leans,
Kachels.
IA.
ictenbanL
NK,
aar pof
DE WILD,
Boterstraat.
ALKMAAR,
Bankpapier
1\AR,
n, Horloges,
irreerende prijzen.
147.
olenbesparlng,
LAAT.
'el. 439.
Saterdag 16 November 1912.
TWEED® BLAD.
No. 123
Ons Geïllustreerd Zondagsblad.
van 17-25 Not.
I dinsdag 19 nov. - h. Eiiaabetb,
"ingezonden.
Persdelict.
Uitverkoop of Vliegende Winkel?
sn.
an alle
LKKER,
RIE K B N, speciaal
eki, op welke gunstige
d.
w
aanvrage,
van verschillend
enz. in de Maga-
;ide sorteering in
rien.
naar zien wil men
inkoopen voor de
bazar weer dik
kosten, maar dit
en, die elders voor
ROME".
oopers vastgesteld
pen en beelden en
tijd van het ver-
aij uitnemendheid) lw'
Men eisohe het aloooj
ROOD waarmede i
voedingswaarde
OOD, waaronder uit-
lit GEZONDHEIDS'
ARWEBLOEM vooi
ts. per pond.
dt door ons steeds j>
mede een waarborg
ZOON._
IOns Blad
Het geïllustreerde Zondagsblad van deze
Leek bevalt de volgende
PLATEN: Een vliegmachine van eigen
Ivinding". Een 't Hoff-monument. Pietoihé in
lOud-Servië. Een Zeppelin boven bet mo-
I iijment te Leipzig. Dr. Wjoodrow Wilson.
Lie steenen brug te Uskiib. Eerste steen-
;ing der St. Anton-iussdhool te Haar-
lleis. Bulgaarscihe reservisten. Koningin He-
van Griekenland bij 't Roode Kruis.
Brand te Zaandam. Graaf Bentinck. De
Lpfenis te Middadhten. Gezicht op. Pri-
lazirna. Oud-Servië. De haven van Athene
Lift dorp Shari, Oud-Servië. De citadel van
Ifrisza. Een zeldzaam feest. Installatie van
Len nieuwen burgemeester van Voorburg
(2 foto's.) Ons nationaal elftal.
TEKST: De oorlóg in het Oosten. De
Iverstoorde Knapkoek-tractatie. 't Vertrou-
Len heerlijk beloond. Allerlei. Gravin Ber-
Lia (vervolg). Voor onze Jongens en
fAleisjes.
17 NOVEMBER:
25e Zondag na Rinks ter, en,
les uit den eersten brief van den H. apostel
[Paulus aan de Thessai-onicensen; 1,2—10.
Broeders! Altijd zeggen wij Gode dank
|«gens u allen, zonder -ophouden uwer
■gedachtig zijnde in onze gebeden, terwijl
■wij ons herinneren aan het werk uws g|e-
lofs, aan uwen arbeid, aiam uwe liefde
en aan de geduldigheid uwer hoop op
Jpnzen Heer Jesus Christus, voor G'od en
■onzen Vader; daar wij, van G'od beminde
■broeders! uwe uitverkiezing kennen. Want
Jons Evangelie geschiedde tot u niet in
poerden alleen, maar, ook in kracht en in
Ijlen Heiligen Geest en in groote volheid
jpi overtuiging, gelijk gij. weet, hoedanig
Jwij om uwentwil onder u geweest zijn.
|En gij zijt navolgers geworden van ons
lm van den Heer; daar gij in veel v-endruk-
lliing, hei woord hebt aangenomen met
Jblijdschap des Heiligen Gieestes; zoodat
[gij een voorbeeld zijt geworden voor al
]de gielooi igen jn Macedonië en in Adliaja.
■Want van u uit is hel woord des Heeren
kerbreid geworden, niet alleen in Maee-
pon-ië en in Aciiaja; maar ook in ai'le
[plaatsen is uw geloof in God uitgegaan,
poodat wij niet noodig hebben, daarover
as te zeggen. Wiant zij zeiven verkondigen
kangaande ons, hoedanig ons optreden bij
In geweest is, en hpe gij u van de afgoden
[bekeerd h|ebt tot God, om den levenden
Jen waren God te dienen, en uit dein. hjemel
■te verwachten zijnen Ziooni, dien Hij uit
|.<le do oden heeft opgewekt, Jesus, die oms
perlost heeft van den toekomstigen toorn.
