No. 82 Zaterdag 14 Juli 1917. lie Jaargang R. K. NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR NOORD-HOLLAND Bur.. BREEDSTRAAT 12. Telefoon No. 433. dit blad verschijnt dinsdag, donderdag en zaterdag. Godsdienst en Socialisme Een familiegeheim. Van 15 regels50 et. Elke regel meer10 et. Reclames per regel25 ct- Kleine adv.: 30 woorden bij vooruitbet. 30 ct. Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „ONS BLAD"' ALKMAAR. ABONNEMENTSPRIJS: Per kwartaal franco huis. 90 cr. Met geril. Zondagsblad 125 ct. bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers: van de courant 3 ct. van het Zondagsblad 5 ct. ADVERTENTIËN: 4- „Godsdienst is privaatzaak", be weren de sociali-ten. Dit moet dan betee- kenen, dat godsdienst'iets is, waarmede de Partij zich niet inlaat, iets waarmede een ieder voor zichzelf maar moet afrekenen. En dan wordt er met deze verklaring ge geurd, alsof daarmede het afdoend bewijs gegeven ware, dat de Partij niet tegen den godsdienst isNu, we zujlen die verklaring eens nader bekijken. Vroeger hebben we reeds gewezen op het feit, dat de kopstukken van het soci alisme ons leeren, hoe godsdienst en soci alisme onvereenigbaar zijn. De propagan disten trachten zich dan te redden met de bekende uitvluchtDat zijn maar per soonlijke meeningen! Ook al goed! Dan zullen de beginselen der S. D. A. P. ons moeten leeren. En wat leeren de be ginselen? Het antwoord gaven we reeds in het vorig artikel. De stoffelijke wereldbeschouwing en opvatting der geschiedenis (Historisch materi- rialisme) waarop de S. D. A. P. b 1 ij k e n s haar beginselp rogram steunt, de eisch van volkomen gelijkheid voor allen, de leer van den klassenstrijd, het streven naar de revolutie, dat alles gaat lijnrecht in tegen den godsdienst in 't algemeen en het Christendom in het bijzonder. De S. D. A. P. als zoodanig staat dus, krachtens hare beginselen, tegen den godsdienst. Hieruit volgt het antwoord op de v^aag door den heer W. gesteld in punt 4. Een zeer lange vraag: „Waar, in welk land ter wereld, in welk vertegenwoordigend of regeerend lichaam en in ons eigen land in Tweede Kamer, Provinciale Staten of Gemeenteraden of waar dan ook, wij ooit door of namens onze Partij stelling namen tegen den Godsdienst?" Het antwoord kan heel kort zijnOveral. Uw beginselprogram eischtScheiding van Kerk en Staat, het wil .dat de staat, als zoodanig, geen rekening houde met God en godsdienst, dat de staat atheistisch, godsdienstloos zijDaar mede zijt gij tegen Christus' koningschap in het openbare en staatkundige leven, tegen Christel ij ke en vóór gods- dienstlooze politiek. Dat brengt u juist op politiek terrein aan de zijde der Liberale Heeren." Gij geeft hoog op van de eeuwige, werkelijke tegen stelling, kapitaal en arbeid; maar op politiek gebied doet ge trouw mede krachtens uwe beginselen, aan de tegenstellinggeloof en onge loof. Dat verklaart ons ook, waarom wij in de verkiezingsdagen bij herstemming tusschen rechts en liberaal, in den regel zien, hoe gij u het vuur uit de sloffen loopt om den liberaal, al is het de grootste -EMM— «a—arn FEU1 L L E T O N- .