E. Kath. Nieuws- en Advertentieblad
voor Noord-Holland.
No. 55.
Woensdag 8 Juli 1908.
FEUILLETON i
Amsterdamsche Brieven.
Buitenland.
2"" Jaargang
Verschijnt Woensdag en Zaterdag.
Uit stormachtige Dagen.
ONS
BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS
50 cents per drie maanden franco aan hnis. Te betalen in
het begin van ieder kwartaal.
Afzonderlijke nummers3 cent.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Ons Blad".
BUREAUHoogstraat b/d. Langestraat te Alkmaar.
Telefoon No. 266.
ADVERTENTIËN:
Van 15 regels30 cent
Elke regel meer6 a
Reclames per regel15
i.
Mag ik me even voorstellen? Uw
nieuwe Amsterdamsche briefschrijver,
dien ge, hoop ik, nog wel nader zult
leeren kennen uit hetgeen hij van plan
is u ongeveer om de veertien dagen
over te brieven. Waarover nu die brieven
zoo al handelen zullen Zooveel mogelijk
zullen zij behandelen eenigszins actueele,
liefst speciaal Amsterdamsche feiten,
gebeurtenissen, toestandenmaar ook
wel eens meer algemeene beschouwingen,
minder plaatselijke geschiedenis.
Laat ik onze eerste kennismaking en
mijn eersten brief beginnen met te ver
tellen, hoe ik in 't algemeen oordeel
over de stad, met welker naam ik mij
noem.
Zooals het al sedert honderden van
jaren geweest is, zoo is thans nog
Amsterdam niet slechts in naam, maar
ook in werkelijkheid de hoofdstad van
ons landje. Op bijna alle gebied is
Amsterdam toonaangevend. Is het mis
schien niet de allereerste handelsstad,
toch blijft de handel een der voornaamste
factoren, die Amsterdam plaatsen aan
de spits van Holland's steden, is het
de handel, die niet alleen vroeger den
stand der Amsterdamsche patriciërs van
Keizers- en Heerengracht tot ongeken-
den rijkdom en overdadige weelde deed
komen, maar ook thans nog hen in
staat stelt, niettegepstaande de zoozeer
veranderde tijdsomstandigheden, hun
ouden roem van voorname deftigheid
en deftige voornaamheid te handhaven.
De polsslag der Amsterdamsche Beurs
is voelbaar tot in alle aderen en ver
takkingen der flnancieele wereld, en
geeft juist aan of koortsachtige gejaagd
heid de geldmannen heeft aangegrepen,
of een kalmer tijd aanbreekt.
En al zucht Amsterdam thans onder
overmatigen belastingdruk, die het belet
met snellen pas voort te gaan, toch
zal, wanneer de oud Amsterdamsche
wethouder als minister, den financieelen
toestand tusschen Rijk en gemeente zal
hebben geregeld, een gezondere toestand
intreden, en zullen handel en industrie
ruimer zich kunnen ontwikkelen.
Ook op gebied van wetenschap en
kunst is onze hoofdstad een centrum.
Een bloeiende gemeentelijke, en daar
naast nog de vrije universiteit, Rijks-,
gemeente- en particuliere inrichtingen
voor onderwijs in alle mogelijke weten
schappen en kunsten trekken Voort-
Roman uit het Duitsch, van Herman Hirschfeld,
bewerkt voor »ONS BLAD».
9)
•Jean beeft gelijk,, mengde zich ook graaf
Felix in het gesprek'tot dusverre is de
portier van het hotel La Charette ons trouw
gebleven, al doet hjj zich ook voor als een
woedende republikeindaardoor is hjj tegen
alle verdenking beveiligd en zal hij niemand
bjj zijne heeren toelaten, die het wachtwoord
niet kent.
'En het wachtwoord luidt?» vroeg Jean
begeerig.
'Het luidt: "Marie AntoinetteI«« ant
woordde graaf Felix.
»Gjj moet het weten voor het geval, dat
onvoorziene omstandigheden uwe aanwezig-
beid in Parijs noodzakelijk maken. De naam
van den portier onder wiens adres gij zonder
vrees voor verraad, brieven naar de gravin
bunt schrijven, heet Michael Bourdone.
Moeder en bruid gaan gedurende de reis,
en zoo hare tegenwoordigheid in het hotel
niet onbekend zou kunnen blijven, door voor
aijn bloedverwanten, ik zelf voor zijn neef.»
'En wat zal er met het kasteel tijdens
de afwezigheid der heeren gebeuren vroeg
Jean vol spanning.
'Gij en uwe zuster zult voortaan op La
Charette wonen», antwoordde de gravin.
