ffc. Kath., Nieuws- eu Advertentieblad
voer Mooa?d-lI®lla.ncl.
Woensdag 6 October 1909.
34e Jaargang
FEUILLETON;
Verschijnt Woensdag en Zaterdag,
Zoekt, en gij zult vinden.
Buitenland
V CHEISTELIJ2 SOCIAAL.
jfo. 80
ONS
BLAD
ABONNEMENTSPRIJS s
gO cents per drie maanden franco aan hnis. Te betalen in
het begin van ieder kwartaal.
Afzonderlijke nummers 3 cent.
Uitgave ran de Naaml. Vennootschap „Ons Blad".
BUREAUBrsedstraat 45, tegenover de B. B. Berk, te Alkmaar.
Telefoon No. 433.
ADVERTENTIËN:
Van 1—5 regels 30 eest.
Elke regel meer8
Reclames per regel.15,
Kleine advertenties van 130 woorden, bij vooruitbet. 25
PLUÏÏDEESN OP ONTLASTEN
Het staat er met de financiën van
het Rijk zeer ongunstig voor. De vette
jaren schijnen weer plaats te zullen
maken voor de magere.
Men zint op middelen teneinde zui
nigheid te betrachten.
Het „Huisgezin" vond het beter dat,
met het oog op den slechten toestand
der financiën, de verhooging der rijks
subsidie, bij de jongste troonrede aan
gekondigd, maar achterwege bleef.
Van linksche zijde gaat men verder
en poogt men stemming te maken tegen
de reeds verleend wordende subsidie
aan de Vrije Scholen.
De Begrooting van Binnenlandsche
Zaken vraagt zes millioen driehonderd
vijftig duizend gulden voor de vrije
scholen en dit nekt 't budget, zoo heet
het. Kon men die 6 l/s millioen in kas
houden, dan zou het tekort op verre
na niet zoo onrustbarend zijn. Wij zijn
't dus, die het budget bezwaren en den
belastingbetaler wordt te verstaan ge
geven, dat de nieuwe of verscherpte
belastingen grootendeels overbodig zou
den zijD, als wij de kas niet plunderden.
Men kan hier als onomstootelijk feit
tegenover stellen, dat de publieke kas
door de Vrije scholen in geen enkel
opzicht bezwaard wordt, doch integen
deel wel ontlast. Ziehier de rekening,
welke we aan de „Stand." ontleenen:
Volgens het jongste Verslag door de
Redering medegedeeld, werd op 15
Januari 1908 de Openbare Lagere school
bezocht door 312.272 jongens en door
250.915 meisjes. Saam alzoo 563 187
kinderen. De Vrije scholen door 138.221
jongens en 177 867 meisjes, wat een
totaal geeft van 316.088.
Bestond de Vrije school niet, dan
zouden derhalve Rijk en Gemeente nog
moeten voorzien in het noodige om
316.088 meer kinderen op de Openbare
school onder dak te breDgen.
Nu werd blijkens de Jaarcijfers in
•1907 aan het Openbaar onderwijs door
de Overheid in totaal ten koste gelegd
een bedrag van 25'/» millioen gulden,
en ontvangen 21/4 millioen, zoodat de
zuivere uitgaven bedroegen 23 '/a, d. i.
over 563.187 kinderen geslagen, nog
iets meer dan f40.— per kind.
Moest nu de Overheid, naar dien
maatstaf ook voorzien in de behoefte
van de 361.088 kinderen, die thans op
de Vrije school gaan, zoo zou uit de
Overheidskas hiervoor bovendien te
betalen zijn 141/, millioen gulden, of,
zoo men de gemeenschappelijke kosten
voor inspectie enz. buiten rekening
laat, 131/» millioen.
Thans betaalt het Rijk ons aan sub
sidie f6 350.000
EVANGELISCHE VEEHALEN.
Naar 't Franscb.
Bij ging naar de kamer van Suzanna
en hief het zware voorhangsel op. Hij
blikte rond langs de kostbare tapijten,
j de met cederhout bekleede muren, de met
paarlmoer en goud ingelegde harp en de
lichte weefsels van Sidon, die het inge
slapen jonge meisje bedekten met een
prachtigen sluier. In zijn villa in Galüea
en in zijn woning te Jeruzalem had hij om
haar en alleen ter wille van haar weelde
gespreid; hij had voor haar alle lieflijk
heden, alle harmonie gedroomd. En zie
daar hoe het woord van een vreemden
meester meer vreugde had gewekt in die
ziel dan al zijn zorgen voor haar en al zijn
droomen. Hij wierp een langen, droefgees-
figen blik op het kind van zijn hart. Een
welriekende lamp, geplaatst op eenhoogen
bronzen kandelaar hulde haar rein gelaat
m den onzekeren weerschijn van licht
en schaduw.
