mm.
E. Bath. Nieuws- mm Advertentieblad
voor Noord-Bolland.
ots: I No. 122.
Donderdag 14 November 1912.
6,le Jaargang
MONARCH.
;maarsch
gestraat,
het Stadhuis.
roeping.
nnebij.
ITS DAIfSEBES
de to&wijdicg,
geducht schermer.
selides.
at uit liefde.
i Journal.
>ïaats voor fietsen.
DE DIRECTIE.
soliedste adrai*
Verschijnt DIRSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
KOOPt|
R U I Lm
0016.
Canalejas, eerste minister van Spanje,
vermoord.
Van het oorlogstconeel.
EZ. KAAN.
YBASDONK.
H. "W1LLERS.
v. BENTHEM-Lüte
DE GROOT,
m Zee, G. EOOR,
P. WINK,
izen, A. SöTEMANN.
waard, P. LODDER.
k buitengewoon
programma.
1.
iomibch.)
2.
urde natuur.)
3.
'Drama.)
afdeelingen.
4.
[omedie
5.
Comisch.)
6.
irde comedie.)
7.
komisch.)
8.
is
ONS
BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS:
75 et. per 3 maanden franco huis; 105 et met geïllustreerd
Zondagsblad. Te betalen in het begin van ieder kwartaal.
Afzonderlijke nummers van de courant3 cent.
yin het Zondagsblad 5 cent.
Uitgave van de Naami, Vennootschap „ONS BLAD".
BUREAU: Breedstraat 12, tegenover de ft, JS. Kerk, te AlEmaac,
Telefoon No, 439,
Van 1—5 regels
Elke regel meer
ADVERTENT1EN:
30 cent,
6
Reclames per regel15
Kleine advertenties van 1—30 woorden, bij vooruitbet, 25 gj
Over Neutraliteit
Toen Minister Tal ma het verleden week
ju de Tweede Kamer had over die qiues-
tie der sanatoria bij; de. Invailiditeits-ver-
zekerrng, bijzonder wat betreft het god.s-
dienstig karakter dier inrichtingen, haalde.
Iiij een aardi'g voorbeeld aam over de z.g.
neutraliteit, die. men er in Nederland op
nahoudt.
Z.Exc. zeide het volgende:
„Ik weet wel wat ik om mij heen
zie en dat komt 'hierop neer dat, wan
neer de heeren van de neutraliteit tot
ons zeggen: laat ons samen iets doen,
ze zeggen: gij blijft volledig vrij, het
geen wel allervriendelijkst is, maarniet
geheel wordt toegepast. Hoe gaat het
dan? Ik heb onlangsgeho-ord van de
onrïchting eener vereeniging van jongens,
dïe zich samen zoud.en oefenen voor
allerlei dingen. Er werd. ook aan ouders
van mijn richting gevraagd mede te doen
Heel goed, zeiden ze, hoe staat het met
den Zondag? Daar zullen we rekening
mee houden. En waarin bestond dat nu?
Dat de andere jongens om 10 uur wer
den bij-eengeroepen om een aard.igen tocht
te maken en dat de jongens die 's mor
gens naar de kerk moeten, niet gestraft
worden wanneer ze eetst 's middags om
2 uur komen. Zoover gaat de verdraag
zaamheid! Dat vindt men heel eenvou
dig en dan zegt men: wij: hebben alle
zorg gedragen.
Blijkbaar doelde de Minister hier opieen
L Padvindersvereeniging.
W,at een neutraliteit om de jongens, die
naar de kerk moesten, verstoken te Ia-
ten van dezen 'aardigen. tocht!
Waarom dan niet om 12 uur of 1 uur
of 2 uur gezamelijk opgetrokken? zult gij
vragen.
O, dat mocht niet, zulks terwille van
de neutraliteit!
1 je dat ook al gehooid, j
uit den Kooltuin? datf
wat hoor!
ik nog niets van ge-
daar dan weer asn 'j
eft me die kerel
oh tig 9, mooie scheurka-
ir k3urig mooi hoor, ea I
i zoo maar heelemaal
even. Ieder, die bij hem
■ijgt er eea oadeau.
nou, dat doot hij i
a al een jaar of Mtwj
Kaaij's scheurkalender,
indera als Kaag'a sigaren
■ooken altijd met plezier
r wat je noem hoor!.'
ie Rococo en viertjes,
KAAIj,
„DI OQNöuaasïif.
alkmaar i
•foon 279.
