Kath. Nienws- en üd¥ertentiefslad
feuilleton"
Zaterdag 9 November 1912.
6d* Jaargang
R,
voor Noord-Eolland
Licht, meer licht!
De kaarten voor den SO
CIALEN CURSUS te hon
den door het Plaatselijk
Comité voor Kath. So
ciale Actie zijn vanaf
heden verkrijgbaar ten
onzen kantore Breedstr.
Verschijnt DlffSDAG, PQiBERDAG en ZATERDAG»
Levensvernieuwing van het
Vlaamsehe Volk.
BINNENLAND.
JSBaS» WEnMh i
ONS
BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS
j5 ct. per 3 maanden franoo huis; 105 d met geïllustreerd
Zondagsblad. Te betalen in het Begin van ieder kwartaal.
Afzonderlijke nummers van de courant3 cent
Kin het Zondagsblad 5 cent
Uitgave van de NaamI, Vennootschap „ONS BLAD1'.
BUREAU! Breedstraat 12, tegenover de g. É- Kerk, te Alkmaar,
Telefoon No. 433.
AD VERTENTIEN
Van 1—5 regels 30 ceoi^
Elke regel meer6
Reclames per regel15
Kleine advertenties van 1—30 woorden, bij vooruitbet, 28
(Slot),
Na de pauze zette Dr. Fr. v. Cauwelaert
zijne Lezing voort om aan te toornen, Ihoe
jdie vernieuwing en gezondwording van liet
Vlaamsehe volk zal geschieden.
Spr. gaf eerstens een antwoord op de
vraag; Wielke is het doel van de Vlaalm-
sche beweging?
He'c volk herstellen in zijn roem.
De Vlamingen waren onverschillig voor
hun monumenten, den wenk van het ver
leden. Spr. ih erinnert daarbij aam de sdhoo-
ne kunstgewrochten op het gebied van
bouwkunst, schilderkunst en toonkunst.
Dodh gelukkig wordt die liefde voor
eigen kunst wederom levendig bij het
Vlaamsdhe volk en dat voert ook tot ver
levendiging van het taalgevoel.
Het recht van het Vlaamsehe volk moet
worden (hersteld. Noem mij een land_, roept
Spr. uiit, diat zoo heerlijk ligt; aan den;
mond der Schelde, temidden van de groo
te mogendheden
Noem mij een land met zulk heerlijk ver
leden
Laat dat volk tot het besef van zijrf
economische kracht komen, tot de kracht
van zijn idee!
In etene heerlijke peroratie teekent spr.
verder de grootheid van zijn land om dien
Vlamingen te wijzen opi de plicht hun taall
boog te ►jouden.
Gelukkig valt er op het. gebied van de
Lunst groote vooruitgang te bespeuren.
De Vlaamsdhe litteratuur is nu i^geds
eren machtig als de Fransche in. België.
De grootste schrijvers als Rodenbacb zjjn
Vlamingen.
Zoo zal het Vlaamsehe Volk zich zelf
geworden.
Doaii ook moet broederlijk samengewerkt
worde'n op staatkundig, economisch ge
bied. Vooral, de lagere standen moete.n
Worde'n opgeheven.
In Nederland kan een jongeling uit den
gewonen! stand' opklimmen, hij ziet den weg
voor zich open, dat is in België niet het
geval.
Daarom wil spr. democratie, volksont
wikkeling God ter eere.
13
Radeloos van benauwdheid stootte zij'
bet glrloote raam van. 't bal'koni open' en
iëunde tegieni h,e,t kozijn. Eetn felle oosten
wind' waaide1 haar iiro 't gezicht, doicWze
voeidë er n.ueta va»; de koudei deed! haar
schijnbaar goed'. O! wat moest zij doem,
hoe kon zij dte smaad. overl'eve,m?
