R. Rath. Nieuws- ext Advertentieblad
voor Noord-Bolland.
No. 52
Zaterdag 2 Juli 1910.
4"* Jaargang.
Verschijnt Woensdag en Zaterdag.
Uit het land van Duijs.
De T ooveres van Astaroht
Dit nummer bestaat uit 8 bladz.
geschiedkundig verhaal uix het
midden der derde eeuw,
BINNENLAND.
ONS
ABONNEMENTSPRIJS
60 ot. per 3 maanden franco huis90 et. mei geïllustreerd
Zondagsblad. Te betalen in het begin van ieder kwartaal.
Afzonderlijke nummers van de oourant3 cent.
Van het Zondagsblad5 cent.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „One Blad".
BU1EAUBreedstraat 12, tegenover de B. K. Kerk, te Alkmaar.
Telefoon No. 433.
ADVERTEN7IËN r
Van 1—5 regels ...Si,. 30 eeai
Elke regel meer
Beolames per regel g i i 15
Kleine advertenties van 1—30 woorden, bij voornitbet. 25
I. De liberale partij.
De uitslag der herstemming voor de
Provinciale Staten in het district Zaan
dam is voor de liberalen een bittere
tegenvaller geweest. Viel bij de eerste
stemming een man als de heer Joh.
Laan af als slachtoffer der vrijzinnig-
democratische wraakzucht, bij de her
stemming moest Mr. van Tienen, lid
van Ged. Staten van Noord-Holland de
vlag strijken voor een onontwikkeld,
praatlustig, hoogst eenzijdig socialist
uit Wormerveer. Mr. van Tienen ver
vangen door een Binnendijk Vervan
gen door een man, op wien de „roode"
arbeiders zelf een stempel van minder
waardigheid drukten, door hem in Wor
merveer, de plaats waar hij woont, bij
eerste stemming 65 stemmen minder
te geven dan Duijs. De klap is ge
ducht raak geweest, doch laten wij het
er direct bijvoegen... welverdiend.
Gemakkelijk hadden de liberalen den
zetel van den heer van Tienen kunnen
behouden; de reddende hand was hun
van rechts toegestoken, maar in hoog
moedige zelfgenoegzaamheid wezen ze
die af. Mr. van Tienen had immers
bij eerste stemming 2027 en Binnendijk
maar 1941 stemmen. „Geen hulp aan
genomen van de gehate clericalen vóór
het water aan de lippen komt", scheen
het parool te zijn. Dit blijkt hier uit,
dat een week vóór de herstemming
de liberalen een gecombineerde bestuurs
vergadering in „De Nieuwe Sociëteit"
te Wormerveer hielden, waarop besloten
werd alleen den heer van Tienen te
stemmen.
Duijs werd dan weliswaar gekozen,
doch de liberalen vertrouwden, dat van
Tienen veel meer stemmen zou hebben
dan Binnendijk. De uitverkorenen der
kiezers zouden dan zijn Duijs en van
Tienen en den clericaal Baas werd ten
minste geweerd. Zoo orakelde de hee-
ren. Wel was er absolute zekerheil,
dat van Tienen zou gekozen worden,
indien de hulp van rechts werd aan
vaard, maar dan ware de verkiezing
van Baas zeer waarschijnlijk geworden
en een clericaal... neen, zooiets zou te
verschrikkelijk zijn.
Maar ook is de nederlaag van het
liberalisme in de Zaanstreek een wel
verdiende straf. In den bloeitijd der
liberalen hier hielden zij nooit rekening
met het recht der minderheden. De be
kende uiting van Kappeyne.: „De min
derheden moeten maar verdrukt wor-
45) door E. S. VAN LUIK.
„Flavia kwam binnen. Zij schonk eeni
ge druppels van ik weet niet welken drank
in den beker en bracht dien aan hare
lippen."
„En vervolgens?"
„En vervolgens, goede Caecata, viel
de vrouw van den zwaardvechter op den
grond om niet meer op te staan."
De tooveres omhelsde Tigriina en zich
omkeerende naar Tigris, wierp zij (haar uilen
blik op hem en zei de„Uw dochter van
'8 jaar heeft meer moed dan gij in geheel
uw leven getoond hebt! Schaam u, ellen
deling, schaam u door een kind overtrof
fen te worden."
Vervolgens zich tot haar kleindochter wen
dende, zeide zij
„Breng nu uw verhaal ten einde, mijn
liefste."
„Ik nam Laelia op, om 'naar hier te komen,
teen wij bijna tot den ingang der spelonk
genaderd, Serga zagen aankomen, die ons
vervolgde."
»Zo°!En gij hebt hem zijn kind
teruggegeven?"
