
een weg door de honderden menschen. Eerst
toen zfj in de rustige, elegant en smaakvol
ingerichte jongezellenkamer waren, raakten
hun tongen los.
»Zjjt u afschaffer, of drinkt u een glas
port?» vroeg Waldon nadat hij het electri-
sche licht had aangedraaid.
•Als 't u belieft, hier staan ook sigaren
op de schrijftafeldoet alsof u thuis waart.
Ik zal nu hiernaast uit mijne slaapkamer de
papieren halen ik heb ze zorgvuldig weg
geborgen.
>Een sigaar sla ik niet af», riep de
detective hem na en naderde het schrijf
bureau, waarop de electruche peren der
schrijflamp juist aangegaan waren. Met ken
nersblik zocht hij een sigaar uit, stak deze
aan en zocht vervolgens naar een aschbakje
voor de lucifer.
den zich, vertroebeld als hun inzicht
was door hun dagelij kschen geestes-
omgang met dwaalleeraren, niet ver
eenigen met de opvattingen der H. Kerk,
kwamen bijgevolg in verzet en eindigden
helaas met die Kerk geheel en al den
rug toe te keeren. Voornamelijk Italië,
Duitschland en Frankrijk leverden hier
van, de laatste maanden, droevige voor
beelden op. Dit verzet echter en die
hoogmoedigheid zijn juist het grootste
bewijs, dat Z H. de Paus op tijd heeft
ingegrepen en zijne waarschuwende
stem doen hooren.' Wie weet, hoevelen
door de dwaalleeringen nog zouden zijn
verleid en medegesleept, hadde Z. H.
de Paus niet bijtijds erop gewezen, in
welken afgrond men zich nederstortte
door de leer der Reform-Katholieken of
Modernisten aan te hangen. Thans zal
tenminste niemand meer kunnen zeggen
dat hij onschuldig dwaalt, hetgeen wèl
mag worden aangenomen voor den tijd,
dat Z. H. de Paus nog niet gesproken
had. Toen waren er velen,die in hun
oorspronkelijken ijver voor de goede
zaak beslist te ver gingen en meer en
meer afdwaalden, totdat de ehcycli^
over het modernisme hun de oogen
opende en zij inzagen, op een dwaal
spoor te zijn geraakt. Maar toen mocht
de wereld ook getuige zijn van het
verblijdende schouwspel, dat velen zich
nederig onderwierpen aan de uitspraken
der H. Kerk en den H. Vader dankten,
dat deze hun de oogen geopend had,
zoodat zij nu duidelijk inzagen verkeerd
te hebben gehandeld.
Wij schreven het bovenstaande na
tuurlijk niet om ex professo het Moder
nisme te gaan behandelendaartoe
immers zou men te ver in allerlei
wijsgeerige en theologische stelsels
moeten afdalen, waarvoor een blad als
het onze niet de aangewezen plaats is.
Wij wilden slechts even aanstippen,
dat er, de laatste jaren, in de Katho
lieke Kerk een godsdienstige crisis is
ontstaan, welke een groot gevaar voor
de rechtzinnigheid in de leer zou hebben
opgeleverd, ware de plaatsbekleeder van
Christus, Onze H. Vader, Paus PiusX
niet de waker geweest op de tinnen
des tempels, vanwaar hij over de ge-
heele wereld zijne waarschuwende en
vermanende stem deed hooren.
Wij schreven het bovenstaande echter
op de tweede plaats, als inleiding van
een zeer-actueel geschriftje, by de Uit
gevers-Mij „Futura" te Leiden ver
schenen. Wij bedoelen hier nummer drie
uit de serie Sociale Studiën: Reform-
Daarbij viel zijn blik op het uit koper
gedreven schrijfgarnitunr. Eensklaps stond
hy stil en zag eens nauwkeuriger toe op
den rond uitgesneden bodem lag een in stuk
ken gebroken staf groen zegellak. Als aan
een plotselinge ingeving gehoorzamend, strekte
Orout de hand uit, nam een stuk en stak
het by zich.
Toen Waldon een oogenblik later in de
kamer terugkeerde, vond hy zyn gast behage-
ïyk in een met kussens voorzienen hoogen
leuningstoel uitgestrekt, terwyi hy dikke
rookwolken uit de groote zwarte «Importo»
wegblies.
>Gij hebt het u gemakkelijk gemaakt, dat
is best I Zoo, en nu kyk eens op uw gemak
deze papieren na. Daarna spreken wy elkaar
verder».
Orout strekte de hand naar de dikke
enveloppe uit, haalde een voor een de zich
daarin bevindende papieren eruit en begon
ze aandachtig te lezen. Niet de minste be
weging in zyn trekken verried den indruk,
dien dit onderzoek op hem maakte. Ralph
begon daarentegen door de kamer te wan
delen, de handen kruislings op den rug.