(UN SECRET DE FAMlLLE). (Vrije vertaling uit het Fransch.) I I i i „Zij heeft dus bok geladen-," sprak hij bij zich zei ven en trachtte in die diepte barer gro-oite ougen te lezen. Nu eens schitterde dieae, dan weer ston den zij dlof en peinzend. Florence was op rtiit oogenbli-k aan zich zelve .overgelaten:. Aanstonds verdween alle vroolijkheild uit Waar gelaathare lippen b eefdlen en zij staalde wezenloos voor zich uit. Paul voelde zich dioor medelijden ontroerd!. De vloed ruisdite en langzamerhand! verhelderden zich ook die trekken Van het jonge meisje. Haar blik klaarde op; hare opmerkzaamheid ont waakte en een glimlach; speieldle om haar ernsitjgen mondt Men had kunnen denken, dat zij naar de geheimnisvólle taal der golfjes luisterde en tot mildere gevoelens terugkeerde. Mijnheer die Trélaz stond oip, om. een rotsblok, dlat over den weg hing,, in ©ogen schouw te nemen, en Clervie vergezelde hem. Florence maakte eveneens eene be weging om op te staan en zag Pïrul met eèn 'blik aan, waarin onbewust een. bede lag. „Als ik durfde, zou ik u willen verzoeken hem hier af te wachten." Zij wierp- hem Weer onbewust een dankbaren blik toe, en hare oog-en richtten zichi wedler op den stroiomi Langzamerhand werd zij vroolijk, w-iierp met een snelle beweging -qen haar. lek terug, dlie op haar voorhoofd! verdwaald kapitalist en conservatief, te doen zege! vieren. Waar nu de geheele socialistische bewe ging gedreven wordt door beginselen, die lijnrecht tegen den godsdienst ingaan, daar kan het niet anders of de Partij, eenmaal machtig genoeg, zal een anti-gods- dienstige politiek gaan voeren. De godsdienst zal haar in den weg staan en het gevolg zal wezen, dat zij den gods dienst zal gaan bestrijden. Zie maar eens naar Frankrijk! Toen de socialisten hun strijd voerden tegen de Congregaties, werd hun door Kautsky verweten, dat zij niet radicaal genoeg te werk gingen in hnn strijd tegen de kerk. De bijl moest aan den wortel gezet worden zoo schreef hij in de „Neue Zeit." (2 ten Jrg. 1 p. 506). En de socialistische Minister Briand ging voort gesteund door socialisten en radicalen dreef hij de scheiding van Kerk en Staat door, ontstal aan de Katholieken hun kerken, verdreef de geestelijken uit hun woningen, de Religieuzen uit hun kloosters. Aan het slot van 3 artikelen over de- scheidingswet in Maart 1907 schreef „Het Volk": „WAT IN FRANKRIJK GE BEURD IS EN NOG GEBEURT, MOET DUS VAN HET STANDPUNT VAN HET SOCIAAL-DEMOCRATISCH PRO-' GRAM [[WORDEN GOEDGEKEURD". En toen de socialist Minister Viviani ge zegd had: „Wanneer een proletariër, ver moeid van zijn zware dagtaak, de knieen boog, hebben we hem opgericht en hem gezegd, dat achter de wolken niets te vin den is dan droombeelden. Gezamenlijk, meteen prachtig gebaar, hebben wij in den hemel de lichten gedoofden zij zullen niet meer worden ont stoken. Dat is ons werk, ons re- volu-tionnair wer k", toen heeft „Het Volk" gejuicht en 11 Nov. 1906 geschre ven: „ER IS GEEN SOCIALISTISCHE PARTIJ TER WERELD, DIE NIET VER HEUGD ZOU ZIJN, ALS IN HAAR EIGEN LAND VANWEGE DE REGEE RING DERGELIJKE WOORDEN WER DEN GESPROKEN We weten dus, niet alleen uit de begin selen der patrij, maar ook uit deze open hartige verklaring, wat ons te wachten staat als de socialisten de regeeringsmacht in handen hebben en de kansen schoon zien om de lichten aan den hemel te gaan dooven Intusschen, ofschoon de beginselen dui delijk aantoonen dat de S. D. A. P. als zoodanig, in haar innigst wezen, anti-gods dienstig en anti-christelijk is; blijven de socialistische propagandisten bezig met hun werk om den onnoozelen zand in de oogen te strooien. „W e zijn niet tegen den godsdienst en we zijn niet tegen Christus' Koningschap." En wijl het beginselprogram der Ned. S. D. A. P. daaromtrent niets vermeldt, gaat men uit was >e«n loosde een zucht vain verlichting. Nu hief zij die