R. Kat li. Nieuws* en Advertentieblad
voor Noord-Holland.
Wijziging van dn Arbeidswet.
No. 65.
Woensdag 17 Augustus 1910.
I
4?' Jaargang
Verschijnt Woensdag en Zaterdag.
V Uit h#t land van Viviani:
BUITENLAND.
BINNENLAND.
ONS
BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS
60 ot. per 3 maanden franco huis90 et. met geïllustreerd
Zondagsblad. Te betalen in het begin van ieder kwartaal.
Afzonderlijke nummers van de courant3 cent.
Tan het Zondagsblad5 cent.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „One Blad".
BUREAUBreedstraat 12, tegenover de B. E. Eerk, te Alkmaar.
Telefoon No. 433.
AD VERTENTIËN
Van 1—5 regels a 80
Elke regel meert
Reclames per regeli 15
Kleine advertenties van 130 woorden, bij voornitbet. 25
eest
Na al wat er geschreven is omtrent
het door Minister Talma ingediende
ontwerp tot wijziging der Arbeidswet,
komt het ons dienstig voor een verge
lijking te maken tusschen de thans
geldende wet en het wijzigingsontwerp,
wat de voornaamste verschillen betreft
Geldende wetGeen arbeid mag ver
richt worden door een kind beneden
12 jaar.
Ontwerp van wet: Geen arbeid mag
verricht worden door een kind beneden
13 jaar of een kind dat nog leerplichtig
is (al is het ook reeds ouder dan 18 jaar).
Geldende wetOnder jeugdige per
sonen worden verstaan personen be
neden 16 jaar.
Ontioerp van toet: Onder' jeugdige
personen worden verstaan personen
beneden 17 jaar.
Geldende wet: Vrouwen en jeugdige
personen mogen als regel in fabrieken
en werkplaatsen niet langer werken
dan 11 uren per daghet werk mag
niet aanvangen vóór 5 uur des morgens
en niet eindigen na 7 uur des avonds.
Ontwerp van wet: Vrouwen onjeug
dige personen mogen als regel in fa
brieken en werkplaatsen niet langer
werken dan 10 uur per daghet werk
mag niet aanvangen vóór 6 uur des
morgens en niet eindigen na 7 uur
des avonds.
Een gehuwde vrouw mag des Zater
dags in fabrieken en werkplaatsen geen
arbeid verrichten „na 4 uur '4 namiddags.
Geldende toet: De arbeid van vrouwen
en jeugdige personen in werkplaatsen
of fabrieken moet ten minste worden
afgewisseld door één rusttijd van een
uitr tusschen 11 uur des voormiddags
m 3 uur des namiddags
Ontioerp van wet: De arbeid van
vrouwen en jeugdige personen in werk
plaatsen en fabrieken moet telkens na
41/, uur ten minste door een half uur
rusttijd worden onderbroken.
De gezamenlijke rusttijd per dag
moet voor vrouwen en jeugdige per
sonen, die arbeid verrichten in werk
plaatsen en fabrieken, bedragen:
minstens 1 uurwanneer de arbeids
tijd eindigt vóór 6 uur des avonds.
minstens 1V, uurwanneer de ar
beidstijd eindigt om 6 uur des avonds
of later.
Tegen deze wijzigingen der arbeids
wet is van de zijde der werkgevers
geprotesteerd, omdat ze de industrieën
zouden benadeelen, vooral tegen de be
paling omtrent het hooger stellen der
leeftijdsgrens.
Een enkel staaltje ter illustratie van
deze actie:
De Vereeniging van Ned. Werkgevers
zegt in een adres
„De verhooging van den leeftijdsgrens
voor jeugdige personen ven 16 op 17
jaar wordt door de glas- en flesschen-
fabrikanten bedenkelijk geacht, omdat
zij dezen tak van nijverheid achterstelt
bij bet buitenland, waar een zoodanige
leeftijdsgrens als de nu voorgestelde
niet wordt gevonden. Wanneer krach
tens internationale regeling die leeftijds
grens voor alle landen gelijk was, dan
zou tegen den 17-jarigen leeftijd voor
deze industrie geen bezwaar bestaan;
thans ziet zij zich daardoor belemmerd
in hare mededinging met in den vreemde
gevestigde fabrieken".