Eens bleef hy staan, schonk een glas port
in en ledigde dit in één teug. Ook pro
beerde hy te rookenmaar hy was zóó
ongeduldig, dat hy reeds na weinige minu
ten de sigaar in het aschbakje wierp.
>Hm», kuchtte de detective nadenkend,
toen hy het laatste papier uit de hand legde.
>Deze beëedigde verklaringen zyn door
Huntington Whistler en een zekeren Robert
Walker voor een hier wonend notaris afge
legd, vermoedeiyk in opdracht van u en
tegen schadevergoeding
>Ik ontken niet, dat ik Huntington rijke
lijk beloond heb».
Katholicisme (Modernisme) en Katho
lieke Sociale Hervorming, door Prof
Dr. G. Decurtins. Op de laatste bijeen
komst van den socialen cursus te Alk
maar werd door den voorzitter dit
werkje reeds warm aanbevolen en te
recht. Prof. Decurtins heeft zich een
tweeledig doel met het schrijven dezer
brochure voorgesteld nl. uiteen te zetten
èn tevens te weerleggen het Reform-
Katholicisme of Modernisme, maar op
de tweede plaats óók, aan te toonen,
dat de sociale beweging onzer dagen
absoluut niets te maken heeft met het
modernisme. Dat zoowel het tweede als
het eerste onderwerp onze volle aan
dacht verdient, zal iedereen duidelijk
zijn. Hoe vaak immers hoort men niet,
dat al die „socialerigheid" al dat ge-
bond en vergaderen" slechts uitvloeisels
zijn van nieuwerwetsche, verkeerde
ideeën en dat het vroeger zoo heelemaal
anders wasWij weten wel, dat die
zóó spreken, ongelijk hebbendat het
een eisch des tijds is mede te werken
aan den opbloei van een krachtig sociaal
leven; dat- de christelijke sociale her
vorming juist op het program der
Katholieken moet staan, omdat zij toch
geen ander doel heeft dan de sociale
rechtvaardigheid te verwerkelijkenwij
weten dit alles wel, maar bet gepraat
gaat toch steeds door, doet afbreuk
aan de goede zaak, maakt verdacht,
waar slechts rechtzinnigheid vóórzit.
Dit komt, wijl men niet genoeg weet
te onderscheiden; men verwart het een
met het ander en nen scheldt moder
nist, reform-Katholiek ieder, die een
beetje anders wil dan het vroeger altijd
geweest is. Toch werkt niets zoo ont
moedigend en belemmerend voor de
goede zaak, dan verdachtmaking of
verkeerd begrijpen. Indien de menschen
elkander steeds goed begrepen, indien
zij altijd het noodige onderscheid wisten
te maken, wat zou er dan veel kwaads
en onaangenaams voorkomen worden
Wat nu de sociale actie en het moder
nisme aangaat, wordt dit onderscheid
zeer scherp door prof. Decurtins aan
gegeven.
De brochure is dus, zooals wy reeds
opmerkten, dubbel belangrijk, om het
tweeledige doei, dat de schrijver zich
voorstelde te bereiken en wij voegen
er meteen achter, bereikt heeft. Groo
tere waarde krijgt deze brochure nog,
als men weet, dat zy door den ver
taler is aangevuld met uitvoerige aan
halingen uit de encycliek Pascendi
Dominici gregis van Z. H. Paus Pius X.
»En Mr. Walker
'Den stiefvader der operazangeres heb ik
nooit gezien zyn compagnon ging geheim
zinnig met hem te werk. Ik vermoed echter,
dat Huntington hem zy'n deel zal gegeven
hebben».
>Ik moet eeriyk bekennen, dat mij de
inhoud dezer affidavits, meer echter nog het
beëedigde huwelijkscontract en het schrifte
lijk bewys van het verblijf in de gevangenis
te Sing Sing, zóó verrast heeft, als nog nim
mer iets te voren. Voorwaar het zijn stichte
lijke onthullingen Deze miss Hastings heet
met haar waren naam Nelly Minkers, leeft
met twee verschillende personen, verlooft
zich onder den eenen naam met haar vriend,
maar heeft reeds lang te voren diens neef
gehuwd en dit huweiyk bestaat rechtens nog'
altyd I Ten slotte is het verwende troetel
kind onzer voornaamste kringen wegens
sluwe zakkenrollery bestraft... wel, er ligt
nu zooveel bewysmateriaal tegen deze lady
voor het grypen, dat het my bijna onbe-
grypeiyk vóórkomt... Maar zeg eens, kan er
geen verwisseling in het spel zyn?... Doch
neen, dat is geheel onmogeiyk, daar volgens
u alle datums precies zoo uitkomen-.. Jam
mer, dat die Huntington dood is, hy zou
een voornaam getuige geweest zyn... maar
ik vergeet» hy lachte even dat als
de boef nog leefde, dan van het heele ge
valletje geen spraak zou zijn... Waar woont
echter de stiefvader
Ralph kon hierop niet antwoorden.
