voor Moorc&-Sïolla,n.cL
n
No. 43.
Woensdag 27 Mei 1908.
Eath. Skiwi* en ü.dirertea&tief»lail
FEUILLETON"
1
I
Verschijnt Woensdag en Zaterdag.
Schuldig 1
Buitenland
f
2"" Jaargang.
niet exploiteeren.
e H. liturgie, onze
|t een schoonheid
Zij geven ont-
en troost. Geeft
de eenvoudigen,
aan de hoogeren
esef van onzen
kent onze Eerk
en bruid, laat de
dat is en dat bet
|ven en te sterven
leid en de R. E,
i groote realiteiten,
|oor onze lectuur,
iienstige man, die
brengen tot den
daarvoor noodig
flig onze vrouwen
•ij ven over al die
ra deze schrijvers
aar, waar ze zelf
ht. Wanneer wij
ry degelijke spijze,
etenschap aan de
|eten mannen heb-
.schap, dus goede
|tisch zijn. Bijke
ons steunen, in
ppen. Men moet
aat, om een doei
aoeten wij mannen
I, van studie, van
rijke activiteit in
propaganda. Wij
(oodig, waar alles
belangrijk punt
Wij moeten zor-
roekhandelaren en
Wij moeten hen
dat er voorraads-
et er wezen geld
ctiviteit kan men
ezit. Het streven
indien er gewerkt
ien voor het alge-
ledewerken tot het
pde en goede lec-
id, de ander zijn
ist en zóó zal dit
in ons vaderland,
jjdezen ochtend in
de taal der stof-
het gevoel, maar
loof en dat is de
liefde en al onze
ipplaus barstte na
ralke meermalen
Itken, los.
ie den eminenten
ird, waarna Z. D.
woord verkreeg,
e toespraak hield
sies heden aange-
practiscbe onder-
erlijke opwekking
eugt het mij, dat
dat dit onderwerp
1. Ieder weet, hoe
ïetgeen ik in mijn
dat geheel aan
Jldoende heb aan-
'eest van den H.
heel Italië door
en, doch wegens
it alle toehoorders
iter verkreeg hü
jtem, zoodat allen
Wonder behoeven
want daarvoor
e H. Bernardinus
Als de kerk te
hü vóór op het
>pen veld en liet
iken, om het volk
nu moeten wij
•ees, dat wü de
iken hebben. En
il toehoorders, ook
lie de prediking
p de wereld had
u daarom niets
i er buiten kunt,
en ook anderen
dt soms geklaagd
ctuur. Wie echter
shuldigt tegelyker-
niet om katho-
wanneer er vraag
t zijn, noch bü
'B.
?aan als propagan-
pers, dan is rük
en dag ten koste
jebed, dat ik voor
rijk beloond ook
bloei der Eatho-
d zegenen en als
u mün bisschop-
gegeven, sloot de
aagde vergadering
ieële gedeelte van
ekendag geëindigd,
inaaltyd, welke te
de Eroon< plaats
er heerschte een
on. Toen ook deze
e laatste bezoekers
asane Eatholieken-
behoorde wederom
ONS
BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS
60 cents per drie maanden franco aan huis. Te betalen in
het begin van ieder kwartaal.
Afzonderlijke nummers 3 cent.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Ons Blad".
BUREAUHoogstraat b/d. Langestraat te Alkmaar.
Telefoon No. 266.
ADVERTENTIËN:
Van 1—5 regels30 cent.
Elke regel meer 6
Reclames per regel 15
V Knap geredeneerd.
Het Volk had in een der bladen ge
lezen, dat het getal leerlingen der open
bare scholen dat der bijzondere scholen
overtreft.
„Zoo is het zegt het snuggere
Volk en daaruit blijkt, dat verreweg
de meerderheid in ons land geenerlei
gewetensbezwaar heeft tegen de open
bare school."
Dat heet nu nog eens logica.
Dertig jaren geleden waren er weinig
bijzondere scholen; heel wat minder
dan nu.
Volgde daaruit dat vier vijfde deel
van ons volk vrede nam met de open
bare neutrale school? Zoo min als
nu. Anders waren er toch niet zooveel
bijzondere scholen opgericht. Men was
wel gedwongen van de openbare school
gebruik te maken, omdat het geld voor
de stichting van zoovele bijzondere
scholen als er noodig waren, ontbrak.
