E. Bath. Nieuws- en Advertentieblad
voor Noord-Holland.
Bijzonder onderwijs.
Zaterdag 3 Mei 1913.
7e Jaargang
FEUILLETON.
spots: I j\f0. 50.
T. ALKMAAR.
ii Artikelen.
Kruis en Halve Haan.
GEZ. KAAN.
J. YBASDONK.
J. H. "WILLER8.
m, v. BENTHEM-Lqjj
P. DE GROOT,
aan Zee, G. FOOR.
n, P. WINK,
huizen, A. SöTEMANN
agowaard, P. LODDEfi
es-, Hccrcn»
er schoenwerk I
ïanten-, Gouden- en
werken, Horloges eni
Btten van Juweelen.
ting voor reparatiij
ken en U verlangil
succes verkoch
sis, Piedestalles, Cou-
en Ontbijt-ServiezenJ
ïgarandeerd). Koperenj
i's met verschillende|
id.
reekt van zelf, hetl
&RSGH WARENHUIS
lishoudelijke artikelen!
en, Petroleumstellen!
ners, Tobben, Strijk-
zin.
ren Borstelwaren enz.
vrije Dranken
agne-Pilz
sposit.o's,
KONIJN, Dgk, Alk®8»'
IRBIER Az., Kassier
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
AD VERTENTIEN
(Lezing van Kapelaan NOLET, ge-
honden te De Rijp).
kwaliteit A 3 C6ntS,
sa van 100 en van 508
BINNENLAND.
VSTE MODELLEN.
BILLIJKE PRIJ2E1||
--W*-
S
ONS
BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS:
75 et p. 3 maanden franc» Kuis; 105 et met geilljustreerd
Zondagsblad. Te betalen in het begin vap ieder kwartaal.
'AfKwsierlijke nummers van de courant3 cent
Van hét Zondagsblad 5 cent
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „ONS BLAD".
BUREAU: Breedstraat 12, tegenover de R. K. Kerk, te Alkmaar.
Telefoon No. 433.
Van 15 regels.30 cent,
Elke regel meer 6
Reclames per regel15
Kleine advertenties van 130 woorden, bij vooruitbiet, BS
Na onze artikelenreeks over „De Open
bare School" meenen wij aan de lezing,
welke de WlelEerw. Heer W. Nolet, ka
pelaan te /yledemblik, voorheen te Heilo,
dezer dagen hield te de Rijp*, eene eere
plaats te verleenen.
Het onderwijs, aldus ving spr. zijne le.
zing aan, is een beeld- van de opvoeding.
De opvoeding van- de kinderen is de
heerlijkste pilic-ht en bet heiligste recht
van de ouders.
De heerlijkste pi licht, gegrondvest op
natuur zelf! Er zijn lasten aan verbonden
maar de vreugde overtreft de lasten, goede
gezinnen zijn danook niet bang voor een;
groot aantal kinderen.
De opvoeding is pok recht van de
ouders en hoort niet aan de Staat maar
aan de ouders en in bovennatuurlijke oridie
met medezeggingschap van de Kerk'.
Wjat is dan opvoeding? Het verschaffen
van de hulpmiddelen, die noodiig zijn, om
het lichamelijk, verstandelijk en zedelijk le
ven van de kinderen behoorlijk te ontwik
kelen, t
Vragen we nu': Wat is voor die behoor
lijke ontwikkeling noodig? Dain krijgt men
velerlei antwoorden.
Velen zullen zeggen: „wiel, als we het
leven maar 't aangenajamst maken, als we
veel geld verdienen, pjejzier kunnen maken,
genieten van het leven!"
Wij wieten echter, dat geschreven siasUn-
„Wjat baat het den inensoh, zoo hij de
heele Wereld bezat, maar schade leed aan
zijn ziel 1"
Wij Weten, dat de mensdhi geschapen,
is „om God te dienen en daardoor in den
hemel te komen."
Voor ons is het doel van de opvoeding
oj> de eerste plaats en noodzaken
lijk: het drievoudig leven van het kind
te leiden in die banen, dat het denhej
mei bereikt.