Gamaliel strekte met langzaam gebaar
de beide handen uit en mompelde als
in gebed: „Als hij de macht heeft tot
zegenen, dat dan al zijn zegeningen op u
neerdalen."
De Vrije school ontlast alzoo het
budget met zeven millioen gulden.
Iu „De Klaroen" zet Mr. v. d. Laan
uiteen, dat het streven zijner partij
vooral gericht is tegen het sociaal
onrecht.
„Hiertegen, zegt hij, moet met krach
tige stem getuigd worden.
Daarom hebben wij zelfbewuste arbei
ders noodig, arbeiders, die het sociale
onrecht en het sociale lijden zijn gaan
zien, die den strijd voor het recht met
alle kracht willen aanbinden. En de
arbeiders van dat alles bewust te
maken, heel het volk op te roepen tot
den strijd voor sociale rechtvaardig
heid, het is de hoogheerlijke taak der
gemeente van Christus En thans?
Allerwegen, in de dorpen en in de ste
den, in de dorpen nog het meest, wordt
gewaarschuwd tegen het verderfelijk
socialisme, daartegen wordt geprotes
teerd en nog eens geprotesteerd.
Maar wil en durft men ook protes
teeren tegen zooveel wat on christelijk
is op sociaal terrein, tegen zooveel ver
drukking, zooveler onmenschwaardig
bestaan, zoovele afschuwelijke misstan
den? Begrijpt men zijn roeping om in
eigen kring de arbeiders op te voeden
en op te wekken voor de grootsche
arbeidersbeweging van onzen tijd?
De waarschuwing, bovenbedoeld, is
ontwijfelbaar noodig, maar zou overigens
hier de vinger niet op de wondeplek
gelegd zijn? Waarschuwen en protes
teeren tegen het socialisme toch, zal
blijken vruchteloos te zijn, als het niet
vergezeld gaat van ernstige pogingen
om de schreeuwende sociale misstanden
te doen verdwijnen.
V EEN GEVAAR,
In het district Breukelen hebben
liberalen aan de katholieke Candida
tuur steun aangeboden. De „Stand." is
hierover niet gesticht en heeft dit een
gevaar genoemd, „waartegen de coalitie
zich te wapenen zal hebben".
Het „Huisgezin" neemt de bemer
kingen van het anti rev. hoofdorgaan
A faire en zegt
De „Standaard" verklaart, dat „in
en buiten de Kamer" de liberalen en
sociaal-democraten aan een katholiek
de voorkeur „steeds plegen" te geven
boven een geloovig protestant.
„In de Kamer" doelt op het feit, dat
in de vierde afdeeling de liberalen en
sociaal-democraten op een katholiek en
niet op dr. Kuyper hun stem voor bet
voorzitterschap uitbrachten.
„Buiten de Kamer" doelt, al gewaagt
lil.
Eenigen tijd later noodigde een Phari-
zeeër, Simon ^genaamd, Gamaliel te dinee-
ren. Niets was er bij de rabbijnen van
dien tijd meer in eere dan die samenkom
sten, waarbij de ongeletterden waren uit
gesloten. „Een rabbijn neemt slechts plaats
onder zijne gelijken", zeide een hunner
spreekwoorden. Gamaliel nam dus de uit-
noodiging aan met de welwillendheid
welke door zijn hoogen rang vleiend werd.
Meerderen zijner vrienden zouden op dat
Sabbathfeest verschijnen en onder hen
Joladah, de groote wijze, een der bevoor
rechte leerlingen van Hillel. Gamaliel be-
beminde den goeden grijsaard, dien hij
zijn vader noemde; zijn tegenwoordigheid
en die van twee of drie vreemde leeraren,
door Simon hem zonder juiste aanwijzing
aangekondigd, maakte voor hem de voor
naamste aantrekkelijkheid uit van het
feest. Suzanna van haar kant moest aan
zitten piet de vrouwen.
De gastvrijheid, die deugd, welke van
iederen haard een heiligdom en van iedere
tafel een altaar moest maken, had haar
gebruiken en nauwgezette voorschriften.
