E.
EatL Nieuws- en Advertentieblad
voor Noord-Holland.
No.
Woensdag 13 April 1910.
4"* Jaargang
FEUILLETON
Verschijnt Woensdag en Zaterdag.
De Bakkerswet.
De T eoveres van Astaroht
Herijk
De Kiezerslijst
ONS
BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS
60 ot. per 3 maanden franco huis90 et. met geïllustreerd
Zondagsblad. Te betalen in het begin van ieder kwartaal.
Afzonderlijke nummers van de courant3 cent.
Van het Zondagsblad5 cent.
Uitgave van do Naaml. Vennootschap „Ons Blad".
BUEEaU Brsadstraat 45, tegenover de B. Z. Zerk, te Alkmaar.
Telefoon No. 488.
ADVERTENTIÊNt
Van 15 regels80
Elke regel meer6
Reclames per regel15
Kleine advertenties van 130 woorden, bij vooruitbet. 25
eeai
In het algemeen, voor hen wier ge
slachtsnamen beginnen met de letters
T op Donderdag a.s. en op Maandag
18 April telkens van 91/,—12 en van
1—4'/» uur, in het kantoor van den
marktmeester der Graanmarkt aan het
LuttikOudorp te Alkmaar.
ligt tot en met 21 April ter gemeente
secretarie kosteloos ter inzage. Ver
beteringen kunnen tot en met Vrijdag
a.s. worden aangevraagd.
In 1890 werd door de regeering een
onderzoek ingesteld naar de arbeids
tijden in verschillende bedrijven. Uit
deze enquête bleek, dat in tal van be
drijven overmatig langen dag- en nacht
arbeid werd verricht. Git de statistieken
van latere jaren werd dit bevestigd en
in 1906 waren er nog 1209 bedrijven,
waarin 13 uur of langer werd gewerkt.
Opvallend is het echter, dat juist in
het bakkersbedrijf 't langst werd ge
werkt en het meest de nachtarbeid
heersehte. Bakkersnachtarbeid is regel
in alle steden, bijna zonder uitzondering.
De enquête van 1890 bracht duidelijk
aan het licht de wantoestanden, die er
door dezen nachtarbeid in de maat
schappij zijn ontstaan.
Een particulier bakkersknecht te Lei
den, circa 80 jaar oud, verklaarde aan
de commissie het volgende
„Neen, het bakkersbedrijf is een
„allertreurigst en ellendig werk. Hui
selijk verkeer is daarbij uitgesloten.
„Men is vader en man, zonder het
„eigenlijk te zijn."
Een 31 jarig bakkersgezel aan de
groote broodfabriek „Oérès" te Amster
dam, deelde op een vraag: „Geeft de
„aard van den arbeid u aanleiding tot
„bijzondere opmerkingen mede
„Zeer zeker, en wel in de -eerste
„plaats de geheel onnoodige nachtarbeid.
„Daardoor heeft een particuliere bakker
„nooit iets aan het familielevenop de
„fabrieken, niet op alle, heeft men de
„eene week overdag, de andere des
„nachts vrij. Een particuliere bakker
„komt enkel thuis om te slapen, voor
„de rest geen nieuws. Zijn kinderen
„ziet hjj alleen des Zondags, als hij
„voor een uur of wat thuis is."
„Wanneer hij 's morgens in de week
„thuis komt, gaat hij dadelijk naar bed,
„en als hij 's avonds weer naar zijn
„werk moet, liggen zijne kinderen ge-
„wooniijk reeds te slapen. Gaat hij om
GESCHIEDKUNDIG VERHAAL UIT. HET
MIDDEN DER DERDE EEUW.
26) door E. S. VAN LUIK.
„Gij moet antwoorden op de vragen,
die de rechter n doen zal", zei Amatus
op strengen toon e;n sloot 'de deur dicht
voor de andere gevangenen. Op de trap
gekomen lichtte Amatus He lantaarn ter hoog
te van 'hun gelaat, waardoor Paus Ante
rus en Nemesius terstond 'hunne bevrijders
herkenden. Welk een vreugde in die eerste
«ogenblikken
„Van wie hebt gij het bevel ontvangen,
ons te bevrijden?" haastte zich de Paus
te vragen. De bevrijders spraken geen
woord, zij. waren als stomme menschën;
de glimlach verdween in een oogenblik van
hunne tóppen.
Paus Anterus werd op zijn beurt ook
ernstig,
„Spreek", zeide hij, „is het vervolgings
edict vfcrnietigd, of zijt gij misschien op
wonderdadige wijze gekomen, om ons te
verlossen gelijk Petrus bevrijd werd uit de
handen van HerodesHebt gij u onzicht
baar kunnen maken te midden dezer wach
ters, die belast waren ons te bewaken?"
