Saterdag 29 Nov. 1913.
TWEED® II LAD.
No. 139
van 30 Nov.—7 Dee.
en
mg.
Subsidie san de Openbare Leeszaal
ingezonden stukken.
"plaatselijk nieuws.
(Naar een teekening van Van Geldorp. Overgenomen uit het Geillustreerd Zondagsblad van „De Tijd" en „De Amstelbode").
(Deze lijnt is samengesteld volgens den
Kalender van het Bisdom Haarlem).
Kerkwijding vóór de Hoogmis 34.
Onveranderlijk gedeelte der Mlsge
biden biz. 35 en volgn.'
ZONDAG 30 NOV. le Zondag van
den Advent 106. 2e collecte «Deus, qui« 62
8 collecte v. d. Kerk 62. Credo. Praefatie
y, d, H. Drievuldigheid 60,
HAANDAG 1 DEC. H. Andreas,
Apostel. 324. Credo. Praefatie van de
1H. Apostelen 61. 2e collecte v. d. Advent-
jjd (van den lsn Zondag) 106.
DINSDAG 2 DEC H. Blblana,
jl'aagd en Martelarei 325. 2e collecte v. d
idventtfld 106. 3e collecte «Deus qui« 62.
WOENSDAG 3 DEC. H. Franclscus
Xiverlus, Belijder 326. 2e collecte v. d.
Adventtijd 106
DONDERDAG 4 DEC. - H. Barbara,
Maagd en Ma telaree (5) Holl. feesteigen,
ie codecte v. d Adventtijd 106
VRIJDAG 5 DEC! H. Petrus Chry
sologus, Bisschop en Keikleeraar 327.
Je collecte v. d. Adventtijd 106. 3e collecte
r. d. fl. Sabba», uit de Mis »Os jnsti« 81.
ZATERDAG 6 DEC. H. Mcolaas,
Bisschop en Belijder 328. 2e collecte v. d.
Adventtijd 106 3e collecte v. h. vigilie van
Onbevl. Ontv. (ontbr.).4e collecte v. d. Paus 62.
ZONDAG 7 DEC. 2o Zondag van
dsn Advent 108. 2e collecte v. d. H. Am
broiiuB 329. Credo. Praefatie v. d. H. Drie
vuldigheid 60.
30 NOVEMBER.
EERSTE ZONDAG VAN DEN ADVENT,
les uit den brief van den H. apostel
Paulus aan de Romeinen; XIII, 11-14.
Broeders! Wij weten, dat het uur reeds
daar is om uit den slaap te ontwaken.
Mant nu is onze zaligheid meer nabij dan
toen wij het geloof aannamen. De nacht
is voorbijgegaan, en de dag is genaderd,
laat ons dan afleggen de werken der duis
ternis en aandoen de wapenen des lichts!
laat ons, als bij dag, in betamelijkheid wan>-
delen, niet in brasserijen en dronlkenscihap-
pen, niet in slaapvertrekken en oneerbaar
heden, niet in twist en afgunst; maar doet
aan den Heer Jesus Christus.
Evangelie volgens den H. Lucas;
XXI, 25—33.
Te diien tijde sprak Jesus tot zijne leer
lingen: Er zullen teekenen zijn. in zon en
maan en sterren, en op aarde ontsteltenis
der volken door vervaardheid wegens het
brullen van zee en golven, als de men-
uitdroogen van angst en verwachting,
wat der geheele wereld zal overkomen;
want de krachten der hemelen zullen ge
schokt worden. En dan zullen zij den Zoon
des mensbhen zien komen in eene woilk,
met groote maaht en mqjesteit. Wanneer nu
deze dingen beginnen te gebeuren, ziet
dan naar omhoog en heft uwe hoofden op!
want nabij is uwe verlossing. En Hij zeide
hun eeije gelijkenis: ziet den vijgeboom en
al de boomen; als zij reeds vrucht uit
zich doen voortkomen, weet gij dat de
zomer nabij is. Zoo ook gij, als gij deze
dingen ziet geschieden, weet, dat het Rijlk
Gods nabij is. Voorwaar, Ik zeg u: dit
geslacht zal niet voorbijgaan, totdat alles
geschiede. Hemel en aarde zullen voonbij-
n, maar mijne woorden zullen niet voor
bijgaan.
