«air!!
1SII-
EHVft
Katk Nieuws- en Advertentieblad
voor Noord-Holland.
Zaterdag 16 Aug. 1913.
7e Jaargang
Oudes,
snaar.
Waai hel nu op aankomt!
FEUILLETON.
ft prijs
0 pCt. kortiny iosgesiean
Kruis en Halve Haan.
bestaat de 1 tfO. 94.
bij da Esrfe,
II A
is winkel voor j«.
Verschijnt DINSDA6. DONDERDAG en ZATERDAG.
ons.
p ets, pgr pDnd
3, Kruizen en Kruis-
buaen Armbanden,
lalskettingen, Paarl-
[en V erloyïngsrmgen
blijft PIST @£113
ide Juweel en, Bloed
den, Goud en Zilver.
lage prijzen uitver-
alen, dan koopt men
een artikel, hetwelk
tvangen
reeaising f 0.59.
f 0 59.
etj 3 groot aoort f 0.29,
3 cis.
16
16
et koord 26
Innen 75 ets.
waarheid overtuigen-
krten bevinden
f026
f 0.16
>m op te noemen.
BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS:
75 et. R- 3 m aanklem franco h|uis; 105 et met geiltustreetrd
Zondagsblad. Te betalen In het b'egin van ieder kwartaal,
Afzonderlijke nummers van de courant3 cent
yan het Zondagsblad 5 cent.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „ONS BLAD".
BUREAU: Breedstraat 12, tegenover de R. K. Kerk, te Alkmaar.
Telefoon No. 433.
AQVERTENTIEN:
Vain 15 regels30 cent.
Elke regel meer6
Reclames per regel15
Kleine advertenties van 1—30 woorden, Bij woruitbet. 25
Deze vraag mag nu zeker wel eens ge-
steld- worden.
De snelle groei der sociaal-democratie of
beter gezegd de groote stemmenwinst der
sociaal-democraten bij de jongste Kamer
verkiezingen hebben velen uit hun dommel
opgeschrikt.
Met ernstige bezorgdheid verschijnselen
als dit erkennen baat echter niets zoo er
niet gezien wordt naar de middelen, die
liet dreigende gevaar voor Kerk en Va-
I (Ierland keeren.
Met instemming geven wij het woord
I aan een medewerker der N. Haarl. Crt. die
daarvoor de volgende wenken geeft.
Dat in ons vaderland het roode gevaar
I dreigend geworden is, is bij de laatste
verkiezingen voor ieder duidelijk gebleken.
Hetzelfde treurig verschijnsel, 't wassen
I der sociaal-democratie, wordt ook in andere
[landen, met name in Duitschland waarge
nomen, en ook daar vervult het allen, die
voor het ware belang des volks ijveren,
met vreeze en groote onrust Geen won
der. want voor enkele weken trok de 111
j de socialist den Duitschen Rijksdag bin-
I jen. Zou Bismarck zoo iets ook maar in
[de verste verte voor mogelijk gehouden
I hebben
in het gansche rijk dan ook verheffen
1 zich stemmen, die vermanend roepen en op
wekken tot kamp tegen den veldwinnen-
den vijand, In alle rechtsche bladen ver
schijnen in den laatsten tijd artikelen, die
in scherpe bewoordingen, den strijd pre-
diken legen de Sociaal-democrati.e-
Te recht wordt er op gewezen, dat deze
vijand het eerst en overal bekampt moet
I worden.
Onder die schier tallooze artikelen en
I opstellen trof er éen bijzonder mijne aan
dacht, n.L in het „Oberrheinische Pastoral-
Iblatt" (No. 7, '13, Freiburg in Br.) een
maandschrift, dat vooral door priester wordt
gelezen. De schrijver van het artikel: „Ab-
wehr der Sozialdemokratie" is de als soci
ale schrijver goed bekende pastoor Ign.