Evangelie volgens den H. Mattheus;
XIII, 31-35,
Te dien tijde spjrak Jesus tot de schare
S«egelijkenis: het Rijk der hemelen.is ge
lijk aan een mosterdzaad, dat iemaind nam
|M in zijnen akker zaaide. Dit nu is wel
kleinste va,n alle zaden; maar wanneer
pet opgeschoten is, is h,et grooter dan
felle moeskruiden en wordt een boom, zoo-
pat de vogelen des hemels komen en wonen
[hi deszelfs takken.
Eene andere gelijkenis sprak Hij tot hen:
N Rijk der hemelen is gelijk aan een
geinig zuurdeeg, dat eene vrouw nam en
pder drie maten meel vermengde, totdat
pit geheel gedeesemd werd.
Dit alles sprak Jesus in gelijkenissen tot
p scharen, en zonder gelijkenissen sppak
Hij niet tot hen; opjdat vervuld zou wor-
r'" wat gezegd was door den profeet:
I* zal mijnen mond openen in gelijke-
Tissen, ik zal vermelden wat verborgen
Tas van de grondvesting der wereld af.
(Deze lijst is samengesteld volgens den
Kalender van het Bisdom Haarlem).
Onveranderlijk gedeelte der Misgebe-
den: 35 en volg. Kerkwijding (vóór
do Hoogmis: 34.
ZONDAG 17 NOV. - 25ste Zondag
I Pinksteren, 147.
ie collecte van den H. Gregoriue den
Wonderdoener, nit de Mie: .Statuit», 81.
3b colleate«A cnnctis», 63. Piaefatie
j"n de H. Drievuldigheid, 60.
MAANDAG 18 NOV. Wijding der
l#nk van de H.H. Petrus en Paulus te
0mo Mie van Kerkwijding, bl. 524. Oiedo.
T 3- 2e collectev. d. H. Pontianua, Paus
J" Mart., uit de Mie.Statui:», bl. 66.
WOENSDAG 20 NOV. H. Felix van
130.
van Maria in den Tempel (Maria Prae-
eentatie), 530.
Praefatie van Maria, 60. Credo.
VRIJDAG 22 NOV - H. Caecilia, 531.
ZATERDAG 23 NOV. - H. Clemens, 1
Paus en Mart., 532.
2e collecte v. d H. Felicitaa, 532.
3e collecte: voor den Paus, 62.
pCt.,1 jaarling
HON DERDAG 21 NOV. Opdracht
ZONDAG 24 NOV. Bsschermfeest
v. d H. Maagd. Mis op bl 418. (24 Mei),
voor collecte stil gebed en Poitcommu >io.
Zie 64 onderaan.
2e collecte: van den H Joannee van h t
Kruis, 533.
3a collecte en laatste Evangelie van den
26sten Zondag ra Pickstsren, 322
4e collectev. d. H. Chry«ogonuB, 533
Praefatie van Maria, 60. Credo
Samenstelling en gehruik van hel Misboek.
VOORBEELD:
Wjj zullen voor heden de Misgebeden
op de rij af volgen en nemen als voor
beeld de Mis van Maandag 18 November:
Wjjding der kerken van de H.H. Pietrus
en Paulus. 1 i
Het on verand er lij k ge de e 11 e be
gint, zooals in iedeire Mis op blz, 35.
Voor deeigen gebeden worden wij
onder 18 November (blz. 530) verwezen
naar de Mis van Kerkwijding op blz. 524.
Zoo krijgen we; deze volgorde:
1. Gebeden aan den voet van het altaar
van 35—37 (Gewone der H. Mis).
2. Iniroiitus (ingangisgebed)„Vreeswek
kend is deze plaats" 524 (wordt ge
beden aan de epistelzijde)
3:. Kyrie en Gloria in excelsis, 3738.
4. Collecte (gebed, Epistel, Graduale en
Evangelie: 524—525.