Aan zoo'n opvoeding zijn zware lasten
verbonden.
Maar de hulpmiddelen zijn o.oik talrijk;.
In de bovennatuurlijke orde wordt de
opvoeding gerugsteund door de Kerk,
Zelfs in de natuurlijke orde kunnen de
ouders niet alles alleen. Zij kunnen hun
kinderen geen lezen, rekenen enz. leeren.
Vandaar is de school ontstaan Aan eeni-
gen wordt het opgedragen de kinderen
te onderwijzen.
Nu mortem katholieke kinderen op! ka
tholieke scholen,
„Het frij'k der hemelen is gelijk een
zuurdeesem" niet ajs een kleed, Wat we
aantrekken; nieen de godsdienst moet 'it
heele leven doordringen..
19
„Vaarwtel, en, wanneer onze zaak heit on
derspit mocht delven wat iik hoop en
wlensdh, dan moge uwe bevrijding, voor
ons een voorspraak zijn!"
Met deze wOorden deed zij haarppardl
ren' l^n gallopieerde met lossen teugel
wieg,
„Zou het werkelijk mogelijk zijn, zoo
m een oogenblik Verliefd te! Wonden?" vroeg
d«e bij zich zelf, terwiijl hij de wegsnel
lende nazag.
En aan wiietn zou een meisje haar va
der wtel yjgrraden als aan den .man, diep
2li liefheeft? Arm heidebloempje, "k ka.n u
net helpen! Voor Wet oogenblik behoort
"Vin arm aan God en aan den keizer-
j vaarwel 1"
Een ruk aan den teugel en de rennen
Van de Pusta sprong in den Dqnau.
VII. i
IN HET KAMPi VOOR RAAB.
Nadat Guido gelukkig over den Donau
Ontkomen wias, zocht hij zijn korps weder
°P en bracht rapport uit
Aanvankelijk wiamen ler wel booize gezich-
n over (den dollen, streek, dien de cornet
"ad uitgehaald.
Malar de «ekere tijding, dat de oorlog uit
Kerk, gezin 'én school moeten een ge
heel vormen. De opvoeding is de taak
der ouders, de school is geen instelling, die
boven bet gezin staat, maar een. hulp
van het gezin.
De samenwerking tussdben een kathlo-
lick en valder :en een qpienb'arem onderwij
zer kan nooit van harte gaan. Niet om
de personen maar om het beginsel.
Vandaar hooren katholieke kinderen op.
katholieke söhlolen, die sch.ool is een ver
lengstuk van het gezin.
Tegen deze stelling worden veel opwer-
pingen gemaakt
I. „Da sdhiool kan neutraal zijn".
„Laat ze in de kerk, patronaat, ver-
eeniging katholiek, protestant, of socialist'
zijn."
Mis! Om de kinderen moet gemaakt wor
den een atmospjieer van godsdienstig leven,
in de kinderen moet een hooger strefven
naar den hemel gelegd Worden.
Om Idat te bereiken kunnen we niets mis
sen, zeker niet de school.
Van het praatje „de vakken zijn neutraal" is
-ook niets aan. De vakken moeten onder
geschikt gemaakt Worden aan het «roote
doel.
Z|elfs O-uizot, een protestant zegt: „Alle
andere vakken van onderwijs moeten onder
wérpen zijn aan godsdienstige.zedelijke op
voeding."
Voor ons het hooger woord, dat van oinze
Bisschoppen: „Ook de ongeloovigen spre
ken nog altijd van de schoot, als van
een der krachtigste middelen tot verede
ling van den geest en de vorming van
höt-lhialrfc*-* i~ i
II. Een tweede tegenwerping „De bijzon
dere school brengt verdeeldheid". Altijdl
hetzelfde. Antithese is er en moet er zijn,
z oplang niet allen tot die kennis van He.
Waarheid: gekomen is.
Sdheiding is noodzakelijk, maar hatelijk
heid, persoonlijke afkeer is heel wat anders.
Wlelnu die bijzondere scihool vergroot die
tegenstelling: maar men hoeft niet te vree-
zem. I t
Eein Waar katholiek bemint zijn naaste
gelijk zich! zeiven.