>Ik denk dat de bewezen zonder hem wel
voldoende zyn», gaf hy voor.
>Deze Ethel Hastings zal hun identiteit
niet durven loochenen».
Orout was opgestaan. Hy ging nu weder
zitten.
En is het niet treffend en pleit het
niet voor het groote doorzicht van den
schrijver, dat prof. Decurtins in dit
geschrift, uitgekomen eenigen tijd vóór
het verschijnen van 's Pausen encycliek
over het Modernisme, in verschillende
gedeelten byna geheel hetzelfde schreef
als later de Encycliek te lezen gaf'?
Wij raden daarom ieder, die iets
meer wil weten van Reform-Katholicisme
en de sociale beweging onzer dagen,
aan, deze brochure te koopen en te lezen.
Prof. Decurtins noemde ze heel be
scheiden een Brief aan een Vriend;
welnu, na lezing twijfelen wij niet, of
allen noemen zich gaarnevrienden van
dezen brief.
België.
Katholiek kerkgezang.
tJit Mechelen wordt aan de Germania
gemeld, dat Z. E. Kardinaal Mercier in zyn
diocees het kerkgezang in de volkstaal heeft
ingevoerd, zooals dit in Duitschland wordt
beoefend. Z. H. de Paus heeft den Kardinaal
daarvoor zyn levendige voldoening uitgedrukt.
Ook is in talryke kerken, wat de Latynsche
liturgische gezangen betreft, de Duitsche
uitspraak ingevoerd.
Frankrijk.
Gebrek aan Priesters.
Als een der meest betreurenswaardige ge
volgen van de kerkvervolging in Frankryk
mag wel worden aangemerkt, het gebrek aan
priesters, dat zich allengs begint te open
baren.
Reeds in 1901 stelde men zich de vraag
'Bestaat er gebrek aan priesters een
vraag, die toen reeds bevestigend moest
worden beantwoord. En van af dien tijd
hebben de bisschoppen met groote zorg het
vraagstuk onder de oogen gezien, hoe te
voorzien in den steeds stijgenden nood en zyn
er maatregelen overwogen en genomen, om
in de leemten te voorzien.
Op schrikwekkende wyze neemt het aantal
der jonge mannen, die naar den dienst der
altaren verlangen, af.
De aartsbisschop van Versailles klaagt
over het geheel onvoldoend getal der pries
ters van zijn dioceeseen andere aartsbis
schop heeft aan de geloovigen speciale ge
beden verzocht - om goede priesters en die
gebeden met aflaten verrykt. Nog een ander
bisBchop zegt in een schrijven aan de gees-
telykheid van zyn diocees
>Het is een noodkreet, een alarmkreet,
'Hoe kon zy echter weten, dat haar man
zich op het kantoor van haren verloofde
bevond vroeg hy aarzelend.
'Het plegen van zulk een daad nog wei
op zóó'n ongeschikte plaats gaat myn ver
stand te boven».
Ralph Waldon lachte.
'Vroeger kon miss Hastings niet goed op
die plaatB verschijnen. Ik wil u echter ook
nog mededeelen, dat Huntington zeer laag
met haar heeft gehandeld. Eerst perste hy
haar veel geld af, terwyi hy in werkelyk-
heid reeds lang met my in verbinding stond
en my behulpzaam was met my al deze
papieren in handen te spelen. Ten laatste
bleef hy, gelyk hy me zelf vertelde, brutaal
voor zyn verraad borg. Hy trachtte haar
nog een laatste som af te persen, haar voor-
spiegelende, ze alle bewyzen in handen te
zullen leveren, zoo zy hem gistermorgen om
elf uur een bepaalde som uitbetaalde. Natuur-
ïyk dacht hy daar zelfs niet aan, want de
meeste papieren had hy voor klinkende
munt reeds lang aan my verkocht.
'Zooals u uit het affidavit dés stiefvaders
kunt zien, was deze in gezelschap van Hun
tington eerst gisteren by den notaris. Juist
om elf uur ontving ik uit zyne handen dezen
laatsten schakel voor den keten van bewy
zen. De boef was brutaal genoeg, de zange
res toen ook nog aan zyn neef te verraden.
Hy Was dit tenminste van plan en hy schijnt
het ook te hebben willen uitvoeren, anders
laat zich zyn aanwezigheid op bet -kantoor
niet verklaren. Miss Hastings was hiervan
op de hoogte, of zy mag in hare vertwijfe
ling het besluit gemaakt hebben, zich eens
uit te storten voor haren verloofde, en toen
zy nu in plaats van dezen, haren slechten
man aantrof, werd het drama afgespeeld».
dien ik doe hooren. Onze seminaries worden
ontvolkt».
