R. Kath. Nieuws- en Advertentieblad
voor Noord-Holland.
No. 101.
Woensdag1 16 December 1908.
2de Jaargang
FEUILLETON.
Verschijnt Woensdag en Zaterdag»
De zestiende Mei*
Buitenland.
Nieuwjaarswenschen.
Evenredige Vertegenwoordiging.
ONS
BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS
50 cents per drie maanden franco aan huis. Te betalen in
het begin van ieder kwartaal.
Afzonderlijke nummers3 cent.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Ons Blad".
BUREAUHoogstraat b/c. Langestraat te Alkmaar.
Telefoon No. 266.
A~
ADVERTENTIËNt
Van 15 regels80
Elke regel meer6
Reclames per regel....15
Kleine advertenties van 130 woorden, bij vooruitbet. 25
eest.
Geen betere gelegenheid om bloed
verwanten, vrienden, bekenden, begun
stigers en clientèle met Nieuwjaar heil
en zegen toe te wenschen, dan een
advertentie In „ONS BLAD" van 30
Dec. a.s. of 2 Januari 1909.
De prijs dezer advertenties bedraagt
slechts 25 CENT.
Reeds vanaf heden kan men deze
Nieuwjaarswenschen opgeven aan onze
agenten in de verschillende plaatsen
en aan ons bureau.
De Administratie.
Zij, die zich met ingang
van 1 Januari op „ONS
BLAD" abonneeren, ontvangen de tot
dien datum verschijnende nummers
gratis.
De Administratie.
i.
Nu de bond van R. K. Kiesvereni
gingen in Nederland zich met algemeene
stemmen heeft uitgesproken vóór in
voering van evenredige vertegenwoordi
ging (E. V.) ongeveer zooals deze in
België bestaat en tevens heeft verklaard,
dat een oplossing van het Kiesrecht-
vraagstuk zonder invoering eenerE. Y.
onbevredigend dient te heeten, komt
het ons niet ongewenscht voor betref
fende dit stelsel van vertegenwoordiging
aan sommige lezers van Ons Blad, die
het misschien niet veel meer dan bij
naam kennen eenige inlichtingen te
verschaffen.
E. V. is een stelsel van vertegen
woordiging, waarbij gestreefd wordt
naar een juiste verhouding van het aantal
vertegenwoordigers van elke bestaande
partij in de Kamer ten opzichte van
het geheel aantal zetels in dat lichaam,
en wel zooveel mogelijk voor elke partij
in dezelfde verhouding als het aantal
kiezers van die partij staat tot het aantal
kiezers in het geheele land.
Zijn er b.v. in een Kamer honderd
zetels en voor die Kamer in den lande
één millioen kiezers, dan staat één zetel
in de Kamer gelijk met 10.000 kiezers
in het land en heeft dus een partij, die
beschikt over 300.000 kiezers in het
geheele land recht op 30 zetels in de
Kamer.
Door het stelsel van E. V. wordt er
naar gestreefd dat aantal van 30 zetels
Historische Roman uit het Doitsch, van
HERMAN HIR8CHFELD,
bewerkt voor >ONS BLAD'.
23)
TIENDE HOOFDSTUK.
Het was ongeveer vijf uren des namiddags,
toen door een der poorten van St. Peters
burg twee wandelaars schreden, beiden in
Russische hoerendracht. De een met grijs
haar scheen zóó zwak en nitgepnt, dat bij
ieder oogenblik in elkaar dreigde te zakken
de andere jeugdig nog, zag er eveneens
bleek en afgemat nit, als na een lange
wandeling.
Op de plaats, waar zij nu waren, bevon
den zich bijna geen menschen. Diep adem
halend bleef de ondste staan en lennde tegen
den muur van een hnis.
>TJwe voeten dragen u niet verderook
ik voel mjj tot den dood toe afgemat*, nam
zijn metgezel het woord.
>Maar over het moeilijkste zijn wjj heen,
wij zijn in Petersburg. Leun op mijn arm
en laat ons probeeren een toevluchtsoord te
vinden, waar wij onbemerkt kunnen ver
blijven*.
•Ik heb nw arm niet noodig, Alexis
Schuselkoi*, zei de grijsaard, zich op
richtend.
