P*. Bath. Nieuws- em Advertentieblad
voor Noord-Bolland.
Mo. 89.
Dinsdag 5 Aug. 1913.
7e Jaargang
AMBACHTSSCHOOL,
FEUILLETON.
Kruis en Halve Maan.
Verschijnt DINSDAG. DONDERDAG en ZATERDAG.
Alkmaar.
AVONDCURSUSSEN
in het Schoenmaken, Behangen
«n Stoffecren en voor Gezellen
in het Kleedermakersvak.
Ih een rit van twee uur stond
BUITENLAND^
ONS
BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS:
75 ct P, 3 maainidieni franco jhfuis; 105 ct met geilllustrearid
Zondagsblad. Te betalen in het Begin van ieder kwartaal.
Afzonderlijke nummers van de courant 3 cent,.
,Van het Zondagsblad 5 cent.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „ONS BLAD".
BUREAU: Breedstraat 12, tegenover de R. K. Kerk, te Alkmaar.
Telefoon No. 433.
ADVERTENTIEN:
Vain 15 regels30 oent
Elke regel meer 6
Reclames per regel 15
Kleine advertenties van 1—30 woorden, bij vooruitbet. 25
De inschrijving van leerlingen en ge-
lellen, ook die van den vorigen cursus,
in bovengenoemde vakken, zal geschie
den op Woensdag 20 Augustus a.s
des avonds van 7—9 uren en op Don
derdag 21 Augustus as., des namid
dags van 24 uren in het gebouw der
school aan den Bergerweg.
De Directeur,
H. VAN DER HEIJ.
Rood of geen brood.
„Terreur, aldus liet „Hoogambacht" is
de Fransclie naam voor het bewind, dat
de volksvergadering in Frankrijk van Juni
1793 tot Juli 1794 voerde onder den over
wegenden invloed van den arglistigen ad
vocaat Robespierre en den woestontstuimi-
gen Danton.
Robespierre deed de „wet op de ver
dachten" aannemen en den wreeden Tinville
aanstellen tot publiek aanklager. De tijden
van Nero herleefden nu, zegt de Brouwers
in zijn schets der Algemeene Geschiede
nis (ill 142)de koningin, 's konings zus
ter, de Girondijnen, werden met duizenden
anderen in korten tijd onthoofd. Men guil
lotineerde met troepen, meest zonder schuld
bewijs, de verdachten. De koningin Maria-
Antoinette, zeide 't zoo treffend: „Moed?
Om te sterven? Om te leven er is moed
I noodig
De schrik zat er wel in: daarvandaan
de naam van schrikbewind le Terreur.
Op 't gebied der vakvereeniging komen
we ook tot 'n schrikbewind.
Oe kunt geen krant der textielvereeniging
j in 't buitenland lezen, of ge krijgt iets
onder je oogen over 't terrorisme, 't stel
sel van schrikaanjaging dat er door de so
cialistische vereenigingen wordt toegepast
Zij willen iedereen dwingen te denken
[als zij.
leder arbeider en ieder arbeidster moet
in de socialistische vakvereeniging: zoo niet,
dan de fabriek uit, Rood of geen brood.
In „De Christelijke Wierkman lees ik:
Hoe brutaal de Duitsche soc.-dem. vak
organisatie in dit opzicht optreden, leert
ons een geval bij de firma Frey en Cie, in
Mülhausen. Een arbeidster van 14 jaar, was
°P aandringen van haar moeder uit de soc.
35
«Haar ijlen reeds Ladronsdie Kroaten.
"et zijn flinke kerels, dat moet men hun
oegeven."
«Dat heb ik altijd gezegdonderbrak
hem Koltschitzki.
„En wij?"
«Wij gaan naar Tuin. Alle keizerlijke
oepen worden daarheen gericht. Maakt,
Pa gij weg komt, men heeft ordonnan
sen noodig."
Guido en Gregorowitsch wierpen zich op
i "nne paarden en renden weg. Een derde
\ym S'0n^ nog voor Koltschitzki gereed.
Fel" zeide Koltschitzki, „altijd kalm! Er
al nog wel zooveel tijd wezen, dat ik
mijn glas kan ledigen. Wieet gij, waar
e eldorf ligt?" riep hij tot den soldaat,
le zijn paard vasthield.
„Jawel, zes uur van hier."
iiNu, dan kunt gij den wandelrit mede
aken",
Daarna dronk hij langzaam zijn glas uit,
vervolgens als een kat in het zadel
e springen.