01 41
N, BLOEDKORAjfJ
OUD GOUD of 0
at, Alfeï«9*U
HOOGSTE
V Over het Neutrale anti-tarief-
comité en Neutrale Midden-
standsvereenigingen.
Onder het oppchrlft „W|aar blijft hun
geld?" I-ezen wij in de „Haarlemsche Han-
I ze" i
Met wiens geld is er gewerkt, opdat de
keer Mackay vn de Tweede Kamer zo-u
komen?
Wej met het geld ook van Roomsch-
Kalholieken, zelfs met de penningen van
Katholieke Middenstanders!
j W|i-e zegt dat?
De „Nieuwe Courant".
Bekend was geworden, dat die. hr. Mackay
een tegenstander is van Minister Kolk-
man's tariefwefherziening; nu zegt de „Nieu
tve Courant" verder:
„Zijn verklaring daaromtrent stempelde
hein weliswaar niet tot ee,n ij,veraar voor
den vrijhandel, maar gaf toch Wet Anti1-
tariehvet-oomité aanleiding zij,n ver
kiezing in Ommen krachtdadig te bevor
deren." -
Hieruit blijkt dus, dat het anti-tarief-
wetcomité wel degelijk een politieke or
ganisatie is; dat de gelden, ook dbor Neu
trale middenstandsvereanigingen dlit comi
té toegezonden als bijdragen in de, anti-
tariefwetactie, voor politieke doeleinden ge
bruikt worden; en dat de Katholieken, die
I'd zijn van die Neutrale Middielstands-
tereenigingen, zoo deze laatste ten
minste bedoeld comité steunen indi-
rect met hunne contributie de. verkiezings-
manoeuvres te Ommen hebben bevorderd.
Een troost hebben zij. Ze weten nu
Waar hun geld is gebleven!
V Fopperij.
!n den Unte-liberalen 'heer Parijn steekt
"en toekomstig Minister van Financiën.
Wint Links in 1913, dan heeft hij' groo--
I te kans,
Daarom is het altijd interessant, hein
I tens over toekomstplannen te hooren.
I Gasteren gaf hij in de Kamer te ken-
I hen, dat hij wel wat zou voelen voor een
pensioenbelasting, bijv. van 3 cent.per week,
ivoor allen tusschen de 16 en 70 jaar en
laan r2.5Q, dat is dus 5 ets. per week,
J ivoor gehuwden.
Zeer juist was daarop de interruptie van
den 'heer Troeistra: „dus dan toch ver-
i RÜ'chte verzekering," i
Ja, h ernam Mi-, Parijn maar thans wofidt
veel meer gevraagd.
De liberale afgevaardigde vergat echter,
dat het ontwerpeTalma óok de invalidi
teitsverzekering -omvat. In zijn systeem
moet daarvoor óok nog gezorgd worden.
Telde men dan straks de invaliditeitspre.
mie bij: de pensiioenbelasting, daw zou
waarlijk 'het verschil met Talma's premie- j
bedrag niet groot zijn. Dit blijkt reeds
uit de door den wiskundigen adviseur der
Regeering gemaakte berekeningen.
Vindt het 'denkbeeld—Parijn bijval, dan
is bij vernieuwing gebleken, dat de „vrij
zinnige concentratie" de kiezers eenvou
dig bij den neus tracht te nemen.
Arnh. Dgbl.
V Obstructie.
't Is niet alleen, dat liberalen en socialis
ten door ellenlange redevoeringen in de
Tweede Kamer de totstandkoming van eene
wet tegenwerken; erger: modht de inva
liditeitswet er komen, dan besta-at er de
meeste kans, dat, indien in 1913 de vrij--
zinnigen het halen ep het Rege er i ngs k as te el
innemen, de we,t, Uoor de beide Tarn ers
aangenomen, ni.et zal 'worde,n uitgevoerd
In verschillende toonaarden is dat liedje
reeds gezongenTroelstra te Amsterdam en
nu weer door e.qn vrijzinnigen Prof. dr. Ph,
Kohnstamm, die dezer Hage,n sprak in eene
verg. ,van de; hfd. Amsterdam van die,n Ned.