Ja ze moest bidden, maar o God, dat
kon ze nihettZe kon niletsi, dan wanhjopigi
de handen' wringen. En dlle pijn, dat Fred
dy Kaar niiet l'ilefhad! Deze gedachte kom zij
"'et .dragen, zij; wiler minste wenschlein
^lëeds bevredigd werden! Maar, schreef
pe pater nilat, dat hij; hoopte ziichlinlhaar
gevoelen vergist te. heibbe.m? Een uitkomst 1
Zij zou helm sicihijjven, dat hij gelijk had,
dat zij be'alngts,telling yoor liefde had aan-
fedzten.
Driftig vloog de' pen. over 't papiler.
Zij sdhtleief:
f\ „BeSite Pater!
i,Pe!r omgaande wil ik U geruststellen.
Mijn bellanjjstcllilng voor Freddy zag ik
voor liefde aan. Gelukkiigi begreep Jk!
t nog bijtijds.. Dus maak u maar niiét
ongerust. Freddy kam jlus gerust thluiis-
(fometa. Morgen' is. hüier ee.n dineer, waar-
Wij, Kath. Vlamingen, zijn wij het niet
die het Kath. geloof' hebben bewaard vraagt
spreker.
Als de groote r eden van het verval van
geloofden zeden noemt spr. do. verfransdhing
van he't Belgische volk.
Als .altijd: langs harde' keien is men naalr
omhoog gegaan.
Na 1830 is men gaan werken. Spr. wijst
op Jan Frans Willem, de v. Rijswijdk's,
Hendrik Conscience, Serr.uré, e.a, die
het Vlaamsch bewustzijn deden ontwaken.
Zij alle'n zijn om hunne Vlaamschge-
zindhe'id belasterd en vervolgd.
Doch door hun ijveren voor de Vlaam-
isdhe zaak ging er een beter Jijdperk zich
openen onder Guido Gez.elle, Pastoor Veir-
riest e.a.
In 1856 bekommerde zidh pas de Regee
ring met de 'Vlaamsdhe zaak en stelde zij'
daartoe eene commissie in. Het resultaat
Was een programma, dat heden nog niet
geheel is uitgevoerd.
In 1860 werd het eerst in het Parle
ment het Vlaamsch gesproken, in 1873
kwam de' wet tot het gebruik der Vlaam
sdhe' taal 'bij. de betrekkingen tusschen de
bestuurderen .tot stand.
Zoo kwamen er nog vele andere wet
ten, die evenwel, maar tenhalve zjjn uitge
voerd.
Opi wetgevend gebied bracht men het
dus niet ver.
Dö Vlamingen waren ziek, zij moesten
genezen worden, alleen kon dit geschie
den door de schoot, die geheel Fransch
was geiworden.
Albreicht Rodenbach noemt spr. als dc
grootsta weldoener voor het Vlaamsehe
volk. Door ?ijn arbeliden is een stoot ge
geven aan de Vlaamsdhe beweging.
De Studentenbeweging die zich op voor
beeldige wijze 'heeft georganiseerd, heeft
eveneens veel goeds gedaan aan de Vla'am-
schö zaak.
Spr. schetst dien strijd van deze jonge-
'lingein die eenige uren van 'hun, dag uit
spaardein om de Vlaamsehe zalak te dienen
Ziij werden wel-is-waar „doorgezonden",
als zij verdacht werden van deel te nemen
aan die beweging.
Doch 't was onmogelijk dat jonge leven,
die jonge beweging te dooden.
God zij geloofd, zij zijn katholiek ge
bleven
Die Roomsche studenten vereenigdenzioh
om vooral i n hunnen vacantietijd propa
ganda tel maken.
Dat leven vermenigvuldigde zich dus.
D; ;k zjj de studentenbeweging is ge
komen de groote Vlaamsdhe beweging.
Op 'dit oogenblik zijn het dus de jonge
priesters, advocaten, leeraren, die het zaald
uitstrooien.
Op het oogenblik heeft hij li'et Hooger
Onderwijs het Vlaamsch zijn intrede ge
daan.
