No. 48. Dinsdag- 25 April 1916 10e Jaargang Algemoene Vergadering Zij&Engelsche vrouw Uitgave van da Naamlooie Vennootschap „018 BLAD". Alkmaar- Bureau: BBIBDSTBAAT12. Telefoon lo. 488. Dit blad verschijnt Dinsdag Donderdag en Zaterdag. N. V. „Ons Blad" STEMPLICHT BLAD ABONNFMENTSPRIJS 75 ct. per kwartaal franco huis. 110 ct. met gelll. Zondagsblad bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers van de courant3 ct. van het Zondagsblad. 5 ct. ADVERTENTIËN: Van 15 regels50 ct. Elke regel meer10 ct. Reclames per regel26 ct. Kleine adv.30 woorden bij vooruitbet. 30 ct. der R. K. Nieuws- en Advertentieblad voor Noord-Holland, op Vrijdag 28 April 1916, te 8 uur n.m. ten hulie van den Heer PROOT, Langeatraat. Agenda Opening. Notulen. Mededeelingen. Verkiezing van een bestuurslid wegens periodieke aftreding van den Heer H Kenter. Verkiezing van een commissaris wegens periodieke aftreding van den Heer H. Klaver. Verkiezing van een commissaris wegens bedanken van den Hoogeerwaarden Heer T Ebbinkhuijsen. Vaststelling van de Balans en de Winst en Verliesrekening over het jaar 1915. Het Bestuur: H. P. M. KRAAKMAN. H. KENTER. J. F. QUAX. Eerst nu vinden wij de gelegenheid een en ander mede te deelen uit het onlangs verschenen„Rapport, uitgebracht aan den Algemeenen Bond van R. K. Kiesvere nigingen in Nederland, door eene com missie, bestaande uit de heeren P. Steenhoff, J. van Rijzewijk en Mr. Dr. A. van Rijckevorsel". In de Jaarvergadering 1914 van den Al gemeenen Bond van R. K. Kiesvereni gingen in Nederland is, naar aanleiding eener motie van Amsterdam VIII een discussie over stemplicht ontstaan, die, hoe wel werd geconstateerd, dat de Bond zich reeds vóór stemplicht heeft uitgesproken, ten slotte heeft geleid tot aanneming van een Bestuursvoorstel tot het benoemen eener Commissie, om de voor- en nadeelen van stemplicht te onderzoeken. Bij de installatie dezer Commissie ver klaarde de Bondsvoorzitter, het besluit toe lichtend, dat niet zoozeer een theoretisch rapport werd verlangd, dan wel een onder zoek naar den werking van den stemplicht in Oostenrijk, Zwitserland en vooral in Belgie. Persoonlijk onderzoek in België zoude van het grootste nut wezen. Door den oorlog ondervond de com missie natuurlijk tal van moeilijkheden bij haar onderzoek; zooveel mogelijk wist zij deze echter te ondervangen. Het zijn twee euvelen, die vooral aan verplichting tot stemmen hebben doen den ken; het wegblijven van de stembus en de bedenkelijke zijden der actie, om-dat weg blijven te voorkomen. Uit statistieken van kiezers en verkie zingen voor de Tweede Kamer in 1913, en va,n die voor de Staten in 1913 blijkt duidelijk, dat de opkomst der stemgerech tigden men mag gerust zeggen: over het algemeen veel te wenschen over laat. FEUILLETON. dioor Rudolf Stïafz. Var. de Raadsverkiezingen bestaan geen dergelijke statistieken. Intusschen is het voldoende bekend, dat daarbij de opkomst zeer uiteenloopend, doch dikwijls hoogst onvoldoende is. Invoering der Evenredige Vertegenwoor- diging zal ongetwijfeld deze percentages belangrijk doen stijgen, hoewel ook in dit opzicht veel zal ai hangen van de uitwer king der E. V. in de wet. Verbetering is ook te verwachten van verdere vergemakkelijking van het stem men. Nog valt er in deze richting iets te doen. Zoo is het tijdstip der periodieke verkiezingen een werkdag, in den zomer minder gelukkig. Dat is de drukke tijd voor een groot deel der bevolking en de reistijd door een ander deel. Een geschikter tijdstip is gemakkelijk te vinden. Schatting der opkomst, zonder verplich ting met een goed stelsel van