„Neen, Caecata; maar omdat op idatoogen
den", was de lijfspreuk der toonaan
gevende liberalen aan de Zaan. In
gemeenteraden, in burgerlijke armbe
sturen, in plaatselijke schoolcommissies,
in alle gemeente betrekkingen was alleen
plaats voor liberalen. Zij waren het
denkend deel der-natie, zij alleen deel
den de lakens uit, de andere partijen
hadden slechts het recht belasting te
betalen en te... zwijgen.
In Zaandam werden zij door de op
komende macht der socialisten gedwongen
voor de gemeenteraadsverkiezingen
overleg te plegen met de rechtsche
partijen en daar had dit overleg ten
gevolge, dat het roode element in den
gemeenteraad slechts door Duijs en zijn
trompetter Prins wordt vertegenwoor
digd, terwijl dé rechtsche partyen een
flinke vertegenwoordiging in den Pv-aai
hebben.
In Wormerveer zijn het vorige jaar
de 4 aftredende liberale gemeenteraads
leden met behulp der rechtsche partijen
herkozen en leden de socialisten een
smadelijke nederlaag. Duijs, die op weg
was om het verwachte overwinnings
feest met zijn doorluchtige tegenwoor
digheid te vereeren, werd bijtijds on
derweg tegengehouden. De man zou
bepaald een lachsucces gehad hebben!
De roode broeders, uit Zaandam over
gekomen om in de feestvreugde te
deelen, keerden met de kous op den
kop naar hun woonplaats terug. De
„zelfbewusten" raasden in „de Voor
post", het blaadje van Duijs, tegen de
katholieken en anti revolutionnairen, die
hun dat pak op de broek toegediend
hadden.
Maar in Wormerveer gunnen de
liberalen toch nog geen zetel in den
gemeenteraad aan een katholiek of een
antirevolutionair. In het Burgerlijk
Armbestuur is geen vertegenwoordiger
der Rechtsche partijen. De Plaatselijke
Schoolcommissie bestaat alleen uit libe
ralen, hoewel 2 van de 7 scholen in
de gemeente bijzondere scholen zijn.
Echt „liberaal I
In Krommenie, waar de R. K. Volks
bond een uitmuntenden teekencursus
heeft georganiseerd,, die in een dringende
behoefte voorziet, wijl van gemeente
wege niets in die richting wordt gedaan,
in Krommenie weigerde de „liberale"
gemeenteraad tot voor korten tijd eenige
subsidie, hoewel leerlingen van alle
gezindten den cursus bezochten. De
liberalen, die zoo voor goed onderwijs
heeten te zijn, weigerden in hun klein
geestige benepenheid gemeentesubsidie,
omdat het goede onderwijs van een
R. K. Vereeniging uitging.
Alleen Assendelft maakt een uitzon
dering. Burgemeester de Boer, het
vroegere Tweede Kamerlid voor Zaan-
blik Laelia weende en h'em op 'die wijze op.
ons spoor bracht, werden wij gedwongen
het kind in de struiken te werpen."
„En waarom Ihebt gij dat kind niet be
let te schreien, met het eenvoudig deni
hals af te snijden
„Daar had ik reeds aan gedacht, maar
ik vreesde, dat dan uwe onderzoekingen
niet goed meer zouden kunnen gedaan wor
den."
„Gij zijt eene dochter, uwe voorouders
waardig, Tigrina! Maar uw vader is u en
zijne moeder onwaardig... In elk geval zijt
gij gewroken, kleine, en uwe zaken gaan
naar wensdh."
I~ „Ik zou toch gaarne een gunstig ant
woord willen brengen aan de keizerin."
„Maak het zoodanig, dat zij tevreden
is."
„Hoe?"
-* „Zeg haar, dat de kleine vroeg- of
laat zal gevonden wonden."
„Heeft de geest u dat gezegd?"
„Neen, mijn lieveling, de geest spreekt
niet met mij, dan wanneer ik de nog tril
lende ingewanden Van een menschelijk we
zen onderzoek". Dit zeggende wierp 1de too
veres een oogslag op haar zoon, die een
-stap terug trad, alsof hij door een, slang
was gebeten, en zonder nadenken en als
uit gewoonte zijne hand aan ''den dolk sloeg
Tigrina, die dit merkte, begon te glim
lachen.
„Wat scheelt er toch aan lieve", zeide
zij, „gij weet, dat mijne kunst mij slechts
dam, geeft daar het voorbeeld van ver
draagzaamheid en breedheid van inzicht.