Maar wat blijkt nu?
Dat bijv. in Denemarkentoch ook
geen bijzonder groot land, het voor
jeugdige personen, niet beneden de 17,
fflaar beneden de 18 jaar wettelijk ver
boden is om te arbeiden vóór 6 uur
s morgens en na 8 uur 's avonds. De
glasfabrieken staan daar 's nachts stil.
En toch kunnen z(j de concurrentie
wel volhouden
Hieruit blijkt weer, dat vaak een
beroep op de buitenlandsche concur
rentie wordt gedaan, wanneer dat totaal
geen raison heeft.
Niettegenstaande het ontzaglijk aantal open-
bare onderwal»» raakt het In Frankrijk met
de volksontwikkeling ieder jaar treuriger ge-
■teld. Albert Petit, een medewerker van de
>Debata<, vertelt in dit blad, dat er, volgens
opgave van het ministerie van oorlog, dit
jaar 14225 analphabeten lijn onder de sol
daten, tegen 11.000 twee jaren geleden. Het
aantal geboorten gaat achteruit, dat der on-
geletterden vooruitde uitgaven voor het
onderwijl stijgen, en het aantal kinderen die
schrijven, leien en rekenen leeren, vermindert.
In de laatste 4 jaren heelt het onderwijs
26 millioen meer gekost aan den Staat, pint
10 millioen voor nieuwe schoolgebouwen.
En toch daalt het peil der algemeene ont
wikkeling.
Deielfde schrijver haalt tevens aan, hoe
beschamend het leger van analphabeten is
voor het land. Zwitserland heeft er om xoo
te xeggen geentwee jaar geleden ontdekte
men er 17 op de 27000 recruten. In Duitsch-
land vindt men er op de 10.000 nog geen 4.
Wurtembnrg ontdekte er drie, eenige jaren
geledende regeering liet onderioeken hoe
het toch kwam, dat er drie soldaten waren,
die lesen noch schrijven konden, en men
vond gelukkig dat die drie ongeletterden
vreemdelingen waren.
Dat komt er van als, volgens de woorden
van bovengenoemden oud minister, >de lichten
aan den hemel< worden uitgedoofd,
Brand op de Brusselsche Tentoonstelling.
Zaterdag bevatte de nieuwsbladen het
volgende bericht:
In de laatste dagien is het overdruk op-
de Brusselsche wereldtentoonstelling. Nu 't
vacantietijdperk is ingetreden, zijn er zoo
veel vreemdelingen, dat er -dagelijks met
honderden een onderkomen gaan zoeken
in Antwerpen of in Mechelcn. De hotels
zijn bomvol en de particulieren, die ka
mers verhuren, maken spelend 10 tot 12
fr. voor eene gewone kamer, zonder weel
de en zonder dienst.
Wat het Zondag <en Maandag zal zijn, is
eene vraag die alleman bezig houdt, maar
men denkt dat er met duizenden verplicht
zullen zijn onder den blooten hemel te
slapen.
Geen wonder dan ook, dat ons het nieuws
van Maandagmorgen n-1- dat een groote
brand de tentoonstelling had geteisterd deed
ontstellen.
Terwijl. Zondagavond in de schitterend
verlichte tuinen en parken der tentoonstel
ling een hoogst gezellige drukte heersch
te, van alle kanten muziek, zang en lach
weerklonk en het op het terrein der aan
trekkelijkheden -en Brusselsche kermis recht
vroolij-k toeging steeg plotseling de rauwe
schrikwekkende kreet: „brand!", brand! uit
duizend angstige monden op. Ben ontzet
tend gedrang ontstond onder de groote
menscjhen-massa, alles stormde naar de Bel
gische afdeeling, waar de vlammen uitsloe
gen. Weldra 't was ongeveer half tien en
eerst -even voor negen had een kortsluiting
in het postkantoor de ontzettende ramp
veroorzaakt stonden
de prachtige witte gebouwen der
Belgische sectie in lichte laaie.
