R. Rath. Nieuws- en Advertentieblad
voor Noord-Holland.
No. 83.
Woensdag 14 October 1908.
2de Jaargang
FEUILLETON,
Verschijnt Woensdag en Zaterdag.
Amsterdamsche Brieven.
De zestiende Mei.
Buitenland.
ONS
BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS
50 cents per drie maanden franco aan huis. Te betalen in
het begin van ieder kwartaal.
Afzonderlijke nummers3 cent.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Ons Blad".
BUREAUHoogstraat b/d. Langestraat te Alkmaar.
Telefoon No. 266.
ADVERTENTIËNt
Van 15 regels 80 oent.
Elke regel meer6
Reclames per regel 15
VI.
De kwestie van den dag, die alle
gemoederen in opwinding, alle tongen
in beweging, en ontelbare pennen aan
't schrijven brengt, is „het drievoudig
ontslag", waarvan de geschiedenis in
't kort deze isIn het orgaan van den
Bond van Gemeenteambtenaren, Het
Prinsenhof, heerschte sinds lang een
toon van ontevredenheid en bitterheid,
die zich soms in zoo ophitsende taal
uitte, dat dit al lang bij B. en W. en,
zooals uit het verslag der afdeelings-
vergaderingen bleek, ook bij meerdere
Raadsleden woorden van afkeuring had
opgewekt. Eindelijk echter verschenen
een paar artikelen die de maat deden
overloopen. B. en W. ontsloegen toen
drie gemeenteambtenaren uit hun dienst,
de drie welke de redactie vormden van
bovengenoemd orgaan. Een storm van
verzet en verontwaardiging is er op
gegaan niet enkel uit den kring van
gemeenteambtenaren zelf, maar ook van
den kant der onderwijzers en werk
lieden. Dagelijks kan men in alle mo
gelijke blaadjes artikelen lezen, gericht
tegen dezen „Russischen" maatregel,
avond aan avond worden protest-ver
gaderingen gehouden, op alle hoeken
van straten en pleinen worden strooi
biljetten uitgedeeld, waarvan men den
inhoud, ook zonder ze te lezen, wel
ongeveer raden kan, een interpellatie
van socialistische zijde in den Raad is
al aangekondigd. Ook de note comique
ontbreekt niet. Zelfs aan de Vereeniging
voor verbetering voor Vrouwenkleeding
werd gevraagd om adhaesie in de actie
tegen het ontslag der drie plotseling be
roemd geworden gemeenteambtenaren!
Wie snapt dat verband?
Wat zal het einde zijn van dat alles
Iedereen is natuurlijk het meest be
nieuwd naar de interpellatie in den
Raad, dat wil zeggen naar het antwoord
van den Burgemeester. Reeds meer
malen heeft deze getoond, zich niet
door lawaai uit het veld te laten slaan,
en hij zal ook in deze zaak wel voet
bij stuk houden. Niettemin zal de indruk
grootendeels afhangen van zijn moti
veering, die men hem echter gerust kan
overlaten; hij zal zijn man wel staan,
ook in deze zeker voor Amsterdam en
zijn overtalrijke gemeenteambtenaren
zeer belangrijke zaak.
Nu echter de zaak zelf, waar het om
gaat. Heeft de overheid het recht,
Historische Roman nit het Duitsch, van
HERMAN HIR8CHFELD,
bewerkt voor ONS BLAD*.
5)
Plotseling hield lij op. Haar oog staarde
met scherpen blik op het lichtblauwe kleed
van het kind. Drie donkerroode vlekken toe
kenden zich scherp op den lichten onder
grond af. Had Lafont naderby springend,
het kind niet opgevangen, zoo ware het aan
hare armen ontvallen. Als door een slag ge
troffen viel x\j achterover.
•Mgn droom mijn droom Daar kleeft
bloed aan het kleed mijns kindsMichael
is dood, vermoord'.
•Om Godswil, bedaar, bedaarsmeekte
Lafont; >draag dexe beproeving van God,
om uws xoons wille met sterkte. Er is een
ongeluk gebeurd, mijnheer de graaf is het
slachtoffer geworden eener euveldaad, doch
when den moordenaar wel kragen».
Star keek de ongelukkige mevrouw den
«Pieker aan, als klonk zjjn woord als een
holle klank In haar oormaar plotseling
vertrokken hare gelaatstrekken als in een
kramp hare opgeheven hand wees naar den
spiegel boven den schoorsteen.
'Daar is de moordenaar 1< schreeuwde xij,
'daar.