oogen, waaruit iedere kwel ling verdwenen, was, tot P|aul op én deze vo-elde, dlat hij 'haar beklagen,, m.a-ar ni-et mieer verafschuwen kon, „Menhad zoo- juis-t kunnen denken, dat gij h-eit 'oor teendlet aan- -een, vrouwelijke s-telmi.,...Ik dlenk, dat het w-ouid u zijne geheimen openbaart en dlat de een-e of andere i-n dien stroom, verborgen waternimf ui haar gezang verklaart." Zij was verbaasd; die stem va-n Piaiul. klonk niet meer zoo dro-og als vroeger, en zelfs een glimlach; speelde o-m zijne lippen. „Ja, ik verstond zeer go-ed, w-at het' wat-er zei," antwoordde zij'. „En wat zei het?" vroeg hij. Zij' k-e-ek hem in het gezicht o-m te; zien, -of hij' niet met haar zo-ui spotten en dtear zij voor die eerste maal' een jeugdig,en weer schijn op zijn ernstig gelaat bemerkte, knik te'zij m-et het boofdl en ging voort: „De stroom gaf m-ij zeker een les;Élk golfje ze-i hetzelfde Zij glimlachte, keek pein zend naar den stroom en zei daln meer tot zich zelve dlan tot Paul: „Die golfjes zeiden Ik spoed mij', .niets houdt mij tegen om mijne taak te vervullen en te sitiroo-men taaar de o-vergroote' zee; daar gindls- i-n het -dla.1 leider mijner schitterende dropjes, kent ?ijn plicht.... Ik omspoel de worteltjes, der planten, wasch dien glanzten-diern steen, wiens oneffenheden mijne broeders sinds eeuwen afgeslepen hebben; ik glijdl over de hinder, nissien, diiie mij1 dien weg versperren, heen-r ik spo-ed mij naar de groote zee; the- voor mij de oneindigheid' beteiekemt." Zij zweeg' en keek P-aul y-erlegen aam. Zijn aangezicht zag er vroolijfcer era jeugd L het Duitsche program een verklaring lee- nen. Met reuzen dikke letters stond het in het verkiezingsnummer van „De Vonk" „Nog z ij h i er v e r m e 1 d dat on s Erfurthur- program uitdrukke- lij k het bestaan van iedere n gods dienst en de vrij e ongestoorde uitoefening van jederen eere- dienst waarborgt". Hola, vriend! Zoo mooi staat het er niet! Waarbor gen?! Kom nu toch, maak dat aan de „bewuste" „Volk"-lezers wijs! Er staat: Verklaring van den godsdienst tot privaatzaak. Afschaffing van alle kosten uit de openbare middelen en gods dienstige doeleinden. De kerkelijke en gods dienstige lichamen moeten als private ver- eenigingen beschouwd worden, die hare aangelegenheden zelfstandig regelen" 't Is de eenvoudige verklaring, dat volgens de S, D. A. P. de Staat als zoodanig zich niet met den godsdienst inlaat,.godsdienst loos moet wezenmet godsdienstzaken moeten de particulieren of hun vereenigin- gen het zelf maar klaar spelen. Is dat nu waarborgen?! Wat de partij dan ón der dit „waarborgen" verhaat, hebben we geleerd uit de woorden van den lichten- doover Viviani en uit de vreugde van „Het Volk" over zijn domperswerk „God-s dienst is privaatzaak"! Wat van déze fraaiigheden te denken Allereerst is het een inconsequentie of in gewoon Hollandsch: ONZIN. Of is het soms geen onzin als een Parpj openlijk verklaart niets tegen den godsdienst te hebben, zich er niet mede in te laten, terwijl haar beginselen er vierkant tegen over staan en haar einddoel vernietiging van den godsdienst met zich medebreng)! Vele socialisten erkennen zelfs, dat die verklaring inconsequent is, anders gezegdi onzin bevat. Een vo-Sj beeld. In de „Soz Monatsheite" van 1910 bladz. 1665 betoogt Dr. Hauz. Muller, Zwitsersch Soc.