De schrik en ontzetting en verwarring
onder het publiek was geweldig, velen ver
lieten in allerhaast het tentoonstelling-ster
rein.
De autoriteiten, het dreigend gevaar in
ziende, gaven echter weldra order om de
tentoonstelling' te ontruimen. In een oog
wenk hadden de dienstdoende gendarmen
het publiek buiten de poorten der tentoon
stelling -en nauwelijks was het bevel uitge
vo-erd of de hevige wind, die groote bran
dende brokstukken van -de Belgische afdee
ling wegslingerde, begon de aangrenzende
gebouwen te bedreigen.
Op dat O-ogenblik kwamen talrijke brand
spuiten uit Brussel en voorsteden aange
rend, maar helaas, hoe vlug, snel en krach
tig de pompiers den vuurpoel besprongen,
niets hielp, tegen de lekkende, geweldig uit
slaande vlammen stonden zij als 't wa
re machteloos.
Ze zagen het vuur naar de Fransche
afdeeling overslaan,
met groote snelheid ook die gebouwen met
hun rijke stands aantasten en vernielen.
Al -hun pogingen waren nutteloos
In die spannende momenten van tever
geefschen strijd tegen het fel woeden-de ele
ment, werd -de verwarring nog groot-er toen
plotseling een kreet van ontzetting onder
de autoriteiten -en brandweerlieden losbrak.
•Wilde beesten* schreeuwde men.
En inderdaad door de vertrapte tuinen zag
men in het fantastisch- licht, dat de vuur
zee over de parken wierp, dolle beesten,
rondrennen- 't Waren dieren uit de menage
rie van Bostock, die verschrikt -door de ont
zettende gebeurtenis uit hun kooien waren
gebroken -en nu in hun vrijheid algemee
nen schrik en angst teweeg brachten. Eeni
•ge gendarmen en soldaten stormden op
de aanrendende dieren los, zij ridhten hun
wapens op de schuimbekkende beesten en
schoten de pradvtdieren meedogenloos neer
Dit gevaar, met eenige kogels uit den
weg geruimd, had enkele oogenblikken de
algemeene aandacht afgetrokken, maar dan
zag men weer voor zich ide geweldige ramp,
die elke minuut grooter -en groo-ter werd. Om
11 uur stond de geheele linkervleugel dei-
tentoonstelling in vlammen. Uit de Belgische
afdeeling, -die reeds voor een groot gedeelte
in puin lag, de Fransche, Engelsche en
de Italiaansche afdeelingen knetterden de
vlammen ongetoomd voort. Nu was het
schouwspel van rampzalige groo-tschheid.
Een onafzienbare vuurzee verlichtte den om
trek zoo helder eh -duidelijk alsof 't dag
was en deed den donkeren hemel gloeien,
zooals men nog nooit gezien had.
Even over -elf was -ook het lot der Brussel
sdhe kermis, die achter den linkervleugel
ligt, beslist, toen de wind keerde. De vlam
men sloegen met onweerstaanbare heftig
beid en ongekende snelheid rond zich heen,
zoodat de typische mitatie van Oud-Brus
sel met haar gezellige „estam-in-etjes" in
enkele oogenblikken bijna, geheel met den
grond gelijk lag.