Eidel. In bedoeld artikel wijst hij eerst op
het gevaar van het socialisme en wijst
vervolgens eenige noodzakelijke middelen
aan, om dit met succes te bestrijden. Of
schoon voor Duitsche toestanden bestemd,
bevat het toch menigen wenk, die ook voor
Nederland geldt en bovendien zijn de al-
gemeene middelen om een verspreide volks
kwaal af te weren, bijna overal dezelfde.
Eerst editer een opmerking. Men zegge
"iet, dat die middelen oud en algemeen
bekend zijn, want, al ware dit ook zoo,
bet herinneren aan deze middelen, heeft
toch een dubbel nut. Ten eerste zal het
bij hen, die deze middelen reeds kennen,
eene aansporing zijn ze nog beter en meer
aan te wenden en op de 2de plaats zal
bij hen, die ze niet alle kenden, de ijver
worden opgewekt, om wat tot nu toe ver
waarloosd was, beter ter harte te nemen
42
Men ging zwijgend op zijde, toen men
zag, dat hij naar het venster wilde gaan,
cn nadat hij een blik op het plein had ge
worpen, keerde hij zich glimlachend om en
sGfak: „Ach ja, heeren, dat is mijn buit,
en bij den levenden God, ik benijd niemand
den zijne!"
Daar beneden zaten aan lange tafels meer
dan 500 kinderen, wier ouders bij het be-
'eg gevallen waren, en die de bisschop tot
Zlch had genomen, Ook zij moesten feest
vieren op den dag, dat Weenen vrij werd
en daarom had de bisschop tafels laten
aanrichten, waar tusschen de dienaren druk
en en vveer hepen, om de kleinen te
i voorzien van alles, waarnaar hun hart ver
de.
De volgende dag kwam ook de keizer
j te Weenen aan, Ook hij werd met gejuich
1 ""'vangen, kanonschoten begroetten zijn in-
tocht, Den derden trag had een samen
komst plaats met koning Johan feobieski
en, zoo mogelijk, meer toe te passen. Bij
allen, zoo hopen wij, zal onder het over
denken der krachtige middelen, die ^ns
in den strijd ten dignste staan, het voor
nemen vaster, sterker worden, om ze zoo
veel en zoo goed mogelijk aan te wenden.
En het is in deze dagen zeer noodig,
dat hier en daar de moed weder reeds
aangewakkerd wordt.
Tegenover het propagandeeren en wer
ven der sociaal-democratie moet gesteld
worden een verdieping, een versterking der
godsdienstige overtuiging en een practische
beoefening van het godsdienstig leven.
Daarom moet er vooral gewerkt worden
aan de verkondiging van de waarheden van
ons geloof. Terecht zegt Dr. Richten „De
ergste vijand onzer Kerk is de onwetendheid
in godsdienstige dingenDaarom gaan
voor de Katholieke Kerk zoovele zielen
verloren,, wijl zij de geloofsleer en de voor
schriften der Kerk te weinig kennen."
Gewerkt moet er dus worden, om het
volk in geloofszaken te onderrichten, en
dit moet geschieden van jongsaf, voor
eerst dus in de school. En hier is het
voor ons, Hollanders, nog eens goedeer op
te wijzen, van >welk gewicht onze „School
strijd" is, en dat voor ons het treurigste
gevolg der laatste verkiezingen is, dat we
vooreerst niet verkrijgen zullen, waarom wij
zoolang gestreden hebben: de gelijkstelling
der bijzondere school met de staatsschool.
Een woord van aanmoediging vinde hier
zijn plaats tot de Katholieken en geloo-
vige Protestanten, om niet te-verzwakken in
hun offerzin, om kloek pal te staan in
den kamp voor onze rechten: volle gelijk
stelling in het. onderwijs."
In een grondig godsdienstig onderricht
moet de nadruk gelegd worden op die
waarheden, welke juist door de socialis
ten geloochend worden, ais b.v. de onster
felijkheid der ziel, de eeuwige vergelding,
het privaat bezit ais een door Qod ge
stelde inrichting,, als een grondslag van
de vlijt, der familie en der vrijheid, enz.