Ee'n bijzonder- woord van hulde brengt
bij hij niöt gemist kan' worjden. Adiieu
■pater, wees, niiet meer qpgierust over mij'.
■Ik lach er n,u; om.
Hartelijk gegroet. In 'haast. Veel groei-
teti aan' Fpedd.y.
Uwe' LOUISE.
Zie, zoo was. 't goedWanneer de pateir
Fre'ddy ao.ms al met iiets op de hoogte,
had gebracht, kon bij mt zeggen, dat zijl
zitch: vergist had'.
Nu vlug, 't adresToen schelde ze
driftig.
Het was, al half twaalf, doch Hendrik
die moes.t wachten, op Felix, kwam direct
binnen, 1
„Deze biiiief moet spoedig op dei bu.s,
die nog voor twaalven' gelicht wordt, dan
kan hij' npg mee."
„Goed, freule!" Bezorgd, keek hij naar
Waar itn de d.u.nine japon voor 't wijd
opens,taande raam.
„Freule" zeiihliij, „wil ik het raam slui
ten? Er waait eert felle wind ein u. is, zoo
luchjtigi gekleed."
„Best Hendrik, d.oie 't raam maar dilchjt,"
Toen de kniechl vertrokken was,, viel zij
o,p een stoei neer, zij' voelde zliidh zoo
mtoe en mat.
Daar voeflde zij; weer die siteek in-haar
linkerzijde, Toch deed die pijn. haar goed',,
't was alls 't ware' een afleiding voor de
felle smart iln haar binnenste. Misschien
als zij naar bed gijng, biedaalhde die be
nauwdheid, en pijn in haar zijde wel. Zij
spr, aan het Belgisch Episcopaat, dalt 't
eerst de Nederlandsohe taal invoerde op'
zijnd universiteiten en gymnasia, zoodat
op 've'le Kath. gymnasia de Nederland-
scihe taal reeds de vbertaal _geworden is.
Ee'n grootte steun ntfemt spr. het, dat Ne
derlanders de Universiteit te Leuven be
zoeken.
Het ^Hoogtepunt jk bereikt in den strijd
voor de Ned. Universiteit door de ver-
vlaamsching van de Gentsche Universiteit.
Dan 'he'eft het Vlaamsehe volk zijn eigen
jhooga school.
Spr. zet daarbij uiteen hoe en waarom
Ide Vlamingen strijden naast liberalen en
socialisten voor die vervlaamsdhing der
Gentsdhe Universiteit, 1
Wpar de staat onderwijs verleent, zij dat
onderwijs doelmatig. Een1 universiteit was,
fe en blijft d;e catheder. De beschaving
moet dus uit de universiteit komen.
Daarom Willen wij niet, zegt spr., dat
op Vtaamsdhen 'bodem een Fransche uni
versiteit blijft bestaan.
Spr. wijst 'opi de' woorden van Dr. Schaep-
man z.g. in zijn Chronica om te' bewijzen,
dat de Jri-ervlaatnsching van de Gentsche
universiteit niet zal zijn tegen het bestaan
der Leuvenso'he Universiteit.
'in kath. opzicht zal de' Gentsühie Uni
versiteit van goeden invloed zijn.
Me't de taalgrens teekent zich af de meer
of mindere invloed der kath. gedach
ten op het volk.
Er bestaat hu eene administratieve schei
ding, die' bedreigt de eenheidl van het
vaderland.
Méérmalen is het danook uitgesproken,
door volksvertegenwoordigers, dat zij wil
den naar Frankrijk, het land der vrijheid.
De' Vlamingen weten, wat dat beteeke'nt.
Zij willen echter getrouw blijven aan
he't vaderland, geduldig afwachten het hert
stel van de Viaamscbe taaif in hun eigen,
land.
Wiij weien daarentegen, dat wij ons vai-
de'rland niet t ekort doen met eene toe
nadering t,e zoeken tot Nederland.
Wij Belgen, Gij Noord-Nederlanders w'ij
zijn niet meer vijandige broeders, wij vul
len elkander aan opi prachtige wijze.