Onze tegenstanders voelen vrees, ze vree
zen dien ondergang van de neutrale sdhool,
die naast de liberale pers de groote madht
is iter vérliberaliiseering van die natie.
De socialist O er hard heeft gezegd, dat
het liberalisme en de sociaal-democratie
sleChts kunnen leven van de opienbare
sdhool.
Al dat gesdhetier over verdeeldheid is
bangmakerij.
Ze' sdhreeuWen „Jelui pompen de open
bare school leeg!" Dat willen we ookdoen^
wlant we zijn eir niet van gediiend.
De groote liberaal Thorbecke zeide:„Een
land, waar enkel bijzondere scholen zijn,
zou ziCh zeer wel kunnen bevindjen. Het
izou Walreten .en de operaties rechtstreeks
tegen Wjeenen geridht Waren, woog zwaar
der, dam de verliezen, die men ihadl geleden,
De zaak benadeelde derhalve onzen jon
gen cornet inieR en een paar weken later
vindien wij hem als luitenant voor den
Raab.
Het was op (dien a Vond van den 3en Juli.
Na een in meer dan éen op|zicbfc hieeten
dag, deed het Ouido. buitengewoon gpedl
onder den schaduw van een Ahornboom
te liggen en voiar zich ih de schitterendei
golven van den Raab te staren, aan wiens
oever de grenadiers van Slraffoldo de wacht
hielden, terwijl aan de overzijde, zoover
(het .(jog Reikte, ronde tenten waren opge
slagen, waarboven de Halve Maan fonkel
de, Een dof gegjOns en gédruisdhi vervul
de de lucht, het gewoel van ontelbare men-
schian; en daarbij weerklonk in de nabij
heid het geraas vain, een markelntenister,
waaromheen mannen met woest uiterlijk
van verschillende k-ocpiseni gelegerd waren,
die zich met drinken en spelen bezig hiel
den en met heesdhie kelen menig bloedig
soldatenlied zongen. Dat alles bestond in-
tussdien voor Guido niet. Uit de golven
staaïlde hem een liefelijk vrouwengezicht
aan en in zijn oor klonken de woorden:
„Sedert gisteren haat ik dien Aiapi!"
Hoe kon zij Alapji haten, als zij. mij niet
bejmindie?
In zulke dïioolmerijen verzonken, had hij
zachte voetstappen géhoord, tot eindelijk
een krijsdhende vrouwenstem,, hem tot de
werkelijkheid terugriep]: „Fraaie zaken,
onderwijs is geen taaj£ van de regeering. De
regeering moet allee-.*,-voor publiek onder
wijs zijn, omdat bijzondere personen ge
woonlijk te kort schieten."
Men zou zeggen' dat Heemskerk deze
woorden van 1852- overschreef, waar hij
zegt „Volgens die regeering dient aan het
bijzonder onderwijs de plaats toegewezen,
die Wet krachtens de madht der feiten toe
komt. Slechts voor zoover dit te kort
schiet trede de Overheid oip." j
Ten sjotte een enkel wooidl over de
vorderingen van 'het bijz. onderwjjs.
In 1868 kwam .hel groote mandement
van de Bisschoppen, waarin gewezen werd
op de zware gewetensplicht om zooveel
mogelijk te zorgen voor bijz. onderwijs.
Gevolg was die heerlijke beweging waar
bij millioenem zijn geofferd. In 1889 gaf
Mackay de eerste subsidie. Later Kuyper.
Door deze wetten en het bekende „bouw-
wetje" krijgt nu het bijz'. ond. evenveel sub
sidie van het rijk als het openbare?
Neen, we zijn er niet!
In 1908 bedroegen de bijzondere bijdragen
Ivan het Rijk aan arme gemeenten ein|z.
5 torn,
En hét bijzondere onderwijs kreeg0,000.
De Scholen gebouwd door gemeenten in
1910, kostten 11 millioen. W|aar komt dat
Vandaan? Van de belasting, waar wij pok
acjn, betalen 1
Binnenkort komt, in d.e Rijpi dank
denkradhtjgen tijver van den Pastoor
den bijz. school. Wat zal de gemeente U
geven van het geld, waar gij ook aan
geofferd hebt? NietV^.De_ gemeente man
het niet 'doen.
