XSath. Nieuws- en Advertentieblad
voor Noord-Bolland.
tio. 116.
De levensbeschouwing van
Pief. Coit van der linden.
Dinsdag 7 Oct. 1913.
7e Jaargang.
FEUILLETON.
Onrechtvaardig verkre
gen geld gedijt niet.
Van Je Heeren uil den Haan.
Verschijnt DINSDAG. DONDERDAG en ZATERDAG.
Een wet op de woon
wagens
De Zniderzee-drooglegging en de
landbouw.
ONS
BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS:
75 et R. 3 maanden, franco h)uis; 105 et, met geïllustreerd
Zondagsblad. Te Betalen In het Begin van ieder kwartaal,
Afzonderlijke nummers van de courant3 cent,
y»n het Zondagsblad 5 cent,
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „ONS BLAD".
BUREAU: Breedstraat 12, tegenover de R. K. Kerk, te Alkmaar.
Telefoon No. 433.
ADVERTENTIEN
Van 15 regels30 cent,
Elke regel meer 6
Reclames per regel15
Kleine advertenties van 1—30 woorden, bij vooruitbet 25
Onze tegenwoordige minister-president Mr.
p. \V(. A. Gort van der Linden staat be
kend als iemand, die zoo gesloten is als
een boek.
Toen hij van H. M. de Koningin de op
dracht ontving een kabinet te formeeren,
wist men absoluut niet, waarmee hij voor
den dag zou komen.
En toen het Kabinet eenmaal in de Staats
courant stond wist niemand iets van zijn
programma af.
De formateur bleef zwijgen, zelfs werd er
aangedrongen op een communiqué voor
de pers, waarin dat programma zou wor
den medegedeeld aan de kiezers.
Edoch dat communique werd blijkbaar
geweigerd door den kabinetsformateur Mr.
Cort van der Linden.
De derde Dinsdag van September bracht
de Troonrede, het gesloten boek werd ge
opend en den kiezers werden de plannen
der nieuwe regeering meegedeeld wel
wat vaag maar toch in hoofdzaken werd
„de nieuwe koers" aangegeven.
Nog eens: onze tegenwoordige minister
president Mr. Cort van der Linden is zoo
gesloten als een boek.
Wat hij zegt, is gelijk dit steeds het
geval is bij menschen, die weinig spreken
wel overwogen en verdient dus zeker
alle aandacht.
't Oebeurt niet veel, dat er iets uit
den mond van zuike personen valt te no-
teeren, maar als er genoteerd is, heeft 't
ook zijn volle waarde.
Vandaar danook, dat we zooveel hech
ten aan wat Mr. Cort van der Linden, toen
nog hoogleeraar in de rechtsgeleerdheid te
Amsterdam, indertijd gezegd heeft over de
nieuwere levensbeschouwing.
Prof- P, W|. A. Cort van der Linden,
noemde, als het einddoel van alle men-
schelijk streven hier op aarde voor hen,
die niets meer aan gene zijde van het
graf verwachten: „het grootste geluk te
bereiken voor de grootste massa" 1)
Volgens den hoogleeraar beteekent dus het
grootste geluk voor de grootste massa niets
anders dan dat zooveel mogelijk allen zoo
ruim m'ógelijk deel zullen hebben aan de
goederen en genietingen dezer aarde; zoo
veel mogelijk dus partijtrekken van den
korten tijd van ons leven om daarin zooveel
men kan te genieten en zoo weinig mogelijk
men kan te lijden.
Deze levensbeschouwing staat lijnrecht
1) Het Dompertje no. 24 v.d. 20en jaargang.
10
Wjit kon toch de tasch be
vatten? Het scheen lood te zijn, op de
sterke lederen wanden teekenden zich dui
delijk de groote rollen af1 die er in waren-.