Verschrikkelijke man, wilt gfl ook mijn
kind?.
In den spiegel had zij het bleeke gelaat
van Oonstantin Beibodko gezien, die op den
lempel achter een der vleugeldeuren stond
ambtenaren, die in haar dienst zijn, te
ontslaan om redenen zooals in boven
vermeld ontslag aanwezig waren? Me
dunkt, dat men geen oogenblik zich
behoeft te bedenken, om een bevestigend
antwoord te geven. Teekenend is dan
ook, dat het meeste verzet en het
grootst kabaal tegen het ontslag van
socialistische zijde komt.
Maar wanneer de overheid dat recht
niet bezat, of, het bezittend nooit toe
paste, waar zou het dan heen moeten?
De toon van bovengenoemd orgaan was
dikwijls zóó ergerlijk brutaal, getuigde
van zóó diepgewortelde verbittering, dat
men zich nog verbaast, hoe met een
korps gemeenteambtenaren, bezield mét
zulk een geest, het werken voor de
superieuren mogelijk was. 't Was dan ook
werkelijk hoog tijd, dat werd ingegrepen.
Yoor velen zal deze maatregel wellicht
een goede les zijn. De algemeene geest
echter zal daardoor in plaats van ver
beterd, wellicht nog verergerd worden, nu
van sociaal-democratische zijde zoo druk
geageerd iswant bekend is, dat onder
gemeenteambtenaren en onderwijzers
een zeer groot aantal sociaal democraten
gevonden worden.
Ook dit geval illustreert weer, waarop
ten slotte de geheele sociale strijd zal
uitloopen. Met den dag wordt de positie
der strijdende partijen scherper afge-
teekend en de eindslag zal moeten
worden geleverd tusschen de christelijke
en socialistische partijen. De tusschen-
kleur verdwijnt meer en meer, het
liberalisme verwatert en heeft zijn tijd
uitgediend. Yoor ons zal het steeds
meer noodig worden manschappen te
werven, en te zorgen steeds tot aan
de tanden gewapend te zijn. En daar
voor is noodig doelmatige propaganda
voor onze beginselen en vooral ook
degelijke ontwikkeling bij het jonge
geslacht.
Daar mijn ruimte verbruikt is, moet
ik mijn plan, iets van de verkiezingen
voor den Gemeenteraad mede te deelen,
laten varen. Trouwens in beide dis
tricten is herstemming. En aan voor
spellingen waag ik me niet gaarne, dus
wachten we maar op den einduitslag.
AMSTELOD AMEN SIS.
Amsterdam, 12 Oct. '08.
O, dat kiesrecht!
In de Maasbode van Vrijdagavond
heeft een zekere A. een paar argumenten
te berde gebracht, welke volgens dien
inzender moeten bewijzen, dat de in
voering op heden van het algemeen
verborgen en met zichtbare deelneming de
vertwijfeling der ongelukkige mevrouw gade
sloeg.
Nn moest hg toch nader treden.
Hg wae een slanke man met flikkerende,
helle oogen in een schoon en geestvol gelaat.
Maar alsof een medusakop haar aanstaarde,
week de slotgravin voor hem terug.
•Raak mg niet aan riep zg vol toorn
en afschuw.
>Aan uwe hand kleeft bloed red mijn
kind, red mgn kind
•Gravin Armande, hoor mij aan begon
de Rus.
•Ik xweer het uik ben onschuldig. Ik
vond het bebloede ïgk van Michael op den
weg, toen ik op mgn reis van Pargs naar
Orleans, ik het bosch verdwaald was. Ik nam
den kermenden knaap van den grond op en
bracht hem hier<.
•Zal ik n bedanken, moordenaar, omdat
gg de onschuld gespaard hebt riep de
ongelukkige.
•Ik doorschonw uw ellendig spelik zie
u in Orleans verborgen loeren, als de tgger
op zgn prooiik zie n mgn echtgenoot vol
gen midden in den stormnacht, die moord
en misdaad bedekt. Gg hebt nwen eed der
wraak ingelost, dien gg gexworen hebt, toen
onze bruiloftsstoet de kerk verliet••Denk
aan den zestienden Meil<<
En met handen, druipend van het bloed
zgns vaders, waagt gg het zgn rein kind aan
te raken Daarboven klaagt uw slachtoffer
u aan, op aarde echter zg vervl...<
Een schrille kreet maakte een einde aan
hare woorden een bloedgulp drong nit haar
mond en kienrde haar wit gewaad bloed
rood. Onmachtig zonk zg in haar leunstoel
terug.
kiesrecht strijdt >:;on de katholieke
belangen.