De gelijkstelling is er nog niet: we moe
ten nog krijgen gemeentelijke subsidies!
„De Maasbode" schreef, dat de libe
ralen zoo ijveren tegen protectionisme. „Je
lui zijft zoo tegen protectie. Schaft ge dan
af de protectie van de openbare school.
De huidige Regeering nu wil dat pro
tectionisme afschaffen, wil maken., dat de
bijzondere school geheel gelijk konie niet
de openbare. I
Moge het haar gegeven zijn dat .plain te
Volvoeren en een eind te maken .aan dep
schoolstrijd.
Daaartoe dient gij bij de a.s. verkiezingen
mee te werken!
L* Theologen in de politiek
Een merkwaardige passage uit de rede
welke Dr. Kuyper hield op de Deputaten-
vergadering te Utreöht, is die, waarin
hij jlen „dominee" in het kabinet Heems
kerk besprak.
Hij zaide:
„Het is zoo, weer zit er „een dominee"
in en dat vooral gaf aanvankelijk aanstoot,
maar wijs ons nu liever éen jurist, diel
onzen Talma, den prediker, in werkkracht,
hep-! Fraaie zaken, zeldzame zaken"
De officier ontwaakte uit zijn mijmerin
gen en zag een bomtgeikleede vrouw) voor
zich staan. Het donkere gelaat en de ruige,
zwarte met grijs vermengde haren, we
zen op een zigeunerin, terwijl een aan
dachtige .opmerker misschien aan deze af
stamming getwijfeld, zou hebbenwant haar
bewegingen en haar optreden hadden iets
geimaakts over zich!; het zigeunerachtige
wilde zich, voortdurend laten zien; dat had
eenige verdenking kunnen opwekken.
Guido dacht daarachter volstrekt niet aan
Niet zelden kwamen er zigeuners in het
kamp; want mein gebruikte hen van beide
zijden .als spionnen. Het was ook niet op
vallend, een zigeunerin met zulke kram-e-
r4ijqn tre zien, dat kwiaim ook dikwijls voor,
en in dien regel bedrogen zij de soldaten,
wien zij allerlei waardelooze dingen opi-
drongien. In zooverre was die verschijning
dus niets bijzonders, en Guido was dan
^iken geërgerd door de onwelkome sto
ring. „Ik koop niets", zeide hij1 barsch.
Maar de oude liet zich, daardoor niet af
schrikken. Zij begon uit de doos, diie zij
bij zich had, allerlei dingen te voorschijn
te halen en ze aan te prijzen.
Het antwoord; dat zij1 voor haar moeite
ontving, om aan den offidier de zeldzaam
ste kostbaarheden „bijna voor niets te ver-
koopen, beantwoordde niet aan hare moeite
„Maak dat ge wegkomt! Laat mij met
rust!"
Hierop wilde Ijij zidb opnieuw op zijn
mantel uitstrekken, topen aan de ha,n|d«i
in yolharding te boven ging. Aan den
Redhtschén kant behoeft men den theoloog
voorshands niet in de sirnpliciekast weg te
zetten. Vraag u maar af, wat Links met
zijn moderne dominees in 't Piarlemient
heeft gewonnen, en leg daar dan naast
wat Rjedhts eerst een Sdhaepman enthlains,
een Tialma, en dan weer een Nolens enl
een de Visser zoo rijk hebben gepres
teerd, en 't verschil spreekt tochIk weet
wel, alle talent Weet Links te huizen, Riedhltsi
zijn niet anders dan achterblijvers, en ik
ge-ef toe, onder de „kleine luiden" krioelt
het wel van schrandere en heldere kop
pen, maar kan het matadorsdhap geen re
gel zijn. Maar het troost dan toch', en
verkwikt immers ook u 't hart, als, waar
de nood aan den man komt, zelfs eerste-,
klas-mannen ons telkens weer van onzen
God geschonken worden. Met dank Voor
wat we ook nu weer in ons Kabinet mogen
bezitten, trekken we daarom ook nu weer
met warme bezieling' Voor onze mannen
op. Mogen we ze ook na Juni nog op de
zelfde plaats der eere terug Vinden!
