heemskerk.
wormerveer.
-- - p
tv én onderbroken offer voort. Wiij zullen
bidden met U opdat uw offer genade moge
vinden bij Hem die den schenker is van al
zulke groot© gaven.
Na afloop der plechtige Hoogmis werdl
door het koor, dlat voor deze gelegenheid,
versterkt was miet een kinderkoor, het
„Hulde aan het Priesterschap" van Pater
J. Haagh, uitgevoerd! en zongien, d,e paro
chianen een danklied, waarna die Jubilaris
weder door die bruidjes voorafgegaan 'die
kerk veillret; omidierwijl klonk machtig het
lied: „Orgeltoon en klankgeiwenvel,
Wierook huppel paar den Hemel, Bidt en
juicht, 't is Herders feest!'' Menig gemoed
schoot vol en was overtuigd, dat, mocht
op uitdrukkelijk verlangen van, dan Jubi
laris geen uiterlijk feestbetoon besiraani,!
het Kerkelijk feest gevierd is met een luis
ter, zcoals het onzen goeden., ZeerE-erw.
Heer Pastoer zeker voldaan heeft.
Van twee tot vier uur bestond gelegen
heid dien Jubilaris persoonlijk geluk te
wenschen met zijn feest; dat niemand ont
breken heeft, dat kyfinien. zij u vertellen,
die er geweest zijn.
Tevens maken wij gaarne vermelding
van de- prachtige Eerepoorten voor Pastorie
en Kerk, een geschenk van ©n door die
jongelui van ons dorp uitgevoerd.
J u b i I Donderdag 16 Aug. vierde tie
heer W„ Zwagerman zijn zilveren juibilé als
postbode. Na de gezongen H. Mis, met den
lofzang „Veni Creator" werden de jubi
laris en zijn echtgencote feestelijk door
een ©erepoort binnengeleid naar de ver
sierde woning. Hier werd den jubileerenden
postbode een welkomstlied toegezongen,
waarin tevens de vele werkzaamheden van
zijn ambt werden gememoreerd. Een der
aanwezigen, hield een korte toespraak tot
den feesteling, prees hem 0111 zijn trouwe
plichtsbetrachting, waardoor hij bij, zijne
superieuren en collega's hoog s\ond aan
geschreven, feliciteerde hem namens de
geheel© gemeente Schoort en bood hem als
blijk van waardeering en sympathie een
gouden horloge met inscriptie aan, een
cadeau van Schoorl's ingezetenen. Zuster
Van 't Land overhandigde hem tevens een
enveloppe m,et inhoud, eveneens een ge
schenk van alle geiraeentenaren.
Zichtbaar ontroerd dankte die jubilaris
voor de groote verrassing hem, bereid'.
De heer Steunenberg en, het overige per
soneel tier pesterij hadden hem; een leu-
ningstcel caudeau gedaan. Tal van gemeen
tenaren kwamen ju dien loop van den d:ag
den feesteling nog gelukwenschen. Zóó
werd hem deze dag tot een onvergetelijken
gemaakt.
Aanbesteding. Het bouw, n van een
dokterswoning, voor rekening van da R.K-
Kerk alhier, is bij aanbesteding in deze
plaats, opgedragen aan den jaagsten inschrij
ver, den heer Joh, Henneman;, voor dis som
van f 14146:- Architect is de heer Rob
bers uit Haarlem,
Diefstal. Ten nadeel© van da becren
C. de R. en J. v. S. te Heemskerk a/Duin
zijn voor een groot bedrag bconen, ge
stolen.
O'BDAM,
Vergadering Krui,«verbond St.
V iet or. De .opkomst was mender goed
als gewoonlijk, hetgeen zeker aan de drukke
werkzaamheden te wijten was. Na opening
met den Chr. groet, het zingen van het
Sobriëtas-liied en het lezen der notulen,
deed die .Voorzitter verschÜendte mededee-
lingen, a a. dat veer het vaandel thans
eenie som van ruim f 100 was, zcodat da
vereeniging weldra in het bezit van een
passend vaandel hoept te zijn.