Die argumenten Uitend voor wat ze
zijn, wenschen wij slechts op een paar
beweringen in dat artikel te wijzen,
om aan te toonen, dat men ook in zijn
ijver voor het goede te ver kan gaan.
De schrijver zegt rl., herinnerend aan
de prachtige artikelen van pater Rijken
O. P. in Het Centrum, waarin deze
geleerde wilde aantoonen, dat de H.
Thomas van Aquine wel degelijk voor
algemeen kiesrecht was, het volgende:
Hij (d. i. pater Bgken O. P.) ral het
naluurlyk niet bedoeld hebben, maar
objectief heeft hij ;n de kaart van het
socialisme en van de loge gespeeld.
En elders:
Als de Heilige Thomas van Aquine
weer op de wereld kwam en met zijn
helder oog de omstandigheden overschouw-
de, dan zou hg de beweging voor het
algemeen kiesrecht, gezien die omstandig
heden, onvoorwaardelijk verwerpen.
Zie, dat gaat toch wat te ver, om te
zeggen, dat pater Rijken O. P. „in de
kaart van het socialisme en van de
loge gespeeld" heeft
En nu moge het gemakkelijk te be
weren zijn, dat, indien de H. Thomas
nog eens op de wereld terugkwam, hij
dit zou zeggen en dat, argumenten zijn
dergelijke frazen allesbehalve!
Aangezien immers de H. Thomas wel
niet meer op de wereld zal terugkeeren,
zal men van den H. Thomas nooit meer
omtrent het kiesrecht te weten komen,
dan hij in zijne geschriften heeft na
gelaten.
Veronderstel echter, dat de H. Thomas
terugkwam. Waarover zou hij dan méér
verwonderd zijn: over het feit, dat
pater Rijken O. P. pleit voor hei alge
meen kiesrecht met argumenten aan
den H. Thomas ontleend, of hierover,
dat een zekere A. in De Maasbode
beweert, dat pater Rijken O. P. „in de
kaart van het socialisme en de loge
gespeeld" heeft?
Wij gelooven, dat om te besluiten
tot het laatste, niet moeilijk is
België.
De Leuvemche Alma Mater.
Binnen eenige degen zal het 75 jaar ge-
leden zijn, dat de Leuveneche Alma Mater,
de bekende katholieke Hoogeschoo), voor de
eerste maal haar deuren opende te Mechelen
in 1834, Daarom zal ditmaal de heropening
Ontsteld, verschrokken rnkte Lafont aan
de hel.
Onder de dienaren, die kwamen toesnellen,
was ook Gregorowitsch ongemerkt had hij
langs een zgweg het slot bereikt. Zgn smart,
zijn vertwgfeling scheen grenzenloos.
•Ik rijd naar Orleans l< riep hg, >ik breng
den dokter en zal hem vóór mg op het
paard zetten l«
Hg snelde heen en spoedig vernam men
daarboven den hoefslag van een voorbghol-
lend ros.
Oonstantin Besbodko wendde zich tot
Lafont, die, een beeld der innigste ziele
smait, voor de doodsbleeke slotgravin knielde
en zei»Mijn Heer, op uw gelaat ligt goed
heid en verstand te lezen; gg znlt begrijpen...
Ach, in Lafont's ziel was slechts plaats
voor ééne gedachtezij sterft en de man,
dien zij haar doodsvgand noemde, is in hare
nabijheid. Met uitgestrekte hand wees hg
naar de deur.
•Voort», zei hg rnw, het gerecht zal be
slissen ontwjjd deze plaats niet'.
Oonstantin boog het hoofd.
•Ik ga<, zei hg zachtwee my, dat een
lichtzinnig woord xich zóó verschrikkeigk op
mg wreekt. Moge God hier troost en hnlp
zenden l<
Nog een laatsten langen blik wierp hg op
de betreurenswaardige mevrouw, die daar
bewegingloos lag uitgestrekttoen verliet hg
langzaam de kamer.
Hg liet zgn paard, dat men reede afge-
toomd had, op de binnenplaats zadelenhet
dier mocht nog zoo vermoeid zgn, op nienw
moest het nit in den nachtzgn meester
durfde niet langer vertoeven.
Hg liet zich den kortsten weg naar
Orleans wgxen.
plechtiger zgn dan ooit.