Bond voor Vrouwenkiesrecht r(of die bewe
ging' ook neutraal Is
De {-vrijzinnigen redeneeren dus:
Als de wet 'er komt ondanks onze ob
structie, dan wordt *ze toch niet door ons
uitgevoerd, indien wij 'het volgend jaar
jelui de baas 'worden1.
Laten de christelijke kiezers zulke al.
lerergste obstructie, jils 'maar te denken
is om geen Wet uit te voeren, voorkomen
en in 1913 pal staan en strijden voor
onzen ijverige,n Minister 'Talma!
BINNENLAND.
Rechts che samenwerking. Naar
het „Gentr." verneemt, zijn tusschen de
drie Rechts che partijen besprekingen in
geleid tot het samenstellen van ee,n ge
meenschappelijk program van fctie voor
de verkiezingen van 1913,
Federatie van R. K. Midden
standsbonden. Omtrent het niet-goed-
ren door het doorluchtig Episcopaat vau
de te Utrecht gestichte Federatie van R.
K. Middenstandsbondien kan de „N. Hrl.
Ct." nog het volgende mededeelen:
Het Hoogwaardig Episcopaat heeft aan
de bedoelde „Federatie" -inderdaad de goed
keuring geweigerd, waar de bestuurders
om vroegen aan Z. D. H, den Aartsbis
schop. i i
Tevens is door het Hoogw. Episcopaat
medegedeeld, diat de eerst-gestichte Fede
ratie ^waaraan de Haarlemsche Diocesane
medegewerkt heeft) tof dusverre de goed
keuring van hef Episcopaat nog .niet ge
vraagd had wat ook .niet kon gebeu
ren, daar practisch deze eerste Federatie
immers niet meer bestaat.
Met het oog 'hierop; heeft het Hoogw.
Episcopaat als zijn wensch te kennen ge
geven, dat een Federatie van alle Dioce
sane Bonden met inbegrip; van Limburg
moge tot stanll komen van nieuws af,
terwijl de verschillende Bonden daartoe
met elkaar in overleg dienen te treden)
door middel van jpiersonen of afgevaar
digden die niet gemoeidi zijn in: d,e ge
schillen welke tot dusverre deze Fede
ratie-stichting hebben beroerd.
Collectieve a r- b eiid s o v e r e en-
komst. De Afdeelin.g- Amsterdam
van den R. K. Kalk- en Site-en-
bewerkersbond „St, Jan" en de Afd. Am
sterdam van den Centralere Bond van Bouw
vakarbeiders hebben thans der Ajgemeene
Patroonsvereeniging de veranderingen ken
baar gemaakt, die zij in het nieuw af te
sluiten collectief arbeids-contract wensdh-
ten te zien aangebracht.
In hoofdzaak betreffen (deze wijzigingen
het volgende: Het minimum-loon voor een
metselaar in nieuw werk zal bedragen 40
cent per uur; voor een opperman in nieuw
werk 37 cent per uur en voor een bouw
vak-sjouwerman 35 cent pjer uur. .Voor een
metselaar en opperman -op burgerwerk is
het uurloon re$p. opl 34 en 31 cent be-
Pjaald.
Den maximum arbeidsduur wil men ge
steld zien opi 9 uur per; werkdag, terwijl
voorts- doorvoering gedurende het gehee-
le jaar van 'den vrjjen Z;aierdag,middag
verlangd wordt.
Deministervanbuitenlandsche
zaken heeft aan de Spaansche regeering
deelneming doen betuigen biet den moord!
op den minister-president Canalejas.
Op de spooTweglijn Uitgeest
Amsterdam 'is, op veler verzoek in.
gelascht trein No. '644, 1 uur 53 mim. des
namiddags, vandaar vertrekkende.
De Zaandamsche Burgemees
ter. In hooger beroep werd gisteren voor
het Gerechtshof te 'Amsterdam behandeld
de bekende zaak van- den Burgemeester
van Zaandam, jhr. Mr. Ejias, beschuldigd
van het vervalschen van een reispas voor
zijn zoom,
De advocaat-generaal eischte vernietiging
vare hef vonnis 'der Haarlemsche R-echtbaink
om red-enen van vorm, doch oplegging- van
dezelfde straf, n.l, 5 dagen gevangenis.