-demo. craat, het volgende: „In alle gevallep is deze verdraagzaamheid van het standpunt uit der officieele partij-leer een logische consequentie. Is de godsdienst in ons leven maar een fantastische weerspiegeling van het kapitalisme, het geloof aan God slechts een ellende, dan heeft de partij) die het kapitalisme overwinnen wil, den plicht het volk hierover te onderrichten en mag zij hetook in dit punt niet het inzicht onthouden in den samenhang van alle geestelijke verschijnselen met den stoffe- lijken grondslag der menschelijke maat schappij. Behooren kapitalisme en christen dom bij elkander en moeten zij met elkan der vallen, dan is elke aanval op het kapi talisme ook een aanval op het christendom, Men kan bij deze op va t ti n g, s trèn g logisch genomen, niet de leuze der godsdienstige verdraagzaam heid verkondigen, men kan niet toegeven dat een socialist ook redelijkerwijze nog godsdienst g-er uit, toen hij nu zei: „Veroorlooft gij mij die lessen, diie Iele- stroom- u gaf, voor mijn eigen gebruik op te teekenen „Zeker, want hij heeft u waarschijnlijk hetzelfde gezegd," hernam z,ij vroolijk. Er scheen hem een last va-n het hart ge nomen te zijn -en al zijn zorgejn waren voor het o-ogenblik vergeten. Nu stond zij op- en sprak: „Clervie ge leidt uw vader zeker nahr het spookhuis. Het is die bakermat onzer f-am-iili-e en al-s u er vermaak in heeft, zullen we fee-n dlaar opzoeken," --- Het voorgevoel van een geheim- 1-eedl (hiaid Plaul en Florence bij éikan-dler gebracht en stil sdhredten zij ondier de groote boom-en dies" wioiuidls vo-ort. XIII. HET SPOOKHUIS, H-et gebouwtje, dlat men dle-n naam. van „Spookhuis" "ihiadi gegeven, wa-s. vervallen. Mo-s -ein klimopplanten bedekten tot aan h-et dak de' muren, hetgeen het een donker uitzicht gaf en o-p het geheel dien stempel der verlatenheid drukte-. Het houten bek, dlat dle-n ingang af-sloiof, lag reeds lang fin stukken; die nog staande palen, evenals de muren, verdwenen1 o-n-dler het dlidhfe klim op, -en hetgeen vroieger een tuin was, ge leek nu -een wildernis, waarin tussch-ei» doornen eni onkruid 0-0-k -eenjig-e- wilde bloe- -men bloeiden. De hoornen -e-n pl-am-tan groei den welig, zo-oidat er ondier het didhte gebladerte o-p klaarlichten dlag een half duister 'hieersdht-e. Aan dien over van het meer, dat tegenover het huis lag, stond een hebben en een geloovige christen 2ij n kan". Onzin dus, heer W., wat ge verkon digt, als ge zegt, niet tegen den godsdienst en niet tegen Christus' koningschap te zijn, onzin, volgens uw eigen partijgenoot. Maar tevens is het HUICHELARIJ Waarom toch houden de socialistische pro pagandisten er zoo hardnekkig aan vast? Uit „tactiek"Dat noemen ze tacfiek, maar in werkelijkheid is het niets anders dan bedriegerij. Om stemmen te winnen van de geloovige arbeiders, om ze eerst maar tot zich te trekken, houden zij het godsdienstvijandige van hun stelsel en hun beweging zorgvuldig verborgen. Ja, meer nog, zoo nu en dan stellen zij zich voor, als de ware navolgers van Christus, 't Is de reinste huichelarij -• En 't mooiste is, dat zij ons zelf die woorden in den mond geven Luister maar eens Dr. Pan nekoek, socialist, -schreef in De Nieuwe Tijd (1903 pag. rot) dat de Partij noo 1- zakelijk godsdienstloos moet wezen. Hij voegde erbij: „Wij kunnen dat ech-' -ter zoo noodig wat verberge n.... zij het alleen maar óm aan het wo ord te kome n." Hoe is die Fraai, hé De -socialist Welker noemde in een open bare vergadering te Maagdenburg de leuze) „godsdienst is privaatzaak" huichelarij. Het socialistische blad, De Leipziger Volks- zeitung verdedigde toen deze leuze Ze was zoo practisch De sociaal democratie, zoo erkende