Weder wenkte de vreemdeling, dezen-keer
den ouden Christoffel, terwijl hij uitgeput
en met al de zwaarte van zijn lichaam
itP den schouder der weduwe leunde. Zijne
hand wees duidelijk en dringend naar een
tweede pak, dat in een tweeden grijzen
reismantel gehuld, onbewegelijk in den jva-
gen lag. Christoffel nam het op en hief
het -met weinig krachtsinspanning uit den
tvagen. De mantel viel open en liet een
■marmerbleek, lijkachtig kindergezichtje on
derscheiden. Het scheen nauwelijks adem
Ie halen en was zoo mager als een geraam
te, De vreemdeling had een goudstuk uit
den zak gehaald en het den voerman ge
geven, die het onder dankbetuiging aan
nam en onmiddellijk daarop met zjjn ellen
dig voertuig wegreed. Getroffen en verwon
derd tegelijk had mevrouw Wedding toege
zien. Wie was deze man, die haar scheen
te kennen en zoo eigenmachtig over haar
beschikte? Zoodra Christoffel het kind in
Z'jne armen had, leunde de vreemdeling
Weder op diens schouder. Met een paar
.woorden zeide hij de weduwe, dat zij de
over die, welke met een God en godsdienst
rekening houdt.
Wij toch weten, dat door de zonde het
kwaad in de wereld is gekomen en daar
mede de zondeschuld; wij weten, dat het
geluk niet te vinden is buiten ons maar dat
het ware geluk is te vinden in den ziele-
vrede.
Zoo staan beide levensbeschouwingen te
genover elkander.
En deze nieuwe theorie vindt dus in on
zen minister-president een voorstander. De
daden van het nieuwe ministerie zullen naar
deze theorie van den grooten voorman zijn.
De godsdienst, die het hoogste geluk, den
vrede, in de harten der menschen kan
brengen, zal plaats moeten ma-ken voor
het materialisme, het zooveel mogelijk pro-
fiteeren op de aarde alsof er niets meer
aan gene zijde van het graf te verwach
ten is.
Deze grondslag staat lijnrecht tegenover
de belijdenis van het ministerie-Heemskerk.
Dat houde men wel in het oog:
Aan de vruchten kent men den boom.
Nu wij weer van de woonwagenplaag
schijnen te lijden te krijgen, is het van
belang te lezen wat de heer J. Bos, burge
meester van Overschie en Schiebroek, op
de vergadering van burgemeesters en secre
tarissen in Zuid-Holland, te Rotterdam ge
houden, heeft gezegd naar aanleiding van
de vraag: Is het wenschelijk bij de regee-
ring aan te dringen op spoedige vaststel
ling van een wet op de woonwagens.
Spreker wees erop, dat een wetsontwerp
is ingediend, maar het is helaas nog geen
wet geworden 1) S;pr. achtte regeling van
rijkswege urgent. Het kwam hem ge-
wenscht voor, vooral ook met het oog op
de jongste verandering in de regeering,
dat er van deze vereeniging eenige aandrang
geoefend werd om. tot spoedige invoering
van deze wet te geraken.
S-preker merkte op, dat het wetsontwerp
vele toe te juichen bepalingen kent, waar
door de overlast, die thans van de be-
bewoners van woonwagens ondervonden
wordt, zeer beperkt zal worden.
Het ingediende wetsontwerp zal een
einde maken om zonder vergunning met
een woonwagen te mogen rondtrekken. Het
gebruik van woonwagens zal voortaan
slechts geoorloofd zijn aan hen, die daar
toe van den betrokken Commissaris der
1) Het zal thans in de afdeelingen wor
den onderzocht. Zie onder „Van de Hee-
ren uit Den Haag" iu dit nummer.
Red. O. B.
vcistasch zelf naar boven zou drage*. Zij
deed het. Op de bovenste trede bleef de
man staan en vraagde hijgend:
„Richard Wiedding?"
Zij keek hem vragend aan. „Mijn zoon?"
De vreemdeling schudde het hoofd.
„Uw echtgenoot!"
Reeds zweefde het verschrikkelijke woord
op hare lippen, maar na nogmaals een
blik geworpen te hebben op de bevende
gestalte van den ziekte, wees zij zwijgend
op den met bloemen bedekten grond en
de waskaarsen bij het crucifix. Onzeker
en toch met een zekere spanning had de
vreemdeling hare bewegingen gevolgd.
Daarna zijn oog vestigend op haar rouw
gewaad, vraagde hij:
„Dood?"
Zij greep naar de plotseling wanke
lende -gestalte van den vreemdeling. Afwe
rend wenkte hij met de hand. Haastig,
ten minste zoo snel als het loodzware
pak in hare handen het gedoogde, liep
zij vooruit en opende de slaapkamer van
haar overleden man, liet de tasch in een
hoek glijden en sloeg het bed open, om
voor den zieke eene legerstede te be
reiden.
Kreunend van pijn liet deze zich daar
op neder. Zijne oogen sloten zich, zijn
hoofd zonk diep in de kussens.
