Zaterdag 15 Nov. 1913.
TWEEDE BLAD.
No. 133
het geïllustreerd zondagsblad
Uisgebeden van 16—23 Hot.
Wat zal daarvan het einde wezen?
KINDERRUBRIEK.
Van lie Heeren uit den Haag.
INGEZONDEN.
Ons Blad
van deze week bevat de volgende
PLATEN: Het omgekanteld „drijvend po
litiebureau." De visschersstaking te IJmui-
den (2.) Een straatnieuwtje te Parijs. Ope
ning der Handelshoogeschool te Rotter
dam (2). Een bruilofsgroep van Duitsche
keizerskinderen. Gevaarlijke fonografie. Kerk
zangers te Groningen. Een 55-jarig huwe
lijksfeest. De plechtige intocht van den
hertog van Brunswijk. Een keizerlijke jacht
partij- Opening déf groote zeesluis in het
Panama-kanaal. Een nieuw draagbaar vuur
pijl-apparaat. Het observatorium van Pro
Juventute te Groningen. (2). Bliicher. Een
practisch klimmiddel (2). Een gouden echt
paar. De oefenplaats der hoornblazers.
TEKSTBij onze platen. Familierampen
(vervolg). Verdiend loon. Allerlei. Voor onze
jongens en meisjes.
(Deze lijst is samengesteld volgens den
Kalender van het Bisdom Haarlem).
Kerkwijding vóór da HoogmU 34.
Onveranderlijk gedeelte der Misge
lden biz. 3S en volgn
ZONDAG 16 NOV. 27en Zondag na
Pinksteren, (tien ia Driekoningen) Allee soo
alfopden 6en Zoidagna Driekoningen (147),
behal-e Introitue, Graduale, Offertorium en
Commutii), welke genomen woiden uit de
M's van den 23en Zon de g 320. 2a collecte
v d H. Marlinus, Paui en Ma telaar, (12 Nov
n't de Mie: «Sac* rdotes» 68 3d collecte
Vcunctta<63 Credo. Praefatie v d H. Drie
vnldigheid 60.
MAANDAG 17 NOV - H. Gregorlu
de Wonderdoener, Biiechop 530. 2e col
lecte >A caret ia63. 3e collecte naar keuie
van den priester
DINSDAG 18 NOV. Wijding der
Kerken van St. Petrus en Paulus te
Rome 524 Credo.
WOENSDAG 19 NOV. H. Elisabeth,
Wednwe 530. 2e collecte v. d H. Pontlanua,
Paus en Mart, nit da Mie «Statuit» 66.
DONDERDAG 20 NOV. - H. Felix
ven Valola 530.
VRIJDAG 21 NOV. - Opdracht van
Maria in den tempel 530. Credo. Praefatie
van Maria 60
ZATERDAG 22 NOV. - H Caecilia,
Maagd en Martelares 531. 2e collecte v. d.
Pans 62.
ZONDAG 23 NOV. 28en en laatste
Zondag na Pinksteren 322 2e collecte
v. d. H. Clemers 532 3d collecte v d.
H. Felicitas 532 Credo. Praefatie van den
B. Drievuldigheid 60
N.B. Op de eerste algemeene ledenversa
dering van de «Litnrg'gche Vereenigirg
in het b edom Haa lem<, gehouden te
Haariem den 23 September j 1zeide
Past. v Benkering in ijjn rede «over
de voortreffelijkheid van het Mitsale o a
deze zeer ware woordenHet geregeld
gebruik van h*t «Miaaale» door de ge-
loovigen, zal bij hen ook opwekken be
lanjetelling in de levens der Heiligen,
welke zij in den loop van het Kerkelijk
Jaar met de Kerk vereeren, en zoo aan
de stichtende lezing van die levens de
plaats kuoren teruggeven, welke iQ
vroeger had in de huisgezinnen
Evangelie volgens den H. Mattheüs;
XIII, 31-35.
Te dien tijde sprak Jesus tot de scha
ren deze gelijkenis: het Rijk der heme
len is gelijk aan eep mostaardzaad, dat
iemand nam en in zijnen akker zaaide. Dit
nu is wel het kleinste van alle zaden; maar
wanneer het opgeschoten is, is het groo-
ter dan alle moeskruiden en wordt een
boom, zoodat de vogelen des hemels ko
men en wonen in. deszelfs takken.