dit blad, was wel onvereenigbaar met godsdienst, maar dit moest men niet zoo hardop zeggen „vooral in Katho lieke kiesdistricten zou de schade niet te berekenen zijn." *Och, wat een oprechtheid! Ten slotte nog een, en waarlijk niet de eerste de beste, maar de bekende Duitsche sociaaldemocraat Bernstein: Volgens een verslag van de „Vorwarts" („Köln. Volkszeitung" 29 Maart 1905) verklaarde hij op 'een vergadering te Berlijn„Degenen die i\og vasthouden aan godsdienstige ideeen zijn een belemmering voor onze bewe ging. Daarom moet de godsdienst niet als privaatzaak gelden. Uit onzen eisch: Scheiding van Kerk enStaat volgt, dat wij ons ook tegen den godsdienst moeten verklaren, want Kerk en godsdienst zijn onafscheid baar. De eerste leiders van het socialisme zijn allen vrijdenkers geweest, die zich van Kerk en godsdienst hebben vrijgemaakt. Toen de partij grooter werd, hebben wij, omdat de godsdienstigheid der platte landsbevolking een belemmering was voor onze beweging, in het partijprogram de stelling opgenomen: Godsdienst is privaat zaak alleen uit taktiek, om stem men te winnen bij verkiezingen, is dit een punt van ons program geworden. D a t i s niet alleen onzin, maar ookhui- c h e 1 a r ij." treurwilg, in welks gespleten s-tam tallooze varens gro-eide-n. Onder die donkere takken verhieven zidhl de diri-e ploimpe, met mos bedekte kruisen, dlie, volgens- die legende, he-t graf van Jan den edelman en Idler ondeuh-óorigen, die hij' tot $leni ^dlo-od toe verdedigd h.adl, aan-duiididien. „De plek is schoon -en donker te ge lijk," ze-i mijnheer d-e Trélaz, en hij ke-ek_ verwonderd roin-dl. „H-et 'hiuis is totaal on bewoonbaar, hetgeen mij overigens niet verwondertMen denkt bij deze voch tigheid onwillekeurig aaii moeraskoortsen- en zwaarmoedigheid! „H-et huis iig eigendom van mevrouw Rao-ul de- Trélaz, de mo-edler va-n Florence," ze-i Clervie, „maar ofschoon hla-re schoon moeder het nu en dan- laat 'herstellen en aah alle notarissen in dein omtrek den last beeft gegeven, het te verhuren, heeft zich tot heden nog geen huurder opgedaan." „'Houdt liet praatje, dat .er over gaa-t, de inwoners verwijdend1, of is zijn. tro-oste- looze aanblik de oorzaak, dat het zoo ver laten .blijft?" „V-oor niets ter wereld zo-ude-n idle lieden uit dien omtrek bij bet vallen van- id'en nacht hier voorbij durven gaan," zei Flo rence. „Elenige jachtliefhebbers hebben het bezichtigd; zij spotten met de spoken, maar schrikken terug voor 'de vochtigheid „Maar als nooit iemand hiér ko-mt, hoe beeft men dan van de geheime bewoners ikennis gekregen?" zei Plaul lachend! „Natuurlijk heeft ze niemand gezien. Wat tmij1 betreft, ik denk, dat (die legende van die spoken haa-r oorsprong te dlamken heeft aan het spel der maan op Wet meer en i-n het kreupelhout." „Wij zulten eens met vadler een nacht e- Me dunkt, dat het aardig gezegd isEn als nu de heer W. uit „De Vonk" de goe-gemeente weer wil bedotten met te zeggen dat de S. D. A. P. niet tegen den godsdienst is, laat hij dan eerst eens afre kenen met zijn eigen partijgenooten. Had hij het niet over vaische troeven? Toe, ga eens kaarten met. Bernstein We zouden kunnen eindigen. Maar het verkiezingsnummer van ,,De- Vonk" is zoo leuk, dat Jan er nog eens op terug zal 'komen. JAN DINGES. V TER leering. Hoe Monseigneur Gallier, onze geliefde Bisschop, waarde hecht aan een al dan niet gunstigen uitslag van een gemeenteraadsstem ming moge blijken uit het feit, dat Z. D. H. in plaats van Maandag Dinsdag