•Reeda meer dan eens boodt gü mij nw
stenn aanik sloeg dien af, ik raakte n
niet aan, sinds wij, dank de hulp van
Schasmyl, onzen vriend, het verschrikkelijke
Siberië verlieten; en wanneer ik na even
voor die partij ook zoo dicht mogelijk
te naderendoor het meerderheidsstelsel,
dat wij op het oogenblik hebben, zou
zoo'n partij misschien over veel minder,
misschien over veel meer dan 30 zetels
in de Kamer beschikken.
De bezwaren in te brengen tegen ons
huidig stelsel van kiesrecht en vertegen
woordiging zijn velerlei. De fundamen-
teele grief is, dat de organische natuur
van de maatschappij miskend wordt,
een fout, die natuurlijk niet anders is
weg te nemen dan door vervanging van
het individueele door het organische
kiesrecht.
Dan zijn er materieel rechterlijke be
zwaren; zij hebben betrekking op het
kiesrecht zelf en zijn gericht tegen de
gronden, waarop dit wordt toebedeeld.
Thans willen wij deze bezwaren on
besproken laten, evenals de redenen,
waarom wij aan het organisch kiesrecht
de voorkeur geven boven het indivi
dueele. En resten ons dus bij onze
bespreking der E. V. de formeel rechter
lijke bezwaren tegen ons huidig stelsel
en wel in 't bijzonder deze twee:
1®. bezwaren tegen de politieke waarde
van elke stem; 2®. bezwaren tegen de
stemverbinding en stemverdeeling.
Ad. 1. In onze kiesrechtregeling is
het mogelijk dat een stem driemaal
zooveel waarde heeft als een andere,
zooals in 1905 een stem in Amsterdam
II (met 3495 kiezers) tegenover een
stem in Enschedé (met 14395 kiezers)
welke districten immers elk maar één
afgevaardigde naar de Tweede Kamer
zenden. Zoo is het mogelijk dat een
aantal stemmen hier een afgevaardigde
uit de bus brengen, terwijl elders een
tweemaal grooter aantal niet dat succes
heeft
Ad. 2. Wat betreft de stemverbin
ding is de fout vooreerst gelegen inde
verdeeling der kiesdistricten. De wet
gever heeft het heden in de hand ons
land in de meest grillige districten te
Het is b.v. voorgekomen, dat een can-
didaat in Amsterdam II gekozen werd, die
bij eerste stemming 521, bij herstemming
929 stemmen verwierf, terwijl in Enschedé
niet werd gekozen een candidaat op wien
bij eerste stemming 4256, bij herstemming
4563 stemmen werden uitgebracht. Zwartsluis
beeft zelfs zevenmaal minder kiezers dan
Enschedééén stem in Zwartsluis beeft dus
dezelfde waarde als zeven in Enschedé; dit
is een niet officieel maar toch feitelijk be
staand meervoudig stemrecht, enkel berustend
op het verschil in woonplaats.
uitrust, gebeurt dit niet, wijl mjjn krachten
zouden tekort schietenik hen taai, Alexis
Schuselkoi. Maar my zou plotseling een
ongeluk kunnen overkomen een onverwachte
slag zon mij van uw zijde kunnen wegruk
ken, alvorens ik u onthuld bad, wat ik u
beloofde. Neem dit papierhet bevat den
naam van den moordenaar uws vadersdoch
vóór ik het u in handen geef, moet gij mij
beloven, niet eerder het zegel te znllen ver
breken, dan ik n daartoe machtig of het lot
mij van u wegneemt. Zweer I*
By deze woorden haalde hjj een tamelijk
lang schrijven te voorschijn en hield het den
jongen man voor.
•Ik zweer het ui* zei Alexis met
bevende stem.
•Neem het nu
Het was gebeurd. Op de borst van den
zoon rustte de naam van den moordenaar
zijns vaders.
Trommelslag weerklonk. Een bataillon
soldaten in streng militaire honding, kwam
nader.
Voorop reed een officier van groote ge
stalte, in een zwaren mantel gehuld.
De heide mannen gingen op zijde staan,
ofschoon geen gevaar te duchten scheen
wie zon op twee arme boeren letten En
toch bleven zij niet onopgemerkt.
De baat verscherpt, evenals de liefde, den
blik, en het oog van den rniter viel op den
jongste der twee mannen hy herkende het
gelaat, dat, ofschoon door kommer en ont
bering misvormd, nog altijd schoon, nog
immer aantrekkelijk was.