„Heilige Vader", antwoordde Amatus, „wij
zijn door de Christenen gezonden, die ver-
„vijf uur reeds naar de fabriek, dan
„kan hij zijn kinderen ter sluiks nog
„even zien, van omgang met hen is
„echter geen sprake."
Waar uit dit onderzoek en uit de
statistieken van latere jaren zoo dui
delijk bleek, dat wettelijke beperking
van den nachtarbeid noodig is, werd de
billijkheid van dezen eisch door de re
geering gevoeld. Minister Talma diende
dan ook een wetsontwerp tot afschaf
fing van den nachtarbeid in, hetwelk
reeds in de afdeelingen is besproken en
blijkbaar nog al aan critiek is onder
worpen Waarschijnlijk zal het ontwerp
na het Paaschrecès in openbare behan
deling kunnen komen.
Intusschen is tegen het ontwerp hevig
geageerd door het Bakkerscomité,
waarin hoofdzakelijk het grootbedrijf
de z. g. broodfabrieken zijn vertegen»
woordigd, dus den meesten invloed
kunnen uitoefenen.
Dit comité heeft zijne bedenkingen
tegen het ontwerp openbaar gemaakt.
De eerste, de hoofdbedekking tegen de
bakkerswet Talma, is dat afschaffing
van den bakkersnachtarbeid in strijd is
met het algemeen belang.
Het comité stelt het algemeen belang
der maatschappij tegenover het parti
culier belang der gezellen en waar deze
met elkander in botsing komen, moet
het laatste voor het eerste zwichten.
Wat is het z. g. „particulier belang"
der gezellen?
Hun belang is dat zij als arbeiders,
als huisvaders en leden van Kerk, Staat
en Maatschappij een menschelijk leven
leiden, dat zij èn als huisvader 5n als
lid van de Kerk, Staat en Maatschappij
behoorlijk hunne plichten kunnen ver
vullen.
En kan dat bij de tegenwoordige
arbeidstijden Neen, dat is beslist on
mogelijk. Wie het niet weet, leze
het vorenstaand antwoord van den
bakkersgezel nog eens na. En is hier,
vragen wij, waar het Huisgezin en de
Kerk zoozeer schade lijden, niet van
„algemeen belang" sprake? Wordt het
particulier belang hier geen algemeen
belang
Maar wat is dan het gewichtig
belang der maatschappij, dat hier vóór
particulier belang gaat?
Volgens het comité schijnen deze
bedenkingen uit drie elementen te
bestaan
1. het belang der groot-industrie in
het bakkersbedrijf.
Maar is dit een „algemeen belang"?
In het bakkersbedrijf bloeit juist nog
het kleinbedrijf zeer en, waar nu tel
kens en telkens geroepen wordt om
bescherming van den middenstand, daar
heeft toch de maatschappij veel meer
schrikt door 'de tijding uwer gevangenne
ming, in droefheid gedompeld zijn. Door
hunne droefheid bewogen, hebben wij den
Hemel gebeden onze onderneming te ze-
geren. Gij zijt vrij".
„Neen, mijn zoon, ik heb geen oogen
blik getwijfeld aan de madht en ide goed
(heid van God; er is in 1de H. Kerk geen'
tijd geweest vruchtbaarder aan mirakelen
dan Id'eze, waarin wij leven.... Maar wat
is er geworden van de schildwachten, die
voor onze deuren (stonden
„De tijd gfiat voorbij, Heilige Vader,"
antwoordde na ©enige oogenblikken stilte,
het (h oofd van de expeditie, „en indien Uwe
Heiligheid geloof wil slaan aan Id'en eer
biedigen iraad uwer kinderen, laat ons
dan die uitlegging tot een gunstiger oogen
blik uitstellen, en wij zullen een veel aan
genamer en zekerder verblijf zoeken, dan
deze gevangenis".
De aarzeling van Amatus, de eenigszins
driftige beweging in zijne stem, de bleek
heid zijner vrienden, die Paus Anterus dui
delijk zag bij het licht der lantaarn, die
Venantius vasthield, brachten ongetwijfeld
in (den geest van den H. Vader eenig ver-
oogenblik nog geen rekening kon geven-
moed-en voort, waarvan hij zich' op dit
oogenblik nog geen rekening kon. geven.