De soldaat volgde zijn voorbeeld.
ij oorwaarts, en ontzie de sporen niet
n gestrekten draf reden de beiden rui-
(tisctutzki voor koning Sobfeski, die in
dem. Textiel arbeidersbond gegaan. Door
niet betalen van haar contributie was dit een
voldongen feit. Dertien weken lang duurde
deze toestand. Daardoor behoorde deze ar
beidster formeel sedert zeven weken niet
meer tot genoemden Bond, daar de statuten
bepalen, dat de uitsluiting uit den Verband
plaats heeft, wanneer een lid langer dan
zes weken met zijn contributie ten achter is.
Maar het uittreden uit den soc.democra-
tischen verband was niet de grootste euvel
daad dezer jeugdige arbeidster, o, neen,
ze maakte zich aan iets schuldig, dat elk
Genossengemoed ten hoogste moet verbit
teren; die arbeidster was lid geworden van
den christelijken Verband.
De leidende Genossen in hun hoogen
nood vormden een gericht, het welk deze
arbeidster voor de keuze stelde; lid van
den soc.-dem. verband te blijven en hare
achterstallige contributie aanbetalen, of haar
arbeid bij de firma Frey opzeggen.
De leiding van den christelijken Textiel-
arbeidersbond Kwam hiertegen op bij de
firma, echter zonder resultaat.
De firma verklaarde zij, wilde geen con
flict hebben met den rooden Verband, we
gens deze arbeidster en daarom liet ze zich
met deze zaak niet in.
De firma onderwerpt zich dus zonder het
minste verzet aan den brutalen dwang der
sociaal democraten, maar waarom zou zij
ook in een conflict wagen, zoolang hare
kapitalistische belangen geen gevaar loopen.
Die „groote strijders" echter kunnen er
zich op beroemen, een veertienjarig meisje
zonder werk gebracht te hebben.
En zoo gaat 't er in andere industrieën
ook. De „Wiestdeutsche Arbeiterzeitung"
weet daarvan te melden, de „Soziale Pra
xis" eveneens.
Onderwijs
Tegen den godsdienst zijn de socialisten
niet, evenmin als de liberalen, dat weten
we al lang. Zooals men ook weet moet op
de openbare scholen in Bel
gië onderwijs worden gegeven in
den godsdienst (alle groote ste
den hebben die wet tot heden weten te
ontduiken). Nu kan men zijne kinderen
daarvan vrij doen stellen en bij het begin
van het schooljaar wordt daartoe van wege
het Gemeentebestuur eene verklaring ter
onderteekening aan de ouders gezonden.
Vaak is die verklaring zoo opgesteld, dat
men „neen" verklaart, wanneer men „ja"
wilde zeggen en omgekeerd.
Ziehier nu wat de „Peuple" in een zij
ner laatste nummers laat lezen:
Bij het heropenen der klassen (der scho
len), zult gij de school hebben te kiezen
aan welke gij uwe kinderen toevertrouwt.
Gij zult hen niet plaatsen in de klerikale
school, waar men de hersenen uwer kin
deren verkracht door de vrees voor een op-
alle haast de aanvoerders zijner troepen
bijeengeroepen had.
Men was het er over eens, dat liet ont
zet verhaast moest worden, maar men kon
niet besluiten, in welke richting men op zou
trekken.
Toen stond eindelijk de koning op en
sprak de gedenkwaardige woorden: „Hee-
ren. wij hebben- geen tijd te verliezen. De
zwakte is groot de hertog van Lotharingen
verwacht ons jn Tuin. Daar kunnen wij
verder beraadslagen."
Een uur later waren twintigduizend Plolen
met dertig kanonnen op weg naar Tuin.
Nog dienzelfden avond volgden elfduizend
Saksers met dertig kanonnen.
XVI.
KRUIS EN HALVE MAAN.
In de vlakte van Tuin had het ontzetting
leger zich vereenigd en was vervolgens
naar Wieenen opgetrokken, Keizer Leopold
wilde zelf naar het leger gaan; maar ko
ning Sobieski liet hem in overweging
geven of het niet te gevaarlijk was, Zijne
Majesteit bloot te stellen aan de wissel
valligheden van een bloedigen slag. Dat
was echter nauwelijks de beweegredenwaar
schijnlijker is wat Sobieski daarover aan
zijn gemalin schreef:
„Dan zou er voor mij weinig roem over
gebleven zijn." Men sloeg "den weg in
door het Weener woud, Den avond van
den 11 en September stonden de voortroe
pen van de laatste heuvelrij van het Wee-
perwezen en de vrees voor hel en duivel."