De vorige week t oonde ik aan naar
aanleiding van het door het raadslid Ver
kerk in de begrootingsvergadering gehou
den betoog hoe een liberaal
s ch ools p e ci a li t e i t over groote klas
sen oordeelde.
Een ander punt door het raadslid Ver
ter sprake gebracht is de schoolkin-
derkleeding en- voeding, ook daar werd
m Alkmaar bij lange na niet genoeg voor
gedaan. Hij haalde een, groot aantal ge-
Beenten aan, waar meer voor dat doel
werd gegeven. 'Die cijfers heb ik nog niet
kunnen controleere.n maar toch meen ik
te hebben verstaan dat .er nog grootere
gemeenten genoeg 'zijn waar het daarvoor
uitgegeven bedrag ook niet zoo heel groot
is. Daar kan men, nu wel een boom over
bpzetten, maar behalve de beginselbe-
2 w a r e n om met voorbijgaan der ouders,
die in de eerste plaats voor hun-
be kinderen verantwoordelijk
21jn kinderkleeding en schoolvoeding te
.verstrekken, zijn, er toch nog een groot
Aantal andere bezwaren tegen in te bren
gen. Ik wil hier verwijzen naar eene lezing
over dat onderwerp gehouden door een
der hoofden van, openbare scholen uit de
volksbuurten te Rotterdam te vinden in de
April-aflevering van de Vragen van den
Dag" van dit jaar, i i
Een paar aanhalingen zij het mij ver
gund (Jiier te laten volgen:
„De plichten der ouders worden afge
wenteld en niet alleen gelegd op de schou
ders der overheid, maar ook op die der
goedgezinden,, plichten, die de ouders een
voorrecht en een genot behoorden te zijn.
Wjat i,s er niet een, groot aantal ambtenaren
noodig niet om onderwijs te geven maar
de ouders te dwingen hun kinderen, naar
de school te zénden. A:1 de nood- en dwang-
wetten getuigen van het lage peil van
moreel inzicht van een groot deel van
ons volk.
Wii) betwijfelen ten sterkst of groote
armoede wel als oorzaak mag worden ge
noemd van het gemis van voldoende klee
ding bij onze leerlingen, omdat te Rot
terdam de armoede ni,et groot is, maar
wel de zorgeloosheid, de slordigheid en de
verkwisting vooral in, de volksklasse".
Hij zegt dan verder: „To,en, ik toevallig
op den Cóolsingel vaders en móeders uit
mijne armelijke buurt op 2 achtereenvol
gende Zaterdagen de Frido,bioscoop zag
binnengaan bleek mij, dat 2 zusjes, die de
school verzuimden, omdat moeder geen
eten had, lederen, Zaterdag een dubbeltje
ontvingen om eene voorstelling in. de Bios
coop bij te wonen. Uit cijfers kan ik aan-
toonen., dat kinderen, die de bioscoop ge
regeld bezoeken, het meest van, voeding
enkleeding profiteeren en kosteloos onder
wijs ontvangen."
Tegen het verstrekken van voedsel en
kleeding op school bestaan ook groote pae-
dagogisohe bezwaren: dat de mensch ver
plicht is zelf in zijn onderhoud en dat
van zijn gezin te voorzien, op dat be
ginsel berust onze maatschappij en moe
ten wij nu niet op de school leeren, dat
,het beter i,s zelf zijn brood te verdie
nen dan het als een gift der mildadig-
heid te ontvangen? Die woorden zullen
hun invloed missen omdat wij ze niet in
toepassing brengen en het tegendeel doch
door kaarten uitreiken voor spijzen en klee
ding.
Al twijfelen wij niet aan de wensche-
lijkheid, dat de kinderen goed gevoed wor
den dan is het nog geen bijzaak wie dat
voedsel verstrekt. Particuliere liefdadigheid
,is hier verre te verkiezen boven, voeding
van overheidswege."