Ned. R. K. V r o- u w e n1 b ot n d Zoo-
als wij reeds meldden zal, ondier goed
keuring van het Doorluchtig Episcopaat,
e-en Nederl. R. K. Vrouwenbond worden
opgericht.
Men bericht nu aan „Het Huisgezin"
dat ld oor elk der Bisschoppen in hundiioL
eees dame,s zullen' Worden aangewezen om
Voor een' R. K. Vrouwe,nboud te gaan
wgrkere, dat de R. K. Vrouwenorganisatie
zal staan op den, grondslag der K. S.
A'., doch een zelfstandig lichaam zal vor
men, dus in (hoofdzaak geheet vrij" zai
zijn van, Met ICentraal Bureau. W,el zal prof.
Aëng-enent, algemeen Adviseur 'worden van
de Vrouwenorganisatie.
De indeeling zal 'zijn als bij de K. S.
A.: er zullen1 'afdeelingen worden opge
richt en deze 'vereenjigd in een R. K.
Vrouwenbond.
Scheurt de Coalitie? Het „Huis
gezin" schrijft:
Een christelijik-historische, die in zijn par
tij een man van g'ezag is, verzekerde o-n®
dat hij, vo-or samenwerking met de anti
revolutionairen op' den ouden voet niet,
met de katholieken 'wèl te vinden was.
Hij- wenschte, dat de drie partijen elkaar
in de twijfelachtige districten zouden steu-
hen, maar dat in de „vaste" districten
de strijd tusschen christelijk-hist-orischien
en antï-re\ipIutiO'!inairen zou worden uit
gevochten.
De anti-revolutionnairen hebben 'en willen
te veel vaste 'districten, vond onz-e zegs
man.
BUITENLAND.
Ee-rï laaghartige sluipmoord heeFt -een,
einde gemaakt aan h.et leven van Canalejas
den- eersten minister van Spanje, een der
meest bekende staatslieden, van zj],n tijd.
Over het verloop van den, aanslag lezen
wij da volgende bijzonderheden.
Canalejas was Dinsdagmorgen om tien
uur naar het paleis gegaan om enkele
deor-efen aan de goedkeuring dies konings
te onderwerpen. Opgewekt en laohiend ver
liet 'hij het kabinet van den vorst. Toen
da portier 'hem de deur opiendle, die .toe
gang verschafte van de gaanderij naar de
vestibule kreeg- de minister juist een. wind
vlaag in het gezicht. „Wat een. wind",
zeide hijj „wat zullen we weer een slecht
we-er hebben vandaag." Hij reed 'naair het
ministerie van. binnenlandsche zaken. In
de buurt daarvan stapte hij uit om voor
een boekwinkel te kijken. Daarvan 'maakte
de dader gebruik; hij lostte vier schoten,
waarvan een den minister trof; de anderen
verbrijzelden het raam.
Dadelijk snelde een voorbijganger den
neerstortenden minister-president te hulp,
hem toeroepend: „Don José! Don José!
(José was de doopnaam van Canalejas)
De gewonde lag languit op de straat en
kon- nog slechts deze woorden uitbren
gen: „Da,t canaille heeft me gedood", hier
op gaf 'hij den' geest,
In ee,n pmmezien had zich e-e'n1 groote
'kring voorbygangers pm het slachtoffer ge
vormd. Men nam hem op; en droeg hem
naar de apöfheek van Borrel, die dicht
bij de plaats van1 clen. aanslag gelegen is.
De apotheker plaatste den minister-pre
sident in een fauteuil, dodh kwam na! on
derzoek spoedig tot het inzicht, dat de
dood reeds was ingetreden. Het lijk werd
hierop naar het ministerie van binnenland
sche zaken vervoerd. De portefeuille Van
den minister, die bij den aanslag op dien
grond was gevallen en 2000 peseta's en
eenige gewichtige documenten bevatte, werd
aan de politie in bewaring gegeven.
