R. Kath. Nieuws- en Advertentieblad voor Noord-Holland. No. 101. Woensdag1 16 December 1908. 2de Jaargang FEUILLETON. Verschijnt Woensdag en Zaterdag» De zestiende Mei* Buitenland. Nieuwjaarswenschen. Evenredige Vertegenwoordiging. ONS BLAD. ABONNEMENTSPRIJS 50 cents per drie maanden franco aan huis. Te betalen in het begin van ieder kwartaal. Afzonderlijke nummers3 cent. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Ons Blad". BUREAUHoogstraat b/c. Langestraat te Alkmaar. Telefoon No. 266. A~ ADVERTENTIËNt Van 15 regels80 Elke regel meer6 Reclames per regel....15 Kleine advertenties van 130 woorden, bij vooruitbet. 25 eest. Geen betere gelegenheid om bloed verwanten, vrienden, bekenden, begun stigers en clientèle met Nieuwjaar heil en zegen toe te wenschen, dan een advertentie In „ONS BLAD" van 30 Dec. a.s. of 2 Januari 1909. De prijs dezer advertenties bedraagt slechts 25 CENT. Reeds vanaf heden kan men deze Nieuwjaarswenschen opgeven aan onze agenten in de verschillende plaatsen en aan ons bureau. De Administratie. Zij, die zich met ingang van 1 Januari op „ONS BLAD" abonneeren, ontvangen de tot dien datum verschijnende nummers gratis. De Administratie. i. Nu de bond van R. K. Kiesvereni gingen in Nederland zich met algemeene stemmen heeft uitgesproken vóór in voering van evenredige vertegenwoordi ging (E. V.) ongeveer zooals deze in België bestaat en tevens heeft verklaard, dat een oplossing van het Kiesrecht- vraagstuk zonder invoering eenerE. Y. onbevredigend dient te heeten, komt het ons niet ongewenscht voor betref fende dit stelsel van vertegenwoordiging aan sommige lezers van Ons Blad, die het misschien niet veel meer dan bij naam kennen eenige inlichtingen te verschaffen. E. V. is een stelsel van vertegen woordiging, waarbij gestreefd wordt naar een juiste verhouding van het aantal vertegenwoordigers van elke bestaande partij in de Kamer ten opzichte van het geheel aantal zetels in dat lichaam, en wel zooveel mogelijk voor elke partij in dezelfde verhouding als het aantal kiezers van die partij staat tot het aantal kiezers in het geheele land. Zijn er b.v. in een Kamer honderd zetels en voor die Kamer in den lande één millioen kiezers, dan staat één zetel in de Kamer gelijk met 10.000 kiezers in het land en heeft dus een partij, die beschikt over 300.000 kiezers in het geheele land recht op 30 zetels in de Kamer. Door het stelsel van E. V. wordt er naar gestreefd dat aantal van 30 zetels Historische Roman uit het Doitsch, van HERMAN HIR8CHFELD, bewerkt voor >ONS BLAD'. 23) TIENDE HOOFDSTUK. Het was ongeveer vijf uren des namiddags, toen door een der poorten van St. Peters burg twee wandelaars schreden, beiden in Russische hoerendracht. De een met grijs haar scheen zóó zwak en nitgepnt, dat bij ieder oogenblik in elkaar dreigde te zakken de andere jeugdig nog, zag er eveneens bleek en afgemat nit, als na een lange wandeling. Op de plaats, waar zij nu waren, bevon den zich bijna geen menschen. Diep adem halend bleef de ondste staan en lennde tegen den muur van een hnis. >TJwe voeten dragen u niet verderook ik voel mjj tot den dood toe afgemat*, nam zijn metgezel het woord. >Maar over het moeilijkste zijn wjj heen, wij zijn in Petersburg. Leun op mijn arm en laat ons probeeren een toevluchtsoord te vinden, waar wij onbemerkt kunnen ver blijven*. •Ik heb nw arm niet noodig, Alexis Schuselkoi*, zei de grijsaard, zich op richtend. •Reeda meer dan eens boodt gü mij nw stenn aanik sloeg dien af, ik raakte n niet aan, sinds wij, dank de hulp van Schasmyl, onzen vriend, het verschrikkelijke Siberië verlieten; en wanneer ik na even voor die partij ook zoo dicht mogelijk te naderendoor het meerderheidsstelsel, dat