Eindelijk -reeds laat in den nacht, kwam
de lang verwachte wending. Het vuur, aan
den een-en kant hevig bevochten door de
onvermoeide pompiers -en aan den anderen
kant geen voedsel meer vindend, begon
te minderen. Een zucht van verlichting ging
op onder de menigte, want inderdaad men
had nog -erger gevreesd. De Belgische, Fran
sche, Engelsche, de Italiaansche afdeelin
gen, het paviljoen der stad Parijs, het pa
leis voor voedingsmiddelen -en Bruxelles
Kermesse lagen in asCh of nog te laaien,
maar men had gevreesd dat bij de heftig
heid van -den wind ook de Internationale ga
lerij, de Oostenrijksche, de Russische, Deen
sche Noorsche, Japansche, Amerikaansche,
Turksche -en Zwitsersdhe afdeelingen het
zelfde lot zouden d-eelen. Maar gelukkig,
door het krachtig optreden -der brandweer
lieden werd dit tenminste voorkomen en
leden bovengenoemde landen slechts kleine
vuur- en geringe waterschade.
De schade.
Natuurlijk zijn het voorloopig nog maar
ruwe schattingen maar wanneer men spreekt
van een globale schade van vijfhonderd milli
oen francs is dit cijfer, hoe enorm ook, zeker
niet ver van de waarheid. In het hoofd
gebouw ligt een collectie diamanten, zoo
goed fells gesmolten, tusschen de ruines,
een verzameling di-e veilig op tien milli
oen franc mag getaxeerd worden. In de
Turksche en P-erzisehe afdeeling zijn het
hoofdzakelijk kostbare Smyrnatapijten en
Ooste-ische kunstwerken die vernield zijn.
In de Fransche mode-afdeeling was al
leen de firma Paquin en Co uit Parijs
voor anderhalf millioen verzekerd tegen
brandschade voor haar prachtcollectie da
mes-co-stuunis. Behalve Paquin waren er daar
nog ongeveer dertig exposanten wier ar
tikelen volkomen door het vuur vernietigd
zijn. In de Engelsche afdeeling, -die on
middelijk aan de Belgische grenst zijn groo
te collecties kostbaar tapijtwerk -en broderie,
honderden edelmetalen kunstvoorwerpen be
nevens oud-kristal en porseleinwerk van on
scihatbare waarde vermeld. Een niet te her
stellen verlies heeft de Fransche afdeeling
en met haar de Fransche Staat geleden'
door de verbranding der kostbare middel
eeuwsche Gobelins, afkomstig uit de oude
paleizen van Lodewijk XIV -en zijn op
volgers. Alleen de prachtige collectie schil
dcrijen van oude Vlaamsche meesters, waar
toe alle landen enkele stukken in bruikleen
hadden gegeven het Rijksmuseum o.a.
drie prachtige doeken van Anthonie van
Dijck is behouden gebleven, hoofdzake
lijk te danken aan de bijzondere zorgen
die men aan deze collectie besteed heeft,
door ze in een apart gebouw onder te
brengen op grooten afstand van een an
der gebouw gelegen.
Ware het vuur in eene andere, dan de
Belgische afdeeling" ontstaan, dan zou men
het mogelijkIhebben kunnen meester worden
of althans beperken tot -een gebouw, maar
de Belgische afdeeling is ten eerste de groot
ste zoodat het vuur all-erwege gretig voed
sel vond en bovendien bevatte zij een be
langrijke quantiteit aan chemicaliën en ont
plofbare stoffen, die met donderend geweld
uiteensprongen -en het vuur naar de ver
ste hoeken van het hoofdgebouw hielpen
verspreiden.
Op het oog-enblik dat het vuur uitbrak
waren er (rond
honderdduizend bezoeker» op de
terreinen aanwezig.
Enkele berichten spraken reeds van 150
a 160000 maar deze schijnen overdreven
te zijn evenzoogoed als de andere, te lage
schattingen, die slechts van 70.000 perso
nen spreken-
Do-or het verbranden der -archieven en
de rapporten der verschillende jury-leden
zal het tevens onmogelijk zijn dezen keer
medailles en diploma's uit te reiken, be
halve voor de Duitsche -en Nederlandsche
afdeeling waar men al lacht tot een nieu
we beoordeeling kan overgaan-
Het eene onheilspellende bericht volgt
het ander in -de-zen komkommertijd.
