R. Kath. Nieuws- en Advertentieblad
voor Noord-Holland.
y
i
I
4
■n
SN
H
i
J
n
f|f
li
t
INKEL.
PETRUS,"
rouwen:
rker,
EK J E
No. 3.
Zaterdag 9 Januari 1909.
3de Jaargang
FEUILLETON.
k
mm
en Zilver
3. OUDES
[lAAR.
lenierswaren,
Verschijnt Woensdag en Zaterdag*
Werkloosheid.
Ëuzman de Vervloekte.
Buitenland.
1
f"
ff?
fr -1
J f
It
A
I
Lr MIDDEN.
raat, Alkmaar.
O s.
lende werken.
vtisoh en
zoek.
delen, technische
wone soorten, is bij
i daa volgenden zomer
it wordea.
OD te HEILOO.
voor de Beevaart.
A. Kuiters. T Alkmaar,
♦Gy zult degenen vermoorden, die n het
leven gaven I*
n
-J - t
jn advertentiën
m.
;el meer 6 cent,
stiger conditiën,
ige gelegenheid,
■Men, (geboorte-,
koope wjjze een
en vrienden,
listratie.
ermeerderdsociale en
verhalen voor de jeugd.
oor weinig geld goede,
k tarief.
WAJNIVül,
«jtheker—Soheikundlge
I.
door Fr. EPPINK, Pr.
bij de Boekhandelaren:
rstraat; A. KLOOSTER,
en Wed. STROOMER,
Et, 't Zand; W. VAN
H. STUMPEL, Hoorn
Akeraloot; G. BRAKEN-
1, Parmer end.
ONS
BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS
50 cents per drie maanden franco aan huis. Te betalen in
het begin van ieder kwartaal.
Afzonderlijke nummers 3 cent.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Ons Blad".
BUREAUHoogstraat b/d. Langestraat te Alkmaar.
Telefoon No. 266.
ADVERTENTIËN t
Van 15 regels 80 oral.
Elke regel meer6
Reclames per regel15
Kleine advertenties van 130 woorden, bij vooruitbet. 25
De interpellatie van den heer Troelstra
over bovenstaand onderwerp, onlangs
tot de regeering gericht, heeft niet
slechts binnen de muren van 's lands
vergaderzaal, maar ook in wijden kring
daarbuiten heel wat monden en pennen
in beweging gebracht. Een stapel lite
ratuur is bereids in de pers van allerlei
richting, over dit betreurenswaardig eco
nomisch verschijnsel verschenen.
In zooverre is het woord van den
parlementairen leider der sociaal-demo
craten niet zonder succes gebleven.
De algemeens aandacht is er op ge
vestigd en dè geesten zijn vaardig ge
worden in het zoeken naar middelen
om het kwaad te bestrijden, te voor
komen en zoo mogelijk op te heffen.
Mannen van allerlei richting, mannen
van erkende wetenschap op sociaal eco
nomisch gebied houden zich met het
vraagstuk bezig.
Menschen van practische ervaring
laten hun licht schijnen bij het onder
zoek en de ontleding van voorsteilen,
ter oplossing van het vraagstuk voor
gedragen.
Het ligt niet in ons bestek, aan de
hand van hetgeen door de heeren
Troelstra en Treab om van anderen
te zwijgen is aangevoerd, na te gaan,
in hoeverre de tegenwoordige inrichting
der maatschappij gedebiteerd moet wor
den voor het economische euvel der
werkloosheid en evenmin beschikken
wij over de noodige ruimte om te onder
zoeken of de soc.-democratische toe
komst-staat alleen de eer zal kunnen
hebben, de opheffing van dat euvel aan
de creditzijde zijner winst- en verlies
rekening te mogen hoeken.
Dit willen we echter wel terloops
opmerken, dat eene bestaande maat
schappelijke inrichting, zij moge nog
zoo veel gebreken vertoonen, toch binnen
de grenzen van het menschelijk moge
lijke voor verbetering vatbaar is; od
dat de inrichting, de sociale en econo
mische verhoudingen eener maatschappij,
waarvan zelfs de groote omtrekken nog
weggedoezeld liggen in de nevelen van
een verre twijfelachtige toekomst, niet
voor eene practische beoordeeling vat
baar zijn.