Zoo is het nu nog.
Niet uit het feit dat het meerendeel
van ons volk de neutrale school begeert,
valt het verschil in leerlingen te ver
klaren, maar uit gebrek aan geld.
Laat men van staatswege eens zoo
veel per kind beschikbaar stellen voor
het bjjzonder onderwijs als ieder kind
kost, dat nu de openbare school bezoekt,
en men zal eens zien, hoe gauw het
blaadje omkeert.
Maar Het Volk kent de gezindheid
van ons Nederlandsche volk niet precies,
even weinig ais de liberalen die ons 30
jaar terug de „neutrale" school schonken.
Vrijheid van denken.
Op het ruziecongres, dat de socialisten
op de Paaschdagen dezes jaars te Arn
hem hielden, werden tot de afgevaar
digden toe al diegenen gekapitteld, die
zich eenige vrijheid in denken en han
delen hadden veroorloofd.
Toch plegen diezelfde socialisten de
Kerk te verwijten, dat zij de vrijheid
aan banden legt.
Gelijk in Nederland zoo ook in België.
Daar werd de bekende schrijver en
advocaat Edmond Picard, socialistisch
Senaatslid, onlangs door het Algemeen
Bestuur der partij onderhanden genomen
omdat hij voor do rechtbank een houder
van hazardspelen verdedigd had.
Picard heeft zijn ontslag genomen als
socialistisch Senaatslid.
Onder zoo nauw begrensde tucht als
die zijne partij hem wil opdringen, wil
Amerikaansche roman uit het Duitsch,
van
OTTO HOECEER,
39)
Ralph Waldon was het geweest, die op
het kantoor gekomen was. Door het gordyn
heen had hy, die er achter verborgen stond,
de geheele kamer kunnen overzien, zonder
zelf gezien te worden. De boeken hadden
meegegeven en zoo had hij zich gemakke
lijker kunnen verbergen.
Zeer uitvoerig schilderde de gryze Bob nu,
wat Phelps reeds had meegedeeld. Hij had
duidelijk gezien, hoe Waldon iets in de flesch
geschud had, die op de schrijftafel stond...
Toen hy zoover gekomen was, werd Ralph
Waldon voor den eersten keer zeer onrustig.
Hy sprong op en zou zich met gebalde vuist
op den getuige geworpen hebben, indien
meerdere hulpagenten hem niet met geweld
hadden teruggehouden en naar zyn plaats
teruggebracht.
>Dat zou jij gezien hebben?!... Je liegt,
schurk 1 Je liegt I» schreeuwde hy woester,
en plechtig voegde hij er aan toe
>By den almachtigen God, die in het ver
borgene ons ziethet is alles leugen, ver
zinsel, om mü in het verderf te storten I»
Hü viel gebroken op zijn stoel terug en
sloeg de beide handen voor het gelaat. Heftig
snikken deed zyn gestalte beven. Toen, plotse
ling weder opspringend, naderde hü, met
tranen in de oogen en gevouwen handen,
ayn vroegere» vriend,
hij niet staan. Hij wil niet alleen de
vrijheid aan anderen beloven, maar die
zelf ook genieten volgens het be-
ginsel zelf.
Nog erger dwang werd er uitgeoefend
op het socialistisch Kamerlid en vrij
metselaar Yan der Velde
In het Congo-debat in de Belgische
Kamer had hij over de katholieke
missionarissen verklaard„Als ik man
nen zie, die zonder zucht naar gewin,
ziekte en dood gaan wagen met het
eenige doel beschaving te brengen, dan
neem ik daarvoor mijn hoed af."
Voor die woorden, een soort lofprij
zing op katholieke priesters, is Van der
Velde tot de orde geroepen door het
orgaan van den Bond van Belgische
vrijdenkers
Waarlijk, zoo ergens, dan mag er wel
het meest van slafelijken dwang ge
sproken worden juist bij degenen, die
altijd den mond vol hebben van vrijheid.
Dat blijkt weer.
Leve de neutraliteit
In Amsterdam en Den Haag werd
de laatste dagen een zeer schunnig
tooneelstuk opgevoerd.