Ook Frankrijk is door een ramp getroffen,
waarbij vele dooden te betreuren zijn-
Ernstig spoorwegongeluk.
Een pleiziertrein van Bordeaux naar Ro-
yanr eed op -een goederentrein met een snel
heid van 60 k.m. per uur. De trein be
vatte 1100 reizigers.
Bij de jramp zijn 37 personen gedood
en 55 gewond.
De goederentrein, die het ongeluk ver
oo-rzaakte raasde, zonder op eenig- o-nvei
ligs ignaal te letten, van de tegenoverge
stelde richting het station in en de bot
sing was onvermijdelijk. De locomotief -en
de zes volgende wagens van den extra-
trein werden omgeworpen of in elkaar
gedrukt, terwijl de leege goederenwagens
weinig schade leden. De machinist kwam
onder zijn locomotief te liggen ienwerd eerst
na een arbeid van 6 uur bevrijd, wel met
ernstige kneuzingen doch nog niet bepaald
levensgevaarlijk gewond. Het ergst waren
de beide -eerste wagens getroffen. De jonge
meisjes uit d-en -eersten waggo-n werden
bijna allen op slag gedood, terwijl in de
tweede waggon, waarin zich talrijke sport
lui bevonden, die de wedrennen te Roya'n
wilden bezoeken ook vele slachtoffers vie
len.
De machinist van den goederentrein, Pa
pillon, is als een der slachtoffers herkend,
zoo-dat wel niet met zekerheid zal kunnen
uitgemaakt worden bij wi-en de schuld van
het ongeluk gelegen heeft. De machinist van
den anderen trein verklaart nu natuurlijk dat
zijn signalen veilig stonden en de andere
door de onveilige gereden is. Dat schijnt
bovendien waar te zijn, daar het door vel
schillende passagiers bevestigd is.
Leedbetuiging.
De Duitsche keizer zond president Fail
lières een telegram van leedbetuiging naar
aanleiding van het spoorwegongeluk te Sau.
jon, Faillières antwoordde -door -een telegram
van dankbetuiging-
Beweging onder het Fransche spoor
wegpersoneel.
In Tours hebben Zondag 2000 spoor
wegbeambten en arbeiders een vergadering
gehouden en -een motie aangenomen, waarin
zij de algemeene staking verheerlijkten en
de belofte werd afgelegd; dat zij allen op het
eerste teeken 't werk zullen neerleggen.
Onder liet zingen van de „Internationale"
trokken de strijdlustigen de stad door.
De overstroomingen In Japan.
Volgens cfficieel-e opgave is het aantal
slachtoffers tengevolge der jongste overstroo
mingeii 1112 aan verdronken en vermis
te menschen, 3953 huizen zijn weggespoeld
terwijl duizenden dakloos zijn en ten koste
der openbare liefdadigheid komen.
RUSLAND.
De Joden krijgen 't in Rusland nog
niets beter.
Wij kennen 't anti-papisme.
Ginds leeft het anti-semitisme.
Ziehier een sterk sp_rek-end staaltje:
Niettegenstaande pest en cholera nog
steeds i n Odessa woeden, heeft de stakfecom
mandant bevel gegeven tot sluiting van
-het door den beroemden Pirogof gestich
te stedelijke ziekenhuis en wel op grond
dat het meerendeel der in deze- inrichting
werkzame geneesheeren, tot den Israëlieti
schen godsdienst behooren-
De Joden pichijnen dus nog erger te
zijn dan pest -en cholera.
Ja ze kunnen 't er raar doen in Ru3
land
Gestraft. Naar wij vernamen, is aan
eenige miliciens, die te Amsterdam voor
herhalingsoefeningen onder dienst waren,
als straf opgelegd enkele dagen langer te
blijven, omdat zij -eene anti-militaire ver
gadering hadden bijgewoond.