Voor heden wenschen wij slechts te
wijzen op een paar verschijnselen, die
naar onze meening van zeer grooten
invloed zijn op de arbeidsmarkt.
Vooreerst de vrouwenarbeid.
2)
Door Burggraaf WALSH.
Er moet een machtig verloksel gelegen
lijn in het jachtvermaak want het ia won
der om te zien, wat men er al niet aan
opofiertaacht gemak, vreedzame kalmte
der woning, verkwikking der mat, warmen
baardal die zoo goede dingen kunnen den
jager niet weerhouden en worden vroolflk
verruild voor de beweging, de vermoeieniaaen,
teleuratellingen en de gevaren. Dit vermaak
waa de hartstocht geworden van Gasman.
De heilige dag dea Heeren waa aedert
twee uren aangebrokende eerste jacht-
bediende van het kasteel kwam zijnen jongen
meester wekken en hem zeggen, dat een
hert, naar het scheen een tienhoorn, in het
naburige bosch waa gexien...
♦Op I* riep Gusman, >opf...< Doch eens
klaps bedenkende, dat het vertrek nit het
slot in stilte moest geschieden en buiten
weten van sijne moeder, ging hy van kamer
tot kamer zijne vrienden wekken, die nog in
den slaap gedompeld lagen, hnn aanbevelende
zonder levenmaken beneden te komen, in de
wapenzaal van den eeraten binnenhof.
De vrooiyke liederen der jachthoorns, het
gebas der honden, gekleta der zweepen, ge
stamp en gebriea der paarden kondigden dit
vertrek niet aan. Al dat volk in het donker
ziende aankomen en sich verwijderen van
het adellijke slot, zou men hebben kunnen
gelooven, dat het naar eene begrafenis ging.
Ondanks den wil en bevelen van Gasman,
was het geheim verraden gewordende oude
Het is waar, in sommige bedrijven
kan de vrouw of het meisje niet ge
mist worden. Er zijn werkzaamheden
die niet anders, of niet goed anders dan
aan vrouwenhanden kunnen worden
toevertrouwd.
Maar ook wordt er zeer veel arbeid
door vrouwen en meisjes verricht, die
door mannen en jongens veel beter zon
verricht worden.
Maar vrouwenarbeid is goedkoop.
Niet zelden vervangt de vrouw den
man voor de helft van het loon.
Dit is dan ook de groote reden,
waarom op het gebied van den arbeid
de vrouw gebezigd wordt.
Waren de loonen even groot, men
zou aan den man werkelijk de voorkeur
geven.
De man toch heeft grooter weerstands
vermogen, is beter bestand tegen de
vermoeienissen van den arbeid.
Hier worden dus de mannen ver
dreven door de vrouwen, voor zooverre
deze hunne diensten aanbieden.
Het behoeft geen betoog, dat waar
nu aan de vrouw het arbeidsveld 'tzij
geheel, 't zij gedeeltelik verboden wordt,
haar plaats door den man moet worden
ingenomen. Evenmin behoeft bewezen
te worden, het bewjjs ligt voor de hand,
dat dan een zeer groot deel der perio
dieke werkloosheid uit den weg zou
worden geruimd.
Voor de vrouw blijft er toch immer
nog werk genoeg over. Daar zijn nog
zooveel werkzaamheden die bij gebrek
aan vrouwelijk personeel ongedaan blij
ven. Neem b.v. maar eens het gebrek
aan dienstboden. Tegen zeer hooge
loonen kan men dikwijls nog geen
dienstbode vinden. Dat komt omdat
zoovele meisjes liever naar de fabriek
gaan, waar ze wel minder vrouwelijke
arbeid, doch meer vrijen tijd vinden en
meer verdienen.