•Alexis Lafont I*
Doodelyk .verschrokken, keek de jonge
man ophy zag in het gelaat van zjjn
doodsvijand, adjudant Gregorowitsch,
knippen. En wij weten allen, dat die
vrijheid zich niet altijd binnen de perken
der billijkheid tegenover politieke par
tijen wist te houden.
Zooals wij reeds opmerkten is het
voorts een gebrek, dat. het eene district
een geheel ander aantal kiezers omvat
dan het andere, b.v. in 1905 had Am
sterdam VIII 3830, Amsterdam IK
12741 kiezers; Rotterdam III 4600,
Haarlemmermeer 10117 kiezersLeiden
6076, Beverwijk 11021 kiezers.
Het meerderheidsstelsel is daaren
boven oorzaak van een vaak scherpen
stembusstrijd, die zoo gemakkelijk tot
kwade praktijken aanleiding geeft, ter
wijl eindelijk tengevolge van het de-
helft-plus-één-stelsel de minderheden
onvertegenwoordigd blijven.
Zelfs konden door deze slechte stem
verdeeling en stemverbinding in 1897
ruim 54 a/„ der stemmen worden uit
gebracht op de gezamenlijke niet-geko-
zenen, zoodat de gekozenen dus hun
zetels dankten aan 45,7;% der kiezende
bevolking.
Aan deze misstanden en nog enkele
andere van minder belang maakt het
stelsel van E. V. een einde.
H.
Een stelsel van E. Y. wordt reeds
sinds 1855 in Denemarken toegepast;
na dien tijd eveneens in sommige Staten
van Noord-Amerika, in Spanje, Brazilië,
Portugal, Italië, in vele kantons van
Zwitserland, in Queensland, België,
Noorwegen, Wurtesborg en Finland.
Er bestaan meer dan tien stelsels;
de voornaamste werden beschreven in
het „Tijdschrift voor E. V." en eveneens
in het Liberale-Unie-Rapport van 1903,
van welk rapport het geheele derde deel
aan dit vraagstuk is gewijd.
De verschillende stelsels van E. V.
zijn te onderscheiden in twee soorten;
de le soort is de persoonlijke ver
tegenwoordiging; het technisch vol
maaktste is uitgewerkt door Thomas
Hare in 1857 en is voor ons land be
werkt door den heer C. E. van Koetsveld;
het gaat uit van deze stelling: „Het
„doel eener kieswet, voor zoover zij
„regelt de kieswijze behoort te zijn
„tot de uiterste grenzen van het be
reikbare er naar te streven, dat de
„volkomen vrije, persoonlijke keuze van
„eiken kiezer invloed zal kunnen uit
oefenen op de samenstelling der ver
tegenwoordiging". (systeem van over
dracht).
de 2e soort in Zwitserland toegepast
•Halt I* commandeerde de adjudant.
•Patrouille vooruit, neem dezen man ge
vangen, hij ie een weggeloopen Siberische
banneling*.
Als een onbekende macht spoorde Alexis
aan om te vlnchtende angst van het
schrikkelijke oogenblik deed hem zijn met
gezel vergeten, maar met niet vermoede
kracht hield de hand van den ouden Gre-
gorowitsch hem terug.
In zijn volle lengte trad de grijsaard op
de soldaten toe, die zich van den jongen
man meester wilden maken.
•Laat af 1* riep Hij met krachtige, luid-
klinkende stem, >laat my eerst een woord
met dien man spreken*.
Schnw weken de soldaten voor de onheil
spellende verschijning met verwarden haard
en starre koortsachtig flikkerde oogen terug,
terwijl de grijsaard ondertusschen het paard
van den adjudant naderde en den tengel
vastgreep.
•Adjudant Gregorowitsch*, zei hij, >gij
vergist n of zal men mij ook vast
grijpen
De plompe gestalte des officiers wan
kelde in den zadel, zijn rood gelaat ver
bleekte.
•Mijn vader 1* mompelden zijn bleeke
lippen.
•Gregorins Gregorowitsch*, ging de oude
op jjskouden toon verder, »stjjg van het
paard en hoor naar mjjwat ik u heb
mede te deelen, mag niemand anders hooren*.
Met groote inspanning beheerschte Gre
gorowitsch zijn inwendige gevoelens.
•Ik ken dezen man niet riep hjj met
lolde stem.
•Waarschijnlijk een banneling evenals die
andere, of een krankzinnige. Breng beiden
en voor ons land bewerkt door Mr. J.
