R. Kath. Mienwi' en ^kti.verteiitie'fola.dL
voor Noord-Holland.
No. 23.
Woensdag- 18 Maart 1908.
24e Jaargang-.
FEUILLETON.
Het kiesrecht-vraagstuk,
Schuldig
Buitenland.
Verschijnt Woensdag en Zaterdag.
ONS
BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS
50 cents per drie maanden franco aan huis. Te betalen in
het begin van ieder kwartaal.
Afzonderlijke nummers3 cent.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Ons Blad".
BUREAUHoogstraat b/d. Langestraat te Alkmaar.
Telefoon No. 266.
ADVERTENTIËN:
Van 1—5 regels 30 cent.
Elke regel meer tl
Reclames per regel 15
ATTENTIE!
Zij, die zich met 1 April op
„Ons Blad" abonneeren, ontvangen
de tot dien datum verschijnende
nummers gratis.
Voor abonnementen en adver
tenties te Krommenie kan men zich
aanmelden bij onzen agent aldaar,
den heer W. van Straten, Zuider-
hoofdstraat.
Te Assendelft bij onzen agent
den heer D. J. Mijnen, boekhandel.
Te Wormerveer bij onzen agent
den heer E. Joosen, Krom.weg.
De Administratie.
i.
Nu dezer dagen in geheel Nederland
en dus ook in het district Alkmaar de
de R. K. Kiesvereenigingen vergaderen
om de leden in de gelegenheid te stellen
hun meening te zeggen over de oplos
sing van het kiesrechtvraagstuk en
antwoord te geven op de 15 alle min
of meer gewichtige vragen, die door het
Bestuur van den Aigemeenen Bond van
R. K. Kiesvereenigingen in Nederland
z(jn gesteld, komt het ons gewenscht
voor den stand van het vraagstuk
eenigszins nader uit een te zetten.
De antwoorden der kiezers toch zullen
geheel of gedeeltelijk kunnen beheerschen
de antwoorden, die door de E. K
Centrale Ki6svereeniging in het Hoofd
kiesdistrict Alkmaar aan het Bestuur
van den Bond op zijn vragen zullen
worden gegeven.
En al werd ons, kiezers, door het
Bondsbestuur een leiddraad verschaft en
al zal nog op de verschillende verga
deringen ongetwijfeld een en ander
nader worden toegelicht, zoodat die
leiddraad gemakkelijker tot bet einddoel
zal zijn te volgen, toch zal de weg
daarheen voor velen van ons, die niet
gewend zijn politieke wegen druk te
bewandelen en politieke vraagstukken
op te lossen, zwaar vallen.
Het is toch geen glad gebaande dreef
deze politieke weg, maar eene vol kuilen
en gaten, voetangels en klemmen.
Het is geen gemakkelijk vraagstuk,
waarvan de oplossing als voor de hand
ligt en al zijn er misschien wel honderd
oplossingen te geven van het kiesrecht-
vraagstuk, zooals het zich thans aan
ons voordoet, slechts weinige zullen
inderdaad goed zijn.
Amerikaansche roman uit het Duitsch,
van
OTTO HOECKEE,
19)
Crout haalde de schouders op en maakte
aanstalten om te vertrekken.
Een misdaad moet gestraft worden, 't
•souvereine volk roept om boete, en smaalt
op de nalatige politie, en vergeet, dat 't in
den regel juist niet de armen van geest zijn,
die de misdaden plegen... Ik stel me van
deze confrontatie in elk geval veel voor, zoo
niet alles
Op zijn weg naar 't Centraalbureau stapte
de detective een apotheek binnen, welker
eigenaar dikwijls met ambtelijke onderzoe
kingen belast werd. Hjj vond hem in zijn
laboratorium.
•Mr. Tucker, kunt u vóór morgen vroeg
nog vaststellen, of de sporen van groen lak
op dit pakpapier van één van deze beide
staven afkomstig zijn
Daarbij legde bij 't pakpapier, dat bij in
Whistlers office by zich gestoken had, en
waarin 't proefpakje met bruispoeier gezeten
had, op tafeldaarna baalde hij twee eindjes
van lakstaven, zorgvuldig in papieren ge
wikkeld en met »1« en »2< gemerkt, uit
den binnenzak van zijn jas, en legde ook
deze voor den apotheker neer.