Was fabrieksarbeid verboden, dan
zouden z& toch evengoed een dienst
kunnen vinden. Wel verdienden ze niet
zooveel, doch met het weinige dat ze
verdienden brachten ze 't even ver.
Want wie in de gelegenheid is de
levenswijze van fabrieksmeisjes in 't
algemeen gade te slaan, weet zeer goed
dat van het meerdere loon weinig of
niets gespaard wordt, tenzij het gaat
ten koste der ouders, wien men met
een klein kostgeldje afscheept.
Over de zedelijke en godsdienstige
vorming van deze meisjes spreken we
nu maar niet.
Zeer goed weten we, dat met een
voedster der twee jonkheeren had van een
der bewakers van de honden vernomen, dat
des anderdaags de jacht sonde hernomen
worden, en z(j was dadelijk den slotkapelaan
hiervan gaan verwittigen.
De aalmoezenier, in de familie ond ge
worden, die al de zonen van den slotvoogd
had gedoopt, en den in den godsdienet had
onderwezen, dacht dat eenige woorden uit
zjjnen mond misschien zijnen ouden leerling
zonden kunnen tegenhouden en hem doen
afzien van een plan, dat hem goddeloos
scheen. Hjj ging dan staan onder den door-
gang van den hoogen vierkanten toren, en
toen hy Gusman zag naderen, aan het hoofd
van al de overige jagers, ging hy tot hem
en sprak
♦Heer, het is vandaag een dag van met
en bede. Ontheilig den Zondag niet, die dag
komt aan God toe, en niet aan het vermaak*.
♦Goede vader*, antwoordde Gasman, ♦onze
jacht ie gisteren slecht geweest, zij moet
heden goed zijn. Laat ons vertrekken, en
bid g(j uwe Oremussen; mjjue moeder zal
u weldra in de kapel verwachten*.
«Uwe godvreesende moeder zal bitter den
misslag beweenen, welken gij gaat bedrijven...
♦Gij mlt ze vertroosten, heilige man
mensehen van nw soort worden beter aan-
gehoord door oude vrouwen dan door ons...
Komaan, nit den weg
Dit zeggende, duwde Guzman den ouden
kapelaan rnw tegen den muur.
♦God moge het n vergeven 1* zuchtte
de kapelaan♦en gj), Isidoor, gaat gij hem
volgen
Bij het licht der flambouwen zag Isidoor
bloed op de silveren haren dee grijsaards,
want hg had het hoofd tegen de wanden
der poort gsstooten. Dit gezicht trof hem,
enkel tooverwoord deze zaak niet ge
regeld is. Maar toch zon eene geleide
lijke, oordeelkundige) wetgeving in deze
veel verbetering brengen
Het terugbrengen van de vrouw in
den werkkring, waarin zij thuis hoort,
in het huisgezin, zal het arbeidsveld
voor den man ruimer maken, dus veel
werkloosheid opheffen en bovendien
velen jongen mannen do gelegenheid
benemen, zich tot levensgezellin een
vrouw te kiezen, die in het huishouden
staat te kijken als een kat in een
vreemd pakhuis, hetgeen ook een eco
nomische verbetering zou zijn met ver
strekkende, gunstige gevolgen.
Een ander euvel bestaat hierin, dat
vele ouders, bij het bepalen van wat
hun zoon worden moet, niet aanleg en
geschiktheid en voorkeur voor een of
ander vak bij den jongen in aanmerking
nemen, doch dikwijls slechts rekening
houden met den momentelijken loon-
standaard in de verschillende bedrijven
en vooral ook met hun eigen wensch
om den jongen iets te laten leeren,
waardoor hij eenige trappen hooger op
den maatschappelijken ladder komt te
staan dan zijn vader.
Uit dit euvel is de omstandigheid
geboren dat sommige takken van bedrijf
geheel verwaarloosd worden, terwijl
andere, die betere weekloonen afwerpen,
als 't ware van gegadigden overstroomd
worden.
En zoo is het kunnen gebeuren, dat
bij de tegenwoordige werkloosheid in
de bouwvakken, de binnenschipperij en
in sommige streken ook de landbouw
klaagt over gebrek aan arbeidskrachten.