In Den Haag werd daar van katholieke
zijde zeer tegen geprotesteerd, met het
gevolg, dat de burgemeester last gaf, de
meest stuitende passages te schrappen.
Toen kwam de liberale pers natuur
lijk los en velde, in naam der zgn.
„kunst", een scherp vonnis over de
goede daad des burgemeesters.
Deze verontwaardiging der liberale
pers begrijpen we nog.
Maar wat wij niet snappen is, dat
een „neutraal" blad mededoet in het
geschreeuw tegen den burgemeester.
Voor een „neutraal" blad is er aller
minst aanleiding om zich met de zaak
te bemoeien.
Toch gebeurde het.
En die „neutrale" krant is natuur
lijk... De Telegraaf!
België.
De verkiezingen.
In België hebben Zondag de verkiezingen
voor de gedeelteiüke vernieuwing der Earner
en van den Senaat te midden der grootste
kalmte plaats gehad. Slechts te St. Nikolaas
zün eenige ongeregeldheden voorgevallen.
De uitslag is niet bevredigend te noemen.
De katholieke meerderheid viel van 12 op
«Nad I Lieve Nad 1» kwam het gebroken
over zijn lippen.
»Eunt ook gij gelooven, dat ik uw moor
denaar heb willen zijn
Zijn klachten troffen Nad diep in het hart.
Ook hem stonden de blanke tranen in de
oogen. En hij kon niet anders vergotên
waren alle slechte gedachten, die hij tegen
Ralph gekoesterd had, en hü zag in hem
weer alleen den trouwen vriend van vroeger,
die zooveel geluk en jeugdpleizier trouw met
hem gedeeld had. En hij voelde een inner-
lÜken aandrang wijd de armen uit te
breiden en den sidderenden vriend, die nau
welijks kon blyven staan, aan het hart te
drukken.
«Zoo helpe ook God mij,< riep de advo
caat luide, zoodat iedereen in de zaal het
kon hooren, met bevende lippen.
•Mijn Ralph, er mag tusschen ons zün
wat wil, maar dat geloof ik niet... dat niet!
Gü zijt niet in staat om koelbloedig een
moord te bedrüven
Voor hü het kon verhinderen, had Ralph
zijn hand gegrepen en aan zy'n lippen gedrukt.
«Nad, ik dank je,« sprak hü zacht.
«Je woord geeft mij het geloof in de
menschen terug, nu mag komen wat wil
Ik zou het niet kunnen verdragen, zoo ik
door jou veroordeeld werd!»
Het gebeurde tusschen de twee mannen
had niet nagelaten diepen indruk te maken.
De Ooroner was oogenschynlijk geroerd en
ook Mr. Murray, de aanklager, zag er meer
bewogen uit dan anders.
>Ter zake!» riep hü echter na een oogenblik.
>De getuige is aan 't woord, wü moeten
hem verder hooren,
>Nu, ik kan het niet anders zeggen,»
knorde de grüze Bob.
8 stemmen terug. Drie zetels werden ver
loren, één gewonnen.
Frankrijk.
Francois Coppée. f
Zaterdag is te Parijs de «poète national»
Franyois Coppée na een langdurig maar ge-
duldig-gedragen lijden gestorven. In zün laatste
oogenblikken werd hij bijgestaan door den
pastoor van de St. Sulpice.
Zyn heengaan is een groot verlies voor
hot land, dat hij bezielde door de begeeste
ring van zijn werk, altüd adelend, schoon,
verheven. Van het oogenblik af, dat hij weer
was teruggekeerd tot de Moederkerk, wydde
hij al zijn werk aan haar, In de dagen van
vervolging wijdde hij züö leven san haar
verdediginggloeiende protesten over het
onrecht haar aangedaan ontvloeiden zijn pen.
Een ontploffing.
De Parijsche volksbuurt »de la Gare» is
Vrijdag door een hevige ontploffing in op
schudding gebracht. Her. bleek, dat de ont
ploffing plaats had gehe.d op de suikerfabriek
van Say, in de zifterij. Daar hangt altijd een
dikke wolk suikerstof, die door een onbe
kende oarzaak vlam heeft gevat en ontploft is.
De gevolgen waren zeer ernstig. Drie
afzonderlüke gebouwen werden geheel ver
nield, overal werden d9 glazen verbrijzeld.