De bisschop van Sion heeft het lichaam
van den minister- gezegend en talrijke'hoog
geplaatste personen 'hielden de wacht. Pra-
ked-es Zjancado', de secretaris van dien pre
sident nam op zich de familie van Canale
jas van den moordaanslag in kennis te
stellen.. 1 - I i
Toen het bericht van den aaiislag het
hof bereikte, maakte de koning' zich juist
gereed om zich naar de chrysanth'euins-ten-
toonstelling te begeven.
Daar de automobiel van den koning nog
ni^ gerend was, stapte hij in die van
een'ho-ogwaardighe,idsbekleeder aan 'het hof
en reed zoo snel mogelijk, zonder een^e
begeleiding naar het ministerie van binmen-
IandsChe zaken.
Aan de Puer-ta def Sol werd 'hij door
een geestdriftige menigte begro-et „Leve,
onze moedige; koning" Werd er gejuicht.
Toen de koning aan, het ministerie aan
kwam, zag 'hij er zeer onïdaan uit Hij
weigerde gebruik te maken van Ide lift
en bij vier treden tegelijk snelde 'hij de
trap op na.ar 'den salon, waar 'het lichaam
van Canalejas was geplaatst.
De moordenaar.
De moordenaar van Canalejas heet, Ma
nuel Pardinas Serrato en is 27 jaar oud.
Na de revolver geridht te hebben op
den minister, schoot hij op zich1 zelf. Hoe
wel niet dadelijk gedood, is hij toch later
aan de verwondingen overleden.
De bladen melden, dat de politie een
fiche bezit, waaruit blijkt, dat Pardinas
acht maanden geleden uit Buenos-Aires is
gezet als anarchist, en dat hij "toen naair
Madrid, Parijs, Londen, -Bordeaux, Biarritz
en Marseille ging.
De moordenaar werkte in den laatsten
rijd ais beeldhouwer- aan de versiering
van een 'hotel.
Aan de „Lo-kal Anz-eiger" wordt uit Ma
drid geseindDe dader Partinaz Serrato
behoort tot een over aanzienlijke middelen
beschikkende anarchistische partij, Idie nu
eens te Madrid 'dan weer in Barcelona, ge
heime samenkomsten hield. De leden de
zer partij gaven 'zich de namen van wilde
dieren. £errato bezocht dikwijls zittingen
van het parlement en was steeds aanwezig
als een redevoering 'van Canalejas was
aangekondigd, i
Canalejas als minister.
Het kabinet-Canafejas kwam 9 Februari
1910 aan het bewind, nadat het liberale
kabinet Moret was afgetreden tengevolge
van oneenigheid in, de liberale partij. Onder
zijn minister-presidentschap hadden plaats
de bloedige onlusten te Barcelona; de
groote staking in het Noorden van Span
je: de Kamerdebatten over Ferrer: de
Spaansch-Marokkaansche overeenkomst.
Voor de Katholieke zaak had deze Ka
tholieke minister echter wel wat meer kun
nen doen.
Van Canalejas zeiven kan, helaas, niet
anders gptuigd worden dan dat hij, de leider
van de radicaje 'fractie der liberalen, d|ie
hef katholieke nïinisterie-Maura opvolgde
na de beruchte Feirer-geschiedenis, bijzijn
1 pogen om alle liberale elementen om zich
Iheen te groepeeren, met d-e ant'i'-gods-
di'enstige elementen geheuld 'heeft -en h'eu-
len moest, zoodat hij zich politieke vij
anden maakte aan beide kanten.
Het anarchisme.
Toch il8 't Wel tragisch, dat hij, d-e
minister door het moordtuig in de hand van
een aanhanger der theorieën van den
„groo-ten Ferrer" its gevallen.
Deze daad toch, djle zoo sterk herin
neren doet aan den moordaanslag TS Au
gustus 1897 op den conservat'leven minis
ter-president "Canova de Castilloi gepleegd
iti St. Aguadp, is evenals deze een nieuw
bewijs tot welke afschuwelijke buitenspo
righeden de revolutio:nnair.anarchistjsche
ideeën voeren, 1
U,:it hetgeen bekend geworden is, kan
men reeds opmaken, dat Pardinas Sarrata
een vurig anarchist was en da,t dus zyn
daad, voortkwam uit het verlangen om
wraak te nemen op 'hen, die tot plicht
en tot taak 'hebben de gestelde orde te
bewaren en door 'krachtige maatregelen
desnoods voor 'het afgemeen welzijn te
zorgen.