Hieraan moet zich aansluiten een practisch
onderricht in de hoogere klassen, hoe men
zich te gedragen heeft, wanneer men met
ongeloovigen te zamen komt.
Men denke er ook aan, dat in de school
en in de opvoeding in 't ouderlijk huis
de grondslag moet gelegd worden voor
de vorming van degelijke karakters.
Ook in de Kerk kan met voorzichtig
heid en geschikt optreden tegen 't Socia
lisme gestreden worden. Zeer ..geschikt voor
preeken zijn de gedachten door Leo XIII
in zijn heerlijke Encycliek „Rerum Nova
rum" neergelegd: „De van Ood gewilde
ongelijkheid der standen, de plichten der
arbeidgevers en der werklieden, de verplich
ting aalmoezen te geven de voorliefde van
Christus voor de armoede."
Is in de school een goede grondslag
gelegd, dan moet daarop verder gebouwd
worden en dit moet vooral geschieden in
de vereenigingen.
De noodzakelijkheid zich te vereenigen
die met de zijnen bij Swechat kampeerden.
Bij het begin van het beleg vonden wij
Ouido van Starhemberg, Gregorowitsch en
Koltschitzki in een wijnlokaal op het Je-
suitenplein. Ouido had toen van liefdegeluk
gedroomd, Gregorowitsch den eenen be
ker na den andere geledigd en Koltschitzki
zijn reusachtigen vriend met een stroohalm
in den nek gekriebeld. Den avond van den
13en September treffen wij hen, als door
een gemeenschappelijk instinct gedreven,
weder op dezelfde plaatst.
„Zoo?" zeide Gregorowitsch, die het laat
ste kwam,
„Het is goed, dat ik u tref! Slungel!"
schreeuwde hij tegen den zoon van den
kastelein, „een vollen beker, maar geen
kleine! Weet gij wel, dat ik de laatste da
gen zeer vermoeid ben geworden?"
Gregorowitsch was te verontschuldigen.
Als iemand veertien uur in den strijd is,
heeft hij het recht om vermoeid te zijn;
daarvoor strekte hij nu zijn beenen languit.
„Weet gij reeds, dat het niet waar is,
dat Tököly gevallen is?" vroeg hij daar
op aan Starhemberg,
„Ach, dat weten wjj reeds lang", gut-
zoowel voor Katholieken als voor allen,
die in Christus gelooven, is reeds ontel
bare malen aangetoond. Doch men vergete
niet, dat deze gewichtige waarheid niet
dikwijls genoeg herhaald kan worden, en
ook, dat er harde koppen zijn, die zelfs
de klaarblijkelijke dingen slechts zeer moei
lijk begrijpen. De vereenigingen echter moe
ten aan haar doffl, haar taak beantwoor-
woorden. En een hoofdzaak der vereeni
gingen is haar leden ook geestelijk te ver
heffen, te ontwikkelen, ook geestelijk te
onderrichten, voor te lichten. En dit op
een drievoudig gebied. Vooreerst op gods
dienstig gebied: in godsdienstige dingen.
Daarom moeten in onzen tijd onze Katho
lieke mannen en jongelingen, meer nog dan
vroeger, apologetische voordrachten bezoe
ken. Men moet ook in de vereeniging
zelf nu en dan eene apologetische voor
dracht laten houden. Daarvoor moet ijvér
in onze mannen gewekt worden,
Vooral de leiders onzer vereenigingen
behooren ook op dit punt goed besla
gen te zijn. Ook de nieuwere, populaire
apologetische geschriften moeten in meer
dere exemplaren in elke vereenigingsbiblio-
theek voorhanden zijn, beter nog is het,
dat eiken werkman een exemplaar geschon
ken kon worden.