Ik heb meen ik genoeg voor mijn doel
aangehaald, het loont waarlijk de moeite
deze lezing in haar geheel te lezen.
Ik zal nu overgaan tot een ander punt
ook door den heer Verkerk ter sprake
gebracht n.L de
Een klein stukje geschiedenis vooraf.
Het was Jn het jaar 1909, dat jaar
van de „Oranjefeesten" welke wel iedereen
in h,et geheugen liggen.
In Alkmaar zou ook feest worden ge
vierd en eene subsidie uit de gemeentekas
worden gegeven van f500.
Er was een, adres bij den Raad inge
komen van J. A. B. Fenijn en 65 anderen
om niiet aan het verzoek van het Comité
voor de Oranjefeesten te voldoen. En wat
zeide toen de heer Uitenbosch tot toelich
ting van het adres: „Mijnheer de Voorzitter
Jk kan en wil en mag er niet toe mede
werken om voor dergelijke feesten van
gemeentewege subsidie te geven." Zijn be
zwaar kwam dan. hierop neer, dat het
subsidie niet moest gegeven worden, om
dat deze feesten voor een groot aantal
gemeentenaren antipathiek waren- Dat
„groot" deel waren dus blijkbaar de
soaiaai-democratenvan antipathie bij an
deren was toen niet gebleken wel het
tegendeel. En achter dat „groot" deel kan
men ook nog wel een plaatsen. Overi
gens was hetgeen de hr. Uitenbosch
zeide zeker'nog niet zoo kwaad: „dat
Te gemeente geen subsidie moet geven
voor zaken, waar een groot deel der ge-
jneentenaren terwille van hun beginsel niet
van kunnen profiteeren. Laten dan zij die
daarvan, wel willen genieten ook maar
voor betalen. Tegenwoordig wordt maar
al te veel van, die leer afgeweken. Daar
spreek ik nu niet verder van. Wiel van
het standpunt waarop de heer Verkerk
zich plaatst.
Een verhoogde ^ubsidie van gemeente
wege is door hem warm aanbevolen, niet
tegenstaande hem bekend was dat gen
groot (n,u niet een klein maar een groot
deel der bevolking n.l. de katholieken van
onze openbare leesinrichting met subsidie
van ,de gemeente niet willen weten. De
argumenten daarvoor aangevoerd door de
hh. O, o rb e ck en, v. d. Bo sch nu weer
en vroeger waren dan toch zeker nog al
steekhoudend van uit hun standpunt be
zien.
Het tweerlei standpunt tusschen den hr.
(Verkerk en, zijn geestverwanten voorganger
zal ons 'nog wel eens opgehelderd dienen,
te worden.
Ook over het aanstellen van school
artsen sprak de hr. Verkerk in den
Raad'. Daarover een volgende maal.
Q'Lltf DERMAN.
De^heer Duys: De kiezers van O ito zijn zwarten, couponknippers en anarchisten, die m üen
modder liggen. Zij spuwen op de S. D. A. P. Wij moeten de koppen der Clericalen en die der
Cmcentratiemannen tegen elkander^stuk slaan.
Het Kabinet in de memorie van Antwoord, betreffende Hoofdstuk I der Staatsbegrooting: Wij
rekenen op den steun der sociaal-democraten.
Minister P 1 e y t eHoe Teflijk is 't als broeders saam te wonen 1
Een misverstand.
Geachte redadtiet
Beleefd verzoek ik U, eenige plaats
ruimte voor 'j volgende:
Door de propagandaclub Pius X is vorp
eenige weken een feestavond gehouden in
't gebouw van den R. K. Volksbond, toe
gankelijk voor leden en genoodigden, dit
heeft eenig misverstand veroorzaakt.
Er zijn Katholieken, die, niet lettende
op dien naam van de vereeniging, hebben
gemeend, dat deze feestavond uitging van
de Algemeen e R. K. propagandaclub
„St. Petrus."