Laat ons ten slotte nog wijzen op
de vele ongemotiveerde en roekelooze
werkstakingen, die in menig bedrijf
veroorzaakt worden.
Wjj wenschen ons geenszins te ver
klaren tegen het goed recht der arbeiders
om in sommige gevallen van het wapen
der werkstaking gebruik te maken.
Kardinaal Manning heeft eens van de
werkstaking gezegd: „The strike is like
a war, but offen the only arm in the
hands of the labor". Het is dikwijls het
eenige wapen in de hand van den
werkman, maar toch„het is een oor
log" die naar weerszijden vernietigend
werkt. De werkstaking berooft den
werkman van zijn loon en doet het
bedrijf stilstaan; het verplaatst dikwijls
de nijverheid en vooral, het doodt het
vertrouwen.
't Is dus een wapen dat steeds ver
nietigt, wat eigenlijk niet gemist kan
en hij antwoordde♦Keen, eerwaarde vader,
ik ga niet met mgnen broeder*.
Beeds was de hemel niet meer zwart in
het oosten, en de groote massa van het
woud vertoonde hare ongeiyke toppen op de
witte streep van den dag. Guzman heeft het
medelijden en elke goede gedachte uit zijn
hart verbannen by weet niet, welke onbe
kende hand hem voortdry ft...
De nachtstoet bereikte het groote dorp
der ambachtsheeriykheid. Ziedaar de kerk,
welker vensters reeds schitteren van den
glans der kaarsen. Hoor, de klokken klep
pen reeds de eerste Mis... Dat alles zou
den zoon van Alfonso en Blanca berouw
moeten inboezemen, en hy beveelt daaren
tegen aan al de jachtbedienden den hoorn
te blazenhy wii zich zeiven bedwelmen,
Doeh de boeren, welke hij op den weg
ontmoet, roepen dat het eene schande is
Zoo des Zondags en tydens de Goddeiyke
diensten te jagen I* Weldra laten zich be
dreigingen hooren en tegen hen, die hem
volgen... maar hoe meer hy ziet dat de
dorpelingen hem laken, hoe hardnekkiger
hy wordt, hoe meer hy xynen vrienden toe
roept♦Vrienden, de jacht zal goed wezen 1
Laat u niet afschrikken door angst voor
dit volk*.
Het Heerendorp is reeds verreziehier
een ander vlek, dat de jagers moeten door
trekken, dan zullen zy verplicht zyn den
tred hunner paarden te vertragen, want de
enge weg, van weerszyden door hoog ge
legen land ingesloten, is met volk bezet...
Heel de menigte volgt twee doodkisten,
welke de priesters naar het kerkhof gelei
den. Het zyn de lykklBten van twes oude
•chtgenooten, welke de dood denzelfden dag
worden, 't Moet dus alleen in de uiterste
noodzakelijkheid gebezigd worden. Dat
wordt niet steeds in het oog gehouden.
Met de grootst mogelijke roekeloos
heid worden de arbeiders vaak door
z.g. leiders in dien onzaligen oorlog
gedreven, zonder voldoende redenen.
Dat heeft het vertrouwen geschokt;
en menigeen ziet er tegen op werken
te ondernemen van eenigen omvang
uit vrees van gewikkeld te worden in
zulk een heilloos conflict.
Men ziet, allerlei oorzaken werken
samen tot het in het leven roepen van
de werkloosheid. Laat ieder die ermee
te maken heeft zijn best doen om die
oorzaken weg te nemen.
De Balkan-Crlsla.
Ei behoeft wel niet meer op gewezen te
worden, dat de Balcan crisis in haar tegen-
woordigen staat een voortdurend gevaar
oplevert voor het behoud van den vrede.
Zoolang de toestand daar zoo verward en
onzeker blijft, als tot dusverre, kan eene
kleine gebeurtenis zelfs ernstige - ia
zich sleepen. De politieke hemel er Bom
ber en duister en aan den horizont vertoonen
zich nog niet de eerste lichtspelingen van
een beteren en helderder dageraad voorspel
lende morgenglans.