Gij zult gebruik maken van de macht
om uwe kinderen te dispenseeren van de
leergangen betreffende den godsdienst, want
uw plicht is hun vrijheid te laten slechts
eene zedelijke lijn t.e kiezen, wanneer zij
in staat zullen zijn zelf over hunne daden
te oordeelen.
Daarom zult gij, op het oogenblik, dat
gij de inschrijving uwer kinderen verzoekt
een bulletin vragen waarin gij de vrijstel
ling van godsdienstonderwijs vraagt."
Tot zoover
Tot zoover „Le Peuple". 't Zegt ons weer
genoeg.
Moeielljke dagen.
Ook uit het geschrijf in de kolommen van
„Het Volk" blijkt genoegzaam dat de S.
D.A.P. moeilijke dagen te wachten staan.
Men behoeft, zegt „Onze Cour." nog
niet te spreken van een partijcrisis, maar
moeilijke dagen wachten „de partij" zeker.
Enkele zeer invloedrijke leden hebben
zich al tamelijk scherp laten hooren, en er
zal nog wel meer loskomen.
Duidelijk is 't, dat er wat broeit onder
de leiders, en zeker ook, dat het eerstvol
gend congres der partij er een zal zijn,
waar harde woorden vallen. De streng-mar-
xistische leden zullen een hartig woordje
hebben te vertellen over het beloven van
steun bij de oorlogsbegrootingen van een
concentratie-kabinet, de aan den rechterkant
der partij staande leden zullen verstoord
zijn over de weigering. Maar hoe het loopt,
bewezen zal worden, wïit reeds nu in de
conferentie bewezen is, dat de partij sterk
den revisionistische kant opgaat.
Verwonderen mag dat niet, zegt dan „On
ze Courant", vooral in deze dagen niet.
De practische menschen in de S. D. A.
P. gaan gevoelen, dat er een tijd komt,
dat hun beginsel uit de pronkkast moet
worden gehaald en in de provisiekast moet
geborgen, om te dienen voor de in-de-week
sche dagen. Dan zal het moeten blijken,
of het „kraakporselein" is of iets meer.
Waarom ontstemd.
Op het spiegelvlak der socialistische wa
teren, komen bedenkelijke bobbels, zegt het
„Huisgezin."
Niet omdat de ministerportefeuilles zijn
afgeslagen.
Dit is volkomen naar den geest der so
ciaal-democratische partij.
En had een congres moeten beslissen, de
verhouding van voor en tegenstanders zou
voor .de eersten veel ongunstiger zijn ge
weest dan op de Partijconferentie.
Maar er is groote ontstemdheid, omdat
nog geen twee dozijn menschen zonder
opdracht, in eerste en laatste instantie heb
ben beslist.
Omdat men het congres heeft thuis ge-
ner woud en namen langzamerhand de po
sitie in, die zij bij het oversteken der
hoogte in acht wilde nemen. Het dichts
bij den Donau stonden de keizerlijken on
der den hertog van Lotharingen, bij hen
sloten zich de rijkstroepen aan en den verst
verwijderde vleugel vormde de Polen, die
nog met vier- en twintig escadrons keizer
lijke cavallerie versterkt waren.
De Oostenrijksche voortroepen comman
deerde luitenant-kolonel Barella; bij hem
had Guido van Starhemberg zich aange
sloten, die door zijn groote terreinkennis
belangrijke diensten kon bewijzen. Ook de
hertog van Lotharingen bevond zich met
eenige ordonnansofficieren bij de voor
hoede, om de noodige maatregelen te kun
nen nemen. En dit was inderdaad van ^root
gewicht.
Op een hoogte voor de Kahlenberg, den
Leopoldsberg, lag een kapel en óp den
top van den Kahlenberg het verwoeste kloos
ter der Camaldulensers.
Uitgezonden patrouilles rapporteerden, dat
beide punten door de Turken zwak bezet
waren. j
Zonder zich te bedenken liet dc hertog
de beide punten aantasten; hij wierp de
Turken er uit en gaf vervolgens, nadat hij
zich daar vastgezet had, de afgesproken
vuurpijlsignalen. In het Turksche kamp was
men van meening, dat men met een zwer
vende bende te doen had, zooals vóór eeni
ge dagen met de kolonels Heisier en Hal-
weill en hechtte er weinig gewicht aan
laten na de domheid te hebben begaan
het eerst op te roepen.