E. V. en de meest mogelijke vergemakkelijking der stemming te verkrijgen, is natuurlijk zeer speculatief. Eenig licht geven de percentages, bereikt bij de herstemmingen voor de Tweede Kamer in 1913 (84.6 en 1905 (88°/o)- Bij lang niet al deze herstemmingen is zwaar gestreden, zooals de hierboven ge geven cijfers voor 1913 uitwijzen. Zoo komt de Commissie tot een schatting op ongeveer 90 temeer speculatief omdat wellicht het kiezerskorps door de invoering van algemeen stemrecht sterk zal worden uitgebreid. Nog grooter factor zoude dan echter worden de bedenkelijke actie op de ver kiezingsdagen het ergste der beide euvelen. Daartoe zijn ook middelen te reke nen, die zoo algemeen zijn geworden, dat men er haast geen kwaad meer in ziet. Al spoedig komt de Commissie tot de conclusie Het radicale middel tegen beide euvelen is verplichting. Die verplichting kan ver schillenden vorm hebben, als kiesplicht, opkomstplicht, verplicht inleveren der op- roepingskaart, stemplicht Kiesplicht de verplichting niet alléén tot stemmen, doch ook tot het doen eener bepaalde keuze, wordt thans niet meer ver dedigd. De dwang is te groot en kan im moreel zijn. Wij noemden verplichting het radicale middel. De beste vorm bleek stemplicht. Thans komt de vraagis dit middel ge oorloofd Van Katholiek standpunt zijn er geen principieele bezwaren. Hoe dikwijls is den Katholieken niet geleerd, dat zij in zekere gevallen in geweten verplicht zijn te stem men? Er is geen bezwaar, dat de Staat door strafbedreiging tot naleving van dien plicht dwinge. Welke voordeelen zijn er van stemplicht te verwachten Al dadelijk de grootst mogelijke beperking der beide genoemde euvelen. Absoluut af doende is het middel natuurlijk niet. Het is niet mogelijk, tot den laatsten kiezer naar de stembus te brengen en men moet het ook niet beproeven. Dan, de bestrijding van het tweede, ergere euvelde bedenkelijke verkiezingsactie. Ook dit wordt door stemplicht niet absoluut uitgeroeid, maar dan toch tot vrijwel on- beteekenende afmetingen teruggebracht. Deze zuivering onzer verkiezingszeden zoude waarlijk een schoone winst zijn. Belangrijker voordeel nog is de opvoe dende kracht, die van stemplicht uitgaat. De trage kiezers, die aanvankelijk slechts door de strafbedreiging tot stemmen worden 65. Hij eindigde met schrijven. Hiet was vreemd ien toch waar: soms was, het hem, alsof Edith en hij, inu zij elkaar slechts schriftelijk, uit idle verte, liet diepste hun ner gedachten -en stemmingen mededeel den, elkaar nader waren dan gedurende hum voortdurend werkelijk samenzijn met het eeuwig: „oh yes!" em „oh ito1-" die Vlak heid en die onrust van eiken dag, toet pra- ten «ver bezoeken, toiletten, feesten. Hij schreef haar miet opzet in hiet Duiitsdb. £ij even hardtaiekking in |het Engieiïsch. Hiet was als oen zinnebeeld van hun strijd om (die ziel van den, ander. Hij boog zich pvier hiet papier en vetrvoljgidle: „Deze tijd ipoest er misschien zijm! Hij is vpor .ons beiden noodzakelijk. Voor knij vooral. In zooverre beira ik geslaagd, dat ik mijzelf heb teruggevonden zoindier jon te verliezen! Dalt is een groot geluk, Etdlith, all is de hemel nu ook nog donker boven ons VnEfflden alvond ging ik kjjken, aite die trein Herlijn aiamkotmf, of je nog niet uitstapt. Daarop js mijn hoop glevestigd. Aleeiri vandaag was ik (er niet. I(k was ten huize van dien, oompaniechef. Dat gezin is mij leen spiegel. Zij, hebben nooit een stuiver over gehald. Zijn vrouw hieeft mij verteld, ho|e zij bij verplaatsingen 's luadbts- voor d|a verhuizing op stoetoni in de feiegie kaïmier hebben doorgebracht