Uwle industrie naast onze brandstoffen
in den bodem, uwe vissCherij naast de onze
beiden varen wij met onze handelsvloot
uit: gij naar uw Insulinde', wij naaalr onze
Congo.
Een prachtige toekomst lacht ons bel
den toe!
Beiden' zullen wij onze onafhankelijk
heid verdedigen.
De Vlaamsdhe beweging zal di,e toe
nadering brengen. Door een immer intenser
verkeer zullen wij elkander leeren bemin
nen, bewonderen.
Voor he't Kath. Nederland zullen die 4
millioen, geloofsgenooten in België een
krachtige hulp en steun zijn, Qp' onze
Kath. universiteit is plaats voor uwe ge
sleepte zidh als, 't ware na,ar halar slaap
kamer, wlaar Ihaa'r kamenier al Wachtte.
„O! freiule wat zilst u bleek! Is uziek?"
vroeg Lize verschrikt bij' 't zien van Loui
se's idioor pijn verwrongen gelaat.
„Ja, Lize, ik vóel me ziek en vreemd,
e'n heb hevige pijn in de linkerzijde, help
mie' maar vliug uKkleeden, en, gauw, in bed.
Neen, borstel', miijm haar maar niet! Malak
mie' oen glas warme citroen klaar, ik schijn
kou gevat te hebben, wellicht val ik dan
spoediger in slaap."
O, ais ze sliep, zou ze niet voelen, niet
denken, doch vergeten. Toen zij in beid
lag, bracht Lize haar de wiairmie citroen,
haar tan'dieln klapperden tegen 't glals.
„Zal ik om de'n dokter sturen, freule?
U beeft koortsi."
„Wie't neen, Lize, de limonade doet me
goed. ll< zali wel gauw slapen. Doe 't
'loiclhit uit, ga. ook maar naair bed, 't
is niets dan gevatte koude, morgen zal)
't weft weer beter zij'n."
Langzaam volideied Lize, aialn. dit bevel.
Lize sliep onrustig. „Ze was toch niets
gelrust over de freulie!" Omi zes uur stond
ze op," en ,gijn!g eens naa.r haar meesteres
kijken. Toen ze de deur der slaapkamer
opende, Ib'oorde ze een. vreemd, geluid als
van piepen en hijgen, 't Was nog donker
in de kamer. Vlug draaide zij de knop
voor 't eilectrjlsdhe licht om, en zag Louise
leerden; de plaatsen zullen broederlijk wor
den ingeruimd, waar die in uw eigen land
.niet voor :u zijn opengesteld.
Bij ons zullen uwe Kath. geleerden een
dankbaar publiek vinden om te luisteren
naar hun woord, dat onze1 harten zall ver
lichten.
Wlederkeerg zullen wij, eenmaal tot volle
kracht gekomen, jonge bescha ving over de
uwe brengen, die thans tot ouderdoms
zwakte zijn gekomen.
Laten wij elkander betrouwen, bemin
nen 1
Komt gij tot ons, blijf u zeiven trouw
op onzen bodem.
Houdt gij dan op de eere van een
Ne'derlandsdh volk!
Verminder ons prestige bij de ouden
niet!
Maar 'help ,ons, steun ons in cms streven
Voor de Vlaamsehe zaak
Wjeet dat, Indien 'het niet mocht ge
beuren, indien gij Nederlanders ons geene
hülpe biedt, wij tot anderen onze toe
vlucht zoude'n moeten pemen!
lederen dag wórden de palen, dlie ons
begrenzen meer en: meer weggenomen:
vrouweh komen tot ons om naast de man-
ne'n te sfrijdèni voor onze zaak.
Ee'n helder lied klinkt uit den mond
van efen jong geslacht in Vlaaainderen en
't is spreker zoo'n heerlijke troost, dat
zij kunnen bestijgen den stijger van lief
de', die allen bezielt.