En daar, vooral in de politiek, fouten
erger zijn dan misdaden, zal deze fout
zich wreken.
Het „Volk" en Troelstra mogen de gees
ten pogen te kalmeeren en roepen dat er
nuttiger werk te doen is 't gaat niet
over meer of minder nuttig werk, het gaat
over de vraag, of men in een republikein-
sche organisatie alles aan de leiding (maakt
de redactie van het „Volk" wel deel uit
van de leiding?) kan overlaten, of men,
vechtende voor algemeen kiesrecht in het
land, op zoo'n ongegeneerde wijze het alge
meen kiesrecht in dc eigen partij den nek
mag omdraaien.
Als bij andere partijen de leiding iets
doet wat op souvereiniteits uit oefening
lijkt, dan brult het „Volk" dat de leden
er voor spek en boonen zijn en door de
heeren worden om den tuin geleid (we be
zigen hier een zeer parlementair woord);
maar de sociaal-democratische leiding, of
wat zich daarvoor uitgeeft, ontziet zich
niet de partijgenooten van alle meezeggen-
schap uit te sluiten en hen daarbij nog voor
den mal te houden ook.
De heer Troelstra, die zich in zijn macht
roes alles geoorloofd acht, heeft nog nooit
zoo'n domme streek uitgehaald als thans.
De Revolutie in Venezuele Is een
feit geworden.
Evenals de meeste staten van Latijnsch
Amerika heeft het sinds zijn onafhanke
lijkheidsverklaring steeds te kampen ge
had met onrust en bloedige opstanden,
die in hooge mate belemmerend werkten
en de ontwikkeling van dit tropenland met
zijn rijke hulpbronnen.
Thans heeft, zooals we al gemeld heb
ben, Castro er de vaan van den opstand
weer ontrold. Smadelijk verjaagd, heeft hij
telkens weer pogingen gedaan de verloren
heerschappij in de Vene-zuelaansche repu
bliek te kunnen herwinnen; zijn plannen
faalden echter, dank zij de activiteit der re
geering. Zal het hem thans gelukken den
presidentszetel weer te heroveren Bij velen
heeft zijn vroeger presidentschap alles be
halve aangename herinneringen achtergela
ten, zijn dictaroriaal optreden, zijn grenze-
looze trots bezorgden hem vele vijanden.
Maar in éen opzicht maakte hij de be
wondering zijner Venezuelanen gaande: hij
trad op als een soort Napoleon en met
ongehoorde brutaliteit tyranniseerde hij de
regeeringen, die zijn ontevredenheid hadden
opgewekt. Ook zijn optreden tegen ons
land ligt nog versch in het geheugen.
De Bondsraad is intusschen niet van plan
het land zonder slag of stoot aan Castro
en zijn mede-opstandelingen over- te geven.
President Gomez is met dictatoriale vol-
met 't oog op de ophanden zijnde over
gave van Weenen.
In Wieenen bracht men den dag in angst
en zorg door.
Er viel geen enkel schot uit de Turk
sche batterijen: men wist deze stilte niet
te verklaren. De morgen verliep, een ge
deelte der manschappen trok zich terug
om de dringende, noodzakelijke rust te ge
nieten.
De middag kwam het was de ang
stigste middag dien Weenen beleefd heeft;
men vreesde den nacht: en de zon daalde
dieper en dieper en neigde ten ondergang
Plotseling vernamen de posten op het
Schotten-Ravelijn een ver verwijderd ondui
delijk gedruisch.
Het werd duisterder en steeds duisterder
op het Burgbastion stond kapitein
Gchwind, die sedert het gemis van Guido
den dienst van adjudant-generaal vervulde;
hij stond naar 't Turksche -kamp te zien.
De slagen op de tamtams, die alle avon
den het sein waren voor een ontzettend
Allahgehuil, waren weggestorven en alles
was doodstil. 'L
W|at was dat De kapitein vertrouwde zijn
oogen niet. Een vurige straal steeg van
den Kahlenberg omhoog, boog zich boven
sierlijk en liet een hoopje blauwe sterren
vallen.
„Wat is dat?" riep hij op een toon, meer
verschrikt dan blijde.