Gedurende de 75 jaar heeft de Leuvensche
universiteit steeds in bloei en kracht toege
nomen. In 1908 werden 2220 studenten
ingeschreven, een vermeerdering van 117 op
het aantal van 1907.
Frankrijk.
De arbeiders hebben geen vaderland.
Het congreB der >Compagnie générale dn
Travail' heeft met 681 tegen 421 stemmen
en 43 onthoudingen eene motie aangenomen,
waarbij verklaard wordt, dat, daar het leger
steeds meer en meer tegen de stakende
arbeiders gebruikt wordt, men de jonge
recruten er steeds op wgxen moet, dat zij
deel nitmaken van het groote gezin der
werklieden, en dat bij conflicten tusschen
•kapitaal' en >arbeid<, zij verplicht zgn
tegenover hunne broeders arbeiderB van hunne
wapenen geen gebruik te maken.
Het congres herinnert verder aan de for
mule der «Internationale', luidende >de
werklieden hebben geen vaderland'.
Daar de oorlog dus een aanslag ia tegen
de arbeidende klasse, zullen de arbeiders op
iedere oorlogsverklaring antwoorden met het
uitroepen der algemeene revolutionaire staking.
De lessen van Hervé hebben due vrucht
gedragen. Ofschoon nog altgd een stevige
minderheid haar gezond verstand behouden
heeft.
Waar blijft toch de man, die eindelijk aan
dit staategevaarlijk gedoe met fikschen greep
een einde maakt.
Engeland.
Een curieus voorstel.
Ten einde raad door de voortdurende sta
kingen op de scheepsbouwwerven, heeft sir
Christopher Harness, lid van het parlement
en een der grootste industriëelen van Enge
land, aan zyne arbeiders de volgende voor
stellen gedaan.
De stakingen moeten ophoudeD, of de
arbeid moet eindigen.
Als de >trade unions' (vakvereenigingen)
van meening zgn, dat zij de zaken wel zelf
kunnen leiden, zal ik de zaak aan deze ver-
eenigingen verkoopen tot den prgs, die door
de experts by gemeen overleg wordt vast
gesteld.
Als de >trade-nnions< de zaak niet willen
koopen, zal ik de werklieden uitnoodigen mijne
associés te worden, om in de winst, wanneer
die er is, te deelen.
Een raad van arbeid zal worden ingesteld
om alle verschillen uit den weg te ruimen.
Zouden de leiders van vakvereenigingen
nu ook eens de lasten van het «kapitalisme'
op zich willen nemen
Balkan-Staten.
De crisis.
Veel nieuws en weinig nieuws omtrent
Nog lichtte de worgen niet aan, toen hg
het voor hem in deze stad bereide kwartier
bereikte. Doodmoe, gebroken naar ziel en
lichaam, waggelde hg zgn kamer binnen.
Op de tafel lag een groot verzegeld schrg-
ven met het keizerlyke wapen van Rnsland
haastig verbrak hy dit en las het, door
Katharina eigenhandig onderteekende bevel,
dat hg onverwgid naar Petersburg moest
terugkeeren, om een ambt aan het ministerie
over te nemen.
De slotkapelaan had aan gravin Schuselkoi
de laatste genademiddelen van den katholie
ken godsdienst toegediend en verliet zoo
even de ziekenkamer. De dokter uit Orleans
was nog niet aangekomen. De gravin lag te
bed en haar matte blikken staarden op den
secretaris, die voor het sterfbed geknield zat,
en op hare kamermeisjes en dienaren, die
trenrig op den achtergrond der kamer
stonden.
•Zgt niet bedroefd, goede lieden', zeide
ze met stervende stem«spoedig zal ik met
mijn dierbaren echtgenoot vereenigd zijn en
ik weet dat mgn kind onder goede hoede is.
•Lafont', ging zg nog zachter verder, >ik
wenschte met n alleen te zgn<.
De secretarie wenkte met zgn hand en
allen verlieten gernischloos de kamer.
De stervende haalde diep adem, ale wilde
zij zich gereed maken voor de inspanning,
die haar te wachten stond.
•Victor', zeide zg, en Lafont beefde
nog nooit had zg hem bg zijn doopnaam
genoemd «Victor, ik weet, hoe trouw,
hoe onbaatzuchtig gg mg zyt toegedaanen
zoo hoop ik dan, dat uw genegenheid ook
na mgn dood zal voortdurendat gg voor
mgn Alexis hg is alleen, geheel alleen
de crisis, geigk men het noemen wil.