Toen idus Gamaliel van zijn paard steeg
een zeldzame weelde op dit tijdstip
boog zijn gastheer, die hem op den drem
pel zijner woning stond af te wachten, zich
bijna ter aarde, om zijn knieën te om
helzen. Nauwelijks binnengetreden, deden
slaven hem zijn sandalen af en wieschen
de voeten van den reiziger, terwijl Simon
de „Standaard" enkel van gemeente
raadsverkiezingen, klaarblijkelijk op de
Kamerherstemming in het district Breu
kelen.
Nu ziet de „Standaard" in het aan
bieden en verleenen van steun door
liberalen aan katholieken een gevaar,
waartegen de Coalitie zich zal te wa
penen hebben, of zij lijdt er welhaast
schade door".
Het blijft o. i. nog de vraag, of het
geen de „Standaard" met zoo groote
gewisheid constateert dat men van
links steeds aan een katholiek boven een
geloovig protestant de voorkeur geeft
in zijn algemeenheid wel juist is.
Wij gelooven, dat dikwijls de per
soon beslist.
Maar dit neemt niet weg, dat wij
over 't algemeen botsingen tusschen
groepen der rechterzijde, waarbij de
beslissing aan de linkerzijde is, niet
met ingenomenheid begroeten.
Het zet altijd kwaad bloed, hoe de
uitslag ook zij.
Daarom behoort een geval als thans
te Breukelen een unicum te blijven.
En dit kan gemakkelijk, indien van
anti-revolutionaire zijde voor het vervolg
wat meer toeschietelijkheid wordt be
toond dan in het verleden.
Juist! Daartoe moge de „Stand."
medewerken. De coalitie zal er meer
bij winnen dan bij de E. Y.
SPANJE.
Bommen en processen. Het proces
tegen Ferrer, den bekenden Spaanschen anar
chist zal in 1de eerste helft van de loopende
maand worden aangevangen. Alle bedreigin
gen en smeekschriften tegen de regeering
hebben haar niet van haar rechtmatig be
sluit doen terugkomen om dezen gevaarlij
ken anarchist niet voor de gewone rechtbank
maar voor den krijgsraad te Barcelona te
laten terecht staan.
De krijgsraad heeft nu voortdurend druk
werk, zoo druk zelfs dat hij de volgende
week iederen dag zitting zal moeten hou
den om al de rechtsgedingen, welke in ver
band met de troebelen te Barcelona nog
aanhangig zijn, te kunnen afdoen. En het
zal den krijgsraad den eersten tijd niet lich
ter gemaakt worden. Iedere week bijna wor
den nieuwe bommenaanslagen gepleegd door
de waardige leerlingen van den beruchten
Ferrer, die ;nu niet meer er voor terugdeinzen
om de door hem geleerde theorieën ook in
praktijk om te zetten.
De twee laatste bommen zijn ontploft, de
eene in de Asaitostraat, bij het vallen van
den avond juist op het oogenblik dat een
dienstmeisje water kwam halen bij de pomp
waar de bom gelegd was; de andere 's
hem het hoofd parfumeerde met olie van
irissen en hyacinten. Toen begon de ern
stige ceremonie van het wasschen der
handen. Gelukkig zij, spraken de rabbijnen,
welke de wet onderhouden. Hij die 't
meeste water gebruikt, verzamelt de meeste
rijkdommen. Daarin is het geheim der
Tien Geboden begrepen. Gamaliel zeide de
formule op: „Gezegend Gij, die ons dat
voorschrift gegeven hebt," De handen
bijeenbrengend, hief hij ze omhoog, opdat
het water naar de polsen zou vloeien. Een
tweede afwassching voerde het onzuivere
water mede, ditmaal waren de handen naar
de aarde gericht. En dat was heel de cere
monie. „Hij die haar niet onderhoudt, is
gelijk aan een onreine," zeiiden de phari-
seeërs; en degenen, die van de naleving
dier kinderachtigheden hun godsdienst
maakten, beschouwden zich als de vrien
den van God.
Gamaliel tr.ad blootvoets de feestzaal
binnen, waarvian de grond was bezaaid
met bloemen en de lucht zwaar bezwan
gerd met geuren. Andere gasten wachtten
er reeds de komst van den grooten rabbijn
af; onder hen Joachim ben Zacchai, een
zeer jong man, die met hooge stem en
zeer levendig sprak. Hij verhaalde van de
genezing zijns zoons, door Chaninah, ben
Dosa's gebeden gered van den rand des
grafs; men ondervroeg hem, hij verduide
lijkte en gaf bijzonderheden.