T Weede-Kam er-v erk iezing en.
Naar „de Nederlander" meldt, hieeft hét
bestuur d'er Christ. Hist, kiesvereeniging
„Koningin en Vaderland", te Nijverdal,
besloten aan de a.s. ledenvergadering voor
te stellen, in het district Ommen tot
candidaat voor het lidmaatschap van de
Tweede Kamer te proclameeren dr. J.Th.
dé Visser, te Eten Haag.
Prov. Statenverkiezingen. ier
vervulling van de vacature K. de Jong
Mzn. werd door de vergadering van de
Vrijzinnige Centrale voor de Pirov. Staten
in hét district Hoorn aandildaat gesitjeld
dé lieer G. J. v. Leersum.
Geméentera ads verkiezingen
Bij de Wbensd. te Delft gehouden herstem
ming voor dén gemeenteraad in. district
1 (vacature van Aggelen) waren uitgebracht
947 stemmen, wajrvan opj den heer (E.
van Everdingen (lib.) 417, opj den heer Pi.
L. van 'der "Helm (R|. K.) 5.30. Gekozen
de Weer P. L. van der Helm.
Vacature Flidhe; uitgebracht 995 stemmen
waarvan op den heer dr. K. J. Bult (anti-
irey.) 632, op den heer P. J. Krijgsman
(S. D. A. P.) 363. Gekozen de heer dr.
K. J. Bult.
Steun voor de verkiezingen.
Men meldt uit Eindhoven aan de Msb.
In de gisteren gehouden vergadering van
liet hoofdbestuur der R..K. Kiezersveree-
niging in het district Eindhoven werd
besloten gelden in te zamelen voor de
verkiezingspropaganda in het Noorden des
lands.
Gemeenten, Bij Kon, besluit is H.
der zigeunerin plotseling een klein por
tret ontviel. Zij' greepi er maar, maar Guido
had zich reeds van hiefc piortret meester
gemaakt.
„Wjalair hebt ge dit portreb vandaan?"
vroeg hjj verbaasd. I
„Dit portret?" herhaalde de zigeunerin
zadit. „Ja, waar heb Jk al die dingen
vandaan? Hier en daar, waar ik ze goedr
koop ka!n krijgen. Maar geef mij Wet por
tret terug heer, daar gij het todh' niet
wilt koopen
„Dit portret aan u ^geven Om met uw
smerige handen over de trekken van idit
engelengelaat te tasten?" mompelde Guido
meer bij ziCh' zelf, dan, om gehoord en
verstaan te worden.
Maar de oude moest hem todh verstaan
hebben; want een eigenaardige glimlach
speelde een oogenblik om haar mond1.
„Ik kan u dit pprtret niet teruggeven",
ging Guido na een poos voort. „WJatmoet
gij er voor hébben?" -
„En ik kan het u niet verkoopen", zeide
dé oude hardnekkig. „Er ligt tooverkracht
in .opgesloteni i
„Dat kan wel zijn", antwoordde Guido,
„al is hét ook een andere, dan gij mij
wijs wilt maken, Zeg, wat verlangt gij voor
hét piortret?"
„Ik kan het u niet geven!"
De woordentwist was op hét punt om
heftig te worden, toen een man van on
geveer dertig jaar haastig ojdi da tent van
den luitenant toe kwam Ioopen en reeds
van verre riep; „Hé, Starhemberg. Denk
Vijn Hzn„ benoemd tot burgemeester van
de gemeente Twisk.
Bij Kon. besluit is aan C. Haringbuizen
op zijn verzoek, met ingang van 16 Mei
1913, eervol ontslag verleend als burgemees
ter der gemeente Wiijdenes,
Bij Kon. besluit is aan "Wl. F. W. Steen
berg, op, zijn verzoek, met ingang ivan 1
Juni 1913, eervol ontslag verleend als bur
gemeester der gemeente Wiestzaan.