Voorgelicht moeten de leden onzer veree
nigingen ook op sociaal gebied. Ook hierin
moeten de bestuurders eener vereeniging
hun leden kunnen onderrichten. In die ver
eenigingen moeten nog meer dan tot nu
toe kosteloos sociale cursussen pf sociale
lessen gegeven worden; De vlugschriften
der KL S. A. moeten dcor onze vereeni
gingen zooveel mogeüv: in, de vergade
ringen rondgedeeld worden, waarbij ze door
den voorzitter of een der leden, zoo noo
dig, nog verklaard of toegelicht kunnen
worden.
Nog moeten de leden in de politiek
voorgelicht worden. Zij moeten weten, dat
de Staat, zooals hij tegenwoordig is inge
richt, .een krachtig organisme is, dat slechts
ifl stand gehouden kan worden, zoo alle
krachten des volks in opofferende wijze
aan zijn instandhouding medewerken. EMe
leden moeten weten, dat talrijke vragen,
die op den eersten blik zuiver stoffelijk
schijnen, zoo dikwijls met hoogere belan
gen verbonden zijn en dat ook in po
litieke vragen moet erkend de almachtige
Heerscher van Tijd en Eeuwigheid.
Een krachtig middel om liet volk, om
onze arbeiders te onderrichten en voor te
lichten en dat ook in politieke vragen moet
erkend omtrent de verderfelijke beginselen
van het Socialisme en het onrustzaaiend
streven der Sociaal-democratie is het huis
bezoek. Hierin kunnen wij van onze vij
anden leeren. Aan dit huisbezoek moeten
niet slechts de geestelijkheid der parochie,
maar ook wederom de besturen der vereeni
gingen, de leden der propagandaclubs en
de meer ontwikkelde opoffering en vooral
veel geduld, want het brengt dikwijls te
leurstelling, maar dikwijls ook stelt éen
woordde Koltschitzki. „Gij weet, Gregoro
witsch, dat ik voor alles, wat de da
mes aangaat, steeds groote belangstelling
heb getoond..,Ja, gij houdt van wijn",
voegde hij er aan toe, toen hij zag, hoe
Gregorowitsch zijn beker ledigde en dien
weder liet vullen.
„En ik bedank er voor, dat men weder
over mijn haar beschikt, het dragen van
een pruik is niet allemansgading, bij ons
in Kroatië kent men ze niet, en in dezen
toestand kan ik onmogelijk de ingevingen
van mijn hart volgen."
Hiermede nam hij sierlijk zijn kolbak af,
en op het oogenblik, dat zijn kalen sche
del zichtbaar werd, zette hij zulk een kluch
tig gezicht, dat de beide anderen in scha
terend gelach uitbarsten.
„Maar hoe staat het met u, Guido?"
vroeg Gregorowitsch nadat hij van zijn
lachbui bekomen was,
„Zooals God het beschikt heeft", zeide
deze op eenigzins treurigen toon. „Het
is beter zoo: Helena zal steeds een vrien
delijke ster blijven, die mij eenmaal in
den duisteren nacht verscheen. Toen dreig
de bjj s/poedig en werkeloos met mij af
enkel bezoek schadeloos vöor vele, die te
genslag brachten. Een overtuigd man, be
zield met ijver voor de goede zaak, laat
zich niet licht ontmoedigen.
Dit middel moet niet slechts tegen de
verkiezingen worden toegepast; wij hebben
geen „bijloopers" noodig, doch overtuigde
aanhangers, die ook in de wetgeving de
eeuwige beginselen erkend willen zien.
Wanneer de opgenoemde middelen, d.i.
grondig godsdienstonderricht tijdens de
schooljaren, godsdienstige, sociale en poli
tieke voorlichting in de vereenigingen en
het huisbezoek, meer en meer en praktisch
worden doorgevoerd, dan gebruiken wij de
gemakkelijkste middelen, die tevens het
meeste succes beloven. Daarbij komen nog
andere middelen, b.v. de praktische beoefe
ning van ons geloof in het openbaar leven.