De afgevaardigde jiaar dia algem. verg.
van- den Diioi:> Bond van Drankbes'.r.-v.r
eenigingen te .Delft gehouden, bracht een
keurig verslag uit en mocht den, dank van
den Voorzitter daarvoor ontvangen.
Voor het huldeblijk aan eein zeer bekend
van den Diioc. Bond van Drank'bestr.-ver-
diens zilveren priesterfeest werd uji.t de ver
gadering een bedrag ontvangen,
-Na het zingen van eenjge liederen uit de
„Leeuwerk" sluiting met den Chr groet.
ZD ID' EN NOORD-SCHERMER.
«- De dienstplichtigen dhr militielichting
1018 dezer gemeente, J. Blaauw, P. Kui
per, P. Molenaar, J. Ouweltjes,, J. Schurer,
C. Smit en A. Verst, zijn bestemd voor het
eerst© gedeelte 4e Regiment Vesting-Artil
lerie den Helder; H. MaidiJércm, en R.
Plcoijer vcor het 10e Regiment Infanterie
en J. Zee vcor de Zeemilitie.
Onze plaatsgenoot, de heer J. Bder-
brauer, onderwijzer aan de school te Groot-
Schermer, thans reserve-luitenant bij de
Artillerie, is geslaagd vcor dia hoofdacle.
Door den Raad. dezer gemeente Zijn
de geloofsbrieven van de herbenoemde leden
de becren C. Bakker, F. Posch en Jb. .Kraak
man onderzocht en in orde bevonden en is
tot toelating besloten.
S m a k e 1 ij k eten. De ©Üefabriek „De
Vrede" te West-Knollendam endier deze
gemeente is thans ingericht tot groenten-
drogerij. Wagens vol groenten arriveeren
thans aan het station alhier en worden aam
de lossingsplaats aan de Zaan overgeladen
in schutten om naar de drogerij vervoerd,
te worden. Deze week kwamen eenige
wagons •Riesenbccnen aan, die zóó broei
den, dat die rook er uit opsloeg. Met hooi
vorken werden ze in die schuiten geladfen.
Vcor 1 cent per K.G. worden die boonen
afgehaald; ietdtr huisgezin, waar men dit
wenscht te. doen, komt in, aanmerking, zco
dat dé bconen ook in woningen konyen,
die nu juist niet door zindelijkheid uitmun
ten. Of de bconen vcor buitenlandsch pf
binnenlandsch gebruik zijn, wist men ons
niet mede te deelen, maar in, het laatste
geval wordt het wel „smakelijk etaii" dezen
winter,
BURGERLIJKE STAND.
HEER-HUGOWAARD,
Over de maand Juli.
Geboren: Jacobus, z. v. Cornelis van
Langen en Alida Johanna Winter. Anna,
d. v. Joihanna Oudhuis en Neeltje die Boer.
Agues, d. v. Petrus Bot en Maria
Beerepoct. Hendrika, d. v. Jacob Peet
oom en Aafje Sluis. Johanna, d. v.
Petrus Cornelis Mcoij en Anna Stoop..—
Maantje, d. v. Siimom Pijper èn, Jannetje
Kuiper. Johannes, z. v. Chr-istiaan Swin-
kels en Trijntje Komen. Agatha, d. v.
Cornelis Bruin en Johanna Baars. Gerar-
duis, z. v. Jacob Appel en Margaretha
Apeldoorn.
Ondertrouwd: Simon Jong en Jansje Jon
ker. Wouter Hoogland en Adriana Ou
deman. Anna W.oiustra en Jacoba Dieu-
wertje Wiuis. Cornelis Moeijes en
Helena Huberta Fek.
Gehuwd: Simon Jong en Jansje Jonker.
Wouter Hoogland en Adriana Oud©m,a,n.
Anna Woustra en Jacoba Dieuwertje
■Wjuis,
Overlieden: Nicolaas Diudliink, 5 j.