'Onder uwe hoede stel ik de bezitting onzer
voorvaderen. Deze, Jean, is de sleutel van
bet archief, In de muurkast rechts, naast
het portret van den eerste van ons geslacht,
durend tallooze jongelieden uit den be
schaafden stand hierheen. Rijks- en
stedelijk museum, en bovendien meer
dere particuliere verzamelingen doen
kunstkenners en liefhebbers van vele
landen hierheen komen, om de oud-
Hollandsche kunstproducten te bewon
deren. Dat Amsterdam op wetenschap
pelijk en kunstgebied naam heeft,
bewijzen de talrijke congressen en inter
nationale bijeenkomsten de laatste jaren
daar gehouden.
Niet alles evenwel is even rooskleurig.
De medaille heeft ook hare keerzijde
De groote werkloosheid der laatste jaren,
vooral ook die van dit jaar in de diamant
nijverheid, heeft niet te onderschatten
gevolgen, die nog lang merkbaar zullen
zijn. Ook de flnancieele crisis heeft mis
schien nergens meer slachtoffers ge-
eischt, meer millioenen verslondende
terugslag hiervan zal de middenstand
bij het opmaken der balans over 1908
het best merken. Maar zooals reeds
dikwijls in vroeger jaren na een tijdperk
van tegenspoed, een periode van rijken
bloei en vooruitgang is gevolgd, en de
taaie Hollandsche energie door tegenslag
werd geprikkeld, zoo kunnen we ook
nu verwachten dat we een beter en
voorspoediger toekomst tegemoet gaan,
want:
In 't verleden, ligt het heden,
In het nu, wat worden zal.
AMSTELODAMENSIS,
Amsterdam, 6 Juli '08.
Ochtend- en avondeditie.
Wat geen Roomsch blad in ons vader
land nog aandurfde, waarover wel veel
is geredeneerd en gedelibereerd zonder
tot eenig resultaat te geraken, zal thans,
met één kloeken zet, De Maasbode
aanpakken
In zijn nummer van Zaterdagavond
deelde hij nl. mede, vanaf 1 December
a.s. te zullen verschijnen in ochtend
en avondeditie.
De Maasbode wil het groote Roomsche
dagblad van Nederland worden
Een poging, welke eerbied afdwingt
en succes verdient.
Dat er hard gewerkt wordt aan De
Maasbodewisten wij, maar dat hij tot
zóó iets zich nu reeds in staat acht,
dwingt de bewondering van iederen
onpartijdige af. Technisch reeds lang
facile princeps onder de Roomsche
bladen, zal De Maasbode weldra alle
katholieke dagbladen ver achter zich
laten.
Wanneer de Katholieken de onder-
bevindt zich een geheim vak, dat oude kost
baarheden en geheime, belangrijke papieren
bevat. Vernietig alles, vóór gij het in de
macht der republiek laat vallen; iedere brief
zou ongetwijfeld een schrede zyn naar het
schavot. Gij, Marie, zult op La Charette de
plaats der huisvrouw innemen gy zult, zoo
lang het nog in uwe macht is, de armen
deelgenoot laten zijn van uw overvloed, gij
zult niet vergeten, dat La Charette steeds
groot er op ging, een toevluchtsoord voor de
noodlijdenden te zijn».
Maria weende.
»Ik beloof het u, mevrouw de gravin»,
zeide zij, 'wanneer tenminste mijn smeekende,
dringende bede bij u geen gehoor vindt; laat
mij met u het gevaar deelen, dat u tegemoet
gaatneem mij mede naar Parijs, genadige
mevrouw gy zjjt gewoon bediend te wor
den, gij kunt geen hulp ontberen».
'Het jonge meisje heeft gelijk», zei Louise
de Puisdóme.
>Ik zou wellicht niet tot stand kunnen
brengen wat zij kanwanneer ik eens op
het kasteel bleef mijn kamenierster Rosa
kan mi] ter zijde staan».
Zij hield hoog kleurend op, want zij voelde
de oogen van haar verloofde op zich rusten.
Onwillekeurig zag Felix het onderscheid tus
schen de beide meisjes. Op het gelaat der
aristocrate, die daar stond in een kostbare
kleeding van zwarte kant, met viollette
vederen en gepoederd haar, teekende zich
een groote angst af, en misvormde de schoon
heid der jonkvrouw. De zachte, lieve trekken
van Marie echter werden schooner door de
geestdrift harer ziel.