Eene andere gelijkenis sprak Hij tot hen
het Rijk der hemelen is gelijk aan een
weinig zuurdeeg, dat eene vrouw nam jen
onder drie maten meel vermengde, totdat
dit geheel gedeeseind werd.
Dit alles sprak Jesus in gelijkenissen
tot tie scharen, en zonder gelijkenissen
sprak Hij niet tot hen; opdat vervuld zou
worden wat gezegd was door den pro
feet: ik zal mijnen mond openen in ge
lijkenissen, ik zal vermelden wat verbor
gen was van de grondjvesting der wereld af.
(Naar een teekening van Van- Geldorp, Overgenomen uit het Geillustreerd Zondagsblad van „De Tijd" en „De Amstelbode").
ésii pill ir
16 NOVEMBER.
27e Zondag na Rinksteren.
Les uit den eersten brief van den H.
apostel Paulus aan de Thessalonicensen
1, 2—10.
BroedersAltijd zeggen wij Gode dank
wegens u allen, zonder ophouden uwer
gedachtig zijnde in onze gebeden, terwijl
wij ons herinneren aan het werk uws
geloofs, aan uwen arbeid, aan .uwe liefde
en aan de geduldigheid uwer hoop- op
onzen Heer Jesus Christus, voor Goden
onzen Vader; daar wij, van God beminde
broeders! uwe uitverkiezing kennen. Wiant
ons Evangelie geschiedde tot nu niet in
woorden alleen, maar ook in kracht en
in den Heiligen Geest en in groote vol
heid van overtuiging, gelijk gij weet, hoe
danig wij om uwentwil onder u geweest
zijn. En gij zijt navolgers geworden van
ons en van den Heer; daar gij in veel
verdrukking, het woord hebt aangenomen
•net blijdschap des Heiligen Geestes; zoo
dat gij een voorbeeld zijt geworden voor
al de geloovigen in Macedonië en inAcha-
ja. Want van u uit is het woord des
Heeren verbreid geworden, niet alleen in
Macedonië en in Achaja; maar ook in
alle plaatsen is uw geloof in God uit
gegaan, zoodat wij niet noodig hebben
daarover iets te zeggen. Wlant zij' zeiven
verkondigen aangaande ons, hoedanig ons
optreden bij u geweest is, en hoe gij
u van de afgoden bekeerd hebt tot God,
om den levenden en waren God te die
nen, en uit den hemel te verwachten zij
nen Zoon, dien Hij uit de doodem heeft
opgewekt, Jesus, die ons verlost heeft van
den toekomstigen toorn.
Een onzer kleine lezers schreef ons:
„Lieve Mijnheer, Wat zijn de raadsels deze
week moeilijk! Maar toch hebben we ze
gevonden. Jokken mag ik niet, daarom zeg
ik U, dat ik het laatste niet alleen heb
opgelost."
Ziet, dat vinden we flink van dien knaap
om er zoo ronduit mee voor den dag
te komen. Je bent een eerlijke Piet hoor!
Zoo moet je door blijven gaan, je heele
leven lang „Eerlijk duurt het langst" dat
zal je aanstonds eens zien want je staat
evengoed bij de prijswinners.
En nu terzake om de oplossingen van
de raadsels te geven.
1. Het spreekwoord luidt: Veel varkens
maken de spoeling dun.
2. Op een schip kan men mij vinden
(mast) geeft men mij een anderen kop
>tlan word ik een meubelstuk (kast)
3. Op iederen regel een dier, dat in
Nederland niet levend wordt aangetroffen:
de rij kruisjes (hieronder zijn er hoofdletters
voor in de plaats gezet) vormt van boven
naar beneden een dier, dat in het water
leeft
Zebra
tyg E r
b E er
o L ifant
n E ushoorn
pant E r
jig U ar
leeu W
Ziet ge wel, dat de hoofdletters, onder
elkaar geplaatst, vormen zeeleeuw.
En nu de oplossingen, van het laatste
raadsel, n.I. dat van de vorige week:
Jan is een jongensnaam.
H a n is een jongensnaam.
Hans is een jongensnaam.
Hannes is een jongensnaam.
Het geheel is H. JANSiEN, de naam
van den heer, die de 10 platen cadeau
gaf, je weet wel, die uit het Alkmaarsch
Warenhuis!
De prijzen zijn toegekend aan:
Jan Meeusen, Verdronkenoord, Alkmaar.
Th. Bakkum, R. K. Weeshuis,
'Q. Lammers,
Adriana Roozendaal Kamp, Schoorl.
Piet Jacobse, Laat, Alkmaar.