Integendeel, nieuwe onweerswolken ryzen
van de kimme omhoog en maken de lucht
zwoeler en somberder. Elk oogenblik ver
wacht men opgescb-'-i te worden door de
eerste bliksemschicht, die het begin zal zyn
van de ontketening van het orsweer.
De Servieohe Minister van Buitenl. Zaken
heeft in het parlement eene zeer oorlogzuch
tige redevoering gehouden en met schrik
vraagt men zich af, of dat niet de vonk zal
kunnen wezen, waardoor de losbarsting een
feit zal worden.
Men dacht, dat in Servië zoo langzamer
hand de nuchtere bezadigdheid weer de
overhand gekregen had en dat de woeste
opwinding van de eerste oogenblikken ver
dwenen was. Men hoorde niet meer van
straatscènes, optochten en demonstraties tegen
het Oostenryksch legatie-gebouw. De kroon
prins hield zich kalm en rustig en liet zieh
niet meer verleiden tot nieuwe buitensporig
heden en opruiingen, zeker wat gekalmeerd
door den kouden toon, waarop voor enkele
dagen zyn laatste oorlogszuchtige toost aan
het diner by den Bussischen gezant was ont
vangen. In één woord, men hoopte, dat Servië,
het kleine Davidje, tegenover den Goliath-rens
Oostenrijk zyn bezinning gekregen had.
heeft getroffen, en die maar ééu graf rollen
hebben, geiyk zy gedurende huonen langen
levensloop maar ééne woning hadden.
De treurige stoet geeft den jagers een
teeken om stil te honden... doch zy ffid'
altoos voort, roepende♦Plaats I plaat/
De priester beveelt alsdan de twee dc i-
kisten op den grond, dwars over den V>eg
neer te zetten. Dien hinderpaal zullen zij
niet overschryden I Op dit gezicht houden
de meeste jagers hunne paarden stil en
keeren terug; zij vreezen de ïykenschennis...
Doch Guzman vreest nietshy heeft zich
in het kwaad verhard, hij zal snel er over
gaan. Zyn paard struikelt voor de twee
kisten hy dryft het de lange sporen in de
z(jdenhet paard moet gehoorzamenda
planken kraken, bersten, breken en de poo-
ten van het vnrige dier kwetsen en ver
scheuren de twee ïyken,
Guzman heeft het beletsel overwonnen,
dat de priester hem wilde in den weg leg
gen... doch eer hy verre voorbij de twee
doodkisten is, hoort hy een echrikkeiyke
stem, die van den zoon der twee dooden,
welke hem naroept
♦GO hebt de overbiyfsels vaa mynen
vader niet geëerbiedigd, welnu I In name van
den levenden God, in name van den Heer
die gezegd beeft♦Gy rolt vader en moeder
eeren, ♦vervloek ik u... Ik zie de toekomst,
en voorwaar, voorwaar, gy rolt degenen ver
moorden, die u het leven gaven I*
Om dien vloek op den goddelooze te werpen,
was de zoon der twee overledenen op den muur
van het kerkhof geklommen, en heel de menigte
had zyn schrikkeiyke voorspelling gehoord
zyne stem had weergalmd als een donder
Ha door zQn paard medegeileept te
Aan die verwachting heeft opeens de
oorlogszuchtige rede van minister Milowano-
witsj een einde gemaakt.
Die rede heeft te Weenen een hoogzt
onaangenamen indrnk gemaakt en een span
ning teweeggebracht, die het ergste deed
vreezen.
Een telegram aan de Franhftrter Zeitung
meldt, dat men aan het Minister van Bnitenl.
Zaken nadrukkeiyk heeft verklaard, dat
Oostenryk-Hongarye zich de nitdagende ver
klaringen van den Serviechen minister niet
zal laten welgevallen.