Maria Johanna Mooij, 2 j,, d. v. Petrus
Cornelis Mooij en Anna Stoop. Jan
Busker, 56 j., echtgenoot van Grietje Ho-
rio.
Z1JPE.
Van 1114 Aug.
Getrouwd: Douwe Minkema, 24 j., en
Rietertje van der Oord, 20 j., beidlen te
Zijpe.
Overleden: Neeltje Kuiper, 36 j., ongeil.
WORMERVEER,
Van 10—17 Aug.
Geboren: Elisabeth, d. v. J. H. de Vries
en J. van der Horst. Cornelis,, z. v. D.
Huisuian en G. Bas. Anna Louisa
Elisabeth, d. v. P. H. M. Wieber en J. J.
M. Bom. Neeltje, <1. v. S, Sikkes en G.
Smit. Anna Maria Magdlaleua, d. v.
C. J. Kremer en W. H. M. Tesimk. Fem-
metje, a v. J. A. Vrolijk en T. Stam.
Jan, z. v. S. J. Eelman en E. Zwart.
Clara Cornelia, a v. T. de Jong en !H.
M. van Maanenburg.
Ondertrouwd: K. Jaapies, en J. A. A.
dé B,oer.
Gehuwd: A. Rond, en 1>. Blauw.
G, Best en J. L. Gehrmans.
KUNST.
TENTOONSTELLING HOLLAND'S
KOOR DERKWARTI E R,
De hiistorisch-geograpliiiische tentoon
stelling betreffende de provincie Noord-Hol
land (vcor zoover gelegen boven het IJ),
welke door het Koninklijk Nederlandsen
Aardrijkskundig Genootschap in de maand
September in bet Stedelijk Museum, te Am
sterdam wordt gehouden, vindlt siteedis, meer
belangstelling, vooral in de provincie zelf.
Bijna alle plaatselijke archieven, gemeente
besturen. en polderbesturen zouden merk
waardige schilderijen en kaarten in.
De bezienswaardige documenten, betrek
king hebbende op bet ontstaan van den
bodem, de ontwikkeling der waferschappen
en 'droogmakerijen, en de verspreiding der
steden en dorpen, hebben ailluen, reeds zulk
een omvang genomen, dat deze tentoonstel
ling zich tot dit onderwerp zal bepalen,
Die rijkdom van documenten is, hieraan
toe te schrijven, dat deze, ontwikkeling
vcor een groot deel in historischien tijd vol
trokken is, toen de beschaving reeds zoo
ver gevorderd was, dlat men de: veranderin
gen in den bodem registreerde èn, vastlegde
in kaarten. In dit opzicht neemt de pro
vincie Ncicrd-Holland een zeer bijzondere
plaats in.
Het Aardrijkskundig Genootschap beoogt
met deze tentoonstelling, welke in de eerst
komende jaren door andere zal, worden ge
volgd, de geographische kennis dier provin
cie Nocnd-Holland en later ook der andere
provincies, die in de laatst verkopen peri
ode van studie op een wetenschappelijke
basis gevestigd is, meer algemeen te maken.
Een eerste vereischte hiertoe is, dat het
onderwerp der tent con stel ling van, beperkten
omvang is, zcodat de bezoeker dloor het
bezien van het met zorg gekozen materi
aal, gemakkelijk een algemeenen, indruk ver
krijgt.
De kaarten en afbeeldingen, welke in
elke speciale rubriek in bijzonderheden tre
den, zullen dcor afzonderlijke plaatsing in
één der bijzalen tot dieper gaande studie
Uiitncodigen.
De nasporingen, voor deze tentoonstelling
verricht, hebben er toe geleid, reeds nu
een plan voor een tweede tentoonstelling
betreffende Noord-Holland te ontwerpen.