B on d v. R. K. G em e -e n t era-ads 1 eden
De R. K. Kiesvereeniging „Redht voor
Allen"t e Arnihem, hield dezer dagen een
vergadering, waar o.m, zou worden bespro
ken de oprichting van een bond van R.
K. gemeenteraadsleden. Mr. J. R. H. Schaik
gaf een uiteenzetting van het voorstel van
het bestuur.
Na uitvoerige besprekingen werd daar
op zonder hoofdelijke stemming: het vol
gende voorstel van het bestuur aangeno
men:
Haar te machtigen oproepingen te rich
ten tot alle Kiesvereenigingen in Nederland
en -haar uit te noodigen tot een vergade
ring', welke zal gehouden worden te Arn
•hem en waarvan Arnhem de leiding zal
hebben, waarop dan 5 I-eden zullen gekozen
worden om een R. K. Gemeenteprogtram;
samen te stellen, Op deze vergadering zul
len alle R. K. Gemeenteraadsleden toegang
htbben.
Nieuwe uniform -e n. Naar gemeld
werd, wordt er een proef genomen met
een nieuwe uniform bij de mitrailleur-afdee
ling.
Naar aanleiding daarvan deelt men aan
het Centrum" mede, dat die proef niet
alleen bij de mitrailleurafdeeling, doch bo
vendien ook bij de compagnieën wiel-rij
ders wordt genomen, waartoe evenals bij
de mitrailleurafdeeling de eene helft is ge
kleed in grijsblauw -en de andere helft in
groen laken, en dat zeer waarschijnlijk wel
de voorkeur zal gegeven worden aan de
groene kleeding, daar -deze behalve dat ze-
wat netheid, betreft alreeds te verkiezen
is boven de grijze, nog de eigenschap heeft
dat ze zich in veld en bosch niet tegen
de omgeving afteekent.
De N e d-e rl andsche afdeelin g;-ge
spaard. De commissaris generaal der Ne
derlandsehe afdeeling van de Brusselsche
tentoonstelling, d-e -heer Van Asch van Wijck,
zond 'liet volgende telegram aan -de Re
geering: Bij den verschrikkelijken brand
die de tentoonstelling deels verwoest heeft
zijn, Gode zij dank, de Nederlandsche ge
bouwen geheel gespaard; zelfs is er geen
waterschade.
KATHOLIEKE SOCIALE WEEK.
Opening. Zondagavond werd in het ge
bouw van de St. Josephsgesellen-vereeniging
te Amaterdam de vjjfde Kath. Sociale week
geopend door den voorsitter Jhr. Mr. Oh,
Knys de Beerenbronck.
Spr. riep den aanwealgen, waartoe be*
hoorde pater Bellnt, de leider der Katholieke
sociale beweging in Frankrijk, den Ohriste-
1 fjken groet: >Qeloofd xQ Jeaue OhrIatn*< toe.
Onder applaus der vergadering las hQ de
telegrammen voor, die aan Z. H. den Pans,
H. M. de Koningin en Mgr. Gallier, blasohop
van Haarlem, waren gesonden.
Pater F. Hendricbs S. J. opende de rjj
der sprekers voor de sociale week met het
onderwerp: De Kerk en de aoolatle kwestie.
In sfjne rede schetste hij de groote figuur
van Mgr. von Ketteler, bisschop- van Mains,
die door den booien daad van de Prnlslachs
regeering, n.l. het in den kerker werpen
van den bisschop van Kenlen tengevolge
van den strijd over de gemengde huwelijken,
slch aansloot bfl v. Gdrris e. e., priestsr
werd en s(jn krachten aan de Kerk wijdde.
Spr. volgde ijn rede aan de band ven diens
8 geschriften.
Het eerste geschrift was gericht tegen
Fr. Lasalle, een der vadert ven het socialisme.
Hierop volgde een referaat over de bescher
ming der vrouw, der arbeiders en 'der ge-