^Een geneesheer is hier noodig, haal
onzen huisdokter uit de stad!" sprak me
vrouw Wledding zacht tot Christoffel, die
nog altijd den ziekelijken knaap in de han
den hield. Zij nam den kleine over, om
hem op de canapee te leggen. Zonder
Koningin schriftelijk vergunning hebben ge
kregen. Dat deze vergunning niet verleend
wordt dan nadat de aanvrager aanneme
lijk heeft gemaakt dat hij tijdens de aan
vrage voldoende middelen van bestaan heeft
of in zijn levensonderhoud op voldoende
wijze kan voorzien, noemde spreker een
stap in de goede richting.
W]aar genoemd wetsontwerp naar spre
kers opvatting veel goeds zal brengen op
het gebied der woonwagens, daar zou hij
het zeer betreuren, indien de invoering van
deze wet nog lang op zich liet wachten
en het zou hem daarom aangenaam zijn,
indien de vergadering er mee in kon stem
men, om er bij de regeering op aan te
dringen, haar medewerking te verleenen,
dat het ontwerp spoedig tot wet verhe
ven en in liet Staatsblad opgenomen zal
worden.
De heer Bos drong aan tot het reeds
nu zenden van een adres aan de regeering.
Na eenige discussie werd besloten een
commissie te benoemen tot nadere over
weging van het wetsontwerp.
De benoeming dezer commissie werd aan
het bestuur overgelaten.
In het Roomsch Katholiek Landbouw
weekblad voor Zeeland „Onze Boerenstand"
schrijft K. onder den titel „Is de droog
legging der Zuiderzee noodig om onzen
iiationalen landbouwbodem te vergrooten"
o.m. het volgende:
Het is om onzen naiTonalen landbouwbo
dem uit te breiden absoluut onnoodig, dat
aan de duizende visschersgezinnen, die op
't oogenblik in de Zuiderzee-vischvairgst
hun bestaan vinden, het brood ontnomen-
zal worden.
Reusachtige oppervlakten heidegrond,
thans tot niets dienende, niets opbrengende,
niemand een bestaan bezorgend, kan Neder
land nog in cultuur brengen.
Daar schijnt niet aan te worden gedacht.
En toch kan, over minder jaren, met
veel geringer kosten en zonder dat men
iemand in zijn levensonderhoud treft, op die
manier aan Nederland veel meer landbouw
grond gegeven worden dan door de Zui
derzee droog te leggen.
Noord-Brabant, Limburg, Gelderland en
Drenthe liggen nog voor misschien wel
Va deel onbebouwd.
Honderdtallen boerderijen konden daar na
20, 30 jaren verrezen zijn.
Laat men eens nagaan welke produc
tieve arbeid in die richting reeds door de
Nederlandsche Heidemaatschappij verricht
werd!
Neen, onnoodig is althans in de eer
ste kwarteeuw de demping der Zuider-
-eenig teeken. van leven te geven, liet deze
zich alles welgevallen.
„Met onze oude paarden?" vraagde Chris
toffel.
„Om 't even, gij moet den dokter hier
brengen."
Devreemdeling sloeg de oogen op, wier
blik bewees, dat hij bij volle bewustzijn was
„Voor mij is het te laat, maar voor het
kind! Willi, waar is hij?"
„Stel u gerust, hij ligt gemakkelijk en
goed."
Een gebaar gebood Christoffel, het bevel
op te volgen. De dienaar ging heen, om
den geneesheer te halen. Mevrouw Wed
ding boog zich naar den stervenden man,
die op eene zoo zonderlinge wijze in haar
huis was gekomen.
„Wil me ten minste uw naam noemen?"
verzocht zij dringend.
„Blijf hier, het loopt met mij ten einde,
ik ben de vriend van uw manDarling.."
„Stephan van Darling! O, ik ken u
mijn man heeft dikwijls van u gesproken,
eenige uren voor zijn. dood nog. Hij dacht
dat gij reeds lang dood waart, daar gij
sedert vele jaren niet meer hadt geschre
ven. Gij zijt in lndië geweest, niet
waar?"
„Ik heb de heele wereld doorreisd
en nergens rust gevonden. Het heimwee
ik ben een politieke vluchteling!"
„Ik weet het, ach, ik weet alles. Span
U niet te zeer in. Richard heeft mij ver
teld, dat gij beiden gezworen vrienden waart
in uw studietijd, dat gij als vrijheidmin
nend student aan een opstand hadt deelge.
zeeonnoodig duizenden visschers het
brood uit den mond te stooten.