Op die tentoonstelling', welke mén zich voor
stelt in het volgend jaar te houden, zal,
voortbouwende op wat thans bereikt is,
een beeld werden gegeven van de natuur-
historische en economische ont
wikkeling der provincie. Door documenten
uit het verleden en uit liet heden, in ver
gelijking met elkander tentoongesteld, hoopt
men aanschouwelijk te maken, in welke
richting 'de menschelijke energie zich ont
wikkeld heeft en in welke richting men
verwachten kan, dat zij zich in, de ko
mende jaren met succes zal bewegen.
NIEUWE UITGAVEN
„ROOMSCH AMSTERDAM EN
DE DRANKBESTRIJDING."
Rede gehouden dcor Dir. Alph.
Ariëns,
Uitgave Paul Brand te Bus,sum, en, So-
briëtas te 's-Hertoigenboscb.
Dir. Aniens in een feestvierende Kruisver-
bond,-afdealing! De nestor onzer Katholieke
drankbestrijding vcor 'n schare geestdriftige
propagandisten, dii,e 20 jaarlang siteicldb meer
en meer een zegen zijn geweest voor het
Katholieke leven in die hoofdstad! Behoeft
het nog betoog, dat wij hier hebben een
redie, tintelend van geest en huimor, maar
tegelijk zco aangrijpend, om het weê, ge
sticht door drankmisbruik?
Veel voordsrdieelén tegtem drankbestrij
ding wenden hier onderhanden genomen en
weggebezemd. Men leze en overtuige zich.
i. ..I ..I,,.,
ELCK WAT WILS.
De „Utro Rossi" geeft het volgende
lijstje van munitie en oorlogsmateriaal le
verant'es door de 1 ngelsche regeering aan
het Russische leger
Vliegtuigen 500; Kanonnen 700; Gra
naten 40 00.000 Geweren joo.oooMitrail
leurs 2500: Patronen 100 milliard Auto
mobielen eenige duizendenOntplofbare
stoften eenige duizenden ton.
De opsomming bevat alleen de voorwer
pen, die werkelijk in Rusland zijn ingeko
men, niet wat er onderweg ten oftër viel
aan de aanvallen der Duitsche duikbooten
Het zou interessant zijn ook eens te
hooren, wat Amerika en Frankrijk zonden
Ja zelfs het kleine België heeft ook bijge
dragen om Rusland het volhouden moge
lijk te maken.
Een Fngelschman is te kennen aan
zijn geruit costuum, sportpet en pijp.
Sigaren worden in Fngeland niet veel ge
rookt, wegens den hoogen prijs, daaren
tegen is de pijp het nationale rookmiddel
geworden. Ook in andere landen en voor
al in Holland wordt-n pijpen gerookt, echter
lang n:et in die mate als in Enge'and
Vandaar dat menigeen die Engeland be
zocht had er trotsch op ging een echte
Engelsche pijp mee te brengen. Echter
wat blijkt thans? De pijpenmdustrie in
Engeland is weinig ontwikkeld en de
„echie" Engelsche pijpen worden in Weenen
gefabriceerdWeenen is de _pijpenvoor
raadschuur van Europa. Hoe moet het
menig Fngelschman die met de pijpenaf
komst op de hoogte is, droevig te moede
zijn. wanneer hij zijn „Engelsch neuswar
mer je aansteekt 1
Van Maandag af mag in Zevenaar
geen kwatta-choco'ade meer worden inge
voerd. Zulks in verband met den reusach
tigen smokkelhandel, welke in dit artike'
gevoerd wordt. Het verbod heeft geen te
trekking op andere fabrikaten.
De aanstaande jonge paartjes in Straats
burg treffen het bijzonder, want het ge
meente-bestuur van deze stad heeft de fijn
gevoelige en royale gedachte gehad om te
bepalen, dat jonggehuwden, de eerste zes
weken een dubbel rantsoen levensmiddelen
zullen krijgen.