•Maar niet verwisselen, Mr. Tucker. De
zaak is buitengewoon gewichtig't heeft
Doch", zal misschien een kiezer
vragen, die nadenkt, al ontbreekt hem
tijd en gelegenheid om zich met de
politiek veel in te laten, „vanwaar komt
plotseling dat kiesrechtvraagstuk, dat
wacht op een oplossing?"
Ons dunkt, wij kunnen niet beter
doen dan in antwoord hierop aan te
halen, wat Mr. Aalberse in 1906 reeds
schreef in de inleiding van de brochure
.Democratie en Kiesrecht door W. S.
Lilly", een boekje (Politieke Studiën
le Jaargang No. 6) waarvan de lezing
aan hen, die antwoord zullen hebben
te geven op de bewuste 15 vragen,
niet genoeg kan worden aanbevolen.
„Dit vraagstuk is thans, na de Troon
rede van 1905, in zoo verre actueel,
dat, zelfs indien er al uit den boezem
der Katholieke Staatspartij geen aan
drang bestond, noch komen zou, tot
wijziging van het in ons land bestaand
Kiesrecht, toch de Partij als zoodanig
binnen langer of korter tijd geroepen
kan worden, om er zich, in welken
geest dan ook, over uit te spreken.
En dan valt allereerst op, dat de litte
ratuur over dit onderwerp al zeer
schaarsch is. Wie naar eenige schrifte
lijke voorlichting zoekt, buiten de dag
blad-litteratuur om, zal weinig vinden".
En in de circulaire aan de R. K.
Kiesvereenigingen van het Bestuur van
den Aigemeenen Bond lezen wij o. m.
„In de algemeene vergadering van den
Bond, gehouden te Utrecht op 28 Mei
1906, werd het volgende voorstel aan
genomen
De Algemeene Bond van Roomsch-
Katholieke Kiesvereenigingen in Neder
land,
Overwegende dat door de tegenwoor
dige Regeering in de naaste toekomst
in uitzicht is gesteld een voorstel tot
grondwetsherziening o.a. ten doel heb
bende de regeling van het Kiesrecht
aan den gewonen wetgever over te laten,
Overwegende, dat het mitsdien te
eeniger tijd wenscheiijk en zelfs nood
zakelijk kan blijken dat de Algemeene
Bond van R. K. Kiesvereenigingen zich
uitspreke over wijzigingen in de wette
lijke bepalingen, regelende het Kiesrecht,
aan te brengen,
Overwegende, dat aan een deugdelijke
bespreking dezer kwestie in de Kies
vereenigingen en in den Bond een
schriftelijke voorbereiding zeer bevor
derlijk moet zijn,
Besluit aan liet Bestuur op te dragen
eene commissie te benoemen van vijf
leden welke deze kwestie van het Kies-
betrebking op een misdaad'.
•Ik zal er voor zorgen. U kunt de analy
een morgenvroeg afbalen, Mr. Crout. Ik zal
er dadelyk aan beginnen*.
Op 't hoofdkantoor van politie wachtte
den detective een verrassing. De dienstdoende
agent deelde hem mede, dat sergeant Keane
van Whistlers office uit herhaaldelijk om
hem getelefoneerd had, om naar zijn ver-
blyf te vragen.
»U moet er direct heen, de Coroner is er
ook, en u wordt verwacht».
Maar wat is er dan te deen Is er wat
nieuwe vroeg Crout verwonderd, maar de
ander wist er niets van.
Zooveel te beter, dan tref ik de heeren
b(j elkaar. Ik breng hun aardig wat nieuws
mee«.
Vol ijver snelde bij weer terug naar de
bovenstad.
't Sloeg juist negen uur, toen hij den lucht
krabber aan Madison Square bereikte.
VIJFDE HOOFDSTUK,
In de voorhal brandden slechts de gewone
nachtlampen en verspreidden slechts een
schemerachtig licht om zich been. De poort
wachter opende de zware buitendeur, ge
leidde hem naar de lift, waarmee de nieuw
aangekomene naar de bovenste verdieping
gevoerd werd. Langzaam gleed bij langs de
tallooze verdiepingen omboog, in welker gan
gen de dunne gasvlammen flakkerden en een
ongezellig licht wierpen over de eentonige
vloertegels. Diepe stilte, slechts verbroken
door 't zoeven van de glijdende lift, drukte
loodzwaar op 't reuzengebouw, welks vormen
zich in den nacht in 't onmetelijke schenen
te verliezen. "De opgewekte levendigheid,
welke overdag duizenden menscben bier te
recht aan eene nauwkeurige studie zal
onderwerpen, daarover een uitvoerig
rapport uitbrengen en uiterlijk binnen
een jaar dit rapport bij het Bestuur
inleveren zal.