Ouzé voorouders stonden bekend als
godde torenbouwers, de steden in Vlaande
ren toonen dat a an, wij moeten aldus
e'indigt spr. zijne heerjijke slotpieroratie
een toren bouwen, waarop zal prijken het
Kruis, dat schitteren zal in een beschaving
die opdaagt aan de Oosterkimme (Da)-
ve'rend applaus).
ToeVi de Voorz. van den Kath, Kring
Dr. Th. v. Cauwelaert dankte voor zijn
heerlijke rede zeide hij p.a. dat het op
traden van dezen eminenten Kath. volksver
tegenwoordiger i n fi et Belgisch Parlement
zeker wel als een historisch feit in de
.notulen der vereenigi-ng zal wtoitden geboek
staafd e'n de Voorz. sloot met den wensdh,
dat de1 overwinning aan de Vlamingen zij.
W|ij sluiten ons bij dezen, wensdh vol
komen aan. Onzerzijds voegen wij er aan
toé: zoolang de Vlamingen strijders zullen
Ihe'bben ia]s een Dr. Fir. v. Cauwelaert,
geen nlood'! integendeel de overwinning
zal hun zijn weggelegd.
Bondgenooten.
Rare bondgenooten hebben de tegen
standers der Christelijke regeering toch
maar altijd.
Er kan b.v. geert maatregel worden ge
nomen in het belang der zedelijkheid, of
alle liedjeszangers en liedjeszangsters ju
groote cn kleine Caf.échantants maken er
spiotdidhtjes op en azen op den lachsuc-
me't een fitooig roode klpur ïm bed liggen.
Zij piepte en hijgde.
„FreUle, wat ,fe' er?" riep, zij verschrikt
uit. Dodh zij kreleg geen. antwoord. Zij
boog ziicih ove'r het bed, en zag, dat zij
geheel buiten kenn-is, was, en in zich zel-,
ve(n liag te" praten,
Zij' vloog meur dan zij-liiep, naar Mary's/
kame'r, en klopte driftig aan de deur. Een,
O'Ogelnbliilk later was, 't 'heele huis in wan
orde:. Hendrik werd met een rijtuig naar
dert dokter gestuurd.
Na eien kwartiler kwam diezenl de kamer
van Louise) binnen, Zij had een hevige
benauwdheid ,en lag nog te ijlen. Naar 't
be'd toegaande onderzocht hij' haar zorg
vuldig, ondanks al haaar tegenkanten,
Steleds mompelde ze in zidh zelvein. en
aldoor oive|r Freddy. Toen. hij met onder
zoeken klaar was,, beval hij' Lóze, bij 't bed!
té blijven zitten. Daarna ging hij met Mary
dé kamer uit.
„Zij is hoog elrnstig ziek mevrouw. Het
■is e|en zware longontsteking met pleuris.
Ik zal onmiddellijk voor een verpleegster
zorge'n en haar nauwkeurig mijn voor
schriften geven. Alles komt neer op een
zorgvuldige, verpleging, want haar toiestand
is 'hielel ernstig.
Klaagde) de freule al eenige dagen? Of
is del" ziekte haar plotseling overvallen zoo
als dat bij longontsteking meer voorkomt?"
„Ja, gisteravond klaagde zij over hoofd
pijn. Inefens zag zij er heel slecht uit, ter
ces bij de, r uwe menigte.
Nu is dat ee.nigszins te begrijpen, want
de we.tten tegen ."de immoraliteit treffen
dit soort „attiéstein" al heel gauw: ze ko
men dus op voor hun et^en zaakje.
Maar minder begrijpelijk is, dat ook in
anderei en politieke kwesties de bent der
liedjeszangers geregeld propaganda, malakt
tegen de regeering en de regeeringsmaat-
re'ge/len
Vooral de Tariefwet is tegenwoordig 't
mikpunt, ein zoo lezen we dan ook dat
„Ide heer en mevrouw Speenhoff" in een
Amsterdamsch Variététheater avond alan
avond succes hebben met hun lied „Als
Kolkman z'nl zijn krijgt of Holland in,nood"
Dat is ad rem, zeggen de liberale bla
den
En ze doen er in den regel nog, een
hartig woordje bij........