Volgens de officieel© Russische sta
tistiek zijn er in Rusland im, het geheel
ongeveer 100.000 monniken', die verdeeld
zijn over 639 kloosters. Deze kloosters
hebben groote grondbezittingen. Zpo zijn er
36 kloosters met ieder 50 H.A. grond,
57 kloosters met 100 H.A. e'lk368 kloos
ters met 500 H.A. elk; 94 kloosters me.
1000 H.A. elk; 59 kloosters met 1000 to:
3000 H.A. elk; 12 kloosters met 3000 to,.
5000 H.A. el,k; 7 kloosters met 5000 tor
10.000 H.A. elk en 6 kloosters met meer
dan 10.000 H.A. élk.
Het klooster te Solcvetsk aan de Witte
Zee, heeft 66.000 H.A. De vijf andere
kloosters in doorsnee elk 30.000 H.A.
Buitendien bezitten de meeste kloosters in
de steden, hotels,, winkels en huizen. Het
Alexander Neusky klooster bijv. bezit in
Petersburg 30 huizen, 40 winkels enz. In
Moskou zijn 146 huizen en 32 hotels in
handen der kloosters.
De „Frankfurter Zeitung" schrijft:
Op het platte land en in de kleine s-teden
is 'het gewoonte 's zomers barrevoets te
loop en en het schijnt den inwoners even
natuurlijk als verstandig. In de groote ste
den heeft het met sociale vooroordeelen
te strijden, als alles, wat den miensch
ongewoon voorkomt. Het is daarom, ook in
dezen o-cr'.og niet zoo gemakkelijk algemeen
dcor te voeren, ofschoon het verstandig zou
zijn, kousen en schoenen voer het slechte
jaargetijde te bewaren. Zoo menigeen zou
wet graag willen, en zou het zelfs gaarne
doen, als de anderen het ook d'cdien.
En deze anderen wachten, natuurlijk op
nóg anderen. Ook hier vindt die j'eugd
eerder, wat gced en juist isj, dlan die be
dachtzame en voorzichtige volwassen
mensch. Toch wordt het aandal sandlalen-
dragers 'in de groote stedlen met dien dad
groot©r en, wonderlijk genc-eg de
vrouwen geven hier het voorbeeld. Als men
zonder hoed kan locpen, waarom dlan ook
niet zonder kousen?! De zomer geeft zich
moeite genceg het iedereen gemakkelijk
te maken.
Als de Hollandsche he,eren eens het
voorbeeld der Duitsche dames volgden?!
GEMENGD NIEUWS.
Boer en molenaar gestraft. D
molenaar Smit, te Brink en Orden, gem
Ap-ldoorn, is gestraft met een ma dverbod
gedurenda 6 weken, omdat hij voor twee
boeren nieuwe >o. ge bad gemalen. Bij deze
twee boeren, die den man in verzoeking
brachten, is de g heele graanvoorraad in
beslag genomen.
Vernielzucht. Baliadigen hebber,
volgens de „N. Crt het mil taire zwem
bad te Spaarndam, waar Zaterdag wed
strijden zullen gehouden worden, erg toe
getakeld, zonneschermen werden beschadigd,
stukken doek uitgesneden, haken en andere
voorwerpen vernield en in het water ge
worpen. De schade bedraagt ongev. f 200.
Doodelijkeval Te Fringhausen tij
Sittird had de d chter van zekeren R. het
ongeluk, bij het plukken -an fruit van een
ladder te vallen, waardoor zij zoodanige
verwondingen opliep dat zij oogenblikkelijk
overleed.
Een zonderling. Sands vele jaren
zwerft te Helden in Noord-Limburg een
mannetje rond, dat zijns gelijken in ons
heele land en daarbuiten wiel niet zal vin
den. 't Is een echt en zuiver type van
kaboutertjes uit de volkssagen. Het kerel
tje is 52 jaar oud en maar even zoo groot
hls een knaapje van 5 a 6 jaar. De leefwijze
van dit wezentje is allerzonderlingst. Zijn
huis en dak is altijd die bloote hemel,
zelfs in de bitterste koude. Dan zoekt hij
in 't fcosch een beschut plekje cm slaat
er zijn tent meier: ©en zeil, een paar oude
dekens, parapuie enz. Het mantiielke, of
schoon hal fverwilderd dloor zijn natuur
leven, is toch goed bij zijin zinnien. Steeds
heeft hij een schop in dé hand, dlaar bij
vroeger jaren scheper is geweest. Naar zijn
zeggen i,s hij 'geboortig van Overloon bij
Venraij. 't Schijnt een imienschemsdhuiw
schepseltje te zijn. (,,N, V. C.")