Dit rappurt worde door het Bestuur
al of niet voorzien van zijn opmerkingen
ter bespreking toegezonden aan de aan
gesloten Kiesvereenigingen, ten einde
eene vruchtbare discussie op de eerst
volgende Algemeene Vergadering mo
gelijk te maken".
Het rapport, de leiddraad waarvan
wij boven spraken ons verschaft door
het Bondsbestuur, of liever dus door
de door dit Bestuur benoemde Com
missie, werd door deze den 26 October
1907 ingeleverd.
Het is een boek van 216 bladzijden,
dat, verdeeld in tien hoofdstukken, het
Kiesrecht van alle kanten goed belicht
en nauwkeurig beschouwt.
Hoofdstuk IV, V en VI zijn voor de
oplossing van het Kiesrechtvraagstuk
in Nederland de voornaamste.
Hoofdstuk IV noemt de gebreken in
de bestaande Kiesrechtregeling; Hoofd
stuk V verdeeld in vier afdeelingen:
A. Hoofdbeginselen, B. Vrouwenkies
recht, C. Meervoudig Kiesrecht en D.
Uitsluitingen en beperkingen geeft de
gewenschte regeling voor de Tweede
Kamer aan, terwijl in Hoofdstuk VI
wordt behandeld de Uitoefening van het
Kiesrecht, o. a.de stemplicht en de
evenredige vertegenwoordiging.
Het rapport, waarin het kiesrecht
vraagstuk, zooals wij reeds zeiden, van
alJe kanten goed wordt bekeken, geeft
ons echter niet êine, doch meerdere
oplossingen. In de inleiding van het
rapport schrijft de Commissie:
„Een der oorzaken, waarom tot voor
korten tijd onder de onzen het kiesrecht
zelden of nooit het voorwerp was van
groote openlijke belangstelling is zeker
wel, dat de mogelijkheid niet geheel
was uitgesloten, dat zich zou openbaren
een verschil van meening van min of
meer beteekenis.
En waarom die strijd uitgelokt in
tijden, waarin het vraagstuk geen inzet
was van praktische politiek, terwijl er
zooveel meer nut kon worden gesticht
door samenwerking en eendrachtig sa
mengaan.
Verschil van gevoelen, ziedaar wat
onder de Katholieken van Nederland
waarschijnlijk wel zal heerschen. Niet
alsof zich reeds vaste overtuigingen bij
de groote menigte hadden gevestigd,
daarvoor is het vraagstuk nog te onrijp.
weeg brachten, die in koortsachtige baast
kwamen en gingen in de tallooze kantoren
van dit ontzaglijke gebouw, was verdwe
nen alsof ze nooit meer keeren zou.
Verruimd baalde Orout adem, toen de lift
eindelijk in de bovenste verdieping stil hield.
Hier was alles helder verlicht, en men boorde
op den gang reeds een gewirwar van stem
men, dat scheen te komen uit 't kantoor
van den advocaat. Toen de detective de deur
opende, bleef hij een oogenblik verstomd
aarzelen op den drempel. Een zeer onge
wonen aanblik bood 't kantoor. Enkele be
ambten zaten bij den lessenaar en waren
bezig in papieren te snuffelen. Aan een tafel
onder de electrische lichtkroon zaten eenige
mannen met groote witte voorsehooten voor,
die druk in de weer waren met mikroskopen
en flesschen. Naast hen'stond een groote
kast, waaruit ze die voorwerpen schenen te
halen. Door de openstaande deur van 't pri
vaat office zag Orout even ijverig den Coroner
met de detectives bezig.
Keane was de eerste, die den binnen
tredende bemerkte.
Hallo, Mr. "Orout! U komt juist op tijd 1
Hebt u wat nieuws Overigens, voor ik 't
vergeet', ging hy voort, >'f adres van mies
Hastings in Boston is bekend. Zij heeft in
de kranten de inhechtenisneming van baar
verloofde gelezen, en onmiddellijk aan hem
om opheldering getelegrafeerd. Natuurlyk
kwam dat telegram bij ons terecht. Ik seinde
dadelijk terug, dat de tyding op waarheid
berustte, en dat baar onmiddellyke terugkeer
naar New York in 't welbegrepen belang van
den gevangene zou zijn',
•Nu, en
De detective bad inmiddels ook den Coroner
begroet en staarde Keane in spanning aan.