wij op het oogenblik hebben, zou zoo'n partij misschien over veel minder, misschien over veel meer dan 30 zetels in de Kamer beschikken. De bezwaren in te brengen tegen ons huidig stelsel van kiesrecht en vertegen woordiging zijn velerlei. De fundamen- teele grief is, dat de organische natuur van de maatschappij miskend wordt, een fout, die natuurlijk niet anders is weg te nemen dan door vervanging van het individueele door het organische kiesrecht. Dan zijn er materieel rechterlijke be zwaren; zij hebben betrekking op het kiesrecht zelf en zijn gericht tegen de gronden, waarop dit wordt toebedeeld. Thans willen wij deze bezwaren on besproken laten, evenals de redenen, waarom wij aan het organisch kiesrecht de voorkeur geven boven het indivi dueele. En resten ons dus bij onze bespreking der E. V. de formeel rechter lijke bezwaren tegen ons huidig stelsel en wel in 't bijzonder deze twee: 1®. bezwaren tegen de politieke waarde van elke stem; 2®. bezwaren tegen de stemverbinding en stemverdeeling. Ad. 1. In onze kiesrechtregeling is het mogelijk dat een stem driemaal zooveel waarde heeft als een andere, zooals in 1905 een stem in Amsterdam II (met 3495 kiezers) tegenover een stem in Enschedé (met 14395 kiezers) welke districten immers elk maar één afgevaardigde naar de Tweede Kamer zenden. Zoo is het mogelijk dat een aantal stemmen hier een afgevaardigde uit de bus brengen, terwijl elders een tweemaal grooter aantal niet dat succes heeft Ad. 2. Wat betreft de stemverbin ding is de fout vooreerst gelegen inde verdeeling der kiesdistricten. De wet gever heeft het heden in de hand ons land in de meest grillige districten te Het is b.v. voorgekomen, dat een can- didaat in Amsterdam II gekozen werd, die bij eerste stemming 521, bij herstemming 929 stemmen verwierf, terwijl in Enschedé niet werd gekozen een candidaat op wien bij eerste stemming 4256, bij herstemming 4563 stemmen werden uitgebracht. Zwartsluis beeft zelfs zevenmaal minder kiezers dan Enschedééén stem in Zwartsluis beeft dus dezelfde waarde als zeven in Enschedé; dit is een niet officieel maar toch feitelijk be staand meervoudig stemrecht, enkel berustend op het verschil in woonplaats. uitrust, gebeurt dit niet, wijl mjjn krachten zouden tekort schietenik hen taai, Alexis Schuselkoi. Maar my zou plotseling een ongeluk kunnen overkomen een onverwachte slag zon mij van uw zijde kunnen wegruk ken, alvorens ik u onthuld bad, wat ik u beloofde. Neem dit papierhet bevat den naam van den moordenaar uws vadersdoch vóór ik het u in handen geef, moet gij mij beloven, niet eerder het zegel te znllen ver breken, dan ik n daartoe machtig of het lot mij van u wegneemt. Zweer I* By deze woorden haalde hjj een tamelijk lang schrijven te voorschijn en hield het den jongen man voor. •Ik zweer het ui* zei Alexis met bevende stem. •Neem het nu Het was gebeurd. Op de borst van den zoon rustte de naam van den moordenaar zijns vaders. Trommelslag weerklonk. Een bataillon soldaten in streng militaire honding, kwam nader. Voorop reed een officier van groote ge stalte, in een zwaren mantel gehuld. De heide mannen gingen op zijde staan, ofschoon geen gevaar te duchten scheen wie zon op twee arme boeren letten En toch bleven zij niet onopgemerkt. De baat verscherpt, evenals de liefde, den blik, en het oog van den rniter viel op den jongste der twee mannen hy herkende het gelaat, dat, ofschoon door kommer en ont bering misvormd, nog altijd schoon, nog immer aantrekkelijk was. •Alexis Lafont I* Doodelyk .verschrokken, keek de jonge man ophy zag in het gelaat van zjjn doodsvijand, adjudant Gregorowitsch, knippen. En wij weten allen, dat die vrijheid zich niet altijd binnen de perken