Nieuwe groente. Het „N. v h N."
schrijft:
Een onzer lezeressen heeft eens een proef
genomen met het koken van bietenbladeren
als groente. Zij had verrassende resultaten.
De bladeren van de gewone roode bieten
worden geheel behandeld als andijvie en
geven dan inderdaad een zeer smakelijke
groente, die zich ook als andij vie Jaat ge
bruiken en door haar hoog-suikergehalte
zeer voedzaam moet zijn- De voorraad is
groot genoeg om er eens een proef mede
te nemen. In Oost-Pruisen wordt bietenloof
reeds lang gegeten.
De duikbooten-oorlog. Het te Li
verpool verschijnende „Journal of Com
merce" schrijft
„Er zijn weer geruchten in omloop, dat
er nieuwe, nog grootere Duitsche duikbooten
op stapel staan, die zoo zwaar bewapend
zullen zijn, dat zij den bewapenden koop
vaardijschepen verre de baas zullen blijken
Er worden vele van deze duikbooten in
zee gezonden. Zij zullen zoowel tegenover
onze bewapende, als tegenover onze onbe
wapende schepen een geweldige vernieti
gingsmacht vormen. Het is volkomen juist,
wat de Duitsche Rij k skanselier heeft gezegd,
namelijk, dat het transport van een Ame
r kaansch leger naar Furopa zooveel sch: eps
ruimte in beslag zal nemen, dat de vloot,
waarmede Amerika anders zijn bondgenoo
ten zou kunnen ondersteunen, er geheel
voor nooiig zal zijn. Het gevaar is nog
allesbehalve overwonnen."
De laatste Pa rij sch© motie.
Be laatste mode schrijft den „Parisien-
nes", di,e voor elegant willen gelden, het
dragen vanklompen vooir. „L'Oeuvre"
vertelt, h,oe deze m,od,e is ontstaan.
Eenigen tijd geleden bevatte hef Zwif-
sersohe blad „La, Siuiitte" een artikel,
waarin zonder blikken of blozen, werd
verhaald, dat die dianies lii.t idle1 hoogste
kringen tegenwoordig algemeen, klompen
dragen. Toen de Parijschie dames dit la
zen, besloten zij eenparig zich klompen
aan te schaffen, omdat .men haar anders
niet elegant mocht v'iinden. En, zco ge
schiedde het, dat men op een gcedien tiag
de gracieuisse Parissienes o,p klompen
langs de boulevards zag klotsen
Als deze mode zich, verspreidt, zullen
natuurlijk ook de dames en meisjes, uit
de provincie weldra het voorbeeld! van
de hcofdistadl volgen en ten slotte zullien
ook de boerenmeiden in dc dorpen weer
klompen gaan dragen, wat zij sinds jaren
niet hebben gedaan.
„Op deze wijze," zegt „L'Oeiwre",
„zou Zwitserland per slot van rekening
nog de redder uit den Fransehen ledler-
niood kunnen worden!"
Erkentelijkheid. De Noorsche
Staatsraad heeft in zijn vergadering van
3 Augustus besloten, den gezagvoer er G.
J Veldkamp van het Netel, stoomschip
„Zaanland" een zilveren beker met opschrift
a .n te bieden als blijk van erkentelijkheid
voor zijn verdienstelijke bemoeiin6en bij
de redding van de bemanning van de bark
„Perfect" uit Sandelfjord, op 14 Juni 1917.