Maar het vorige jaar dwongen de toon
aangevende liberalen dien aehtenswaar-
digen man te bedanken, hij was te ge
matigd. Ware de heer de Boercandi-
daat voor de Tweede Kamer gebleven,
bij herstemming zouden de stemmen
der rechtsche partijen tot de laatste
toe op hem overgegaan zijn en Zaandam
zou niet een zekere beruchtheid verkre
gen hebben
Is het wonder, dat door een derge
lijke handelwijze bitteren wrok ontstond
in breede lagen der Zaansche bevolking?
Is het wonder, dat het woord „libe
raai" synoniem werd met „eigenbelang-
zoekend Kan het verwondering wek
ken, dat een liberale kiesvereeniging
„Algemeen Belang" in den volksmond
nooit anders genoemd werd dan met
den juisten bijnaam van „Eigen Belang"?
Het liberalisme in de Zaanstreek
heeft door zijn akelig© bekrompenheid
zijn eigen graf gegraven.
Een gemeenschappelijke drinkwater
leiding voor de provincie Groningen.
Een zeer belangrijke zaak is (aan Ged. St. de
zcr prov ter overweging aangeboden door het
Staatstoezicht op de Volksgezondheid in het
ambfsgebied Friesland, Overijssel, Gronin
gen en Drente, een zaak, waarmede ook
de loden der Prov. Staten op de hoogte
zijn gesteld.
We bedoelen hét ilftikbeekl tot het tot
stand brengen voor de provincie Gronin
gen van een gemeenschappelijke drinkwa
terleiding in den geest als op Zuid-Beve
land is tot stand gekomen.
De inspecteurs van de volksgezondheid
de heeren dr. Oosterbaan en idr. Goertef
hebben de zaak onderzocht en doen van
hunne bevinding mededeeling aan Ged.
Staten.
In de provincie Groningen toch, aldus
wordt gezegd, zijn een groot aantal gemeen
ten uit wier bodem geen goed drinkwater
in voldoende hoeveelheid te verkrijgen is
en waar evenmin bruikbaar water aan ri
vieren of nieren kon worden ontleend. Van
daar dat de gemeenschappelijke drinkwa
terleiding van het grootste belang zou zijn
Genoemde heeren hebben een schema op
gemaakt, dat natuurlijk in onderdeden kan
worden gewijzigd.
Uit de overgelegde begroeting blijkt, dat
voor een nominaal bedrag van f 5.500.000
de waterleiding- kan worden aangelegd,
Naast dien grondslag kan worden bere
kend, of er eenige kans bestaat, dat voor
de provincie Groningen een dergelijke wa
terleiding zal kunnen worden tot stand ge
bracht.
De onderstaande berekeningen toonen
behaagt, omdat zij mij in de gelegenheid
stelt, het verlangen van inijne Tigrina te
voldoen."
„Als dit waar is, Caecata, zoudt gij
mij dan ©enen dienst willen bewijzen?"
„Hoe kleinedurft gij daaraan twij
felen na alles
„Als gij mij geen zeker bericht geeft,
waar Eubias te vinden is, ben ij£ verlo
ren."
„Hoe dat?"
„Omdat ik aan de keizerin mijn haat
heb geopenbaard, dien ik tegen Flavia koes
terdeen omdat ik 'haar verzekerde, dat
gij alle dingen kendet."
„En vervolgens?"
En vervolgens, Caecata, zal de kei
zcriu duidelijk zien, dat ik haar bedrogen
heb, en denken, (dat ik (niet bij haar gekomen
ben om haar nuttig te zijn, maar om mijne
wraak te koelen. Ik zal dus uit het paleis
verjaagd worden, als zij mij niet (wat ook
gebeuren kan) laat opsluiten, om daar in
den kerker van honger te sterven."
De Caecata dacht eenige ©ogenblikken
na. Vervolgens met eenige bezorgdheid de
jonge dochter aanziende, zeide zij
„Uwe redenen zijn goéd, mijn lieveling.
De lafheid uvvs vaders heeft ons blootge
steld aan de ongenade der keizerin, en,
om vóór onzen tijd te sterven. Wat mij
betreft, mijn meester wacht mij, ik ben
twee en negentig jaar; maar gij, arme klei
neIntusschen ik 'heihaal het u, een slacht
offer heb ik noodig, zoo niet.,,,,
aan, dat dit inderdaad het geval is, zeggen
genoemde inspecteurs. Wanneer wordt aan
genomen voor aanlegkosten f 5.500.000 op
richtingskosten f 20.000, kosten van 't toe
zicht tijdens den bouw f 30.000' kosten van
Jhiisteidingen, watermeters, enz. f350.000,
bedrijfskapitaal en ter afronding f 100.000
dan zal liet benoodigde kapitaal bedragen
f6.000.000. Wordt ook hier een reserve;
bijeengebracht, dan moet die, indien dezelf
de langzame toename van waterverbruik
wordt aangenomen als bij üe berekening
van Zuid-Beveland is geschied, en rekening
wordt gehouden met het meerdere rente
verlies in den aanvang omdat het werk groo
ter is en dus (de bouwtijd langer is, worden
gesteld op 14 pCt. van het kapitaal, dus
f 840.000, zoodat de gemeenten in het ge
heel moeten storten eene som van f 684.000.