der billijkheid tegenover politieke par tijen wist te houden. Zooals wij reeds opmerkten is het voorts een gebrek, dat. het eene district een geheel ander aantal kiezers omvat dan het andere, b.v. in 1905 had Am sterdam VIII 3830, Amsterdam IK 12741 kiezers; Rotterdam III 4600, Haarlemmermeer 10117 kiezersLeiden 6076, Beverwijk 11021 kiezers. Het meerderheidsstelsel is daaren boven oorzaak van een vaak scherpen stembusstrijd, die zoo gemakkelijk tot kwade praktijken aanleiding geeft, ter wijl eindelijk tengevolge van het de- helft-plus-één-stelsel de minderheden onvertegenwoordigd blijven. Zelfs konden door deze slechte stem verdeeling en stemverbinding in 1897 ruim 54 a/„ der stemmen worden uit gebracht op de gezamenlijke niet-geko- zenen, zoodat de gekozenen dus hun zetels dankten aan 45,7;% der kiezende bevolking. Aan deze misstanden en nog enkele andere van minder belang maakt het stelsel van E. V. een einde. H. Een stelsel van E. Y. wordt reeds sinds 1855 in Denemarken toegepast; na dien tijd eveneens in sommige Staten van Noord-Amerika, in Spanje, Brazilië, Portugal, Italië, in vele kantons van Zwitserland, in Queensland, België, Noorwegen, Wurtesborg en Finland. Er bestaan meer dan tien stelsels; de voornaamste werden beschreven in het „Tijdschrift voor E. V." en eveneens in het Liberale-Unie-Rapport van 1903, van welk rapport het geheele derde deel aan dit vraagstuk is gewijd. De verschillende stelsels van E. V. zijn te onderscheiden in twee soorten; de le soort is de persoonlijke ver tegenwoordiging; het technisch vol maaktste is uitgewerkt door Thomas Hare in 1857 en is voor ons land be werkt door den heer C. E. van Koetsveld; het gaat uit van deze stelling: „Het „doel eener kieswet, voor zoover zij „regelt de kieswijze behoort te zijn „tot de uiterste grenzen van het be reikbare er naar te streven, dat de „volkomen vrije, persoonlijke keuze van „eiken kiezer invloed zal kunnen uit oefenen op de samenstelling der ver tegenwoordiging". (systeem van over dracht). de 2e soort in Zwitserland toegepast •Halt I* commandeerde de adjudant. •Patrouille vooruit, neem dezen man ge vangen, hij ie een weggeloopen Siberische banneling*. Als een onbekende macht spoorde Alexis aan om te vlnchtende angst van het schrikkelijke oogenblik deed hem zijn met gezel vergeten, maar met niet vermoede kracht hield de hand van den ouden Gre- gorowitsch hem terug. In zijn volle lengte trad de grijsaard op de soldaten toe, die zich van den jongen man meester wilden maken. •Laat af 1* riep Hij met krachtige, luid- klinkende stem, >laat my eerst een woord met dien man spreken*. Schnw weken de soldaten voor de onheil spellende verschijning met verwarden haard en starre koortsachtig flikkerde oogen terug, terwijl de grijsaard ondertusschen het paard van den adjudant naderde en den tengel vastgreep. •Adjudant Gregorowitsch*, zei hij, >gij vergist n of zal men mij ook vast grijpen De plompe gestalte des officiers wan kelde in den zadel, zijn rood gelaat ver bleekte. •Mijn vader 1* mompelden zijn bleeke lippen. •Gregorins Gregorowitsch*, ging de oude op jjskouden toon verder, »stjjg van het paard en hoor naar mjjwat ik u heb mede te deelen, mag niemand anders hooren*. Met groote inspanning beheerschte Gre gorowitsch zijn inwendige gevoelens. •Ik ken dezen man niet riep hjj met lolde stem. •Waarschijnlijk een banneling evenals die andere, of een krankzinnige. Breng beiden en voor ons land bewerkt door Mr. J. A. van Gilse, heeft tot doei: „een bil- „lijke verhouding (evenredigheid) tus- „schen den aanhang van elke meening „onder de kiezers en het getal van de „dragers dier meaning in het vertegen woordigend lichaam in het leven te „roepen" (de