oim, geld te sparen ein zich 's jriiorgiens onder de kraian van de waterleiding waschteni. Zij hebben dikwijls nauwelijks genpeg eten gehaidl, maar er zich voor de wereld doorgestegen. Zij hebben zich (eigenlijk (het gejbeefe (Jeven uur vpor |u,ur wat moeten ontzeggen, wat zij graag zou den hebban gelhad, «n toeschouwden hiet aiïs leen soort natuurwet, 'dat zij arm wa ren (en anderen rjjk. Toen zij trouwden wals pr minder cauttegeld moodtg, dan wij hadden. Hij heeft imij -onlangs gezegd: „Goddank, het geld (lligt nog onaangeroerd. Voor d)e kinderen!" Wjj hebben het onze in twee jaar verspildOf liever gezegd' ik. Jij was het gewoon. Wjat ik dlaar voor p-ogiera kreeg, is eeni fes voor mij..1.... Zp-o- alls ik nu hier va® mijn soldij leef...... het is een kunststuk, maar ik volbreng] het era geen -stuiver van je vader aan neem, zqo kal mij ook, ajls wij eens weer bij elkaar zijn, idle rijkdom, niet meer zoo< als vroeger verblinden,! Ik zall er boven staan. Zoo ver toen ik nu. Dat weet ik!" I I Hij stond op en lliep door de kamier. Hiet was nog altijd koud. Hij huiverde,! Buiten op idle straat was nu het schijnsel van de Kerstbooamera uitgeb'.usdit. Met was avond. Hielder stergefltonker boven- de be- bijna hetzelfde gemelijke duister van «3ken, sneeuwde daken. Een groot-e planeet stond gindis in het Oosten niet vreemd klaar, groenachtig licht. j gebracht, krijgen geleidelijk belangstelling en worden normale kiezers. Dit schijnt te optimistisch, maar het is de ervaring in Belgie. Ontegenzeggelijk zijn deze voordeelen met name de moreele groot genoeg, om nieuwe strafbepalingen te rechtvaardigen, indien stemplicht geen nadeelen medebrengt. Welke bezwaren worden tegen stemplicht te berde gebracht? Op politieke gronden wordt stemplicht bestreden als een correctief van conservatieven huize tegen kiesrecht- uitbreidiug. Ook mag er wel eens op gewezen, dat E. V., waardoor iedere stem van waarde wordt, aan de organisatie der katholieke partij in Noordbrabant en Limburg geheel nieuwe eischen zal stellen. Tot nog toe is daar weinig gestemd. Verwant is het bezwaar, dat stemplicht een stijging van het stemmenaantal zoude brengen, veel grooter dan het huidige ver schil tusschen Rechts en Links, zoodat de finale beslissing zoude komen af te hangen van in politieken zin minderwaardige kie zers, die slechts onder dwang gaan stemmen. Ten slotte is er nog de in de practijk gebleken opvoedende kracht van den stem plicht: de gedwongenen worden normale kiezers. Summa summarum kan de Commissie deze politieke bezwaren niet deelen. De technische bezwaren, tegen stemplicht aangevoerd, weerlegt de Commissie gemak kelijk. Van grooter gewicht zijn een reeks tegen werpingen, die wij zouden willen samen vatten als volgt: stemplicht zal onnoodig hinderlijk zijn. Stemmen is dikwijls nutteloos en daartoe zal men dan onder strafbedreiging worden gedwongeD, zoo zegt men; doch onder vigeur van ons huidig meerderheidsstelsel met zijn talrijke „vaste" districten is deze tegenwerping inderdaad volkomen gegrond, doch-anders staat het bij E. V., die immers uist nutteloos stemmen wil voorkomen. Ook zegt men: de wettige verontschul digingen zijn moeilijk te bepalen, en: dui zenden zullen noodeloos met den strafrechter in aanraking worden gebracht. Hierin ligt voor haar de beslissing Kunnen de voordeelen van stemplicht be reikt worden zonder vexatoire, hinderlijke werking? Uit de redeneering blijkt, dat de Commissie geneigd is, deze vraag bevestigend te be antwoorden. Daarin versterkt haar de Bel gische ervaring. Het voorbeeld van Belgie bewijst vol dingend, dat