Wat men te Weenen nn zal dor t ie niet
bekend. Zal men zich tevreden ztr 'en met
protesten of zal men krachtiger middelen
gaan gebruiken
Dit zal afhangen, voor een groot deel, van
de bonding der Servische regeering.
Nader wordt gemeld, dat de Servizehe
regeering zal aftreden.
De manier waarop in dit geval ket minis*
terie zal worden vervangen, iz van groot
belang voor het verder verloop der crisis.
Intneschen schijnt voigene de laatste be
richten de indrnk te Weenen minder ernstig
te zyn geweest.
Men meent dat Milowanowitsj doer zyn
rede Oostenryk heeft willen bang maken.
Het keffende Servische hondje tegen den
Oostenryksch-Hongaarzchen buldog.
Met dat al een gevaariyk gekef, want men
weet in Servië toch ook wel, dat men zich
over de grenzen nn jnizt niet bzng laat
maken.
De Servische regeeïing heeft eieren voor
haar geld gekozen. Er vï nu op„ gevj.fi',»-
dat de ergernisgevende woorden van minister
Milowanowitsj verkeerd zyn overgeseind i
Gerapporteerd wasOostenryk zal slaven
maken van de volkeren van BosniS en Her-
zegowina, terwyi de officieele tekst Inidt
Oostenryk-Hongarye heeft sich provincie*
toegeëigend, welke bewoond worden door
Serviërs. y
Voorloopig is as weer nit.
Oostenrijk.
Lueger over den Drieboni.
In het jongste nummer van de Beiehspost,
het bekend orgaan der Ooitenryksche chris
ten socialen geeft burgemeester Lneger zyn
meening weer omtrent het verbond met
Duitschiand. Door den steeds toenemenden
invloed en macht, die de christeiyke-sociale
party in Oostenryk krygt, is het wei van
belang om een enkele paesage daarvan aan
te halen.
♦Ik ben altyd, zoo getnigt Lneger, een
onvoorwaardeiyk aanhanger geweest van een
tronw bondgenootschap met Duitzehland. Ik
wil dit zoo begrepen hebben, zonder te
verlangen, dat een jota daarvan wordt afga-
geworden, na zeer lang in het wond te
hebben omgedwaald, alwaar hy altooi de
yseiyke vervloeking in zyne ooren hoorde
dreunen, keerde Guzman terng naar het
kasteel van Sevogië. Zyne moeder, Isidoor,
de kapelaan en allen die zich daar bevonden,
bespeurden de ontsteltenis syner weien*,
trekken. Hy bleef treurig, onrustig en stil-
swygend. In de zaal seide hy in sichxelven
♦Wanneer het unr der rast zal daar *yn,
zal ik alleen en veel meer op myn gemak
*yn, dan met myne moeder, myn broeder
en den kapelaan, die over verschillende
zaken spreken, wanneer er maar eene enkele
in myne gedachten is*.
Het nnr der roste sloeg, en toen Guzman
alleen was, speet het hem, dat het oogen
blik der eenzaamheid wae gekomenwant
in de zaal, met het gezin, was er een weinig
gerucht, een weinig verstrooiing geweest
tnsschen hem en de vervloeking van den
morgen maar thane, in de stilte des nacht*
en zyner eenzame kamer, hoorde hy de
schrikkeiyke stem hem nog veel dnideiyker
toeroepen
Zeer dikwyie gaan wy slapen met eene
zware kwelling op het hart, en des ander
daags, wanneer een zonnestraal door onze
bedgordijnen schiet, weegt de kwelling niet
meer op onze zielzy is, in den nacht, onder
den invloed van den slaap gesmolten, alsof
se van sneeuw ware geweest... Ach I zoo
was het niet met Guzman 1 De nacht had
niets van zynen schrik weggenomen, en of
schoon de andere dag, de tweede dag bb nog
veel andere dagen terugkwamen, de schrikke
iyke vreee wae altooe daar, zwaar en drnk-
kend op zyn borzt, (Wordt wrwIgi).
j
p
I
i
Skk,
-
li
w
i
I li
H
1 m
mg.
"vu