z.g. partij vertegenwoor diging). Het Belgische stelsel, waarop de keuze van de kiesrecht commissie is gevallen en dat dan ook in haar rapport uit voerig is behandeld, behoort tot de tweede soort, waarom wij ook om geen verwarring te stichten de voor- en nadoelen der stelsels van de eerste soort (de persoonlijke vertegenwoordi ging) hier niet verder zullen behandelen. Bij de partij-vertegenwoordiging wordt het land verdeeld in een aantal niette groote, maar ook niet te kleine meer voudige districten, b v. 10, die ieder 10 afgevaardigden naar de Tweede Kamer zenden, of wil men ze nog kleiner dan b.v. 13 van 7 en 1 (Amsterdam) van 9 afgevaardigden. Dit systeem van groote districten waarbij men voldoende recbt aan de verscheidenheid in volks aard kan doen wedervaren is wenschelijk, opdat de band tusschen de afgevaardig den en de kiezers niet geheel worde losgemaakt, doch ook noodig, omdat deze meestal niet in staat zullen zijn meer dan 7 a 10 namen te noemen van personen, die zij bij voorkeur als ver tegenwoordigers gekozen wenschen te zien. Nem/en we, dus aan,, dat het land verdeeld wordt in 10 districten, elk van 10 zetels. De partijen, die zulks noodig of gawenscht achten stellen nu in elk district 10 of meer candidaten. Het stembiljet vertoont van alle partijen alle candidatenin België bovendien ook nog van alle partijen een opgaaf van plaatsvervangers. Deze laatste methode levert het voordeel op, dat bij overlijden, ontslag, enz. geen tusschentijdsche ver kiezingen behoeven plaats te hebben. Nadat de candidaatstelling heeft plaats gehad kan de kiezer op viererlei wijze stemmen. Hij heeft de keuze om enkel aan te duiden de lijst, die hij aanhangt door het witte puntje van het zwarte vierkantje aan het hoofd der lijst zwart te maken; hij vereenigt zich dan tevens Opgemerkt zij nog, dat men in België slechte aan één van de op bet stembiljet voorkomende lijsten zijn stem kan geven en slechts aan één van de op die ljjst voor komende candidaten en plaatsvervangers. onder sterk geleide weg. Niemand sta bnn toe een woord te spreken het zijn staats gevaarlijke booswichten die De stem des grijsaards onderbrak hem. •Schande 1 Schande 1 Driemaal wee over hem I Hij is mijn zoon, mjjn eigen zoon I Hij zij...* Een schrille kreet kwam uit zijn horst. Meer dan het verblijf in Siberië, meer dan de vermoeienissen der ongehoorde reis had de slechtheid van zijn zoon bewerkt: zij had het hart des grijsaards gebroken. Zijn uitgeteerd lichaam zonk op de straat- steenen ineen. •Vlucht*, fluisterde hy Alexis met bre kende stem toe, >naar den keizer, naar Alexander, het papier houdt alles in alles wees gelukkig en erbarmend ik ben Het oog brak, de geopende mond ver stijfde. Onwillekeurig waren de soldaten, trots hun stompzinnigheid door dit treurig schouwspel getroffen, teruggetreden. Gregorowitsch was van het paard gespron gen, geen spier vertrok op zijn gelaat. Hij boog zich over het roerlooze ijjk neder, zijn bleek gelaat verkreeg weder zijn kleur en straalde als van vreugde, toen hy de hand op het hart van den grijsaard legde. •H|j is dood I 't Is goed voor hem, den armen waanzinnige*, zei hij koel. •Ellendige schelm*, schreeuwde Alexis, alles vergetend. •Hij was uw vader, die zich voor u op geofferd heeft, en door u stierf I* •Ha 1 Ik zou u haast vergeten heb ben*, zei Gregorowitsch smalend. •In de gevangenis met den booswicht en morgen in alle vroegte, op den wagen terug naar Siberië 1* met de volgorde, waarin de candidaten en de plaatsvervangers staan aangegeven. Wil hij dit-laatste niet, wat betreft de volgorde der candidaten, dan maakt hij alleen zwart het witte puntje in het vierkantje naast den naam van den candidaat aan wien hij