Maar de schakeering van denkbeelden,
die zich evenzeer vertoont in verwante
vraagstukken, doet met eenige zeker
heid veronderstellen, dat ook eenkleu-
renveld, al gaan die kleuren wellicht
zacht in elkaar over, zal zijn te aan
schouwen, waar het geldt de meening
over het Kiesrecht.
Hiermede is aangegeven de grond,
waarom de Commissie zich schroom
vallig aan den arbeid zette.
Zij wist, dat het de stilzwijgend uit
gesproken bedoeling was, dat zij zou
bereiden de baan, breed genoeg om
ruimte te geven aan elke zienswijze,
'die wat inschikkelijk wilde zijn.
Zij wist, dat zrj had te zoeken naar
een schema van kiesrechtregeling, aan
nemelijk niet voor slechts een deel van
het katholieke volk, maar voor de groote
massa als geheel. Althans indien zij
er niet in mocht slagen deze gelukkige
vondste te doen een zóó helderen
blik te geven in het vraagstuk, in het
pro en contra der strijdpunten, dat de
oplossing aan de betrokkenen na onder
linge gedachtenwisseling als het ware
in den schoot zou kunnen vallen.
De Commissie, samengesteld uit zeer
heterogene bestanddeelen, meebrengende
de overtuigingen, die den boventoon
voeren in verschillende kringen en
standen des volks, heeft daarom be
proefd met nauwgezetheid haar taak
te volvoeren. Zij heeft er naar gestreefd
door overweging en samenspreking tot
eenheid te geraken. Heelt er naar ge
streefd, aan hen, voor wie haar taak
werd verricht, een schoon voorbeeld van
eendracht en de daartoe noodige buig
zaamheid te leveren. Dan toch kon met
stelligheid worden verwacht, dat hot
door haar geworpen zaad een vrucht
baren akker zou vinden.
Te meer doet het haar daarom leed
dat de werkelijke resultaten van haren
arbeid zijn gebleven beneden de ver
hoopte. Een en andermaal en nogmaals
is beproefd elkanders afstanden te ver
kleinen, elkanders inzichten onder een
formule te brengen, maar gelukken
mogen is het niet.
De persoonlijk beleden beginselen
waren zóó afwijkend, het perspectief
der historie deed zich zóó verschillend
voor, de meeningen omtrent de eischen
der opportuniteit bleken zóó uiteen
loopend, dat slechts op ondergeschikte
punten en haast niet op de hoofdzaken
eenstemmigheid, ja meerstemmigheid is
bereikt geworden.
Wat echter aan vijf personen niet
•Hier, lees zelf'.
Hij reikte den detective een telegram over.
•Zij komt met den nachttrein terug en is
morgen vroeg weer hier'.
•Als 't maar waar is«, bromde Crout twy-
felend. >Ik had liever gezien, dat ik ze onder
't een of ander voorwendsel zelf hierheen
had kunnen brengen'.
•Maak u niet bezorgd I Wy hebben onzen
Bostonschen collega in den arm genomen.
Miss Hastings kan rustig hierheen reizeD,
maar zou oogenblikkelyk gevangen genomen
worden, als ze 't waagde, in een andere
richting te vertrekken. Hebt u over de lady
wat vernomen
Crout knikte.
•Hier in myn zak heb ik bewyzen, die
de lady tamelijk onaangenaam zullen zijn.
Wij zochten tot nu toe vergeefs naar een
reden voor den moord ik geloof, een zeer
aannemelijke gevonden te hebben. Mr. Ealp
Waldon, een vroeger goed vriend van
Mr. Whistler, deed mij die bewijzen aan
de band'.
Die kunt -u ons later toonen,' mengde
de Coroner zich er nn tusschen.
Voorioopig hebben wij ons slechts bezig
te houden met een nieuw beslissend feit,
dat alle tot dusverre ontdekte byzonderheden
over hoop dreigt te gooien.'
•En waarin bestaat' dit?' vroeg Crout
ongeloovig.
»De vermoorde is toch weer niet levend
geworden
Dat natuurlyk niet. Maar by is niet met
den dolk vermoord.'