5. Credo 3d onderaan.
6. Offertorium 525. 1
7. Opdracht van brood en wijn met bij.
beho-orende gebeden, gebed bij de
handenwassching tot en met.„Orate
fratres" 30—44 bovenaan.
8. Het stilgebed: 525 „Verhoor, wij bid
den U enz."
9. De praefatie, Sanetus, gebeden voor
en na de Consecratie tot na de Com
munie, als de kelk weer gedekt is
van 4453 bovenaan.
10. Het gebed: „Gommunip" en Postcom-
munip, 525 onderaan.
11. lte Missa esf, zegen, laatste Evangelie
53 en 54.
Uit deze opgave zien wij, dat het on
veranderlijk gebed verre het grootste ge-
jdeelte van het Misgjebed vormt. In dfjt on
veranderlijk gedeelte moeten wij op: ver-
sdhillende plaatsen invoegen de eigen ge
beden, welke in het „Feesteigen der Hei
ligen of in het „Tijdeigen" staan opgegeven
Indien de goedgunstige lezers oif leze
ressen, die sinds kort het Misboiek ge
bruiken, in den beginne eenige moeilijkhe
den ondervjaden, moieten ze niet ontmoe
digd wordeh. We moeten niet meenen, dat
we minder goed hebben Mis gehoord,
omdat we eenigen tijd besteden moesten,
om den weg te vinden in ons Misboek.
„Alle begin is moeilijk", dit geldt ook
ten minste eenjgermate, hier. 1
Wjie slechts eenigen tijd volhoudt, zal
niet slechts in zijn Misboek volkomen thuis
raken, maar ook de Mis en het Misgebed
beter begrijpen en boven ieder ander ge
bed waaideeren. Hij1 zal zeggen, watschrij.
ver dezes, reeds van zoo menigeen, die
liet Misboek leerde liefhebben, gehooid,
heeft: „Nu weet ik eerst goed waf Mis-
ho-oren is."
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).
Stukken, die niet geplaatst worden, kunnen
niet worden teruggezonden.
Mijnheer de Redacteur.
Naar aanleiding vain uw1 artikeltje, ge
titeld „Leer van den, vijiand" in „Ons
Blad" van Dinsdag 29 October opgeno
men, had ik gaarne Geachte Redacteur,
in uw blad een plaatsje voor onderstaande:
ln dat stukje dat overgenomen was uit
„Het Jonge Zuiden" wordt aangedrongen
op meer concentratie in, onze Katholieke
gelederen, die jammerlijk nog veel te iven.
schen overlaat en op het verkenen van
meer steun aan hen of haar, die zullen
werken voor de verkiezingen in 't vol
gend jaar. Verder wordt gewezen naar
de Vrijzinnigen in Indië, die al reedis
f 8000, doch zooals ik elders dezer dia.
gen las, bijna f 10000 (zegge tienduizend
gulden) bijeen verzameld hebben om hun
ne partijen en, partijgenoten in 1913 finan.
tieële hulp te verleen,en. Daar ik veron
derstel idat dit reedis van algemeene bekend,
held is, doordat 't in die bladien reeds vaak
gepubliceerd is, onthoud ik mij, hierover
meer te vermelden. Wiel echter constateer
ik 't feit, om ook de aandadht vain de
Katholieken in 't bijzonder en de Christe-
lijken in 't algemeen, wonende in 't Twee
de Kamerdistrict Alkmaar, te vestigen op
hetgeen de vijand doet, opdiat ook wij,
Katholieken Weten wat we te doen heb,-
ben. om ons voor te bereiden voor een
gro-oten strijd welke volgend jaar gestre
den zal worden.
De eerste stappen, die 'hiervoor zijn ge
daan, zijn telkenmale in dit Blad ver
meld. 'n.l. dat in dit district Alkmaar, een
'Federatie is opgericht van R R. fir-o-
paganda-clubs, ten doel hebbende die aan
gesloten clubs te adviseer en. en de pro
paganda gezamenlijk te voeren, e.d.
Dat deze Federatie in een ware behoef
te voorziet, behoeft m.i. wel geen nader
betoog.