Met een zucht wendde Felix zich af. Een
gedachte die reeds meer dan eens in zijn
hart wortel geschoten had, greep hem op
neming nu slechts krachtdadig willen
steunen, zal er veel goeds kunnen ge
boren worden uit het gelukkige plan
van het Rotterdamsche orgaan
Duitschland.
De Dom van Keulen.
Voor eenigen tijd is er een ministerieeie
commissie benoemd om het mooÏBte en meest-
majestueuze monument der oude gothiek, den
dom van Keulen, nauwkeurig te onderzoeken
en na te gaan welken invloed de 'tand des
tijds» op het bouwwerk gehad heeft.
Volgens de nu gepubliceerde rapporten
moet de vernieling, door den tijd aangericht,
véél grooter zijn dan eerst gedacht werd.
Wel is, wat de eigenlijke bouwconstructie
betreft, de hechtheid nergens in gevaar, maar
de afzonderlijke deelen en vooral de versier
selen blijken vee) te lijden gehad te hebben.
Zoo is de steen van verschillende ornamen
ten uiterlijk nog gaaf, doch verbrokkelt hij
reeds by de minste aanraking.
De restauratie van al die deelen is zóó
omvangrijk, dat ze een hèèl langen tijd vor
deren zal. Ook zullen de kosten de eerste
raming vérre overtreffen.
Frankrijk.
Een protest.
Mgr. Turinaz, bisschop van Nancy, heeft
tot den Franschen minister van onderwijs
Doumergue een geharnast protest schrijven
gericht tegen het wetsontwerp ter verzeke
ring der neutraliteit van het onderwijs. De
hoogw. en scherpzinnige prelaat onderwerpt
het wetsontwerp aan een scherpe kritiek en
noemt het »de meest volkomen, meest revo-
lutionnaire ontkenning van het recht der
huisvaders op hun kinderen, daar het uit
gaat van het monsterachtig beginsel, dat het
kind op de éérste plaats aan den Staat be
hoort en eerst op de tweede plaats aan
de ouders».
Offervaardigheid in de Roomsche KerJe.
Wij lezen in De Heraut, orgaan der Ge
reformeerde Kerken in Nederland, o.m.:
Ook de tegenstanders der Koomsche kerk
moeten erkennen, dat de offers die de Room-
schen voor hunnen eeredienst brengen, aan
zienlijk zijn. Te Parijs bestaat eene vereeni-
ging onder leiding van den pas benoemden
aartsbisschop Amette,de 'Oeuvre des chapelles»
geheeten, welke vereeniging in 1901 werd
gesticht. Bij eene inkomst van 1.116.490 francs
heeft zjj 995.000 francs uitgegeven en daar
voor tien nieuwe kapellen gesticht, terwijl
het plan bestaat er nog zeven bij te bouwen.
Dit is de rechte weg, volgens ons oordeel.
Geen trotsche kerkgebouwen moet men laten
nieuw machtig aan, doch hij kon, hij wilde
daaraan geen voedsel geven.
'Alles blijft, zooals afgesproken is», zei
de gravin ook het ambt, dat ik u toever
trouw, lieve Marie, is niet zonder gevaar en
moeilijkheden. Zoodra de schemering is inge
treden, komt gij naar het kasteel, om het
niet meer te verlaten ons echter wacht een
eenvoudige boerenwagen, gelijk het den bloed
verwanten van portier Bourdone betaamt.
Binnen twee dagen hopen wij Parijs bereikt
te hebben. En nn leeft wel, gy getrouwen,
tot op een blijder wederzien God bescherme
u en ons
Zij reikte broeder en zuster de hand, die
Jean met alle teekenen van eerbied aanraakte,
terwijl Marie ze innig kuste en nogmaals
kuste. Plotseling echter werd haar gelaat
vunrroodFelix was opgestaan en drukte
haar innig de hand en zei diepbewogen
•Vaarwel en bid voor mij, Marie, en denk
aan mjj ais aan een broeder, die u lief
heeft met trouwe liefde tot aan gene zijde
des grafs».
Op het gelaat van Louise was de spijt te
lezen zij haastte zich om aan dit tooneel
een einde te maken.
'Gij zult hoop ik niet vergeten mijn
kind», zeide zij, >voor mijn toiletartikelen
te zorgen, die ik op La Charette moet achter
laten ik vrees niet dat gij jjdel genoeg zult
zijn, om van het een of ander gebruik te
maken».