Reeds een tweede vuurpijl steeg op. „Dat
zijn vuurpijlen van den Kahlenberg
macht bekleed en naar telegrammen uit Ca
racas melden, zijn de rebellen al op een
paar plaatsen door de regeeringstroepen
teruggeworpen.
Intusschen schijnt de opstand een ernstig
karakter te dragen, dat blijkt o.a. uit de
omstandigheid, dat de regeering der Wer..
Staten een oorlogsschip naar La Guaryra
zal zenden ter bescherming der Ameri-
kaansche belangen.
BELGIE.
Bewonderenswaardig
Bij de prijsuitdeeling eener school voor
volwassenen te Luik was men getuige van
een zeldzaam. tooneeL De eerste prijzen
werden behaald door de zeventigjarige
vrouw Ista, die, na haar geheele leven in
de fabriek gewerkt te hebben, op 69-
jarigen ouderdom naar de school ging om
te leeren lezen en schrijven. Dat zij suc
ces had, laat zich begrijpen.
ITALIË.
Gestrafte lasteraars.
Zijne Eminentie Kardinaal Maffi, aartsbis
schop van Pisa, had een tijd geleden tegen
de „Corrière di Toscana" een aanklacht in
gediend wegens allerschandelijksten laster,
en het gerechtshof te Pisa veroordeelde den
verantwoordelijken redacteur tot een jaar,
drie maanden en vijf dagen gevangenisstraf
met verscherpte afzonderlijke opsluiting el-
ken zesden dag, alsmede tot een geldboete
van 1890 lire; de directeur van het blad
tot eenzelfde straf plus een boete van 1820
lire en de uitgevers tot het geven van
openlijk eerherstel en het betalen van scha
devergoeding. De veroordeelden gingen in
appèl, doch het hof te Luna bevestigde
Woensdag l.L het vonnis in eerste instantie
DE BALKAN OORLOG,
De vredesonderhandelingen.
Woensdag zijn te Boekarest de vredes
onderhandelingen geopend. De gevolmach
tigden hebben besloten aan de pers geen
mededeeling te doen van hetgeen ter vre
desconferentie besproken wordt..
Men rekent er op dat de conferentie
binnen 10 tot 15 dagen haar doel zal
hebben bereikt.
De vredesconferentie heeft, zooals men
weet, in beginsel tot een wapenstilstand
van vijf dagen besloten.
Servië zal alleen aanspraak maken op
het grondgebied, dat het vóór den twee
den oorlog van Bulgarije vroeg, dus niet
het gebied, dat de Servische troepen thans
bezet houden. Wel zal Servië een schade
loosstelling eischen voor de kosten van
den tweeden oorlog.
Griekenlands eischen zijn veel hooger
en de Grieksche premier Venivelos heeft
verklaard, dat er niets afgaat.
Wreedheden.
De commandanten der Bulgaarsche leger
korpsen hebben omstandige berichten naar
schreeuwde de wacht.
„Vuurpijlen van den Kahlenberg!" her;
haalde de kapitein en liep wat hij loopen
kon, naar den burcht steeds roepende:
„Vuurpijlen van den Kahlenberg! „Vuur
pijlen van den Kahlenberg!"
Voor hem siste en ratelde het; twintig
vuurpijlen antwoordden op het sein van
den Kahlenberg.
Men rende de straat op. Menschen die
elkander nooit gezien hadden omarmden
en kusten elkander, men drong' in wild ge
woel naar de wallen, om de vurige boden
te zien opstijgen.
Graaf Rfïdiger, die tijdens het geheele be
leg geen spier van zijn gelaat vertrokken
had, weende als een kind, toen hij met den
wachtmeestergeneraal von Dhaun, markies
Obissi, graaf Sereny, graaf von Fünfkirchett
en andere officieren naar het Burgbastion
ging, vanwaar men uitzicht op den Kahlen
berg had.
„Waarlijk, waarlijk!" zeide hij toen; „onze
bisschop heeft gelijk: als de nood het hoog
ste is, dan is Gods hulp het meeste nabij".
Bij deze woorden wees hij met de linker
hand op de bres in den tusschenwal, waar
achter vijf compagniën lagen van het infan-
terie-regiment Starhemberg, en met de rech-
ter naar den Kahlenberg, waar voortdurend
nog de vuurpijlen omhoog stegen, de welko
me boden van het ontzet.
jpEotöt