We hebben behoefte aan cultuurgrond,
dat is een feit: geen behoefte hebben we
aan grond; dien hebben we vooralsnog
in overvloed; alleen, niet alte grond is
cultuurklaar!
Laat men daaraan zijn volle aandacht
eens schenken. Practische Nederlanders,
doen toch geen dagreizen over iets, wat in
enkele uren geschieden kan?!
BINNENLAND.
Ook al met verlof! De Minister van
Binnenlandsche Zaken, Mr. Cort van der
Linden, is Zondag met verlof voor een
paar weken naar het buitenland vertrokken.
De Minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel, de heer Treub, die enkele da
gen na de opening der Staten-Generaal ver
trokken was, is van buitenlandsch verlof
teruggekeerd en heeft zijn werkzaamheden
aan het Departement hervat.
De toestand van Dr. V ermeulen
heeft naar „de Tijd" meldt een ern
stige wending genomen. Zondag en Maan
dag verkeerde de lijder langen tijd buiten
bewustzijn, en de krachten nemen voort
durend af.
Oud-minister Tal ma. Te Tilburg
heeft zich een comité gevolgd, dat alle
vereenigingen oproept om mede te doen
aan eene grootsche hutdebetooging in No
vember te houden voor den oud-mi uister
Talma. Als hoofdredenaar zal bij die be
tooging optreden mr. dr. Jan van Bestj af
gevaardigde der Tweede Kamer voor district
Eindhoven.
Evenredige vertegenwoordi
ging. Naar „het Volk" verneemt, is het
ministerie voornemens een staatskommissie
in te stellen, ter uitwerking van het begin
sel der evenredige vertegenwoordiging.
De Roode Onderwijzers. Op de
laatste vergadering der afd. Rotterdam van
den Bond van Ned. Onderwijzers is eene
motie aangenomen, waarin wordt gezegd,
dat -de onderwijzers de penning, welke zal
geslagen worden en uitgereikt aan de kin
deren ter herinnering aan het eeuwfeest van
Neerland's Onafhankelijkheid, niet zullen
aanvaarden en men zich dus de moeite van
de uitreiking wel kan sparen!
De vierkante stuiver. De Rijks
Munt i-s dezer dagen begonnen met den
aanmaak van de nieuwe vierkante stuiver
met ronde hoeken. Over eenigen tijd zal
deze nieuwe munt in circulatie worden ge
bracht. U. D.
De S. D. A. P, e n d e v a c a n t e Wet
houders zetel. De Haagsche afdeeling
van de S. D, A. P. heeft in eene voor
deze zaak belegde vergadering als haar
nomen odk heeft hij mij verteld, dat
uw argeloos gemoed zich heeft laten ver
leiden tot daden, die gij onder andere om
standigheden nooit zoudt hebben begaan,
en dat men u ten slotte als belhamel
wilde terechtstellen, ofschoon gij toch slechts
de leiders zijt gevolgd. Al de laagheid
yan het afschuwelijke verraad, dat men
tegen u heeft gepleegd, is mij bekend,
alsook hoe men ten laatste alle schuld
op uwe schouders legde en u dwong de
vlucht te nemen."
De stervende knikte, „ik ben- rijk, zeer
rijk geworden, aan gene zijde der zee!
Het geluk, dat mij hier trouweloos had ver
laten, heeft daar op mij gewacht. Gij zult
de papieren in die tasch vinden ook
de chèques op Richard Weddings naam
op Engelsqhe en Duitsche banken te be
trekken ik mocht mijn naam niet noe
men, omdat daarop de doodstraf staat,
Richard Wedding zou mijn zoon opvoeden
en bij hein de plaats innemen van zijn
vader. Toen ik den dood in mijne aderen
voelde, begaf i-k mij op weg ik dank
God, dat ik nog den Weddinghof kon
bereiken. Ik vertrouw op Richard Wed
dings vrouw. Mijn rekening met God heb
ik in orde gebracht. Willi zal moeder,
broeders en zusters vinden ik smeek
u daarom."
„Ja, goede vriend, hij zal -broeders en
zusters vinden in mijne kinderen."