Prov. Bond van R. K. Klasvereenlgtngon
In Noord Holland.
Woensdagmiddag vergaderde in het gebouw
„Sint Bavo" te Haarlem de Prov. Bond
van R, K. Kiesvereenigingen in Noord-
Holland.
Het aantal aanwezige afgevaardigden was
niet groot
De voorzitter, mr. J. A. J. E. Heerkens-
Thijssen uit Haarlem, sprak hierover, na
de opening der vergadering met den
Clhristelijken groet zijne teleurstelling niifc,
er echter dadelijk bijvoegende dat hij dit
niet wijdt aan t e weinige belangstelling van
de zaken van den Bond, maar aan de
minder belangrijk uitziende agenda enden
minder gunstige vergaderdag". ,De bëlang-
stelling todh voor den Bond noemde de
voorzitter wassend, een z.i. zeer gelukkig
verschijnsel, waarvoor hij. den afgevaar
digden dan ook dank bracht. Hjj wees ver
der op de belangrijke a.s. gebeurtenissen
en wekte opi ,met vuur den strijd te aan
vaarden en te voleinden.
De notulen werden, gelezen en goedge
keurd, waarna de secretaris, de heer Bos
uit noorn, nei jaarverslag uiuK.ic.iI
bleek, dat het jaar 1912 voor den Bond
rustig was.
De Bond telt thans 47 afdeelingen met
8795 leden, alzoo: 609 meer dan in 1911.
Eén nieuwe afdeeling, Wjognum-, werd
opgericht. Het verslag .eindigde met de
béste wensdben uit te spreken voor die
overwinningen in 1913, opldat het volgend
jaar een triumfantelijk verslag kunne uilge-
b'radht worden.
Den secretaris werd door den voorzit
ter dank gebracht voor de redactie van
het verslag.
Uit het financieel verslag bleek, dat de
inkomsten dit jaar bedroegen f 178.12;de
uitgaven f 26.45 en dat een batig slot aan
wezig was op| 1 Januari 1913 van f 151.67.
Eenige afdeelingen werden aangemaand
enkele achterstallige posten te voldoen;
De voorzitter deed alsnu eenige meded.ee-
lingen omtrent het accoord, waarover de
hoofdbesturen der gecoaliseerd-e partijen in
Noord-Holland beraadslaagd hebben.
Dit acooord luidt, dat de redhtsdhe zea
tels, die bij. de periodieke verkiezingen
voor de Provinciale Staten vacant komen,
aan dezelfde partij worden toegewezen, die
zie nu bezet, tenzij bij: onderlinge overeen-
eens tiWan, Holtschitzki is weder terug!"
De aaukomeling was van krachtige, ge
drongen gestalte; met ziju breede borst en
zijn prachtige schouders had hij wiel als
Hercules dienst kunnen doen. Het hoofd,
had hij met een breedgerainden Woed be
dekt, waarvan over den gebeelen rug eeu
lange, roode veer afhing, die edhter bij
geen enkel regiment paste. Daarentegen
duidden de overdreven hooge laarzen van
ruw lédier hem als kurassier aan, en da
kleur van zijn rok deelde hem in bij hét
regiment Rabotta.
„Ja; wat iik u zeg", ging de kurassier
voort; „de kerel is uit Belgrado wegge-
loopien en heeft geheel Kroatië doorkruist.
Hoe vindt gij het? De TurksdWe hlondeui
hébben ons geWeele gezantschap gevangen
genomen 1"
„Donder en bliksem!" bromde Guido,
wien hét .ongehoord voorkwam, dat een
mogendheid gezanten gevangen hield,
„W|aar is hij cj^n?"
„O, gij zult om hem lachen!" Denk eens
aan, Guido het is om je dood te
lachen!" en de kurassier laohltte onbe
daarlijk.
„wjel, waf is er dan?"
„Hij jhéeft zich het geheele hoofd kaal
laten scheren, om voor een Turk door
te gaan; en nu draagt hij de Kroatische
muts, en dat ziet er zoo grappig wilt!
PMortlt vervolpdj