Hoewel zij nog jong is (zij is dezen
zomer pas opgericht) heeft zij nu al reeds
twice groote successen te boeken, en wel:
met medewerking van de Z.Eerw. heeren
Pastoors daar ter plaatse, zjjn te Oudorp
,en te Tuitjenhorn een Propagandaclub
opgericht met resp. 40 en 37 leden. Op
't oogeinblik zijn in 't district nogskchtsj
twee parochiën waar geen propaganda,
olub bestaat. Wie hopen echter, dat ook
daar de leemte weldra zal zijn aangevuld.
Zoo hebben we nu al een leger jonge
mannen, zooals nog geen district in den lan
de, waarop wij trotsch kunnen zijn, jon
ge mannen die zullen optrekken, onder
de banier des Kruises, om de regeering en
onze partijen bij te staan, die opkomen v. de
rechten en vrjjheden- onzer Moeder de H.
Kerk en dk in pi'actijk zullen brengen,
hetgeen Gabriël Palau schrijft in zijn „Ka
tholiek ,van de daad", „Gij wilt Katholiek
rijn, maar thuis en in de binnenkamers
en ik wil dat gij Uw geloof "Openlijk be
lijdt ook tegenover anderen", en die zul
len beantwoorden aan hetgeen onze roem
rijke I>r. Stdhaepman z.g. vaakze-ide: i»'L
wiensdhte dat ik aain Nederland kon geven een
schaar jonge mannen met een rotevastge
loof."
Met zoo'n leger propagandisten gaan wij
den vijand tegemoet, om hem de zege
Waarvan hij zich reeds zeker waande, te
betwisten. Ziedaar, Katholieken, in enkele
trekken, waartoe de Federatie is opge
richt, en wat zijl voorstaat.
„Het geld is de ziel van de negotie",
zegt 'het spreekwoord. Langs dezen weg
idoen >vij daarom een beroep op de mildL
dadiglieiid van onze Katholieken, vertrou
wende dat zij de Federatie wenschen te
Steunen, als donateurs (minimum bijdrage
f 2.50 per jaar). Het is te begrijpen dat
wij. naarmate de finainciën zijn, propagan
da kunnen maken. Men verlieze niet uit
?t oog dat het 't volgend jaar een drie
dubbele strijd iis, een strijd Zooals men nog
nimmer gezien heeft. Late» wij, nu eens
tonnen, dat we de Federatie sympathiek
rijn, door haar krachtdadig tei steunen.
Wjj hebben tot nog toe maar één do-
hateur en wie is munmer twee, drie, en,...
Wie is de honderdste? Ja; indien wij zoo'n
getal eens konden bereiken! Men schrijve
sledht9 een briefkaart met enkele woor-
Iden «r op; dat is voldoende aan
H. F. VAN NULAND, Schagen.
ALKMAAR.
R. K. COOP. VERBRU1KSVEREEN.
„ONS DOEL."
Dinsdagavond vergaderde bovenstaande
cgöp; in hét Bondsgebouw.
Té ruim half 9 opende de Pres. Comm.,
dé heer J. C. M. Burkunk, de vergadering
met den Chr. Groet,
Voorz. zegt bij de opening, dat dit een
belangrijke vergadering is, omdat op deze
vérg. een zeer belangrijke beslissing voor
dé coöperatie zal genomen worden n.l. de
tot sta.ndkoiming van een eigen gebouw.
Dé Notulen werden .gelezen en na eep
kleine opmerking van de hnr. v. Vliet en
Bosman in dank goedgekeurd.
Voorz. herinnert er aan, dat het vorige
jaar op een verg. al eenige plannen tot op
richting van een eigen gebouw zijn bespro
ken, die echter toen verworpen zijn met
het oog op de hooge kosten.
Thans hebben de heeren Leijen en Blom,
ieder een plan en teekening gemaakt, die
zij zullen tioelidhten, terwijl het bestuur
nog een derde plam zal ter tafel brengen.
Dé heer J; Leijen, architect te Bergen,
verkreeg hierna het Woord om zijn plan
uitée.n te zetten, Dezen had eene teekening
gemaakt van een nieuw te houwen bakkerij
met woning e,nz. die eventueel geboiuwd
zoudén won-dein op een stuk grond liggen
de aan de. Lindelaan bij het Nassauplein.