«Louiseriep Felix beteekenisvol, 'moe
ten wjj op dit oogenblik aan zulke dingen
denken Zij onbekommerd over uwe sieraden;
zouden wij daarvoor de eer van het huis
La Charette aan Marie's handen moeten tóe-
vertrouwen, ik aarzelde geen oogenblik
Louise antwoordde niets op het verwijt
verrijzen, maar kleine kapellen of kerken,
om aldus het volk zooveel mogelyk op ver
schillende plaatsen gelegenheid te geven de
Godsdienstoefeningen bij te wonen.
Over trotsche kerkgebouwen beschikken
de Roomsehen in Parijs nog altijd. Ofschoon
zij weigerden 'associations cultuelles» te
stichten, aan welke het gebruik der kerk
gebouwen door de overheid kon toegekend
worden, hebben zy toch het vrije gebruik
der kerkgebouwen behouden.
De Protestanten hebben zich aan de wet
onderworpen en vormden kerkelijke vereeni-
gingen, en nu zyn er reeds kerken die niet
in staat zyn om den Staat de verschuldigde
huur te betalen. Zoo moeBten de kerkeraden
van Montpellier en Montauban den minister
van eeredienst om vrijstelling of verminde
ring van betaling vragen.
Wij krijgen over het algemeen den indruk,
dat de Roomsche kerk in Frankrijk beter de
finantieele moeilijkheden, die door scheiding
van kerk en staat ontstaan zijn, het hoofd
weet te bieden, dan de Protestantsche.
Engeland.
Aan het hoi van koning Eduard.
Koning Eduard heeft zich sedert zijne
troonsbestijging persoonlijk een spaarzaam
huisvader getoond, die gaarne onnoodige uit
gaven vermijdt, en zoo heeft hij ook uit
practisch oogpunt bij de hofhouding allerlei
hervormingen ingevoerd. Maar ook een modern
mensch als de koning, is aan de traditie
gebonden, vooral in een land, dat de traditie
zoo in eere houdt als Engeland en zoo be
staan er nog heden aan het Engelsche hof
nog heel wat sinecures, die als wonderlijke
overblijfselen van eeuwenoude instellingen
zijn bewaard gebleven.
De graaf van Denbigh b.v. is nog steeds
chef over de koninklijke keuken en voert
als teeken zijner waardigheid een stuk vleesch
en twee messen in zijn wapen. Graaf Mount
Edgcumbe heeft het voorrecht, den koning
aan tafel te mogen bedienende markies
d' Abergavenny is schenkerde graaf van
Rothes is 'sandalen drager» en de markies
van Wincester 'pruikendrager», wiens recht
het is de pruik des konings hem achterna
te dragen. De hertog van New-Castle heeft
het recht, den moeden arm des konings te
ondersteunen, wanneer hij den scepter draagt,
en de bisschoppen van Durham en Bath
genieten het voorrecht den koning te mogen
dragen, wanneer hij bij eene plechtigheid in
onmacht zou vallen.
Het zonderlingste privilege heeft wel de
aartsbisschop van Canterbury. Deze moet
namelijk voor den koning, wanneer deze dit
verlangt, een bord soep klaarmaken. Hiervan
wordt natuurlijk nooit gebruik gemaakt, wat
niet wegneemt, dat het recht van den koning
van haar bruidegom en verwijderde zich uit
de kamer, terwijl Marie dankbaar tot den
jongen graaf opzag, wierp een pelsmantel
om en ging in den tuin, om de ergernis
over hare terechtwijzing te doen bedaren.
Na eenige minuten kwam Jean haar na. Zijn
grijze oogen flikkerden heller op, toen hy de
jonkvrouw naderde, die zijn eerbiedigen groet
met een trotsche hoofdbuiging beantwoordde.
Maar voor den eersten keer waagde hij het
te blijven staan en Louise aan te spreken.
>De genadige barones is bevreesd, om
naar Parijs te gaan vroeg hij. >Ik kan
het de genadige freule best vergeven het
moet daar verschrikkelijk toegaan de guil
lotine staat niet stil en de jacht naar ver
borgen aristocraten rust dag noch nacht».
'Zijt gij mij nagekomen, om mijn vrees
nog te vergrooten vroeg Louise hoog
moedig.
»Ga, ik heb u niet geroepen om van u
te moeten vernemen, wat my wacht».
'Vergeef mijn indringerigheid, schoone
jonkvrouw, de indringerigheid van een boer»,
ging Jean onbevreesd verdermaar welke
waren de laatste woorden van den sterven
den graaf La Charette De boer werd edel
man en er konden dagen komen, dat menige
adellijke jonkvrouw het zou berouwen, een
goedgemeend woord van een knecht hoog
moedig te hebben afgewezen».
Het jonge meisje begreep die bedekte be
dreiging en haar trots verminderde.