Omdat de andere oplossingen onvoldoende
waren, kunnen wij geen prijzen meer ver-
leenen. De volgende maal beter opgepast!
De prijzen kunnen Maandagmiddag van
ons kantoor warden afgehaald.
Het lang beloofde verhaaltje in een vol
gend nummer. Maar dan echt waar.hoor!
De heer Oudegeest tot de heeren T r o e 1 s t r a en Piolak: Op 17 Juni nog 7300 stemmen bij eerste stemming,
op 4 November 4600, dat is 2700 minder in vier-en-een-halve maand! Dat maakt 600 per maand! Op die manier dalen
wij in negen maanden tot nul!
De Indische Begrooting staat op de par
lementaire tafel en er wordt met graagte
aan gesmuld. Dinsdag en Woens
dag, waren nog slechts vier sprekers aan
het woord geweest. Eerst die van Rechts:
de katholieke heer Bogaardt, de Christelijk
Historische heer Van Veen en de Anti-Re
volutionaire heer Scheurer en daarna van
Links (Je beer Van Deventer. Terwijl na
dezen nog vijf sprekers stonden ingeschre
ven.
Dadelijk moet gezegd, dat van Rechts
uitnemende dingen zijn gezegd. De drie ge
noemde heeren verdedigden- met veel talent
de vorige Regeering en legden den vrijzin
nigen heeren en Minister Pfeijte, die dezen
zomer zoo fel ook de Rechtsche Indische
politiek hadden bestookt en waarvan de
laatste nu juist "schijnt te doen alsof er
nooit over koersverandering is gesproken,
het vuur na aan de schenen.
Wat verdiend was.
De heer Bogaardt sprak het eerst over
de Indische Partij.
Deze is, betoogde hij, niet de uiting eener
algemeene volksbeweging, doch de heer
Douwes Dekker heeft van bestaande onte
vredenheid gebruik gemaakt om kunstmatig
een volksbeweging in het leven te roepen.
De Indische Partij is gericht tegen het
Nederlandsch gezag om langs revolutionai
ren weg eigen belangen op den voorgrond
te brengen. Zoowel de weigering der rechts
persoonlijkheid aan de Partij als de ver
banning van den heer Dekker en zijn In
dische vrienden waren dus volkomen ge
rechtvaardigd.
Op de tweede plaats behandelde spr. de
„Sarekat-Islam", welke vereeniging in be
ginsel zijn sympathie heeft en die zal be
houden zoolang zij zich houdt buiten vreem
de invloeden. In het godsdienstig Moham-
medaanscih element in de organisatie ziet
de Bredasche afgevaardigde geen gevaar.
Dit element is niet het gevolg van de
reactie tegen de kersteningspolitiek der vo
rige Regeering de authentieke verklaring
van het Bestuur heeft aan deze legende
een einde gemaakt en o.a. ook de heer
van Kol verklaarde dit - doch wel de
opleving van het godsdienstig gevoel on
der de Mohammedanen tengevolge van de
nederlagen der Turksohe wapenen.
Eindelijk besprak de Bredasohe afgevaar
digde de kersteningspolitiek in verband met
het onderwijs en het optreden van den
nieuwen Minister. Daarbij wees hij er op,
dat bij de Javanen een drang bestaat naar
Wiestersche beschaving. Waarom als mini
mum dezer beschaving ook op de „neu
trale" scholen van het gouvernement de
grondslagen van het christendom, vervat
in «Je Tien Goboden, moeten worden ge
leerd. Echter mogen deze scholen geen con-
fessioneel christelijk onderwijs, geven. Voor
zoover men dat wenscht, moet dit door an
deren worden gegeven; en voor hen is een
subsidiestelsel ontworpen, dat ieder, christen
zoowel als animist en humanist, enz., ge
lijke aanspraken geeft.
De schoolstrijd in Indië is dan ook niet
ontstaan door de politiek der Christelijke
Regeering, doch door hett fanatisme der
vrijzinnigen.
Voortreffelijk werk deed de heer Bo
gaardt, toen hij scherp opmerkte, dat in
het licht der feiten wel heel zonderling
blijken te zijn de opgeschroefde uitingen
van verkiezingsredenaars van dezen zomer,
waaraan zich ook de heer Pleyte schuldig
maakte, terwijl daarmede lijnrecht in strijd
zijn de Indische passage in de Troonrede
en de daden van den heer Pleijte als
Minister. Waarom spr. met nadruk aan
drong op nadere verklaring, vooral ook
omdat werd geinsinueerd dat Generaal
Idenburg zou zijn „bijgedraaid".