stemplicht goed kan werken, zonder vexatoir te zijn. De Commissie acht dit ook in Nederland mogelijk, mits; evenredige vertegenwoordigingAangezien zij de overige bezwaren niet als juist er kennen, terwijl zij de voordeelen van stem plicht groot genoeg oordeelt, om nieuwe strafbepalingen te rechtvaardigen, ligt de conclusie voor de handvoor stemplicht De Commissie hoopt, dat dit rapport ertoe moge bijdragen, tegenstanders met een gematigden stemplicht te verzoenen, zij kan niet anders dan den Bond advisee- ren, het zijne te doen, om deze heilzame hervorming thans verwezenlijkt te krijgen. Wij kunnen aan de gedegen beschou wingen der Commissie slechts weinig toe voegen: zij heeft hare taak met gewetens volle stiptheid verricht, en voor ons, Room- schen, is het richtsnoer ten deze hierdoor duidelijk aangegeven. Was „stemmen" voor ons ook eigenlijk Hiellmut Merker ging weer aan tafelt zilt- ten ien schreef: .at wiji weer bijeen zijn, Eidiith..1..1. Soms maakt hiet mij moadletoos. Het lijkt mij te mooi. Te vieelj. Als ik aflijn ieven, van vroeger <en tdlat van -nu overzien, dlan lngt daar tusschen iets--dlat ate een droom is. Hiet was zulk een lange; gouden, schoone tijd........ en, nu schijnt het mij to-dhi toe, als-of ik allies, Jliefdle en rijkdom, en glans, slechts tussdhien inslapen en ont waken heb befeefdl, en ik kom. mijzelf voor als een monnik van Heisterbach, voor wien duizend! jaren was alls een dag. Ik geloof nief m-eei^ dlat dik geluk waar was. En idian, zeg ik tot mijzdlf: het geluk was jij toch, Edith!En je bent -er! Je Heeft-! +t... Nu heb je ver van mij verwijderd!!..... Maar je zuitt mij ook weer nabij zijn -en dan is alles 'goed en ali de smart van onze 'beproeving vergeten Ik teil d|e -dagen, de uren- tot dan. Maar ik verlies bet geduld miet. Ik dring niet;,ik beveel je inietsik beproef niet je te dwin gen ik weet: wat je -doet, m-oet vrij willig gebeuren, anders heeft toet voor ons beiden geen innerlijke waarde .Beneden sloeg1 dé huisdeur didht. Hij legde idle pen neer. Hjj dacht: „Nu komt zoo de oppass-er binnen -en stoort mij. Ik stuur hem 'dadelijk weg, zoodra hij zijn hoofd door de deur steektDie ka mer kwam dadelijk op de trap uit. Men oordie eiken voetstap van buiten, als iemand niet stééds de heilige plicht; wij zijn er toch zoo van overtuigd, niet alleen te strijden voor onze politieke belangen, doch ook, en wel voornamelijk, voor hetgeen wij door politieken vooruitgang bereiken kunnenvoor hetgeen wij als echte Roomsch- Katholieken verlangen en eischen moeten! BUITENLAND. OORLOGSOVERZICHT. Sinds ons laatste overzicht is de Ame- rikaanscbe nota aan Duitsctobnd inzake den onderzeeërsoorlog bij, fragmenten, al thans bekend geworden; de Amerikaan- sche -en EngelSchie berichten- overdreven niet, toen, zij meldden-, dat de nota zéér scherp 'gesteld was; nu zal er zelfs voor Duitsche spitsvondigheid geein ontwijkend antwoord meer te vinden zijn; de Ame- rikaansche vraag is: wil DuitsChilarad den onderzeeërs oorlog ópg-eveui of miet? Vooral het torpedeerem vara het s.s. „Sus sex" deze kwestie wordlt in de nota uitvoerig behandeld1, en de Amerikaanscbe regeering is -er nu van overtuigd, -dat deze torp-edleering geschiedde door een D u i t- schen onderzeeër schijnt aanleiding ge geven te hebben, tof deze; zóó scherpe, nota: „Wanneer het nog -die bedoeling van de Duitsche regeering is verder onbarmhartig en zonder verschil te maken door middel' van onderzeeërs oorfog te voeren, zander rekening te houden met hetgeen die regiee- ring der Vereenigde Staten moet beschou wen als heilige onbetwistbare wetten van