In dit opzicht was de komst van onzen
Hollandschen Kardinaal zulk een schoone,
en zoo schoonbenutte gelegenheid. Overal
hebben de Katholieke vereenigingen in den
Kardinaal hun Kerk en hun geloof gehul
digd. Verder moeten wij overal waar
het mogelijk is, nu vooral in de eerste drie
jaren propaganda maken voor onze be
ginselen, propaganda ook voor onze Pers
en goede volksschriften. Ten slotte moe
ten wij wel en immer bedenken, dat het
beste middel om den voortgang der sociaal
democratie te stuiten is: haar bronnen ver
stoppen. Haar hoofdbronnen nu zijn: de
genotzucht, het verslappen van het gezins
leven, de bandeloosheid der jeugd.
De genotzucht veratmt zelfs den vlijtig-
sten arbeider, zij baart ontevredenheid en
ontevredenheid voert tot het socialisme. Te
genover die genotzucht moeten wij stellen:
Christelijke spaarzaamheid en matigheid.
Tegenover het verval van het gezinsleven
hebben wijhet geluk van het Christe
lijk huisgezin. Het ontbreken van huise
lijk geluk lokt naar herberg of kroeg.
Daarom ook moet bijzonder onze vrouwe
lijke jeugd niet slechts tot huiselijkheid wor
den opgeleid, maar ook moet., zij onderwe
zen worden in de zaken, die zij moet ken
nen, om later het huishouden goed te be
sturen en gezellig te maken. Ik denk hier
aan huishoudscholen, maar vooral aankos-
telooze lessen in koken, naaien, wasschen,
enz. Op dit punt blijft voorzeker in ons va
derland nog veel te doen.
Eindelijk moet er nog even op gewezen
worden, dat onze propaganda op het land,
in de dorpen, intensiever, sterker moet wor
den. Op 't platteland heeft de sociaal-de
mocratie een begeerig oog geworpen; wat
ze reeds nu hier en daar in 't Noorden
heeft, wil zij ook in 't Zuiden veroveren.
Caveant consules.
W|ij eindigen met de vermaning van den
grooten socialen Paus Leo XIII: „Een ieder
heeft zich aan te gorden voor zijn ^aak, en
wel met grooten spoed, opdat de kwaal,
reeds van zoo grooten omvang, niet onge-
neeslijker worde door het dralen met het
geneesmiddel,"
te loopeit enwelnu, wij mogen toch
wel zeggen, dat wij onzen plicht gedaan
hebben."
„Ja", stemde Gregorowitsch toe; „bij
hetgeen er te doen geweest is, zijn wij,
geloof ik, niet minder geweest dan ande
ren."
„Nu is deze ster niet meer noodig",
merkte Koltschitzki op. „Wij zijn door de
duisternis heen, en de Turken zullen moeite
hebben om zich van deze slag te herstellen."
„Wie weet?" antwoordde Guido. „Het
Osmanische rijk is buitengewoon sterk, en
het komt mij voor, dat het een hoogere
roeping is, de christenheid te beschermen,
dan zich aan de liefde over te geven."
„Wiel!" zeide Koltschitzki; „men kan het
eene doen en behoeft daarom het andere
niet te laten."
„Ja", antwoordde Guido, „als men de
zaken zoo licht opneemt als onze vriend
Koltschitzki...,,...,"
„Ik verzeker u, Guido", zeide .Gregoro
witsch, „als ik hem er niet van af ge
houden had, zou hij de min van Helena een
huwelijksvoorstel hebben gedaan,"
„Mijn h«rt" sprak itarhemberg, „kan niet
BUITENLAND.
BELGIE.