'Ach Jean», zeide zy, >gij kunt mij niet
helpenals de schuts van een Danton of
Robespierre boven mijn hoofd zweefde, zou
het iets anders zijn. Doch gij zelf zet uw
leven op het spel, wanneer de republiek zich
van dit kasteel meester maakt; men zal u
dwingen de geheimen van uw meester te
en de plicht van den bisschop nauwkeurig
omschreven zijn.
Portugal.
De koningsmoord.
In het Portngeesche Hoogerhuis heeft
Arfoun Woensdag gezegd, dat hij bereid was,
de namen te noemen van verscheidene leden,
die rechtstreeks betrokken waren geweest bjj
den moord op koning Carlos en den kroon
prins.
Arfoun verklaarde, volgens den Lissabon-
echen correspondent van de Daily Mail, dat
in een vergadering, die, een paar dagen voor
den moord op den koning, door de leiders
van de Regeneradores, de progressieven en
de republikeinen belegd was, het plan werd
gesmeed, de geheele koninklijke familie te
vermoorden met uitzondering van koningin
Maria Pia, die men, om diplomatieke moeielijk-
heden met Italië te vermijden, wilde sparen.
Daar werd echter tegen ingebracht, dat
het een grove politieke fout zou zyn, de
geheele koninklijke familie om te brengen,
en ten slotte werd men het eens over het
plan, om den koning en Franco uit den weg
te ruimen. Buica en Costa, de twee moor
denaars, kregen 48,000 en 24,000 gulden.
Op den dag van den aanslag werd Franco
echter beschermd door een geleide van ruiters,
zoodat men hem niet kon treffen. Buica en
Costa vuurden daarom op den koning, maar
hun vrienden verloren hun tegenwoordigheid
van geest en vuurden mee, in plaatB van
de moordenaars te helpen bij hun ontsnap
ping. Arfoun voegde er bij, dat verscheidene
leden van de tegenwoordige Portugeesche
regeering in het complot warenp Zoo noodig,
zou hij hen noemen.
De rede verwekte een groot kabaal, de
pairs schreeuwden door elkaar en balden
hun vuisten tegen Arfoun. Het was noodig,
de vergadering te schorsen.
Rusland.
Een vreeselijke mijnramp is er in den
nacht van Woensdag op Donderdag voor
gevallen in het Russische gouvernement
Jekaterinoslaf.
In de nabijheid van de plaats Joekofka
heeft in een mijnschacht van de Katharinen-
maatschappij een gasontploffing plaats gehad.
De gevolgen waren verschrikkelijk. ODgeveer
een 200 arbeiders werden gedood. Nog 73
konden levend worden opgehaald, maar van
hen stierven nog 10. Tot dusver zijn reeds
157 lijken boven gebracht.
De nadere berichten vergrooten nog den
omvang van de ramp, die zich diep onder
de oppervlakte der aarde, in de mijngangen,
heeft afgespeeld.
Volgens de laatste berichten immers zon
het aantal slachtoffers op niet minder dan
verraden, en gij zult het doen en men
zal ons opsporen en vinden en vonnissen
o die vreeselijke guillotine I»
Zacht raakte Jean's hand den met kant
omkleeden arm der barones aan.
>En wanneer er iemand zjjn zou, die mach
tig genoeg ware, u te behoeden voor dood
en gevaar iemand die als knecht den
invloed van een heer bezit, die verblind door
uwe schoonheid u toefluistertzjjt zonder
vrees 1 zoudt gjj dien man verraden
>Ik zou hem zegenen, die den doodsangst
van mjjn hoofd en hart wegneemt», ant
woordde Louise de Puisdóme haastig.
'En wanneer gjj wist, dat alléén gij uit
de menigte van slachtoffers die de gerech
tigheid eischt, verlost kondet worden, zoudt
gij er dan de voorkeur aan geven, met hém
te sterven, dien blinde waan naar het scha
vot voert, en met wien gij slechts door een
toevallige lnim van het noodlot vereenigd
werd
Louise aarzelde met haar antwoord.
'Sterven is zoo verschrikkelijk», zeide zjj
ontwijkend met bevende stem.
Jean triomfeerde. Hy wist, dat Louise
haren verloofde niet liefhadvoor dat oogen
blik was hem dit genoeg.
Eerbiedig ging hg uit den weg, want hij
zag graaf Felix uit de achterdeur komen,
om zijn bruid op te zoeken.
Vrees niets en hoop allesklonk het
nauw hoorbaar tusschen zijn lippen door.
Het was zeker, de bruid van den aristocraat
zou hem niet verraden.
(Wordt vervolgi.)