Boefje. Te Winschoten heefi de politie
de hand gelegd op een 14 jarigen knaap,
die allerlei dief,tallen pleegde, in één week
zelfs drie fietsen bij een bankgebouw.
Heide naar H q, 11 a 11 d. Vanuit de
omgeving van Hespen,veen, wonden, tegen
woordig wagonladingen h,eidi? maar Holland
verzonden. Men zegt, dat ze im fabrieken
verwerkt wordt tot nveel voor veevoeder.
Een reuze 11-kar per. In de Gronin,-
gervaart, onder B.-dam, heeft de schipper
T. Venema een karper gevangen, van 0.70
M. lengte bij een zwaarte van 37 pond.
Zondagsrust bij de Posterijen.
Ter bevo,«kring van die Zondagsrust is aan,-
teekening gehouden van die dienstcorrespom-
dlentie, die Zaterdag na 12 uur 's middags
ter post werd bezorgd en blijkens het ont
breken van dc aanwijzing „spoed:" geen
dringende dienstzaken bevattei.
Ernstig ongeluk. Eergisterm'dJag
is oindër Huizüm in het Woudmansdi,ep een
zeilbootje omgeslagen, waarbij vijf van de
acht inzittenden zijn verdronken, en wel
de vrcuw, een zoontje en een: broer van
sergeant-majoor Bergman en, twee doch
tertjes van den gemeenteopzichter Car-
pay Bergman.
Eyen royale commissie, in het
„Utrechtsche Nieuwsblad" vraagt de brand-
stoffencommissie voor Utrecht per adver
tentie eenige controleurs van, middelbaren
leeftijd in bezit van, een rijwiel. Aanvang-
«Silaris f 15 per week!
Schaf men de rijwiclslijtage pier week op
f2, id an blijft er voor die man dus dertien
heele guldens over. Een pra.chtloen
Het Ja pan Sc he volk werd, in het
„Missions hlatt" het méést leesgrage volk
der aarde genoemd: Er zijn nil. im Japan
2768 kranten en tijdschriften., van, welke de
5 voornaamste bladen een oplage van
590.000 stuks hebben. Er zijn vcorts 962
jiiitgeversfirma's, met een personeel, ter
sterkte van 21.522. In Tokio alleen zijn
699 boekwinkels.
OORLOQS-VARlA.
De oorlogskosten der Entente
en der Central,en. Hét „Hamburger
Fremidenblatt" van Augustus wijst er op,
dat de oorlogskosten dier central© mogend
heden, van Augustus 1914 toit Augustus
1917 127.028.9 milliioen mark en die dei
fciitemte 362.289.3 millioen mark hebben
bedragen, te zairmen dus ongeveer 500 mil-
liand mark. Om er een voorstelling van te
geven, wat deze som, bet-eekent, brengt
het blad de volgende tegenstelling:
De waarde van alle tot 1914 geslagen
gouden munten sinds hun invoering im alk
staten bedraagt 56.988.2 millioen mrk., die
van zilvermunten 18.668.6 millioen mrk.
De waande van al het goud en zilver
dat sinds 1493 op dien geheelen. aardbol
is gevonden, bedraagt n,a aftrek van dte
hoeveelheid, die tot munten zijn gesla
gen, 49.050.2 millioen mrk.
De schulden van alle mogendheden (e
zamen tot 1914 bedragen 196.550.0 mil-
liicien mrk.
De waarde van alle bankbiljetten in
Europa 34.146.5 millioen mrk.
De nominale waarde van die aamdleelen
van alle banken, spoorwegen en andere
verkeers- ©n industrieel© onldernetningaij
enz. bedraagt 150.000.0 millioen mrk. of iu
totaal 505.403.5 millioen mrk.
W,at dus dcor eeuwen noesten atbeidl
aan kapitaal bijeen was gebracht, dat
heeft de oorlog in drie jaren tijdis ver
slonden.
De wichelroede in den oorlog.