A. van Gilse, heeft tot doei: „een bil-
„lijke verhouding (evenredigheid) tus-
„schen den aanhang van elke meening
„onder de kiezers en het getal van de
„dragers dier meaning in het vertegen
woordigend lichaam in het leven te
„roepen" (de z.g. partij vertegenwoor
diging).
Het Belgische stelsel, waarop de keuze
van de kiesrecht commissie is gevallen
en dat dan ook in haar rapport uit
voerig is behandeld, behoort tot de
tweede soort, waarom wij ook om
geen verwarring te stichten de voor-
en nadoelen der stelsels van de eerste
soort (de persoonlijke vertegenwoordi
ging) hier niet verder zullen behandelen.
Bij de partij-vertegenwoordiging wordt
het land verdeeld in een aantal niette
groote, maar ook niet te kleine meer
voudige districten, b v. 10, die ieder 10
afgevaardigden naar de Tweede Kamer
zenden, of wil men ze nog kleiner
dan b.v. 13 van 7 en 1 (Amsterdam)
van 9 afgevaardigden. Dit systeem van
groote districten waarbij men voldoende
recbt aan de verscheidenheid in volks
aard kan doen wedervaren is wenschelijk,
opdat de band tusschen de afgevaardig
den en de kiezers niet geheel worde
losgemaakt, doch ook noodig, omdat
deze meestal niet in staat zullen zijn
meer dan 7 a 10 namen te noemen van
personen, die zij bij voorkeur als ver
tegenwoordigers gekozen wenschen te
zien.
Nem/en we, dus aan,, dat het land
verdeeld wordt in 10 districten, elk van
10 zetels. De partijen, die zulks noodig
of gawenscht achten stellen nu in elk
district 10 of meer candidaten. Het
stembiljet vertoont van alle partijen
alle candidatenin België bovendien ook
nog van alle partijen een opgaaf van
plaatsvervangers. Deze laatste methode
levert het voordeel op, dat bij overlijden,
ontslag, enz. geen tusschentijdsche ver
kiezingen behoeven plaats te hebben.
Nadat de candidaatstelling heeft plaats
gehad kan de kiezer op viererlei wijze
stemmen. Hij heeft de keuze om enkel
aan te duiden de lijst, die hij aanhangt
door het witte puntje van het zwarte
vierkantje aan het hoofd der lijst zwart
te maken; hij vereenigt zich dan tevens
Opgemerkt zij nog, dat men in België
slechte aan één van de op bet stembiljet
voorkomende lijsten zijn stem kan geven en
slechts aan één van de op die ljjst voor
komende candidaten en plaatsvervangers.
onder sterk geleide weg. Niemand sta bnn
toe een woord te spreken het zijn staats
gevaarlijke booswichten die
De stem des grijsaards onderbrak hem.
•Schande 1 Schande 1 Driemaal wee over
hem I Hij is mijn zoon, mjjn eigen zoon I
Hij zij...*
Een schrille kreet kwam uit zijn horst.
Meer dan het verblijf in Siberië, meer
dan de vermoeienissen der ongehoorde reis
had de slechtheid van zijn zoon bewerkt:
zij had het hart des grijsaards gebroken.
Zijn uitgeteerd lichaam zonk op de straat-
steenen ineen.
•Vlucht*, fluisterde hy Alexis met bre
kende stem toe, >naar den keizer, naar
Alexander, het papier houdt alles in alles
wees gelukkig en erbarmend ik ben
Het oog brak, de geopende mond ver
stijfde.
Onwillekeurig waren de soldaten, trots hun
stompzinnigheid door dit treurig schouwspel
getroffen, teruggetreden.
Gregorowitsch was van het paard gespron
gen, geen spier vertrok op zijn gelaat. Hij
boog zich over het roerlooze ijjk neder, zijn
bleek gelaat verkreeg weder zijn kleur en
straalde als van vreugde, toen hy de hand
op het hart van den grijsaard legde.
•H|j is dood I 't Is goed voor hem, den
armen waanzinnige*, zei hij koel.
•Ellendige schelm*, schreeuwde Alexis,
alles vergetend.
•Hij was uw vader, die zich voor u op
geofferd heeft, en door u stierf I*
•Ha 1 Ik zou u haast vergeten heb
ben*, zei Gregorowitsch smalend.
•In de gevangenis met den booswicht
en morgen in alle vroegte, op den wagen
terug naar Siberië 1*
met de volgorde, waarin de candidaten en
de plaatsvervangers staan aangegeven.