Indien de zoon van Zacchjai den
ganschen dag gebeden hlad met het hoofd
morgens om 11 uur in de Cendrastraat.
Beide bommen hadden de vorm van water
kruiken en zijn dus waarschijnlijk door den-
zelfden misdadiger op de aangegeven plaat
sen gelegd.
De bommenperiode duurt dus nog voort,
dank aan de ijverige leerlingen van den
anarchist Ferrer, voor wien de anti-clerica-
len zoo aandoenlijk in de bres springen.
Uit het Rif-gebied Aan de veil e» 11
te oordeelen moet de strijd tusschen gene
raal Diaz Vicaronen de Mooren zeer he
vig geweest zijn, en men kan niet ontken
nen dat de Mooren een succesvollen over
val op de Spanjaarden hebben uitgevoerd.
Souk-el-Genis, het doel dezer expeditie,
ligt ten Westen van Zelouan, in een berg
achtige streek, waar de Mooren goed thuis
zijn en van de minste oneffenhejd van den
bodem prachtig profijt weten te trekken.
Generaal Diaz Vicario had eerst een paar
dagen geleden Ji'et bevel gekregen over de
2e brigade van de Orozco-divisie, die vroe
ger door generaal San Martin werd aan
gevoerd.
Waarschijnlijk is de harka weer bijeen ver
zameld en volgens een telegram uit Oran
moet zij aanzienlijke versterkingen hebben
ontvangen.
Thans is, volgens het laatste Reuter-tele-
gram, officieel, vastgesteld, dat aan Spaan-
sche zijde 1 generaal, 2 kapiteins, 1 lui
tenant en 26 minderen sneuvelden.
Verder werden 249 manschappen gewond
en 9 zijn spoorloos verdwenen.
Wel een bewijs hoe hevig er gevochten
is.
RUSLAND.
Do tsarina Omtrent de xiekle der tsa
rina, die zooals men, weet, te Livadia plot
seling ingestort moet zijn, laat het „Berl.
Tageblatt" zich nog uit St. Petersburg bet
volgende melden.
Het bericht ider ziekte van de tsarina heeft
in hofkringen en vooral in de keizerlijke
familie zelf een zeer gedrukte stemming
veroorzaakt. Alle teekenen wijzen er op,
dat de physieke toestand der keizerin, die
nog in den bloei der jaren is, ernstig ge
schokt moet wezen.
Met haar zacht gemoed heeft zij zich de
vreeselijke opwindingen van het revolutie
jaar altijd sterk aangetrokken.
De zenuwziekte der tsarina moet in 1905
zijn ontstaan, toen het Hof gedurende de
spoorwegstaking in Peterhof geheel van de
wereld was afg-ezonderd en een spannenden
tijd doorleefde. De toestand werd later, na
de verplaatsing van het Hof naar het pa
leis Tsarskoie Selo, nog ong-unstiger.
PBANKRIJK.
Het schrijven van de Fransche bisschop
pen aan de geloovigen, ter waarschuwing
tegen het z.g. neutraal onderwijs, dat in
Frankrijk beslist anti-godsdienstig is, heeft
de woede van de anti-clericale pers, iu hoo
ge mate doen ontsteken.
Men fulmineert tegen de bisschoppen dat
het een aard heeft en men kondigt aan dat
de strijd nu wel tot het uiterste zal worden
gevoerd.
De staat moet nu, als antwoord op het
herdelijk schrijven, het geheele onderwijs
der vrije scholen verbieden en het volko
men tot zich trekken.
Dat het anti-godsdienstig is, ontkent men
niet. Integendeel wijst men er op dat juist,
het onderwijs, het groote middel moet zijn
om den godsdienst uit te roeien.
Maar daardoor rechtvaardigt men het op
treden der bisschoppen, die den godsdienst
en de godsdienstige belangen van het volk,
ook tegenover den staat, hebben te ver
dedigen.
ITALIË.
De aanslag op den bisschop van
Adria. Volgens een decreet der Consis
torie-congregatie moest de zetel v;an het
Diocees Adria om dringende reden naar
Rovigo worden overgeplaatst. De kathedraal
en de titel zouden echter aan Adria blijven.
Bij zijn vertrek werd de bisschop, mgr.
Tomaso Pio Bogglani van de orde der
Dominicanen, op den weg naar het station
we maakten er reeds melding van, door
een bende van 2000 menschen gewelddadig
aangegrepen en door steenworpen ernstig
gekwetst.