Na (den oudsten zoon van Spurius den ge
wezen kapitein van het legioen eenig© oogen
blikken te hebben aangezien, deed hij hem
langzaam de. 'fj'olgende vraag, waaraan de
omstandigheden van het oogenblik, de plaats
belang bij de krachtige ontwikkeling
der klein-industrie, dan bij de hooge
vlucht van do groot-industrie en de
vernietiging van het klein bedrijf (d. i.
de industrieel© middenstand) door het
grootbedrijf.
2. Een versch morgenbroodje.
Dit gewichtig argument!,?) kan gerust
worden genegeerd. Eerstens omdat dit
onder het regiem der voorgestelde wet
ook door de particuliere bakkers kan
worden verschaft, tweedens omdat het
algemeen belang toch niet afhankelijk
mag worden gesteld van „een versch
morgenbroodje'. Buiten de stad krijgt
men toch ook nooit versch morgenbrood
en bovendien is de leefwijze in de stad
door het meer en meer invoeren van
„lunchen" zoozeer gewijzigd, dat het
vorenstaande bezwaar van heel weinig
werkelijk gewicht is.
3. Goedkoop brood. Dit is zeker een
algemeen belang.
En dat het brood onder de voorge
stelde bakkerswet duurder zal worden,
willen wij niet betwisten, 't Is mogelijk.
De vraag rijst dan: Mogen wij goed
koop brood eten ten koste van het
gezinsleven van zoovele bakkersgezellen?
Bij de invoering van het verbod van
kinderarbeid en beperking van vronwen-
arbeid en jeugdige personen is ook be
weerd, dat het particulier belang streed
met het algemeen belang, omdat vele
artikelen duurder zouden worden, doch
nu men meer en meer gaat inzien, dat
dergelijke wetsbepalingen noodzakelijk
zijn geworden, nu komt men ook tot
de overtuiging, dat hier wel degelijk
het algemeen belang de vlag moest
strijken voor het particulier belang.
Zoo is het ook met de afschaffing
van den bakkersnachtarbeid, het alge
meen belang moet hier de vlag strijken
voor het particulier belang.
Hiermede meenen wjj de voornaamste
argumenten van het comité te hebben
weerlegd.
Moge uit deze korte uiteenzetting
blqken dat de wettelijke afschaffing
van den nachtarbeid voor bakkers noo
dig en wenschelijk is èn in 't belang
der bakkersgezellen èn in het algemeen
belang der maatschappij. De regeling
van den arbeid der bakkersgezellen is
het belang van huisgezin, bijzonder van
de kinderen, en dientengevolge van
Kerk, Staat en Maatschappij.
BINNENLAND.
Hot'beri c,ht. H. M. üe Koningin heeft
een belangrijlte gift doen toekomen aan
het Haagsche comité dat zich gevormd heeft
tot ondersteuning der nagelaten betrekkin
gen van de omgekomenen bij het vergaan
van hief stoomschip „Prins Willem II."
waar, en de personen^ tot wïen Z. H.
sprak, iets ongewoon plechtigs en indruk
wekkends moesten bijzetten
„Amatus, (heeft uw geweten in «leze
zaak u niets te verwijten;?"
„Heilige Vader!"
„Zeg mij, mijn zoon, is er niets; dat
u kwelt? Is het w©l zeker, idat het God
zelf is, die al uwe handelingen in dezen!
nacht geleid heeft?.... Gij antwoordt mij
niet, Amatus.... En gij, Quintius, wat zegjt
gij mij? Wat beteekent dat stilzwijgen?"
„Vergeef mij, Heilige Vader!" riep
de Zoon van Zeno terwijl hij zich aan
de voeten van Anterus wierp.
De Paus sloeg zijne- oogen ten hemel,
eene plotselinge bleekheid overdekte zijn
edel gelaat.
„Spreek, mijn kind, zeide hij met diep
ontroerde stem, „spreek en zeg mij, wat
hier heeft plaats gehad."
„Zeer Heilige Vader," sprak Amatus
terwijl hij voor den Plaatsvervanger van
J. C. eene kniebuiging deed, „ik heb
de misdaad bedreven, en daarom ben ik
het ook die hier uitleg moet geven."
En de jonge patriciër vertelde alles, wat
wij reeds weten. Bij zijn verhaal van den
tegenstand van Quintius, strekte Z.H. de
hand over ihlern uit, om hem te zegenen.
Maar toen Amatus sprak over het tooneel,
dat bij (dje wacht was voorgevallen, zag
men twee tranen over de wangen Hes be-
leiders biggelen. Toen hij het laatste ge
deelte van het nachtelijk tooneel, het weg.
Koninklijk bezoek. De datums van
het koninklijk bezoek aan Amsterdam zijn
thans nader- vastgesteld. Zij zullen vallen
tusschen 25 Mei en 5 Juni. De Koningin-
Moeder hoopt tijdens dit verblijf ook één
of meer dagen te Amsterdam te zijn. Ver
wacht wordt dat de Prins op 24 Mei van
zijn reis naar Scandinavië terugkeert.