Berekend wordt dat de waterleiding finan
cieel voorkomen bestaanbaar is bij een wa-
terprijs van 25 ets. per vierkanten meter
voor gewoon verbruik. Als van (het water ge
bruik gemaakt wordt voor de industrie en
den veestapel, dan zal de prijs allicht op
20 ets per vierkanten meter worden ge
steld, wellicht lager. Het Rijk zal, naar
vermoed wordt niet achterwege blijven Ide ge
meenten te steunen. Omtrent de te ves
tigen, prise d' eau zegt dr. Goerter, dat
die van meer dan voldoende capaciteit zou
zijn te vestigen in dit Hondsinggebied van
Noordelijk Drente. Deze prise d'eau zou
voldoen aan alle hygiënische eischen.
Het staatstoezicht dringt met kracht op
samenwerking in dezen tusschen gemeenten
en provincie aan.
(Aannemer.)
T ien d c o m mi s s ie. De Tiendcommissie
in het 5e tienddistrict ter standplaats te
's-Gravenhagc heeft in het 4e schattingS
district van haar Tienddistrict benoemd: de
heeren G. Bos Wz., Burgemeester van Ou-
dorp, Voorzitter, W. Balk Wz. te Hoom,
secretaris en P. Sevenhuizen Gz. te Warmen
huizen, lid. Deze heeren zullen reeds na
enkele dagen met hunne werkzaamheden
een aanvang nemen.
Statenverkiezingen Noord-
Holland. De partijverhouding in de Prov
Staten wordt in Noord-Holland gewijzigd.
Te Zaandam woiden twee liberalen zetels
door twee sociaal-democratische ingenomen
terwijl een anti-rev. zetel in Den Helder
verloren was gegaan aan een liberaal; ook
in de hoofdstad is de groepeering veran
derd én naar links verschoven, maar de
verhouding links tot rechts bedraagt in de
provincie nog altijd 5126. Onder de meer
dierheid zijn nu 7 vrijz. democraten en 8
soc.-democraten.
De wijzigingen bij de herstemmingen te
Amsterdam kómen neer op de vervanging]
van een vrij-liberaal in distr. II door een
vrijz.-deni. (Roosenburg—Boissevain) van
een Katholiek en een anti-rev. in distr. VIII
„Als wij beiden sterven, goede Caeea
ta, zeg mij, wie zal dan uwe glorie en
die van. Simon, onzen stamvader, verhalen
Wie zal uwe geheimen erven? Wie zal
den haat overnemen, dien gij tegen de
Christenen en tegen hun God voedt?"
„Genoeg! meer dan genoeg, kleine! Ik
wil mij liever blootstellen aan den haat van
mijnen meester, dan de glorie te verliezen
van mijnen tachtigjarigen arbeid; te moe
ten zien, dat mijne geheimen vergeten wor
den en mijne kleine Tigrina zal sterven
in de lente haars levens."
„De Caecata nam haren tooverstok, zij
teekende op den grond der grot een cir
kel, waarin zij een drievoet plaatste. Een
vuurpan werd op den drievoet gezet, waar
zij eenige kolen in wierp, en de oude bleef
in wachtende houding op het toestel sta
ren.
„Ik vist wel," zei Secundina tot l.ucil
Ia, dat er niets gebeuren kon, zonder Gods
toelating, maar toch beefde ik ien het scheen
mij toe, dat ook de Caecata niet gerust
was in de verwachting van hetgeen gebeu
ren zou. Tigris stond onbeweeglijk als een
standbeeld, bleek als een doode: Tigrina
alleen scheen niets bijzonders te gevoelen."
Toen de kolen gloeiend waren, ging de
tooveres in de zijgrot een klein fleschje
halen, ter linkerzijde van den schoorsteen
Zij opende het, en een teeken gevende, dat
men het diepste stilzwijgen zou in acht
nemen, liet zij uit dit fleschje twee stukjes
groenes tof op het vuur vallen, Dadelijk
door twee vrijz. democraten (v. d. Bogaert
eil Schut door v. Enibden Ien Klaas ide Vries)
en van een vrijz. dem. en een liberaal
door een soc.-dem. en een anti.rev. (Kou
veld en Roelvink door v. Kuykhof en Ruvs)
De heer Serrurier is gevallen in 111. maar
gekozen in VI, waar de liberaal Roell uitge
vallen is; in 111 is (de liberale zetel door een
soci.-dem. (v. d. Waerden) ingenomen.