„En gij, zult gij hem aannemen als uw
zoon en zijn vermogen beheeren?" Het
was, als had de stervende behoefte aan
eene uitdrukkelijke verzekering, voor hij
gevoelen te kennen gegeven dat eene even-
tueele aanbieding van een wethouderszetel
aan een raadslid, deel uitmakende van de
socialistische raadsfractie, kan worden aan
genomen.
De leider der Katholieke fractie, Mgr.
Nolens, die nog niet beëedigd was, kreeg
Vrijdagmiddag gelegenheid weer aan de Ka
merwerkzaamheden te gaan deelnemen. Er
was namelijk een kort vergaderingetje tel
regeling van werkzaamheden, dat nu ge
opend werd met de beeediging van den af
gevaardigde van Venlo, die teleurstel
ling voor den heer van Twist, die altijd
heel dicht bij een te feticiteeren medelid
gaat staan om het eerst een handje te kun
nen geven, doch nu, ondanks zijn gewonen
voorzorgsmaatregel, pas als tweede kwam
het eerst werd gelukgewenscht doorden
heer Schaper en daarna nog door zeer
velen van Links. Onze generaal in priester
gewaad is dan ook in de geheete Kamer
zeer gezien.
Toen deelde de voorzitter mede, dat de
heeren Bogaardt, Teenstra, Gerretson, Schim
van der Loeff en Albarda door hem wa
ren gelukkig gemaakt met een benoe
ming tot lid der zeer veel lastig gevallen
commissie voor de Verzoekschriften. Daarop
werden eenige kleinigheden toegevoegd aan
dt lijst voor het loopende Afdeelingson-
derzoek. En toen deed de Voorzitter de
Kamer schudden om zijn eerste Borgesiaan-
sche verspreking. Hij vertelde namelijk dat
het zijn voornemen was na afloop van het
Afdeelingsonderzoek geen openbare verga
dering meer te zullen houden!
Nog vroegen we ons af, hoe we die ein-
delooze vacantie zouden dood krijgen, toen
,jfe nadere mededeeling kwam, dat begin
Novemberde- heer Borgesius had be
doeld: deze maand! wat kleingoed zal
worden afgedaan in openbare vergadering
en dat daarna, nog voor de behandeling
der Indische Begrooting, de heeren- opnieuw
In cle afdeelingen zullen verdwijnen ten
einde eenige belangrijke ontwerpen te on
derzoeken.
We noemen daarvan de landarbeiders-
wet, de voorwaardelijke strafopschorting,
de regeling van h«et levens verzekeringsbe
drijf, de woonwagens- en woonschepenwet,
de vleeschkeuring, de electriciteitsvoorzie-
ning, de kikvorschen- en mollenwet, dewa-
terverontreinigingswet, de regeling van het
voorbereidend hooger Onderwijs, het ont
werpHelsdingen tot regeling van het
pachtcontract en de wijziging der Woning
wet.
Voor dit laatste ontwerp is het een repe
titie. H-et werd reeds eenmaal in de sec
ties onderzocht. De voorzitter zei even-
i-n den langen doodslaap viel.
„Hij is in goede handen, ik zal hem
eene moeder zijn", beloofde mevrouw W]ed-
ding, hare hand leggend op de ij'skoude
vingers van den stervende.
Er werd geen woord meer gesproken.
De doodstrijd verhinderde alles. Hij duur
de ook maar kort. God was den armen,
uit zijn vaderland verdreven vluchteling ge
nadig. Een smartelijke zucht, en de ziel
stond voor haar eeuwigen Rechter.
Mevrouw Wedding stond bij het sterf
bed en keek onafgewend naar het stille,
geelachtige gezicht in het witte kusseq,
waarin elke trek van vermoeienis had ge
sproken en dat thans eene zoo rustige
uitdrukking vertoonde. Hij vond ten minste
een graf in den vaderlandschen gronden
wel naast den vriend zijner jeugd: den
doode toch kon men niets meer doen, en
de aarde zou hem den zoeten slaap niet
weigeren.
Zij spreidde een witten doek uit over het
lijk en trad terug tot midden in- de kamer.
Welk een toeval! De twee vrienden von
den elkander weer in den dood. Drie dagen
geleden blies Richard Wpdding den laat-
sten adem uit en vandaag stierf Stephan
Darling op dezelfde plaats geen en
kelen bloedverwant had hij nog. Vreemd
en onbekend was hij gekomen en ge
storven. Snel besloten -ging de weduwe
naar het eenige venster, dat op het park
uitzag en opende 'b et.
(Wordt vervoigdjj