Op duidelijke wijze zette de architect zijn
plannen uiteen, waarna d9. heer Blom de
gelegenheid verkreeg. Hij had echter tee,
kening gemaakt van het plan tot verbouwing
van een huis staande in de Snaarmanslaan
én dei daarnaast liggende peroeelen erbij
té trekken, om zoo een, mooi geheel te ver
krijgen tot inrichting eener bakkerij geheel
naar dé eischen des tjjds,
Hieirna werd het plan van het Bestuur
medegedeeld, namelijk om het - par-
ceel aan het Vendronkeuoord te koop,en
én te Verbouwen, waarin een poosje gele
dén de z.g. 14 pCt. bakkerij gevestigd
was. I
Hierna verkreeg het -Bestuur met algemee
ne stemmen de goedkeuring van de verg.
ejgen gèbouw pan te sdhaffen.
Nadat door den voorz. een wooirdl van
erkentelijkheid en dank was gebracht aan
'de heeren Leijen én Blom, werd, na een
lange discussie, met meerderheid van stem
men besloten tot 'aankoop v. h. perceel aan
Ihet Verdronkenoord.
De voorz. wepschte de coöperatie geluk
mét deze gewichtige's Jap. Hij beschouwde
dit plan als "het begin van een periode
van nieuwen bloei en riep de medewer
king van de leden daarbij in.
Vebvolgeps doet spr. eén beroep op de
vrouwen v. d. leden voor hare medewer-
king. 1
Het bestuur is van plan eerstdaags een
propagandavetg. te houden, hoofdzakelijk
voor dé vrouwen, op Welke velrg. het nut
Van dé coop, uiteengezet zal worden. Spr.
spoort tenslotte de leden, aan om pro
paganda in d^n huiselijken kring voor de
Goöp. té maken: 1
De voorz. deelt hierna mede dat het
bestuur voorstelt een voorloopigé wijziging
iin de *Sthtuten te brengen n.l. art. 42 zóo
te .wijzigen, dat niet 15 leden het recht
hébben een buitengewone ailgem. verg. bij
een te roepen, maar Vo van het aantal leden
Ten tweede: in dé Statuten staat ver
meld, dat de aftr. commissarissen niet her
kiesbaar zijn. Dit te wijzigen en die aftr.
Wel herkiesbaar te stellen, omdat spr. het
zou bejammeren, wanneer cr een ^jpoede
commissaris in de aoöp. zit, die om deze
redenen .te moeten misssen.
Deze, wijzigingen werdén met algemeene
stemmen goedgekeurd.
Na nog eenige huishoudelijke zaken be
sproken te hebben, sloot de Voorz. met
een woord van dank aan de leden voor
de vriendschappelijke wijze, waarop de le
den. hebben medegewerkt, de vergadering.
Naar wij vernemen is door den heer
S,. Halma alhier t^j den EA. heer Offi
cier van Justitie eene klacht ingediend we
gens belediging in geschrifte tegen, den
heer J. F. M. Endel, in diens hoedanigheid
van redacteur van het Bondsorgaan „de
Haarlemsche Hanze",
In het nummer van 8 Nov. 1.1. kwam
daarin bet volgende ingezonden stuk voor:
M. de R. I
Vanaf Maandag 21 tot Zaterdag 26 Oct
had te Uithoorn een uitve rkoop
iplatas van allerlei soorten religieus e
artikelen: beelden, stolpen, platen,
kerkboeken, rozenkransen, enz. enz.
Met strooibiljetten werd d i e n z e 1 f-
den Maandagavond den ingezetene
Katholieken mededeeling gedaan van de
allerlaatste gelegenheid om deze ar-
tlkeien goedkoop: te koopen. Wat be.
treft, geachte Hanzeieden, het goedkoo.
pc, (daar kan ik als leek in die artikelen
niet over oordeelen, doch, bij ondervinding,
weet ik. dat dezelfde firma eenige jaren ge.
leden hier en in alle omliggende parochiën
ook een dergelijke, een allerlaatste
(rondreizende) uitverkoop, hield. En juist dit
allerlaatste, en de van plaats tot
plaats trekkende uitverkoop,
doet mij door middel van uw blad vragen:
Heeft men hier met een vliegende
winkel of met een eeuwigduren
de uitverkoop te doen?