•Niet met den dolk? En bet mes stak
toch tot aan den beft in de borst
Crout verloor, wat hem zelden gebeurde,
zya gewone koelbloedigheid,
is mogen gelukken, waarom zou dat
niet verwezenlijkt kunnen worden door
anderen? Waarom zou uit de bespre
king in de pers, het debat op de ver
gadering, de officieuse rapporten, die
mogelijk elders zullen volgen, niet kun
nen worden geboren, wat nu nog niet
kon worden geschonken?"
Blijkbaar was het de bedoeling der
Commissie hier een wensch te uiten,
meer dan een vraag te stellen.
Of meende zij dit laatste werkelijk,
wie zal haar van antwoord dienen?
Daarom moeten wij der Commissie
dankbaar zijn voor al den arbeid en de
moeite, die zij zich getroost heeft, en
onze dankbaarheid toonen door het rap
port te bestudeeren, gebruik te maken
van het „overvloedig materiaal" voor
ons daarin gereed gemaakt, zoodat onze
blikken verruimd worden en onze mee
ningen gevestigd op goede gronden,
vóór dat wij de eindbeslissing zullen
hebben te geven.
J. Gr. LUTZ.
Alkmaar, Maart '08.
Duitschland.
De Katholiek en zijn courant.
Tusschen de liberale Kiiln. Ztg. en de
katholieke Köln. Volksztg. is een polemiek
ontstaan naar aanleiding eener rede van een
Franciscaner Pater in den katholieken Volks
ver ein over >den katholiek en zyn courant'.
Het liberale blad toonde zich hoogst
ongerust en verontwaardigd over deze poging
om echeidswanden op te stellen tusschen
burgers en burgers, waarop de Kiiln. Volkss.
er zeer terecht op wyet dat de vraag la
of Katholieken dan waarlyk de hun vyandige
pers door abonnementen en advertentiën
moeten betalen.
En zyn de liberalen dan zoo liberaal
Helaas is ook elders waar wat te Kenlen
bet geval ïb, dat meer Katholieken de
liberale pers lezen dan er liberalen zyn die
zich verwaardigen een Katholiek blad in te
zien.
Evenwydig daaraan is het feit waarop
we in een apologetisch tydschrift vinden
gewezendat vele protestanten, die de
Katholieke Kerk beschuldigen dat zy het
Bijbellezen verbiedt, behalve dat ze spreken
zonder kennis van zaken, zelf nooit een oog
slaan in de H. Schrift.
Een goede les voor4 de pers ligt ook in
wat de Difesa, het katholiek orgaan te
Venetië, volgens de Köln. Volksztg. schreef:
Evenzeer als bet een plicht is de Kerk
Ik geloof zeker, dat u my voor den gek
wilt houden, heeren 1'
De uitdrukking van zyn gelaat was zoo
verbluft, dat de omstaande» ondanks het
ernstige feit, moesten lachen.
•Neen, Mr. Crout. U kunt u echter ge
ruststellen, onze gezichten waren vandaag by
de sectie zoo mogeiyk nog onnoozeler dan
nu het uwe...'
Maar hoe is dat nu mogeiyk? Wy allen
zagen het mes toch in de borst steken...
Doch 't is waar: de omgeving... dat deze
wat moest beteekenen kan ik my denken.
Het gaat echter boven mijn verstand.'
Hoofdschuddend liet hy zich op den
naasten stoel neervallen.
De zaak is eenvoudig genoeg. De sectie
heeft uitgemaakt, dat Huntington Whistler
reeds dood was toen hy van achteren dien
steek ontving.»
•Reeds dood was
Mr. Crout verstond klaarbiykeiyk van dit
alles niets.
Maar waaraan is die ongeluksman dan
gestorven
Door vergif,' klaarde nu Keane op, »en
nog wel aan een der zeldzaamste en ge-
vaariykste vergiften, die de wetenschap kent,
een gif, dat men niet in den handel mag
hebben en welks sporen slechts een zeer
bekwaam toxicoloog vermag aan te wyzen.
Zyn werking gelykt veel op die van het
blauwzuur, maar is veel sneller. Het gaat
als bliksem en donderslag.'
Reeds bij de eerste woorden was Crout
als geëlectriBeerd wederom van zyn stoel
opgesprongen.
•Vergiftigd?' stamelde hij.
•En dat hebt u geconstateerd?'