internationaal recht en de algemeen erken de geboden, der mienscheHijlcbeid; zal de re- g-oerimg der V-emeeroigde Staten, ten slotte genoodzaakt zijn tot de gevolgtrekking, dat haar nog slechts één weg openstaat. Wanneer de Duitsche regeering thans niet onmiddellijk zal verklaren, dat zij hare te genwoordige methodes van den o-nd-en- zeeërsoorfog tegen, oorlogsschepen opgeeft -en deze verklaring ook gestand doet, blijft aan de rageeriug der Veneemigde Staten -geen a ndere keus over ,dlan de diplomatieke betrekkingen: met de Duitsche regeering geheel en al te verbreken. De regeering der Vereenigde Staten vat zulk een stap slechts met den grootsfem tegenzin in het oog, zij gevoelt zich echter verplicht hem te doen uit naam, der m-enschelijkheid en van de rechten, der neutralen." Daarom is deze nota zoo degelijk te noe men, omdat zij er met nadruk op wijst: dat is gebleken, dat onderzeeërs-actie een- totaal ongeschikte wijze van oorlog voe ren is. •In Duitschland schijnt men aan- den ern- stigien toon der nota nu ook recht te laiten wedervaren; wèi -een bewijs, dat Duitsch land véél te verliezen heeft bij een eventu- leelen oorïog met Amerika. En wérkelijk bereidt Amerika zich voor op een oorlog en is reedis begonnen met eene i nventariseering der hulpbronnen des lands, voor het geval dat zij noodig moch ten zijn, zegt de correspondent te Was hington: van de „Daily N,ews". Tegelijkertijd hebben de- oorlogsw-erven biev.el gekregen, alle in, de havens liggende scheppn na te zien en alfe 'oorlogsschepen giefieel gereed te maken voor alle gebeur de trap opkwam,. Maar dat ijaren niet die zware (laarzen vara (dien s-oHdiaat. Krachtige, lichte, veerkrachtige, schreden kwamiara snd! naar boven, bileven staan, liepen verder over de krakende planken, naderden dein ingangZijn kart ki'lop-feHij stond opEen -ongelooflijke vreugde door trilde hem...neen...... -een sohrik, dart hij zooiets voor mogelijk hielddat veroor zaakte de werkelijkheid der Kerststemming en toch eanige hoopEr werd bui ten zacht gesdhuifeldi alsof het Christus kind voor de deur stond...... Hij kon geen adem halenhij wist met meer, was het 't ham-eren van zijn polswend werkelijk aan da deur geklopt, waartegen Zijn visitekaartje was gespijkerd. Hiij liep er heen....... stond stil.,.,.... luisterde „HellieD Hdlliieare joly here!" Hij rukte- de deur open. „Edith Edith stond buiten; (huiverend van den eeraen in natte -overschoenen stekenden voet op idien anderen tredend, in een, geheel b-e- seeeuwde-n pefananteit. Sedert een kwartier veegde eert dichte sneeuwjacht -over de stad. De dichte vlokken hingen nog adhter in haar Monde haarwrong. Haar sluier, waaiildoor haar blta-uwe oiogen ,en( de door (die k-o'ude, r-oode wangen glansden, was wit van idle rijp. Een adem van ijzige, frissche winterlucht, was om haar j-eugdlig- warmie slanke gestaifte. Zij viel als- hulp zoekend, in -een adem lachend pn weenend haar man om dien halls-. r 1 „NU.., Hellie HétieJ" lijkhe-den. Aan het departement van oorlog wordt met groo-ten ijver gewerkt en, ier zijn be velen gezonden naar alle militaire stations; omtrent dien aard van -deze bevelen is echter niets bekend geworden. President Wilson, die den toestand zeer ernstig inziet, heeft het -eiindte der vorige weiek niet buiten op het land, maar ite Washington o-p hiet Witte- Huis doorge bracht, waar (hij tot laait in den nacht heeft zitten werken. Die president weet, diat hij de overgroots meerderheid van, toet congres achter zidh heeft zo-o hij tot actie mocht overgaan e» -diat het volk hem steunen zal. De toestand is nog meer gespannen ge worden, sedert er een bericht bij de regee ring is ingekomen van dien Ameriikaainscben consul te Queenstown, dla.t de bark „Inv-er- lyo-n", van Aberdeen, de vorige week door een Duitschen, onderzeeër, zonder waarschu wing, in dien grond is geboord'. En de Jiekenteniss-en van eein z-ekeren Duitschen spion vo-n -dier 'Gioltz in Ame rika zich noemend: B'ridgeman Taylor schijnen die- za,ak er -ook al niet b-eter op te maken. 