Op onverbeterlijke wijze werd de af
gevaardigde bij het oefenen van dezen in
alle opzichten gerechtvaardigden aandrang
gesteund door den heer van Veen, die door
zijn klemmend betoog den vrijzinnigen me
nig warm momentje bezorgde.
Sipr. zette voorop dat de Kamer met de
verschillende betreffende vragen uit het
voorloopig verslag in de Memorie van Ant
woord geen genoegen kan nemen. De Mi
nister moet duidelijk zijn beginselen uiteen
zetten, daar de koloniale politiek meer dan
ooit in den verkiezingstrijd betrokken is
geweest, en vooral daar de Minister zelf
op sdherpe wijze daaraan heeft meegedaan,
toen hij bijv. zeide, dat de Christelijke
Regeering „onherstelbare schade" aan In
dië zou hebben toegebracht, dat de on
derwijspolitiek der Regeering „de haren ten
berge doet rijzen", dat het Christelijk Re-
geeringsbeleid „het land ten verderve leidt."
Onomwonden had de Minister moeten
antwoorden op de vraag, of dit nog zijn
meening is en daarbij had hij een uiteen
zetting moeten geven van zijn grieven tegen
den vorigen Minister en den Gouverneur-
Generaal, teneinde te verklaren, in hoeverre
het optreden van den nieuwen Minister
moreel is gerechtvaardigd door overeenstem
ming tusschen zijn meening en zijn daden.
De geheele linkerpers wilde den Gou
verneur-Generaal verdrijven en drong aan
op een spoedige radicale omkeering in de
Indische politiek; en dit niet alleen vóór
de verkiezingen, doch ook daarna. En daarin
lag dus de raison voor het optreden van Mi
nister Pleyte.
Nu is koersverandering niet mogelijk zon
der de medewerking van den Gouverneur-
Generaal; en deze is niet de maa om
zijn (draai te nemen. Tweeërlei is dus mo
gelijk: er komt koersverandering en de Gou
verneur-Generaal gaat \yeg of er komt geen
koersverandering. In het laatste geval nu
komt de houding vaa Z.Exc. Pleyte wel
in een vreemd licht te staan, als hij zijn
optreden tijdens de verkiezingen niet ver
loochent. Daarom herhaalde spreker de
vraag: wie heeft zijn. beginsel prijs ge
geven, de Minister of de Gouverneur-Gene
raal, daar een van beide moet hebben plaats
gehad. Voor h,et optreden des Ministers blij
ven slechts twee verklaringen; een wel
ke de heer van Veen niet aannam on-
middelijke koersverandering was noodig en
dan heeft de Minister door dit na te
laten zich schuldig gemaakt aan hoog-ern-
stig, landsgevaarlijk plichtverzuim, en de
andere welke spr. aannam de dade
lijke koersverandering was niet noodigdoch
dan is het duidelijk, dat tegen Minister de
Waal Malefijt en Gouverneur-Generaal Iden
burg een campagne van ophitsing en ver
dachtmaking is gevoerd en dat de Minister
zijn zetel heeft t,e danken aan volksver-
leugening.
Begrijpelijk, dat men Links wat zenuw
achtig werd?
Ook de heer Scheurer wilde graag nog
het een en ander van den Minister weten,
waaromtrent de Memorie van Antwoord
hein geen voldoende licht had verschaft.
Zoo vroeg hij of Minister Pleyte denkt door
te gaan op den door den vrijzinnigen Mi
nister Fock ingeslagen en door Minister
de Wiaal Malefijt gevolgden weg ten aan
zien van het onderwijs, of dat hij wil toe
geven aan den concentratie-wensch om de
neutrale school te maken tot de volks
school voor Indië. En voorts hoe de hou
ding des Ministers zat zjjn tegenover de
zending.
Merkwaardig was na den aanval al da
delijk de houding van den eersten verdedi
ger den hr. van Deventer. Hij begon name
lijk met de poging om de verkiezingscri-
tieken op het koloniaal beleid der Recht
sche Regeering zooveel mogelijk in betee-
kenis te verkleinen. De afkeuring, zeide hij,
was volstrekt niet algemeen, doch betrof
alleen éen onderdeel, het onderwijs: en ook
na de verkiezingen werd niet door ieder
een aangedrongen op het heengaan van
den Gouverneur-Generaal, terwijl overdre
ven berichten daartoe aanleiding gaven:
Men hoort er blijkbaar Links maar liefst
zoo weinig mogelijk van!