Door dezen uitslag hebben twee leden
van Gedeputeerden, baron Roëll (Amster
dam VI) en mr. Van 'Tienen (Zaandam) hun
zetels verloren.
Zeeland. In Zeelanid verliezen de li
beralen 3 zetels aan de anti-revolutionnai
ren; het district Hulst heeft echter den
Katholiek v. Waesberghe niet herkozen en
den onafhankelijken Kath. Van Daslum
in diens plaats gesteld. De verhouding in
die provincie wordt 15 links 'tegen 27 rechts
(20 anti-rev. en 7 Kath.) indien men den
heer v. Dalsum tot de rechterzijde rekent
Utrecht. In de provincie Utrecht blijft'
de verhouding ongewijzigd: 9 links tegen
32 rechts.
Gelderland. In Arnhem moest de af
tr. libejraal Mr. Everts plaatsmaken voor
den anti-rev. D'. Lijberse. Rechts won hier
dus één zetel. In het liberale bolwerk Arn
hemi s alzoo een bres gesqhoten.
De Provinciale Statenzetel v.
Purinerend. Men meldt:
Het bericht dat de (heer J. Wildschut
voornemens zou zijn, zijn zetel beschikbaar
tes tellen met het oog op een verkiezingi
voor Mr. van Tienen, blijkt ongegrond en
wordt door den betrokkene weersproken.
In Zaandam liep in politiek ekringen zeer
sterk dit gerucht.
Het Eerste Kamerlid Van Heec
keren. De Haagsche correspondent van
de Msb. meldt:
In strijd met veler bewering, dat er on
dier de rechtsche Eerste Kamerleden groote
ontstemming zou Ihieersdhen over het op
treden van den heer van Heeckeren van
Keil, mee tien wij als zeker te kunnen mede
doelen, dat juist door geestverwante ambt
genoGten van dit Eerste Kamerlid pog'in
g.en in het werk zijn gesteld om zijne her
kiezing door de Staten van Zuid-Holland
te verzekeren.
Mr. G. van Ti en hoven. Men meldt
uit Haarlem:
Het bericht, overgenomen uit de N. H.
Ct. dat de heer mr. van Tienhoven, com
missaris der Koningin in Noord-Holland te
Karlsbad ernstig ongesteld is, kan gelukkig
worden tegeng'esproken
G e m e n gd e h u w e 1 ij k e n. Naar aan
leiding van het bericht omtrent dc vele
gemengde huwelijken in Amsterdam, ontvin
gen wc vandaar, schrijft de „Res.bode",
een uittreksel van een officieel verslag, waar
uit een kentering' in dezen toestand blijkt.
vertoonde zich een vlam van teen overheerlijk
blauwe kleur. De tooveres wachtte nog al
tijd, en hare dogen mei ziditbare ontsteltenis
op Ue vlam vestigend, scheen zij ide ontknoo
ping te willen verhaasten of een ongeluk te
vreezen. Weldra verloor 'de vlam de schoo
ne blauwe kleur, die mij in elke andere om
standigheid een groot genot zou verschaft
hebben, en doofde eindelijk geheel uit. De
Caecata weifelde een oogenblik; voorzeker
ontstond in den geest der tooveres een
geweldige strijd. Hare eerste oproeping der
helsche geesten was niet gelukt; als zij
zich daarbij had neergelegd, was het met
haar roem bij Tigris en zijne dochter ge
daan geweest.
Zij begon te zeggen, dat 'de geest kwaad
kon geworden zijn Deze weifeling echter
duurde slechts enkele minuten. De Caecata
richtte zich in hare volle lengte op en den
rechterarm naar Tigris uitstrekkende zei
de zij op plechtigen maar dreigenden toon:
„Als gij op, of onder uwe kleederen
eene gedachtenis draagt van den gekruisig"
den God, dan verlaat deze plaats, zoo niet
dan moet gij sterven."
„Ach, Lucilla," zeide Secundina, „op
het oogenblik dat ik deze bedreiging van
de tooveres tot haren zoon hoorde, dacht
ik aan de overblijfselen id er Martelaren,
die ik op mijne 'borst droeg, waardoor zeer
waarschijnlijk de oproeping der helsche gees
ten verijdeld was.
(Wordt vervolgd)»