1 i' M i luis Ook Roemenië bereidt zich -op een oorlog voor ien -dlat is, zoo infaam, echt iets van den Bjalkan, 'dat men niet eens weet, welke dep strijdende partij-en men helpen za.1! De leiders der pro-Duitscbe groep, de oud-ministers Carp en Manghiloman, sitaan dlaar fel tegenover den Russisch-en Fransdh- gezinden Fiilipescu en djiens grooten aan hang; -de- Roemteensdhe regeering waoht het gunstige moment tot ingrijpen af: als bet maar afwinnen kan: öf Biessarabië -van de -Russen, öf TranssyilVanië en de- Boeko- wina van, Oostenrijk-Hongarije. Omtrent den strijd bij Verdun meldt het Fransche bericht: De vijand zet onopho-udiellSjk zijn krach tige aanvallen op de beide- vleugels voort. Hij deed in den nacht van 21 dezer op de onmiddellijke helling van Mort Hom- me krachtige aanvalspogingen en idlrong daarbij dooir tot in de eerste linie -onzer loopgraven, doch w-elrd kort daarna, bij een bevigen tegenaanval, weder daaruit verdre ven. Wij herwonnen diaarbij het pasverloren terrein. Ons front werd nergens aangetast, on danks ide krachtige- -en hardnekkige aanval len van -dien vijand. Na miee,r dan 60' dagen wordt de- vij and, dia dertig divisies dn het vuur brengt in deze wanhopige onderneming, nog steeds tegengehouden d-oor den -ondoordringbaren en ong-eschokten tegenstand onz-er boof-d- versterkingen. En die Duitsch-ers berichten: „Links van de: Maas ten zuidoosten van Haucourt en ten westen van den heuvel Mort Hom-me werden vijandelijke loopgra ven genomen." 't fs maar de vraag; op welk moment elk der oorlogvoerende partijen deze berich ten aan het hoofdkwartier seint (Het geheim, van de komst der Russen naar Frankrijk is opgelost. Zij komen van Wladiwostok en hebben, die reis gemaakt met de „Himalaya" en die wAmiral La-tou- „E Mlith ,Hj sloeg de- arm-en om haar heen en kuste haqr (onstuimig, toevend van geluk over het ontwaken in deze werkelijkheid hij bradht haar in de kamerhij legde zijn hand om, haar toe-enhij voelde haarzij was levend..,,... hij kuste haar wieer..haar lippen waren koud!, maar zij beantwoordde zijn, kushij ontdeed haar van haar pels, overschoenen en sluier, zette haar -op -een stoelknielde voor haar neer, haar handen in de zijne en keek haar aanJ,a, dat was toet ..1.4. Zij boog zich lachend, met vochtige oogen over hem, in het schijnsel' der lamp aan de linkerzijde, dat haar regelmatige, lieve trekken met gouden glans overtoog Zjij ltsok hem, naar zidh toe. Zij kuste hem en hij Ihaar. Zij herhaaMe steeds op ge lukkigen toon: „O-HellieHeillie Eindelijk kwamen zij wat tot zichzélf. Zij zaten naast elkaar óp d)e sofa bij de zacht knetterende kactoell, hand in hand. Er was geen twijfel meer. Zij was (er wer kelijk. Zijn stem, beefde. „Eidth waar kom je dan vandaan,?" „Regelrecht uit LondenOik heb zoo naar je verlangd..,..." „En ik naar jou!" -en toen Christmas kwam, heb ik bet gisteren, in de vroegte, niet meer kun nen uithouden -en reed naair het "Victoria- station. Ik ben sedert zes ,en dertig uur onderweg. O.wat -een winterstorm op het kanaal!" (NXóo-rdlt vervolgd.J

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Ons Blad : katholiek nieuwsblad voor N-H | 1916 | | pagina 1