Het voornemen bestaat het bezoek der
koninklijke familie aan Haarlem te doen
plaats hebben den dag na aankomst in de
hoofdstad.
Bezoek van H. M. de Koniugin-
Moeder aan de Haarlemsche Bloe
mententoon stelling. H. M. de Ko
ningin-Moeder zal zich tot het brengen van
het bezoek aan de Haarlemsche bloementen
toonstelling a.s. Vrijdag des ri.m, 1.36 per
Holl. spoor naar de Spaarnestad begeven
en vandaar te 5.07 te 's-Gravenhage terug
keeren.
Bij Kon. besluit zijn benoemd tot burgem.
van Egmond aan Zee, C. J. Eyma; tot bur
gein. van Egmond Binnen, mr. P. J. M.
van Sonsbeeck; tot burgem. van Schagen
Jhr. J. P. W;. van Doorn; tot burgem. van
Wieringen A. Peereboom.
Min is te r N ©lissen. Aan den Minis
ter van Justitie, Mr. Nelissen, is wegens
zijn gezondheidstoestand nog een maand
verlenging van zijn buitenlandsehë verlof
toegestaan, d. i. tot 10 Mei a.s.
'De Minister Regout bracht een bezoek
aar. de Rijkspostspaarbank te Amsterdam
Het bezoek duurde drie uur. Het doel van
het bezoek was, het nagaan der Resulta
ten der proef-boekhouding, volgens een
nieuwte ysteem hier ingevoerd.
L a n d w e e r. Er zijn nieuwe bepalingen
gemaakt betreffende het met ontslag gaan
der Landweer. De ontslagbrief wondt niet
eerder uitgereikt vóór de ingeleverde wa
penen, ledergoed, kleeding en uitrusting in
orde zijn bevonden. Is (dit niet het geval,
dan kan gestraft worden met opkomst on
der wapenen tot ten hoogste (drie maanden,
Met 1 Augustus a.s. krijgt de eerste lich
ting der landweer haar ontslag.
De luitenant F. H. A. Sabron, chef van
den generalen staf en de generaal-nrajoor
A. E. Roest van Limburg, inspecteur der
infanterie zullen de a.s. oefeningen der
landweer op verschillende plaatsen bijwonen
Jhr. m'r. H. M. van Asch van!
W;ijak^ t Op 59-jarigen leeftijd is te Utrecht
overleden het lid van de Eerst© Kamer der
Staten-Gencraal voor de provincie Utrecht,
de heer jhr. mr. H. Ml- J. van Asch van
Wijck, die vroeger voor het kiesdistrict Wijk
bij Duurstede zitting had in de Tweede Ka
mer erf die nog kortelings benoemd werd tot
lid van dé dezer dagen ingestelde staatscom
missie voor grondwetsherziening.
In vroeger jaren maakte jhr. mr. van
zenden der schildwachten, verteld had;
voegde hij er bij:
„Heilige Vader, ik wensdite ten p rij ze
van al mijn bloed de zonde te herstel
len, die "ik begaan heb... Maar laat ons
nu van jhjet oogenblik, gebruik maken om
ons in veiligheid te brengen... Onze vij
anden kunnen..."
Gij hebt geen tijd te verliezen", antwoord
de Paus Anterus want de vijand van alle
goed, slaapt niet; zonder ophouden loert
hij op u, en, misschien is hij op dit oogen
blik bezig u de zonde duur te1 doen be
talen, die gij bedreven hebt en die gij
anderen hebt doen bedrijven. Ga dus, mij
ne kinderen, en doet boetvaardigheid, want
het rijk der Hemelen is nabij.... geeft mij
de sleutels der gevangenis."
- „Is het niet beter, H. Vader", zei
Amatus, „dat ik die sleutels in de wacht
kamer breng, dan kan (de decurion ze bij
zijn ontwaken vinden."
„De decurion "is reeds ontwaakt, mijn
vriend, en de geest der duisternis heeft
reeds zijn handlangster gezonden, om hem
te verderven en het werk te voleindigen;
wat gij begonnen hebt. Ik zelf zal hem
de sleutels t erugbrengen en mij opnieuw als
zijn gevangene aan hem overgeven. Doch
wat u betreft, indien gij nog ontsnappen
wilt aan de soldaten, die reeds naar hier
op weg zijn, dan hebt gij geen minuut
te verliezen."
„Maar- gij dan, H. Vader?"