Stroomen van telegrammen hebben de
groote dagbladen te verslinden en de corres-
pondentiebureaux varen er wèl by I
Intusschen is er weinig nienwa.
Voorloopig is alles erg rnstig.
Hier en daar luidruchtige ovaties, wat
opwindende en kalmeerende kranten-artikelen,
naar gelang het temperament der schrijvers
en verder veel geheimzinnig gedoe van ge
zanten en bijzondere boodschappers der
verschillende mogendheden.
Feiteigk nieuws is er niet en de oorlogs
geruchten gaan meer en meer van de lucht.
Indien deze stilte er tenminste niet eene
is, welke den storm voorafgaat I
Amerika.
De oogst in Canada.
Betreffende den graanoogst in het Westen
van Canada lezen wij de volgende bgzonder-
heden.
Dit jaar wordt de oogst geschat op 110
millloen bushels, en afgerekend de 10 millioen
bushels welke voor zaad en plaatseigk ver
bruik moeten dienen, bigven er 100 millioen
bushels welke dienen verzonden te worden.
Gerekend nu dat er 60 pond graan op
een hnshei gaan, dan krijgt men een totaal
gewicht van drie millioen ton, welke aan
15 ton per waggon het gebruik vergen van
200 000 waggons I Als men nu nagaat dat
een trein gemiddeld uit 30 waggons bestaat,
dan komt men tot het verbazend totaal van
6666 zulke treinen om het graan uit het
westen te voeren.
Uit het station Bonaventure vertrekken
regelmatig 70 treinen per dag. Op deze basis
genomen, zou het 95 dagen duren alvorens
al do graantreinen Montreal verlaten hadden,
of in andere woorden gezegd, een vol seizoen.
Uit een ander gezichtspunt bezien, Indien
men die 6666 treinen achtereen op de ignen
moest plaatsen, zouden zij een afstand dek
ken van 1365 mijlen, bijna de afstand tus
schen Montreal en Winnepeg.
De groote hoeveelheid graan wordt„door
middel van binnenschepen langs de groote
meeren naar de havens van Montreal en
Buffalo gevoerd.
De waarde van den graanoogst wordt dit
jaar op 85 millioen dollars geschat.
De wederopbouw van Saint Pierre.
Op de plaats van het oude Saint-Fierre
op Martinique, dat zes jaar geleden door de
verschrikkeigke uitbarsting van den Mont Pelé
geheel en al werd vernield, heerscht thane
een ongekende levendigheid.
Waar voor vyf jaren nog een uitgestrekte
lavavlakte, met pninhoopen bezaaid, zich
uitstrekte, verheft zich op dit oogenblik
reeds een aanxienigk aantal sierigke nienwe
witte huizen, en op die plaats van bederf,
en verlaten op de wereld een vriend znlt
zgn, een leermeester, een vader
•Een vriend, een leermeester, een vader,
zoo waarigk helpe mg God 1< antwoordde
Lafont met bevende stem.
De zieke neigde het hoofd, een glans van
tevredenheid blonk op haar bleek gelaat, dat
de dood reeds met zgn merkteeken getee-
kend had.
•Het erfdeel mgns zoons zal niet groot
zijn', ging Armande moeizaam verder, het
zal hem hoogstens het noodige levensonder
houd verschaffen ik leg het in uwe hand.
En verneem nu mgn laatsten wilGod geve
mg kracht, dat ik geheel kunne uitspreken.
Opnieuw drong een kleine straal bloed
over hare lippen, maar de doodeigke bloed
spuwing scheen de stervende verlicht te
hebben.
•Victor', ging zg verder, >behoed mijn
kind voor den haat des mans, die de moor
denaar zgner ouders werd. Zijn haat strekt
zich nit over het grafwee, zoo op zekeren
dag zgn hand ook Alexis treffe I Lafont,
verneem mgn bevelde naam mgns zoons
moet verdwgnen nit de ryen der levenden,
zooals die zgns vaders geef hem den uwe.
Victor, al is uw naam niet adellyk, hg is
toch edel. Tot aan zgn vgfentwintigste jaar
mag Alexis niets van zijn afkomst weten.
Dan echter is hg een man, dan moge hg
het ongeluk vernemen, hetgeen dit huis over
kwam geef hem dan het gieren kistje, dat
gy in den bureau van mgn echtgenoot zult
vinden.
Het bevat alle stukken die hy voor zgn
legitimatie noodig heeft. En nu, Lafont, pen
en inkt en een blad papier; ondersteun gg
mgn arm het is maar één regel'.
(Wordt vervolgd.)