En daar juist laatstgenoemde vereeni
ging, door milde bijdragen van vele ge-
loofsgenooten, in staat gesteld is zich flink
te ontwikkelen en v^ederom flink te gaan
werken, stelt deze er prijs op dit mis
verstand weg te nemen, omdat zij die
ons zoo goed: steunden, terecht ontstemd
zouden kunnen zijn., denkende, dat wij nu
een feestavond organiseerden, het niet noo
dig oordeelend, onze begunstigers daarbij
uit te noodigen.
Daarom zij er met nadruk op gewezen,
dat de propagandaclub Pius X een onder-
a f dis van den R. K. Volksbond en zij
pitsluitend, in het belang van deze orga
nisatie, werkzaam is.
Daartegenover is de R. K. propaganda
club „St. Petrus" een geheel op zich
zelf staande vereeniging, die zoowel
op politiek als sociaal gebied, de kath.
beginselen propageert.
Het geven van een feestavond behoort
tot ;die uitzonderingen^ mocht dit echter
geschieden, dan wordt met nauwlettende
zorg gewaakt, dat allen die ons in eenig
opzicht steunden, daarbij! worden uitge-
noodigd.
Het is vooral echter om misverstand
uit den weg te ruimen en verwarring te
voorkomen, dat wij meenden goed te doen,
piet duidelijk, het doel en streven van beide
genoemde vereenigingen te laten uitkomen.
Met dank voor de plaatsing.
Hoogachtend,
Namens de Algem. R. K. propag.-olub
„St. Petrus",
F. EQOERS' Voorzitter.
Gas of electrlciteit?
Mijnheer de Redacteur.
Het schijnt, dat de heer de Boer niet
(best te spreken is over ons ingezonden
stuk, en daarom geven wij gaarne de ver
zekering, dat bij ons niet de minste be
doeling voorzat, om te grieven.
W|ij stelden de offitieele feiten en waren
od. daartoe gerechtigd.
Door het stuk van den hr. Burgemeester
is nu nadere toelichting gewenscht. Bijna
eiken dag blijkt ons, dat verweer tegen
scheeve voorstellingen inzake gas noodig
is. an dan is het toch begrijpelijk, dat
wij ook eiens de keerzijde van de elea-
triciteitsmedaille laten zien. De heer de
Boer weet toah ook, dat de electriciteits-
mensahen soms met belachelijke kleinighe
den gas bestrijdens en wat te Assendelft'
werd waargenomen is inderdaad wel de
moeite whard om daarop de aandaoht te
vestigen.
In tegenstelling met onze electrisohe col-
legav die den heer de Boer bekend is,
geven wij steeds een volledige voorstel
ling van de zaken., en schroomeni niet,
indie.n ,o.i, stichting van een gasbedrijf niet
zal gaan, dit te zeggen.
Dat men zich te A. thans veilig gevoelt is
prettig, doch dit was aanvankelijk met
de eigen centrale ook zoo. Men had zich
ó.i. nog veiliger kunnen gevoelen, als in
dertijd op de zoo aannemelijke voorwaar
de^ gas was genomen.
In het stuk treffen wij eenige regelen,, die
feitelijk tegen gas waarschuwen^ wat niet
klopt met het argument, dat de heer de
Boer geen invloed wil uitoefenen èniz.
Ook wij wagen iets te betwijfelen, n.l.
dat de heer de Boer niet bekend is met
de resultaten van kleine gasfabrieken. Im
mers wij noemden er een, en verwijzen
o.a. naar een 2 a 3 maal 'kleinere ge
meente dan Assendelft, m.n. de Rijp met
1300 inwoners, en dan naar een kleine
gemeente direct nabij de woonplaats van
den heer de Boer, waar een ^gasfabriek
nog kort ii n bedrijf is. Wlij veronderstellen,
dat genoemde heer weet, aan welke critiek
de opridhting van deze laatste fabriek bloot
stond. En wat is nu de praktijk daar?
Bijna algemeene aansluiting, terwijl te
Assendelft misschien Vr hoogstens 1/3 van
de ingezetenen electriciteit nam. Dat zijn
feiten die toonen, wat het best voldoet.