zijn voorkeur schenkt; vereenigt hij zich wel met de volgorde der carididaten, doch niet met die der plaatsvervangers, dan maakt hij zwart het witte puntje in het vierkantje naast den naam van den plaatsvervanger aan wien hij de voorkeur schenkt; in het vierde geval vereenigt hij zich noch met de volgorde der candidaten, noch met die der plaatsvervangers; dan maakt hij op bovenvermelde wijze twee puntjes zwart, een van de candidatenlijst en een van die der plaatsvervangers. Doch in alle gevallen drukt hij overigens uit, dat hij stemt op die lijst, waarop de bedoelde candidaat, de bedoelde plaats vervanger of beide voorkomen. De opname der stemmen is vrij een voudig. Eerst wordt vastgesteld het aantal lijststemmen en daarna gaat het bureau over tot de optelling van de stemmen, welke de verschillende can didaten en plaatsvervangers persoonlijk ontvingen. Slot volgt.) In een driestar wijst De Standaard er op dat men in diplomatische kringen van meer dan één wereldstad sich er over verheugt, dat het winterseizoen aanstaande is. De winter immers is de vriend van den vrede. Groote oorlogen zijn slechte gevoerd in den zomer of in het vroege najaar. Wat trou wens wel te begrijpen is I Want een stoere winternacht, als de sterren staan te tintelen aan de diep donkere lucht, is nn joist niet geschikt om veel verkwikking te brengen aan een leger, in tenten ondergebracht, en dat overdag ook al niet veel last van de warmte heeft gehad. En de berichten be vestigen dan ook die meening I Zoo wordt gemeld dat Achmed Riza, de Jong Turksche leider, te Weenen tegen een man van de Neue Freie Preste gezegd heeft: »W(j zijn niet voor een oorlog, wij sjjn voor eene conferentie*. Tc Parijs en Londen acht men den vrede evenzeer verzekerd, maar wenscht en hoopt men dat de conferentie spoedig bijeen zal komen. De vrede ia verzekerd. Zoo ook wordt nit Weenen aan de Eeho de Paris gemeld, dat wat de onderhandelingen tusschen Weenen en St. Petersbnrg betreft, nog enkele formaliteiten te vervnllen sjjn In doodsangst stiet Alexis de hem nade rende soldaten terng en vluchtte waar* heen Hjj wist het zelf niet. De schrik verhaastte zijn schreden. Aehter hem kwamen zjjn vervolgers aanstormen, het was een jacht op leven en dood. Zjjn voe ten raakten nauwelijks den grond heigend kwam de adem uit zjjn borst. Alle voor werpen verdwenen voor zijn oog, de men* schen, die hjj voorbyrende, weken verschrok, ken terug. Om den hoek van een kleine zijstraat versperde een hooge poort hem den weg. De schildwachten opzjjde stootend, stormde hjj door de wjjd geopende vleugeldeuren over een grootsch met marmer geplaveid voorhof. Een vleugeldeur stond open een prachtvolle zuilengang deed zich aan zjjn blikken op rechte en links hooge deuren, rijk vergold. Achter hem klonk, zj] het ook plotseling gedempt, het geschreeuw zijner vervolgers. Hjj kon niet verderzijn adem was op, het hart dreigde te breken. Duizelend greep hjj om zich heen en stiet zich aan het voet- stak eener vaas van porfier, die met kost bare bloemen gevnld was. Een denr ging open en een hooge slanke man verscheen op den drempel. •Wat is dè.t hier vroeg hjj met zachte, doch gebiedende etem. Op dien oogenblik verscheen een talrjjke bende bedienden en soldaten aan den ingang der galerij. Een wenk des gebieders hield hen terug. Een der soldaten trad naar voren; eerbiedig groette hjj en boodschapte •Op bevel van adjudant Gregorowitsch zouden wjj een nit Siberië geweken banne ling naar de gevangenis voeren; hjj ontsnapte ons en het gelukte hem, hierheen te vlnch> ten. Daar is hjj U (Wordt vervalqd)y

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Ons Blad : katholiek nieuwsblad voor N-H | 1908 | | pagina 1