Er hadden tal van .arrestaties plaats.
Bij bovengenoemd decreet, dateerend van
30 September, dat den 2en October den
patriarch van Venetië beteekend werd, werd
de stad en omstreken van 'Adria het algemeen
plaatselijk en persoonlijk interdikt opge -
legd voor veertien dagen.
Daarmede wordt verboden het lezen van
de H. Mis nevens alle kerkelijke functies
als het klokkenluiden, de openlijke uitreiking
king H.H. Sacramenten en de plechtige be-
der H.H. Sacramenten en de plechtige be-
doop, de toediening- der laatste H. Sacra
menten en het sluiten van het huwelijk zon
der plechtigheid.
Buitendien mag wekelijks een H. Mis
gelezen worden ter vernieuwing van de H.
Eucharistie. Op 10 October moeten in alle
andere kerken van het diocees gebeden wor
den opgedragen voor de bekeering der
schuldigen.
MONTENEGRO.
i
j De samenzwering', welke in Moctenegro
ontdekt werd, had ten doel den vorst Nikita
te onttronen, den kroonprins Daniels op drn
troon te plaatsen en de ministers om te
brengen. Er sfjn 20 schud'gen, waarvan 15
I gevlucht zijn.
tusschen de kieën, hij zou niets bekomen
hebben, zeide hij eindelijk.
Bidt gij minder goed dan Chaninah?
vroeg Tzadok schertsend.
Ah, Chaninah is dienaar, hij kan
bevelen van God ontvangen. Ik ben prins
en mijn waardigheid houdt mij geketend.
Iets verder wandelde Isaac met Simeon,
ernstig sprekend over rechtvaardigheid en
gerechtigheid; „Ik heb in mijn droom de
kinderen der toekomstige wereld gezien,
zeide Simeon. Als zij met drieën zijn, be-
hooren, ik en mijn zoon tot het getalkomen
zij met tweeën 't zijn ik en mijn zoon."
Een glimlach omspeelde ternauwernood de
lippen der omstanders. Zij waren aan der
gelijke woorden gewoon.
Intusschen richtten Gamaliel en de
andere feestgenooten zich naar de rust
bedden, die aan dfrie zijden rond de lage
tafel stonden. Gamaliel nam bovenaan
de eereplaats in, met Joadah aan zijn
linkerzijde. Een slaaf bracht hem den wijn,
dien hij moest zegenen. Maar moest de
kruik gevuld zijn vóór of na de laatste
handwassching? Gewichtig vraagstuk, dat
jarenlang Hillel en Schammai had bezig
gehouden. Hier werden, uit ontzag voor
beider meeningen, ervoor en erna eenige
droppels over de vingers gestort.
Gamaliel sprak met waardigheid de
heilige woorden uit Jochanan ben Zacchai,
verlangend de aandacht van den meester
te trekken, bleef nog rechtop staan, de
handen, ter hoogte van het gelaat, de
oogen gesloten, het gebed opzeggend dat
veel later, zijn leerlingen hebben bewaard:
„Dat het u behage, o God, acht te geven
op onze schaamte en onze droefheden te
zien. Bekleed U met barmhartigheid.
Bedek U met macht, omhul U met mede
lijden. Toon de mate van Uw goedheid
en toegevendheid."
Hij sprak nog, toen drie nieuwe gasten
de zaal binnendraden. Het gelaat van
Simon verhelderde; (filij ging met harte
lijkheid tot hen en groette, zonder hen
evenwel te omhelzen. Hij wees dengene
die hun meester scheen, een ledig ge
bleven rustbed tegenover Gamaliel. De
beide anderen gingen zitten, waar nog een
plaats was. Zij waren eenvoudig, be
schroomd en arm.
Gamaliel sprak tot Joiadah met eerbied
over diens bewonderenswaardige kennis
der schriften. Zij alleen, de diepzinnige
grijsaard, en de vrijzinnige, verfijnde mees
ter, schenen volkomen met elkander overeen
te stemmen in dit samenzijn van aan-
teigende en hooghartige mannen. Geheel
opgaande in hun gesprek, leenden zij
weinig aandacht aan wat rond hen voor
viel en sloegen zij geen acht op de lichte
beweging van het binnentreden, dat ver
loren ging in het heen en weer gaan
der bedienden. Maar weldra bemerkte
Gamaliel dot Joiadah niet meer luisterde.
(Wordt vervolgd,)