Onder danzegging,
Hoogachtend,
SPRUIT BAKKER.
J. SPRUIT,
HEILO.
OAS OF ELECTRICITEIT.
Evenals zoo vele gemeenten heeft ook Heiloo
haar verlichtingsvraagstuk, een kwestie,
waarin tal van bewoners het hoogste belang
stellen, 't geen bleek uit de vergadering van
Dinsdagavond. Toen werd op initiatief van
de vereeniging „Heiloo Vooruit" dat
.vraagstuk besproken door den heer Smit
Kleine, van de Kennemer Electriciteits-
Maatsch. en den h eer Lefebre, namens de
firma Bakker en Spruit, bekend op 't ge
bied van. 't gasbedrijf.
Een groot aantal belangstellenden had
aan de uitnoodiging van het Bestuur van
.Heiloo Vooruit gevolg gegeven. Jammer,
Jat op 't slot der vergadering bleek, dat
de besprekingen zoo niet geheel, dan toch
een groot deel van haar doel hebben
gemist. lil
Die heer Smit Kleine, die het eerst 't
woord verkreeg, zeide ongeveer 't vol
gende.
„Gewoonlijk spreekt men van gas of
electriciteit. Beter ware het te zeggen gas
en electriciteit, want in specifieke punten
is _gas de meerdere van electriciteit en
omgekeerd. Aangezien in Heiloo men niet
tegelijk gas en electr. zal aanschaffen, is
de vraag wat is voordeeliger gas of
electriciteit?
In de eerste plaats moet men zich dan
.afvragen, hoeveel kapitaal in het bedrijf
moet worden gestoken. Volgens zijn mee
ning - en hij is door bekwame gas-
directeuren daarin voorgelicht heeft Hei
loo noodig als het gas van Alkmaar kan
betrekkeni j
a. buizennet, f 16500.
b. 4 mil. buizen, 9500.
c. gashouder, 10000.
d. andere uitgaven 6300,
Samen f42300.
Een \e lectrisch net over denzelfden af
stand kost f11500 f9300 voor aanslui
tingen is 5 20800.
Rekent men voor rente, aflossing en
onderhoud samen 9 pCt., plus nog f 1000
voor het personeel dan bedragen de uit
gaven pl.m. f4700 per jaar voor gas.
Stellende de winst voor de gemeente
op 4 ct. per kub. M. (S'/a et. de /ver
bruiker 41/2 cent de gemeente) dan moet
er 120000 kub. M. gas verbruikt wor
den, wat voor Heilooi een onmogelijkheid
kan genoemd worden.
Spreker leest tot staving van deze uit
spraak statistieken voor over het gasver
bruik per hoofd i n verschillende gemeenten,
waar een gasfabriek (je) is.
Nu daartegenover de electriciteit.
Aan rente en aflossing is noodig 10
pCt. f1150 -f- f540 voor personeel is
eJh f 1700, Gemiddeld kan de gemeente de
electriciteit verkoopen voor ongeveer 20
ct. de eenheid en koopen voor 10 ct. Hier
uit volgt dat er ongeveer 17000 K.W|.U.
geleverd moeten worden en de zaak is
gezond.
En spreker weet op grond zijner erva
ringen, dat zeker 70.000 K.WlU. geleverd
kunnen worden in Heiloo, dus electr. is
ongetwijfeld rendabel. Bovendien kan men
verafwonenden veel gemakkelijker en goed
koper bereiken met electriciteit dan met
gas.
Toegegeven moet worden, dat gas verre
(de meerdere is van electr. wat koken aan
gaat, maar er bij achterstaat wat moto
rische kracht betreft. Wiij zien dan ook,
dat de electriciteitvoorziening overal sterk
toeneemt, ook daar waar reeds jfas is.
Hierna kreeg de hr. Lefebre het woord,
die begint met het laatste gedeelte van
de irede des. heeren S. KL, door op te
merken, dat waar op 't oogenblik electr.