Ik wil hieraan toevoegen, dat de strooi
biljetten .vermelden„Artikelen uitliet ma-
gazijn „De Paus van Rome" te Alkmaar,
onder aanbeveling: S. Halma;
Deze kwestie gaf mij aanleiding haar op
de algemeene vergadering der „Hanze" in
Amstelland ter sprake te brengen, welke
vergadering mij -opdroeg bovenstaande in
o,ns orgaan te doen plaatsen; terwijl den se
cretaris werd opgedragen maatregelen te
nemen, in omliggende parochiën om der-
ge 1 ij k e vreemdsoortige ui tver-
koopen tegen te werken.
Weet de redactie of andere afdieieiingen,
met welk soort zaak men hier te doen had?
zoo ja: maken zij dan onze afdeeling in
dezie eens wijzer.
Met hoogachting,
M. C. HABETS;
lid der Hanze-afdeeling Am
stelveen.
De Redactie der Hanze teekende hier
onder aan:
Wij kunnen omtrent deze zaak den ge-
achten inzender, de afdeeling Amstelveen
en alle verdere Hanze-leden en afdeelingen
mededeelen, dat men hier te dloen heeft
gehad met een, „vliegienden winkel" van het
zuiverste gehalte", (het „zuiver" pre si eert
hier het „vliegend")
\jfij g.elooven, dat de ondernemer zijn hal
ve bestaan zoekt in rijn „vliegende" han-
del, althans dit zeker gedaan heeft. Even-
zoo kunnen wij gerust ons vermoeden uit
spreken, dat die „laatste uitverkoop" nog
wel eens zal gevolgd worden door een „on
herroepelijk laatste uitverkoop", gevolgd
door nog een serie andere „uitverkoopen"
Het beste bewijs daarvoor is, dat „de
Paus van Rome" te Alkmaar no<g bestaat,
alzoo: niet uitverkocht heeft.
De verkoop te Uithoorn- derhalve is ge
schied onder leugenachtige voorspiegelin
gen:
Geheel te keeren- is, helaas, deze oneer
lijke concurrentie niet. Heeft ze echter
plaats in een café of in een hotel, dan kan
men volgens de Drankwet „een vlie
gende wiinkel" verjagen. In lokalen waar
het „vergunningsrecht" is, mogen geen uit
verkoopen gehouden worden. Blijft de ca
féhouder zoo'n „handelsman" in rijn on
derneming steunen, dan kan hem het ver-
gunningsreóht ontnomen worden. De inees-
ste heeren passen daarvoor, 't Is dus zaak
b|j voorkomende gelegenheden, de politie
in den arm te nemen, die dan die over
treding tegen de Drankwet kan oonsta-
teeren. i
Wjj herhalen- echter: Hier heeft men te
doen gehad met eén „echten" vliegienden
winkel en een „onechten" allerlaatsten uit
verkoop. t Red.
c
De beleedigjng zou volgens den aan
klager liggen in de beide zinnen:
„Da verkoop- te Uithoorn- derhalve is
geschied onder leugenachtige voorspiege
lingen. i i
„Geheel te keeren is, helaas, deze on.
eerlijke concurrentie niet." 1
De kantoorinrichtingen voorheen
en thans
i VOORHEEN.
Dg kantoren waren vroeger bij1 lange
na niet van wat zij: thans zijn, moderne
handelsinrichtingen.
Dienovereenkomstig was de kantoorbe.
diende van vroeger bij lange na niet wat
hij thans is.
In da 17e eeuw, toen de Oost- en Wiest-
Lndischa compagnie aan den handel een
reusachtige uitbreiding gaf, ging het kan
toorleven een flsnken stap vooruit.
Toch bestonden er in de 17e eeuw geen
kantoren als nu: 1
Op 'da gewone kantoren deden die pa
troons, sinjeur, baas, meester of princi
paal genaamd, (de boekhouderij en ai het
andere liefst 'alleen en met béhulpi der
zoons af, ook om da geheimen van den
handel ondw zich te houden, en hadldien dan
een of meer co-m.p-toirknechtsi f
In de 17e eeuw1 toch droeg een kantoor
bediende den naam van „oompfoirknedht".