De brandweerlieden, die spoedig ter plaatse
waren, bluschten den brand. Men vond overal
gekwetsten, meest vrouwen, die eerst in de
naburige huizen en later in de gasthuizen
verzorgd werden. De meeste konden daarna
huiswaarts keeren. Elf evenwel, wier toestand
ernstig waB, werden in ^handeling gehouden.
De schade wordt geschat op 500.000 fr.
T'gen den - "ilhandel.
Te Parijs is eergisteren, onder voorzitter
schap van Senator Bérenger, een internatio
naal congres gehouden ter bestrijding van
den vuilhandel. Aan dit congres namen meer
dan 150 gedelegeerden van buitenlandsche
vereenigingen deel. Het doel van het congres
is, te bewerken, dat overal, in elk land, de
uitgave, het te koop aanbieden ook clan
destien van pornografische geschriften of
afbeeldingen strafbaar wordt gesteld, en dat
een uitgever of verkooper in zekere stad
vervolgd kan worden, zelfs voor den verkoop
in het buitenland, van dergelijke, uit zün
magazijn afkomstige producteu, zoodat bijv.
een uitgever of boekhandelaar te BerHjn of
te Amsterdam door de Justitie in deze plaat
sen gestraft kan worden, indien te Brussel,
Rome, of in welke plaats ter wereld ook,
boeken of afbeeldingen, strijdende met de
goede zeden en afkomstig uit zijn zaak, door
de Justitie in beslag worden genomen.
De conclusie van Bérenger in dien zin is
aangenomen.
Voor Nederland is er mr. L. H. W. Regout.
Doch ook Nad Whistler was reeds naar
voren getreden. Door een hoofdknik gaf de
Coroner hem bescheid.
»U hebt de hoofdzaak vergeten, man I
Daar was nog een tweede flesch op mijn
schrüfbureau... en daar schudde Phelps van
het vergif in.»
«'t Is niet waar I Laat je niets wijs ma
ken schreeuwde Phelps nu en sprong met
woeste gebaren van zijn stoel op.
Doch de sterk gebouwde Nad was reeds,
vóór hem iemand het verhinderen kon, dicht
bij hem,
«Bij den Almachtige, geen woord meer I
Waag het niet, ook nog slechts door 6en
blik je helper te beïnvloeden, of ik wurg je
met eigen hand I»
Daarop stelde hij den sidderenden boos
wicht in handen van twee agenten, die hem,
terwyl hü te vergeefs tegenspartelde, op zijn
stoel neerdrukten en hem den mond toe-
hielden, terwül zij tegelijkertijd zich zóó
plaatsten, dat de beide kameraden elkander
niet konden zien.
Nu wendde zich Nad Whistler andermaal
tot den grijzen Bob.
♦Spreek op Hoe staat het met dat tweede
fleschja Als u het eene gezien hebt, kan
u ook het andere zeker niet ontgaan zün,
want hierbij moest toch eerst voorzichtig een
pakket geopend, een flesch er uit gehaald,
het gif daarin geschud en vervolgens het
pakket weder gesloten worden... Nu gy,
booswicht wat hebt u gezien 1 Wie van beiden
heeft het vergif in de tweede flesch geschud
Mr. Waldon of die Phelps daar 7«
>Mr. Waldon», antwoordde Bob, zonder
zich te bedenken.
«En hoe laat gebeurde dat? Spreek op»,
voegde hü er dreigend aan toe, toen de
Italië.
Aanval op katholieken.
Eatholieken, die zich te Siena tot het
houden eener meeting naar den schouwburg
begaven, werden door anti-clericalen aange
vallen. Beide groepen werden handgemeen
vele personen werden gewond, ook politie
agenten en soldaten, die de orde poogden te
herstellen. Twaalf personen werden in hech
tenis genomen. Bij de later toch gehouden
meeting, critiseerde de afgevaardigde Gameroni
in scherpe bewoordingen de houding der anti-
clericalen.
Een moederhart.