Dat ondanks de radicalistisdhe neigingen,
do-or önalejas zoo 'nu en dan getoond,
ook hg als 'het slachtoffer van een aan
slag vallen moest, is psychologisch zeer
goed te verklaren. Want juist tegen de
genen, diie een enkelen keer een conces
sie gedaan hebben of wel eens zich toe
schietelijk hebben betoomd, maar dan weer
[hetzij uit. overtuiging of gewetensdwang
of gedachtig aan den eed, dlien zij heb
ben .afgelegd om het algemeen belang tei
dienen, zic'h^ .onverbiddelijk toonden, juist;
tegen zulken keert 'zi'dh de haat van de
anarchisten, feller en onverzoenlijker haast
nog dan tegen de consequente bestrijders...
Hoe tragisch ook. Valt uit de omstandig
heden van den dood) van dezen Kath.
.minister in naam maar helaas niet een
van de volle daad veel te leeren, vooral
voor die aan zijn graf staan, maar ook
-voor anderen.
Betrekkelijk weinig belangrijke en eenigs-
zims betrouwbare 'berichten worden van
het oorlogsterreim gemeld.
Hef bericht, dat Turkije zich' direct tot
Bulgarije gehvend zou 'hebben om t'ot een
wapenstilstand te ko-meii^ wordt tegenge
sproken.
I Een 'der Parijsdie bladen laaf zich weer
eens seinen, dat' de Tschataldscha-Iinie in
genomen wezen zoo. Daartegenover staat
piet alleen 'de tegenspraak uit Constan
tino-pel, maar ook de verzekering van den
correspondent der „Köln. Ztg." te 'Sofia,
dat bij de Tsdia,taldscha-Iinie r.og geen
geweerschot gevallen is.
In de buurE van Monastir schijnen de
.Turken zich op ernstigen tegenstand voor
te bereiden.
De onderhandelingen tusschen Oosten
rijk en Servië zijn altijd hangende. ;Me.n
verwacht geen 'nieuwe, wijziging in den
pogenblikk-elijken toestand dan na den te
rugkeer van Pa sits di uit Uskub, waar ly
met den 'koning onderhandelt.
Alleen is 'rTU naast den donderkop dier
Albaneesche kwestie een tweede dijaigende
.wolk zich komen samenpakken^ de Roe-
meensch-Bulgaarsche kwestie, waarbij Oos
tenrijk, dat nauw met Roemenië in relatie
sic at, ook al betrokken is. Bulgarije wil
Roemenië geen compensatie verleenen voor
een eventue-ele gebiedsuitbreiding en Roe
menië blijft die compensatie eischere.
ALKMAAR.
i „DE W|ITTE BAZAR."
Zaterdagavond is in het Paiyglopi 'eene
zaak heropend n.l. het magazijn „De W|!t-
te bazar" firma Landmande Munk.
De vroegere handwerkzaak heeft eene
gedaanteverwisseling ondergaan, winkel en
etalage zijn aanzienlijk vergroot terwijl 'ook
de verscheidenheid van artikelen uitgebrei
der is geworden. i
Was voorheen hoofdzaak handwerken^
thans is het magazijn der 'firma Landman
de Munk ruim voorzien Van luiermand
artikelen luiermand-uitzetten, doopjurken,'
doopspreien en wat dies meer zij.
Voorts dames- en klnderondergoiedleren:
en al wat tot het 'z.g. witvak behoort
Dat dit magazijn op den naam „De
Wiitte Bazar" aanspraak kan maken, moge
blijken uit de etalage, die Wel de aandlaciht
verdient.
„VOORUITGANG" EN HET 'CONCEN-
TRATIE-PROQRAM, r
Do Alkm. Grt. 'meldt:
In haar vergadering van Dinsdagavond
besprak de politieke 'vereeniging „Vooruit
gang", afd. van Ide-n Vrijz. Dem. Bond
alhier het bekende program van de hoofd-
besturen der drie Vrijzinnige partijen.
De afd. achtte de totstandkoming -dier
samenwerking van de vrijzinnige groepen
te zijire een landsbelang.
Zij biechtte haar goedkeuring aain het
voorstel "der hoofdbesturen' o-m op den
grondslag van Wet program bij de verkie.