't Anti-tarief,wet-co,mité mag wel groot
gaan op zulke bondgenooten als ^,de hr,
en mevrouw Speenhoff"
Doéh is het, als men een beetje door
denkt, niet heel teekenend en tevens min-
vleiend en beschamend voor de linksche
partijen, dat ze op deze wijze gesteund
worden? (N. Hrl. Crt).
"EEN PLEEGZUSTER VERVOLGD WE
GENS HET ONBEVOEGD UITOEFENEN
DER GENEESKUNDE,
x De Kantonrechter te Medembliik
veroordeelde overeenkomstig den eisdh van
hef Openbaar Ministerie de Eerw'. Zuster
M. C. H. Dondiit tot 3 boeten a f8 subs.
3 maal 8 dagen hechtenis.
Uit de'afdeelings vers lagen der
Tweede Kamer over Wlat,erstaatsbe-
grooéing blijkt, dat aan Z.Exc. de'n Minis-
tef o.m. gevraagd; is'
Heeft de Minister zich reeds een oor
deel gevormd over de voorstellen der
Staatscommissie voor de verbetering van
het Noo'rdzeekanaal
Zal de Mini. thans voorstellen het
s t o o m p o n t v eer t e V e 1 s e n te ver
vangen door een ander middel van ka-
naalovergang?
Gevraag'd werd of, nu de provincie N.-
Holland zich bereid heeft verklaard, om
de verdediging van de k ust tus-
s c h e n Kamperduin en I J m u i d e n
voor hare r ekening te nemen, spoedig
eene regeling 'tusschen het Rijk en die
provincie' verwacht kan woéden betreffende
jdé strooi- en rietbeplantingen langs de
buiitendui.nen.
Gevraagd werd hoe het. staat met de
verb ouw ïng van het s t a t i o n s e m p 1 a-
cement te Uitgeest.
N u m m érven-u i 1 i n g lbij de mili
ciens. De „Avp." deelt mede, da.t de
minister va.n Oorlog den commandeerenden
officieren heeft doen .weten, da,t voor de
lichting 1912 isle'chts nummerverruiling in-
Wiijl 't me eersit opviel, hoe goed zij er uit
zag. Zij wilde; ook niet mee naar de op,era.
Dodh ik wou u nog iefls zegg'en over 'die
verpleegster. Mijn nichtje is katholiek en
he'eft waarschijnlijk liever een liefdezuster
Heleft u daar iets tegen?"
„Hetelemaal niet, mevrouw. Dan rijd ik
gauw eten naar de Prinsengracht en breng
er dadelijk een mee. U wilt ondertussdheil
wel zoo goed zijn dit receptje klaar td
liateln maken en er op, wachten. Dan geef
ik 't fnlaar zs'jf in, als ik terugkom. De
kameinier kan zeker wel zoolang bij haal'
bliijvefn. En dan moet de bel omwoeld)
worde'n en kinderen rustig gehouden, want
i voor alles ife er stilte en rust nloodiigi'!
Haastig ging Êiljj heten, en tiet Mary als
ve'rsuff staan.
Feliiix kwam met tranen in de oogen
de ziekenkamer uit, en vroeg angstig. „Wat
ze|gt de dokter?"
„O, Fe'lix het is hoog ernstig. Long
ontsteking en pleuris," en Mary barstte in
tranen uit. F,elix kon zich bijna niet goedi
houden, doch sprak haar toch kalmeerend
tod.
„Och kom, Louise1 is nog joing, wel niet
steirk maar toch altijd gezond! Maalr' heb'
je wel géhoord, dat zij aanhoudend Fred
dy's naam noe'mt? W|e moesten hem maar
te'legrafeeren. Misschien schuilt er iets
achter.
jfOTJVWfPI I I m