Op vele kantoren was hij1 werkelijk niet
veel meer dan een knecht, of, zooals men
toen zei: „Iets meer dan een meid:"
Da kantoorknecht, de kantoorbediende
v-an thans, moest het kantoor schoonhou
den, en voor l-idht en vuur zorgen; met
andeire woordende Vetkaarsen aansteken
en snuiten, |le kactjgj stoken; met den pa
troon, nadat hij bom zijn rapi-er had1 aan
gegespt, naar de beurs gaan om diens
tasdh te dragen, en, wat erger, is, hem
so-ms aankleeden, hem rijn schoenen uit
trekken, en zijne muilen aan doem, zijn
nachttabberd helpen aanschieten, hem rijn
mantel omslaan, zijn .pruik afnemen, jp
zijn slaapmuts opzetten.
De jongste bediende, alias comptoir-
knecht, werd tot klerk bevorderd, als hij-
was gebleken een getrouwe leergast, zijns
meesters voordeel te hebben gezocht en
nie,t diens schade, gehoorzaamheid be
tracht e,n zijin meester gewaarschuwd had
als hij wist dat anderen van het kantoor
ban plicht niet deden en hij ter beurze
was verschenen „niet flodd'ig, maar burger-
lick geclee-d". De tot jongste klerk be
vorderde comptoirknecht had o.a. tot taak:
de veeren pennen t e snijden en te vermaken
boodschappen van gewicht te doen en zich
op het Italiaansch boekhouden (doppla
scritturai) toe te leggen, en, zoo noodig, bet
boek te bestudeeren fan de „Pratique"
om te loeien rekenen cypheiren end-é boeok-
hiouden", -
De gewone koopman had een kantoor of
een kantoortje in het woonhuis, in het
pakhuis of in den winkel, zooals dat nog
voorkomt. Bij de uitbreiding van 'het kan.
toorwezen was het kantoor doorgaans
in het vochtige :en donkere benedenh-uis
of in de, sombere achterkamer der eerste
verdieping. i
Het kantoormeubilair was in de 17e -eeuw-
al even eenvoudig
Er stonden in het kanfoor stevige, hoo
ge eikenhouten dubbele lessenaars en kan
toorstoelen of kantoorkrukken; met leder
bekleed. Op de lessenaars waren lo-oden
inktkokers vastgespijkerd; zand- en o-uwel-
do-ozen ontbraken er niet, er lagen ganze-
sdhachten, vermaakte en overmaakte pen
nen, penne-mesjes en linialen.
Aan de wanden stonden kasten voor-
zoover die niet in den muur waren om
als bergplaats te dienen voor kantoorboe
ken, doozen papier en dagelijksche benoo-
digdheden; aan veterband (liassen) hingen
geregen papieren, een „klocxken-, dat twaalf
uren liep, „of 'een za-ndlooper. Aan ide eene
rijde "Van het pultru-m of de-n lessenaar
zat de patro-on -in zijn nachttabb-end met
een slaapmuts op zijin hoofd, aam de an
dere eenige klerken met morsmouwen aan
en hun hoed op:
THANS.
Het verschil met de kantoren van thans
is wel groot. De vochtige, bedompte, don
kere kantoren in het onderhuis, van vroe
ger zijin verdwenen, thans mooie, ruime,
frissch-e, goed verlichte lokalen vaak luxe-
rieus jngeridht, tot „kantoorpaleizen" toe.
Met de verbetering der kantoren, met de
oprichting van prachtige kantoorgebou
wen is saamgegaan de vervorming en de
hervorming der inrichting.
„Den voeren pen versnijden" welke kan
toorbediende zou dat nog kennen?
Integendeel, zelfs p-en -en inkt, geraken
in onbruik, sedert de schrijfmachine op
bijna elk kantoor haar intrede heeft ge.
daan. t i
Doch wie dezer Idagen in hotel Proof,
DE TENTOONSTELLING VAN 'RUYS'
HANDELSVEREENIGING gevestigd teAm
sterdam heeft bezocht, Val to-t de conclu
sie zijn gekomen, dat de moderne kan-
toormachines pen en inkt overbodig ma
ken zelfs potlood, I
Edison Handels Phonograph 'maakt de
s tenograph ie op 't kantoor o verbodig, 1