Even zeer klagen de presidenten der semi
naries. Het aantal nieuwe studenten neemt
van jaar tot jaar af. Zoo verklaart een pre
sident in een by uitzondering nog goed katho
liek diocees, dat er in 189T (dus nog vóór
de groote vervolging, toen alle seminarie*
nog vry waren) op zyne beide kleine semina
ries te zamen 350 leerlingen waren; thans,
tien jaren later, terwyi de meeste seminaries
gesloten en 'gesaeculariseerd» zyn, studeeren
er in het éénige kleine seminarie in het
diocees, dat de vervolging vry heeft gelaten,
nog-.. 135 leerlingen. En dat, terwyi men
zou verwachten, dat het getal door de op
heffing van andere seminaries toch veel hoo-
ger zou zyn!
In seminaries, waar men vroeger gemid
deld 100 of 150 studenten telde, is dat getal
thans gedaald tot 50, 40 of 30.
,Ook de geesteiyke orden lijden onder dit
gebrek. De Fransche missiepriesters, die hun
missiehuizen voor het meerendeel hebben
overgebracht buiten de grenzen van hun
ongastvry en ondankbaar vaderland en die
nog slechts door hun 'Annalen» den band
met hun katholieke landslieden onderhouden,
vragen en smeeken daarin steeds om jeug
dige studenten, die de roeping gevoelen, uit
te gaan naar verre landen om het H. Evan
gelie te prediken. Ook zy zien jaariyk* de
jeugdige priesters naar de missies vertrekken,
maar hun plaatsen worden niet meer door
anderen ingenomen en jaar op jaar daalt
hun aantal.
Dat men by dezen stand van zaken de
toekomst zeer donker inziet, valt te begry-
pen. De bisschoppen ontkennen het groote
gevaar nietzy geven zich ten volle reken
schap van de rampzalige gevolgen, die
noodzakeiykerwyze moeten voortkomen uit
een zoo groot tekort aan priesters.
Het is wel waar, dat de weinigen, die
zich in deze sombere en droevige tyden nog
aan het H. Priesterschap gaan toewyden,
de besten uit de besten zyn >maar< zegt
Graaf de Mun, >in die luttele woorden >de
weinigen» ligt een ramp besloten, als men
denkt aan de streken zonder herders, aan
de steden en dorpen zonder eeredienst, aan
al diegenen, die noch den witten broeder
mantel, noch de blanke nonnenkap, noch
zelfs de zwarte priestertoog meer zullen
zien, die niet meer zullen hooren spreken
van God».
Italië.
Een model volkshuis.
Te Bergamo is Zondag j.l. een nieuw
Volkshuis, Oasa del Popoio, plechtig ingewyd.
De inzegening geschiedde door Mgr. Radini
Orout sprong op.
>Nu is my alles duideiykIk heb onder-
tusechen gehoord, dat de lady naar Boston
gereisd is. Zy moet daar by kennissen afge*
stapt zyn, maar haar kamenier kent haar
naam niet. Ik zal met Mr. Keane van de
Centrale overleggenmisschien vertrek ik
nog wel met den nachttrein naar Boston...
Maar 't is hocg tyd, dat ik opstap, wil Ik
op het Oentraalbureau nog iemand aantreffen»,
zoo onderbrak hij zich zelf, terwijl hy op syn
horloge keek.
>De papieren moet ik natuuriyk meenemen,
Mr. Waldon».
'Zeker, zeker. Maar laat ipe zoo spoedig
mogeiyk iets van u hooren. Hier, neem voor
't oogenblik, wat ik by me heb...
Is driehonderd dollar genoeg
Gelaten nam Orout de banknoten in ont
vangst, rolde .ze op en borg ze weg.
'Maar wat zal u met de donna beginnen
Wees voorzichtig, anders ontsnapt ze n weer
ze is zoo glad als een aal».
Angst sprak uit Waldon's trekken, toen
hij dit zei.
'FshawHier naar New-York zal ik ze
terugbrengen. Wij zullen by bet verhoor den
derden graad op haar toepassen, haar met
haar verloofde confronteeren en haar daarby
't masker van 't gezicht rukken, dat is
alles».
Ralph hoorde vreemd op.
>De derde graad Dat klinkt geheimzinnig
en vreeseiyk. Dan heeft onze gele pers toeb
geiyk met haar bewering, dat deze moderne
pynbank aangewend wordt by verstokte ge
vangenen
>'t Is eenvoudig een moreele foltering,
een zlelepynbank. Maar wat wil men doen?»
(Wordt «ersoJgd^