Op de wereldterftoonstelling te Gent zijn
de gevolgen van een minder gunstigen
gang van zaken reeds merkbaar. De recht
bank van Koophandel heeft in de afge-
loopen week, naar de Brusselsche Gazette
mededeelt, zes faillissementen uitgesproken,
alle firma's betreffende, welke op de we
reldtentoonstelling exposeeren. Het belang
rijkste faillissement geldt een Engelsche
firma, die een houten hotel geboüwd heeft,
om vreemdelingen een onderdak te ver
schaffen. Deze firma werd met een kapi
taal van 10 millioen opgericht, dat echter
reeds na enkele weken tot 2'/3 millioen te
ruggebracht moest worden. Thans zijn de
eigenaars, onderscheidenlijk de directeuren
uit Gent verdwenen. Aangenomen wordt,
dat bij dit bankroet alleen 1.800.000 fros.
verloren gaan. De andere faillissementen
betreffen hoofdzakelijk de vermakelijkhe
den in het Lunapark.
FRANKRIJK.
De revolutionaire socialisten, en de natio
nale bond van spoorwegarbeiders werken
door hun optreden ten gunste van de katho
lieke spoorwegmannen. Van de ongeveer
300.000 spoorwegbeambten in Frankrijk be
hooren bijna een vijfde deel tot de katho
lieke Unie van spoorwegpersoneel. Zondag
j.l. vereenigden zich 6000 kath. spoorweg
mannen in de Basiliek van het HL Hart
van Jezus op Montmartre, 's A/Jiddagshad
een godsdienstoefening in de Notre Dame
plaats, waar Z.Em. kardinaal-aartsbisschop
Amette een kleine toespraak tot de spoor
wegarbeiders richtte, waarin de kerkvorst
hen prees voor hun christelijken geloofs
ijver en hun patriotisme, daar zij in tegen
stelling met de revolutionnairen, het als
hun plicht beschouwen, in geval van oor
log de spoorwegbanen niet te verwoesten.
De radicale pers bespreekt de houding
der kath, spoorwegmannen, zoo b.v. „La
France", welk radicaal blad o.a, schrijft:
„Hoe zal men die godsdienstige beweging
verklaren? Door de .gunst, die de kath.
vereenigingen van de zijde der spoorweg
directies genieten. Misschien. In ieder ge
val moet men weten, dat deze spoorweg
mannen niet staken en dat zij daarom alleen
al door de directies liever gezien worden
dan de andere. De hoofdreden van het
succes der katholieke vereenigingen is ech
ter de ontgoocheling welke het revolutio
naire syndicalisme den arbeiders, ook door
verlies van tijd en geld, gebracht heeft,
Wanneer de katholieke geestelijkheid met
haar menschenkennis en haar psychologi
sche geschiktheid hier ingrijpt, zoo valt
het haar gemakkelijk zelfs onder de on-
geloovige arbeiders aanhangers te vinden.
De anti-katholieke republikeinen zi/nook
niet allen zonder schuld, zegt het blad en
hebben de arbeidersbevolking aan de revo
lutionnairen overgelaten. Intusschen ont
namen de katholieken hun het grootste deel
in het kamp der opstandelingen zijn, ter
wijl mijn plicht mij tot den keizer roept.
Ik wil geheel staan aan de zijde, waar
het recht is. Het was een zeer ernstig
gerucht. Zoo ik het bloed van Tököly.
niet heb vergoten, zoo kan het elk oogen
blik geschieden. Helena heeft er zich in
geschikt, zij heeft gelijk gehad, ik geloof,
dat het haar leed gedaan heeft: ook mij
doet het leed! Vrienden, leve de keizerI"
„Hoog het rijk!" vielen de beide anderen
in. en de bekers stieten rinkelend tegen
elkander.
Dp dit oogenblik ging een capucijner
monnik, die den kreet der drie officieren
had gehoord, over het plein, Hij richtte
zijn vurige oogen op hen en mompelde:
„Een tijd en twee en een halve tijdl
Ik geloof, dat de halve tijd aangebroken
is, en op de overblijfselen der Halve Maan
verheft zich het zegepralende kruis i" De
capucijn verdween in de duisternis.
Marco d'Aviano had waarheid gespro.
kenvoor Wieénen was de kracht der
Halve Maan gebroken, AL.
SIMQBt i i