En ten aanzien van het onderwijs, be
paalde hij zich tot een herhaling van de
in het Voorloopig Verdrag te berde ge
brachte onbenulligheden.
't Was niet veel zaaks!
De houding der Indische Regeering te
genover de Indische Partij werd ook door
dezen spreker .goedgekeurd.
Wat de socialisten niet bijster pleizierig
vonden. Ze zullen nu allen komen te staan
voor de taak dit opstandig gedoe goed
te praten.
Schouwburg «i corcerizaal
Qeachte redactie
Wjat meer algemeene belangstelling van
Roomsche zijde voor deze zaak kon wel
eens goed zijn, zou ik zoo meenen.
Misschien wordt er onverwacht uit ge
boren, wat na ernstige voorbereiding niet
eens was te bereiken. Nu niet elkaar begin
nen te hekelen, maar alleen de zaak onder
de oogen zien en dan maakt 't niet uit
of ie Hein of Henri teekent, als ie maar
met gezonde motieven komt aansjouwen.
En dan vallen we met de deur in huis:
Alkmaar heeft behoefte aan een Schouw
burg- en Concertzaal, die aan de eischen
des tijds voldoet.
Het is ons katholieken nog niet mo
gen gelukken een dergelijke inrichting tot
stand te brengen^ die aan eenige billijke
eischen beantwoordt.
Toen, nu kort geleden, het initiatief ge
nomen werd door de Zangvereen. „Nieuw
Leven", juichte ik dat plan toe en ik
verheugde mij dubbel, toen ik las dat u,
geachte redactie, er bij de katholieke ver
eenigingen op aandrong, vooral die „con-
stitueerende vergadering" bij te won-en. Mag
ik daar nu uit afleiden, dat u aan-van-
k e 1 ij k er wél voor voelde, om door sa
menwerking van alle te dezer stede ge
vestigde vereenigingen, te komen tot een
schouwburg- en concertzaal „up to date"?
Ik geloof van „ja"! Maar na de be
wuste vergadering, las ik eensklaps, dat
uwe redactie van meening was, dat vol
gens het in die vergadering ontvouwde
plan, de katholieken niet konden mede
werken.
Wjat was de oorzaak van deze over
gang? Ik denk, dat ik 't weet!
Het ontactische van den voorzitter - van
„Nieuw Leven", om in zijn openingswoord
te zeggen o.a. dat de tooneelstukken van
Fleyermans niet tot haar recht kwamen in
de tegenwoordige schouwburgzaal.
Maar, als die voorzitter zich nu bepaald
had tot kunstuitingen, die alleen de a 1-
gemeene waardeering genieten, zou
de zaak toch niet anders g es taan
hebben m. de R.
Als verschillende vereenigingen aan- een
zelfde plan samenwerken, kan tnen toch
geen uitzonderingsbepalingen maken, dat
b.v. de praestaties van deze of gene ver
eeniging daarin niet mogen worden ver
toond
En als u -denkt, dat wél te moeten maken,
och, doek dan 't heele plan maar op,
maar had dan de aanbeveling aan de Ka
tholieke vereenigingen om naar die ver
gadering te gaan, maar in den pen ge
houden.
12—11—'13. NICO.
't Is ons niet onaangenaam op boven
staand schrijven van antwoord te dienen.
De zinssnede van inzender's betoog:
„Als verschillende vereenigingen aan een
zelfde plan samenwerken, kan men toch
geen uitzonderingsbepalingen maken dat b.
v. de praestat-ies van deze of gene ver
eeniging daarin niet mogen worden ver
toond'" raakt de kern der zaak.
W|ij zijn het voor een oogenbiik daarmee
eens m.a.w. als daar door de verschillende
vereenigingen (katholieke inbegrepen) een;
gebouw is gesticht, -dan mag een kath.
tooneelvereeniging daar opvoeren b.v. „het
Herderinnetje v. Lourdes" evenals het vrije
Tooneel b.v. „Allerzielen."
Dat is de consequentie van de daad: de
„gezamelijke" oprichting van een schouw
burgzaal.
Maar gesteld nu eens, dat de verschillende
vereenigingen (de Kath. vereenigingen in
begrepen) er werkelijk in slagen een schouw
burg of concertzaal te stichten.
De inzender wil dan- dat geen uitzon
deringsbepalingen worden gemaakt-