Een vrouw uit de volksklasse, Maria Vi-
vaute, kwam op een morgen in een kliniek
te Rome, om haar kind, een jongetje van 5
jaar, door den geneesheer te laten onder
zoeken. Terwijl deze met zyn onderzoek be
zig was, kwam een jonge dame, eenvoudig
gekleed, de ziekenzaal binnen, alleen her
kend door den geneesheer, wien zij een tee-
keu gaf om te zwijgen. Nadat die dame ver
nomen had, welke ziekte het jongetje had,
wendde zij zich tot de moeder en zeide:
Dat kind heeft een büzondere behan
deling noodig. Waarom laat ge het niet in
het gasthuis opnemen
Omdat ik moeder ben, mevrouw, en
ik er zeker van ben, dat het spoediger ge
nezen zal als ik het bij mü houd, antwoordde
Maria Vivante.
De dame was bewogen, nam den dokter
ter züde en fluisterde eenige oogenblikken
met hem. Daarna overhandigde de dokter
een biljet van 50 lire aan de moeder en
zeide
Dank au maar koningin HelenaSn haar
naam beloof ik u dat het uw kind aan niets
meer, wat dan ook, zal ontbreken.
Maria Vivante, in tranen uitbarstend, viel
de koningin te voet en verklaarde onder
broken door snikken, dat ze geen woorden
had om haar dankbaarheid nit te drukken.
Waarom zoo ontsteld zeide de koningin
haar oprichtend. Ik ben een vrouw zooals
gij en uwe kinderen hebben evenveel recht
om te leven als de mijnen. Houd goeden
moed, ik zal voortaan wel voor uw zoon
zorgen.
Daarop ging de koningin heen enheeft
woord gehouden.
Spanje.
Voorlichting.
Onder dit opschrift lezen wü het volgende
stukje in Het Centrum
In de Nieuwe Bott. Ct. vinden wü een
correspondentie uit Madrid, en in die cor
respondentie lezen wij het relaas van het
San-Isidro-feest.
Het relaas dus van een katholiek feest,
ander aarzelde.
«Weet ik niet. Ik draag geen horloge.
Maar het was onmiddellijk voor Huntington
kwamgeen vijf minuten vroeger was het.
Ik dacht nog, Ph8ips moet hem onderweg
zijn tegengekomen... ik wil zeggen Waldon!...
Of neen, toch Phelpszij gingen samen zoo
wat tegelijk weg».
«Er is geconstateerd, dat Huntington
Whistler eerst kort vóór drie, 's namiddags,
mün kantoor is binnengekomen», verklaarde
Nad nu zich tot den Coroner wendend, met
verheffing van stem,
«Doch er is tevens geconstateerd, dat
Mr. Waldon kort na één uur in den namid
dag in de Lotosclub geweest is en deze eerst
verlaten heeft even voor vüven, in gezelschap
van mü- Ik denk dat dit wel genoeg zal zijn
om in deze te kunnen oordeelen».
Phelps weerde zich met de kracht der
vertwijfeling tegen zijn bewakers. Hij wilde
zich losrukken, om slechts één woord te kun
nen spreken misschien een beslissend,
redding brengend woord. Doch met ijzeren
vuisten hielden de agenten hem op zijn stoel.
Nad Whistler haalde diep adem en ging
naar Ralph toe, welke, zonder een woord te
zeggen, op hem aanwankelde. Zij drukten
elkaar de hand en zagen elkaar innig aan.
Niemand der ernstige mannen rondom hen
waagde de heilige stilte van dit oogenblik te ver
breken, dat over leven en dood beslist had.
«Ter zake I» vermaande de ontnuchterende
stem van den openbaren aanklager weder.
»TJ waart in het kantoor, getuige, toen
Huntington Whistler binnenkwam. Wat ge
beurde er toen verder
De grüze Bob voelde weder zün groote
pijn. Hü richtte zich op de baar op en keek
met beschaamde oogen in de zaal, Hü soheen
het feest van een heilige, den patroon van
Madrid, in een liberaal orgaan.
Men weet dan wel vooruit, dat men vreemde
dingen zal te lezen krijgen.
En zoo verbaasd het ons dan ook niet al
te zeer, dat niet slechts op spottenden toon
over den Spaanschen heilige gesproken wordt,
maar dat de schrüver ook zonder blikken of
blozen verklaart«eens per jaar komt de
bevolking hem aanbidden
Toch is dit nog niet het fraaiste.