Wil hij dit-laatste niet, wat betreft
de volgorde der candidaten, dan maakt
hij alleen zwart het witte puntje in het
vierkantje naast den naam van den
candidaat aan wien hij zijn voorkeur
schenkt; vereenigt hij zich wel met de
volgorde der carididaten, doch niet met
die der plaatsvervangers, dan maakt hij
zwart het witte puntje in het vierkantje
naast den naam van den plaatsvervanger
aan wien hij de voorkeur schenkt; in
het vierde geval vereenigt hij zich noch
met de volgorde der candidaten, noch
met die der plaatsvervangers; dan maakt
hij op bovenvermelde wijze twee puntjes
zwart, een van de candidatenlijst en
een van die der plaatsvervangers. Doch
in alle gevallen drukt hij overigens uit,
dat hij stemt op die lijst, waarop de
bedoelde candidaat, de bedoelde plaats
vervanger of beide voorkomen.
De opname der stemmen is vrij een
voudig. Eerst wordt vastgesteld het
aantal lijststemmen en daarna gaat het
bureau over tot de optelling van de
stemmen, welke de verschillende can
didaten en plaatsvervangers persoonlijk
ontvingen.
Slot volgt.)
In een driestar wijst De Standaard er op
dat men in diplomatische kringen van meer
dan één wereldstad sich er over verheugt,
dat het winterseizoen aanstaande is. De
winter immers is de vriend van den vrede.
Groote oorlogen zijn slechte gevoerd in den
zomer of in het vroege najaar. Wat trou
wens wel te begrijpen is I Want een stoere
winternacht, als de sterren staan te tintelen
aan de diep donkere lucht, is nn joist niet
geschikt om veel verkwikking te brengen
aan een leger, in tenten ondergebracht, en
dat overdag ook al niet veel last van de
warmte heeft gehad. En de berichten be
vestigen dan ook die meening I Zoo wordt
gemeld dat Achmed Riza, de Jong Turksche
leider, te Weenen tegen een man van de
Neue Freie Preste gezegd heeft: »W(j zijn
niet voor een oorlog, wij sjjn voor eene
conferentie*. Tc Parijs en Londen acht men
den vrede evenzeer verzekerd, maar wenscht
en hoopt men dat de conferentie spoedig
bijeen zal komen. De vrede ia verzekerd.
Zoo ook wordt nit Weenen aan de Eeho de
Paris gemeld, dat wat de onderhandelingen
tusschen Weenen en St. Petersbnrg betreft,
nog enkele formaliteiten te vervnllen sjjn
In doodsangst stiet Alexis de hem nade
rende soldaten terng en vluchtte waar*
heen Hjj wist het zelf niet.
De schrik verhaastte zijn schreden. Aehter
hem kwamen zjjn vervolgers aanstormen, het
was een jacht op leven en dood. Zjjn voe
ten raakten nauwelijks den grond heigend
kwam de adem uit zjjn borst. Alle voor
werpen verdwenen voor zijn oog, de men*
schen, die hjj voorbyrende, weken verschrok,
ken terug.
Om den hoek van een kleine zijstraat
versperde een hooge poort hem den weg.
De schildwachten opzjjde stootend, stormde
hjj door de wjjd geopende vleugeldeuren over
een grootsch met marmer geplaveid voorhof.
Een vleugeldeur stond open een prachtvolle
zuilengang deed zich aan zjjn blikken op
rechte en links hooge deuren, rijk vergold.
Achter hem klonk, zj] het ook plotseling
gedempt, het geschreeuw zijner vervolgers.
Hjj kon niet verderzijn adem was op,
het hart dreigde te breken. Duizelend greep
hjj om zich heen en stiet zich aan het voet-
stak eener vaas van porfier, die met kost
bare bloemen gevnld was. Een denr ging
open en een hooge slanke man verscheen
op den drempel.
•Wat is dè.t hier vroeg hjj met zachte,
doch gebiedende etem.
Op dien oogenblik verscheen een talrjjke
bende bedienden en soldaten aan den ingang
der galerij. Een wenk des gebieders hield
hen terug. Een der soldaten trad naar voren;
eerbiedig groette hjj en boodschapte
•Op bevel van adjudant Gregorowitsch
zouden wjj een nit Siberië geweken banne
ling naar de gevangenis voeren; hjj ontsnapte
ons en het gelukte hem, hierheen te vlnch>
ten. Daar is hjj U (Wordt vervalqd)y