het ge nadeoord te Heiloo bezoeken zal, uit vrees, dat door Zijn bezoek aan Heiloo meerdere Haarlemsche stemgerechtigden niet ter stembus zouden kunnen gaan. Een voorbeeld, dat ons allen tot goede leeriDg strekken mag 't Kan niet zelden op één enkele stem aankomendat ligt oris, Alkmaarders, nog héél versch in 't geheugen. Bij de Donderdag gehouden herstemming voor den gemeenteraad immers kreeg in District Til de rechtsche candidaat, de anti revolutionaire heer Wolzak 452 stem men en de socialist, de heer Westerhof 451. Bij meerdere gemeenteraadsverkiezingen in onze omgeving hebben zich dergelijke frappante gevallen voorgedaan. Dat wij toch lééren mogen uit het ge beuren der feiten, navolgend het voorbeeld van Mgr. Gallierdat wij toch leeren de waaide van onze enkele stem niet te onder- s hatten BINNENLAND. NEDERLAND EN DE OORLOG. EEN ZEEGEVECHT BIJ TEXEL? Men seinde Vrijdagnacht uit Nieuwediep dat ten noorden van Texel vermoedelijk een zeegevecht gaande was, Nederlandsche torpedobooteu zijn derwaarts vertrokken. Men meldt nader, dat het bericht omtrent een zeeslag bij Texel betrof een treffen tusschen eenige lichte Engelsche en Duit sche strijdkrachten. Over het verloop hier van is niets bekend, daar zeer spoedig de strijd zich naar het noorden verplaatste. Men vermoedt, dat het tot een schermut seling bepaald bleef. IN DE LUCHT GEVLOGEN. Die stoomtrawler IJ.M. 181 „Eli;s-abeth" van die maatschappij „Elisabeth" te IJmui- dien 'is W-oiensldiagavo-nd op die Noo-rfzee ten gevolge Van een mijraoufploffiingi in die lucht gevlogen. Van die b-em-aniniilng, bestaande uit 11 koppen, zijn vier opvarenden, waar onder één zwaa-rgewondi, gered), één gedood, en w-omlen die overige zes personen, die dlua - waarschijnlijk bij! de ramp het leven lieten-, vermist. H-et 'lijk van den schip-per en- die vlier lijk© wandeling naar deze plaats op to-uw zett-en," ze-i Plaul. „Ik dank j-e feestelijk," antwoordde zijn vadler, „hoe romantisch het plekje gTondl oo-k is, ik houd! meer van mijn b-ed-, i Is biet inwendige van Wet buis waairdi, dat -rn-ep hielt bezichtigt „Altels iis zeer verwaarloosd1, m-aar een vuur haard! Woe ploimip ook uitgehouwen, ver dient wel een nadere bezichtiging." Florence Waal-die een bos verroestte slew, téls uit den zak en opende die dleur. Men. kwam- eerst i-n een ruim' vertrek, diat zoo breed was als het Wuii-s en tot keutoen en- eetzaal had gediend. Hier stond o-ok de steenen vuurhaard!, wa-arin voor tw-ee of dlrie boom-stammen plaa-ts genoeg was, em ondier welks mantel, die m-et loofwerk -en figuren versierd was, twee zwarte; m-et spinrag overdekte, eikenhouten banken stom- dien. De haardsteen en die- gebarsten mar meren plaat op 'den grond waren met mos toedekt. In bet midden van bet vertrek stond teen groote, vierkante tafel en tegen die ni-uren, dlie tot o-p eeln manslengte m-et eiken- Wout betimmerd! war-en, stonden twee mas sieve, vermolmde buffet-s en strooien stoelen- wier beschadigde rugleuningen eieiner, lier vo-orsteil-dien. In een hoek leidde een trap -met massieve leuningen' n-aar die boven verdieping. Eien 'sterkeJuicht van ver molmd! hout en van vodhtighieidi kwam h-em uit bet onbewoonde vertrek tegen en -de klimop, dfe zich- tegen die buitenmuren om- Woog werkte en als een gordijn langs Wet raam- afviel, Wi-el-d er een© bijna voort- dlurendle vochtigheid! in. (Wiordlt vervolgd!)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Ons Blad : katholiek nieuwsblad voor N-H | 1917 | | pagina 1