Want nadat de correspondent eerst aan
zijn lezerspubliek heeft meegedeeld, dat de
Spanjaarden St. Isidro komen «aanbidden»
weet hij dit dwaasheid-record te slaan met
de volgende verbluffende mededeeling
«Van alle zijden rondom Madrid zün zs
saamgestroomd om te kunnen dansen en
drinken, en te komen bidden voor het ziele-
heil van dien Isidro».
Bü het lezen van zulke dingen staat men
eenvoudig paf
Een heilige, voor wiens «zieleheil» gebeden
wordt
Deze schrijver weet nu eens letterlük niets
van de zaken, waarover hü quasi geestig en
met een air van neerbuigende en goedmoe
dige ironie de pen voert tot voorlichting van
zijn publiek.
De zotheden over Roomsche zaken en per
sonen, over de «aanbidding» van heiligen,
over het begrip van heiligheid, enz,, enz.,
volgen elkander onveranderlijk op in de niet-
katholieke pers.
Er zal wel nimmer een einde aan komen.
Wy althans geven de hoop op, dat het
ooit beter wordt, en kunnen slechts de aldus
«voorgelichte» lezers beklagen.
Rusland;
Strenge maatregelen.
De gouverneur van Lodz, in Polen, is een
voorstander van strenge maatregelen. Hij heeft
een dienstorder uitgevaardigd aan de politie,
waarin deze gelast wordt, bij pogingen tot
arrestatie van verdachte personen vooral niet
al te behoedzaam op te treden. By het minste
verzet van den persoon, dien men arresteeren
wil, moet deze onmiddellijk worden neerge
schoten. Ook de soldaten hebben een derge
lijke instructie gekregen. Wanneer een volks
menigte hen aanvalt, moeten ze het volk niet
sparen, maar er op losschieten. Met het ge
bruik van hun vuurwapenen moeten ze vooral
niet te lang wachten.
't Lijkt al te doortastend; maar de toe
standen in Lodz zijn er ook naar I
Volksontivïkkeling.
Een medewerker van de «Rusz» te St. Pe
tersburg, die eenige weken in een dorp van
het gouvernement Nowgorod verbleef, geeft
het volgende gesprek weer, dat hü met een
boer voerde;
i 1
de geweldige opwinding der menschen niet
te bogry'pen en evenmin begreep hij het te
keer gaan van zün makker, die een aanval
van razernü scheen gekregen te hebben.
Op het voortdurend aandringen des aan
klagers schilderde de gryze Bob nu, hoe
Huntington in het kantoor was gekomen en
zeer verschrok toen hü Bob zoo onverwacht
daar aantrof. Zij waren aanstonds aan het
twisten geraakt en zouden handgemeen zün
geworden, als zij niet eensklaps de buiten
deur van het kantoor hadden hooren open
gaan. Bob had juist nog tijd gehad, zich
achter het gordijn te verbergen, terwül Hun
tington op zy'n gemak in den bureaustoel
van zün neef was gaan zitten. Daar ver
scheen op den drempel van het privaatkan
toor Ethel Hastings. Ook zij verbaasde zich
over de aanwezigheid van Huntington en liet
zien, dat zü verschrokken was, doch trad
toen onder een vloed van tranen en In
groote opgewondenheid naderbü.
«Ik ben ongetwijfeld een spitsboef», bromde
Bob met afnemende stem, «maar het gekerm
van die vrouw trof mü toch... Zie, daar
staat zü I O lady, u behoeft voor my niet
bang te zijn, u doe ik niets, en u moogt
het wei weten, u zijt er schuld van, dat de
woede mij overmeesterde... Ja, lady, zoo ia
het! Toen ik Huntington hoorde... alle dui
vels, hij had een hart van steen 1 Met nie
mand heb ik ooit medelyden gehad, maar
zóó'n meisje te hooren klagen en te zien,
dat zij voor zóó'n kerel op de knieën valt,
dat kon ik niet verdragen. En toen zü hem
dan haar dolk liet zien en dreigde, zich zelf
eerder te zullen dooden, dan die schande te sul
len dragen, wilde ik haar toeschreeuwen, dat
zü den vlegel het mes toch in zün valsoh
hart zou stooten--» (Wordt vervolgd}
- -v
I
W