„Hoe Amatus! hebt gij dat kunnen
Asch van Wijck deel uit van Ide rechter
lijk© macht. Hij behoorde tot dip 'anti-rev.
partij.
Rijks cursus sen in vee- en vteesdh
keuring ter verkrijging van het diploma- van
hutp-keurmeester van vee en vleesch.
Staatscourant no. 83 bevat ©en kennisgeving
van den directeur-generaal van den land
bouw, waarin wordt medegedeeld, dat op
23 Mei a.s. van Rijkswege te Alkmaar, Gro.
ningen, Hoek van Holland en Maastricht
cursussen in vee- en vleeschk-euring zullen,
geopend wordenen tevens de voorwaaiden,
waarop aan genoemde cursussen kan wor
den deelgenomen.
ALKMAAR.
De ontslagen onderwijzer te Koedijk.
(Vervolg).
De schoolopziener zei dat het .een maan
gename kwestie was en dat hij mij ©en
beste schoolmeester vond, mij bewonder
de, maar me erg jong vond. Dat hebben
ze me al vaak gezegd, je hiertegen verdedt
gen kun je niet en dan zeg ik altijd maar:
„wacht dat we elkaar gesproken hebben,
en zeg Idan nog (eens of ik zoo jong ben-"
Ik zette toen den (schoolopziener alles
uiteen, de verhouding tot het schoolhoofd
en de paedagogische bezwaren. Telkens als
ik jets gezegd had, hield ik even op. Hij
zei alleen, dat hij vroeger socialist was ge
weest ©n nu anti-revolutionnair was. Telkens
wachtte ik even als dk iets gezegd had,
hij zei niets, knikte slechts. Ik dacht: dat
gaat best, dat is weer ©en zieltje gewonnen,
en dat streelt je eigenliefde. Toen ik ge
ëindigd had, ging hij me (echter met genie
pige aanvaltetjes bestoken, woorden uit het
verband rukken, -enz., en toen ging ik van
vorenaf aan mijn speechje opzeggen.
„Ik geloof, zeide de schoolopziener toen
dat U een slecht onderwijzer zoudt zijn,
als u Ide kinderen van de 2e klasse niet
het Wilhelmus zou kunnen leeren."
En ik antwoordde ik - - geloof dat U
een slecht onderwijzer zoudt zijn, als u
het wel zou kunnen Vindt u het Wilhel
mus ieen kinderliedje?
„Maar (kimt u ze het (niet uitleggen
Hoedan mijnheer?
„Wel Wilhelmus van Nassauen dat is
Pietje van Twuyver" (gelach).
„Dat 'noem ik geen begrippen aanbrengen,
maar Woorden en dat vind ik geen uitleg
gein", verklaarde ik.
Stuk voor stuk werd toen het Withelmus
uit elkaar getrokken.
Ook de heer Wassenaar had trouwens
erkend dat de kinderen uit de hoogste klas
se (niet alles van dit lied konden begrijpen,
dat er wel iets overbleef. Ik ben dus de
©enige niet die op (dit standpunt staat
„U wil, zeide de schoolopziener, volkomen
begrippen aanbrengen, dat kan ik niet anders
dan prijzen, maar u weet toch wel, dat wij
denken? hebt gij gemeend, dat het Hoofd
der Kerk in staat zou zijn, zulk eene er
gernis aran de heidenen en Christenen te
geven? Wat zou men moeten denken van
een godsdienst, waarvan het Opperhoofd
zich niet zou schamen, zijne- vrijheid te
koopen ten prijze van zijbe eer? Hoe zal
men ootd-eelen over de middelen,, die- gij
gebruikt hebt, om tot ons te kunnen naderen
Herinnert u altijd, mijne kinderen, deze
grondstelling, idi-e u in 't vervolg tot regel
moet dienen voor al uwe 'daden: Om een
goed werk te verrichten, hoe
groot dit ook zij, is het niet ge
oorloof d, het geringste kwaad te
bedrijven."
„H Vader", antwoordde Amatus, „gij
zijt de Plaatsvervanger van Hem, (die ge-
zegd heeft: Ik ben de weg, de waarheid
en, het leven."
„Mijn zoon verspil geen nuttelooze
woorden: ld)e soldaten kunnen ieder oogen
blik hier zijn."
Amatus dorst niet langer aanhouden om
Anterus te verlossen; maar zijn verlangenl,
om Idoor het vergieten van zijn bloed, zijn©
fout uit te wisschen, kwam inu sterker dan
ooit in zijn fXart op; hij wendde zich daar
om tot Nemesius en zeide hem:
„Dan is het met u dat ik van man
tel ga verwisselen!"
(Wordt vervolgd.)