Over de wichelroede is reeds heel wat
gesproken en geschreven. Het doelmatige
van de wichelroede is ook dikwijls in
twijfel getrokken, hoewel ter andere zijde,
dikwijls goede uitkomsten zijn verkregen.
Thans heeft men ook de wichelroede in
den oorlog betrokken. Als een „waterzoeker"
die vele gunstige resultaten heeft verkre
gen, wordt in het tijdschrift „Ueber Land
und Meer" majoor Otto Edler von Graeve
aange 'uid. Dr. Freyer geeft daarover de
volgende beschrijving:
1 e majoor beziet etn oogenblik de
roede, een eenvoudige lus in een vingerdik
ijzerdraad om het juiste stuk in de rechter
hand te nemen en gaat dan met het in
strument recht uit. Hij beweert, dat voor
hem ieder zijner roede twee polen heeft
en de richting van den opslag, naar boven
of Daar beneden, daarvan at hangt, of hij
de positieve of negatieve pool in de rech
terhand houdt. Naar den aard van het
opslaan, kan hij bij de eerste maat voor
iedere nieuwe me aalroede den toestand
van de pool ddiniiief vaststellen en hij
geeft daar.n dan een klein meikteeken.
Zoodia de roede opslaat, maakt de
roedeganger halt, en een soldaat gaat staan
op de plaats van den opslag. Zoo worden
meeidere punten bepaald, tot de toestand
van de onderaardsche waterloop is aange
geven. Zoowel in het Oostennjksche als
in het Duitsche leger wordt de wichelroede
gebruikt. In Oostenrijk heeft de ingenieur
Polsch bijzondere resultaten bereikt. Men
gebiuikt wichelroeden van verschillend
soort materiaal, uit ijzer, telefoondraad,
hout, aluminium enz. De ijzeren roede
moet het zwakst reageeren. In het Oosten
gelukte het in Juli 1915 den Duitschen
roedeganger Beyer, in de vesting Boyen
(bij Gumbinnen) met zijn roede 50 bron
nen te ontdekken.
Een brulaap in dé loopgraaf.
Bij de Chemjn dies Dames, waar die Duit.
schiers na ©en hevig gevecht de Franschen
hebben teruggeworpen, heeft zich ©ene ver<
rassénde gebeurtenis afgespeeld Volgens
bet verhaal van een Duitsöh infanterist
waren de Framsiohen geidlwoingeln eeUiigelcop
graven te verlaten. Door het hevig vuur
konden die Diuiitschers het ©chter niet be«
zetten. Echter steeg itiit de dlidhtsbijzijnda
loopgraaf een reusachtig gebrul oip, zcodat
wij geen anderen, indruk kregen dlan dat
die een of andere Zoeloe gewonidl was- achter
gelaten. De luitenant gaf mij opdracht eens
te gaan kijken, Tussdnen, een paar omge«
houwen beamen ücor wist ik tot de loop
graaf dcicr te dringenen, zag daar eiejf
groote brulaap aan een ketting vastgeton»
den. Het beeist was aan den, poot gewond!
Voorzichtig kwam ik naderbij en, toen het
(peest begreep, dat ik zijn poot wilde ver<
binden^ duiwde het zijn kop tegen mijn
schouder.
D'aar tie brulaap in Zuid-Am-erika voor
komt, was 'het vermoedelijk een geschenk
van (d,e Amerikanen aan Fransabe soldaten.
Toen ik tie pcot verbonden ha'dl, maakte jtó
het dier Iels van idien ketting. Ik verwachtte,
dat dé brulaap naar de Fransohe linie
•?ou Icopen, maar het tegendeel was waar,
bet beest wilde mij niet meer verlaten en
liep imij achterna,, toen ik wéér naar mijn
troep terugkroop, Zco- kan ik de uitgebreide
collectie krijgsgevangenen waaronder zoo
wat alle negerstaten der aarde ujiet een
brulaap vermeerderenHet beest l'is mij
trouw gebleven ©n volgt mij overal waar
heen ik ga. Dlus ©en oiverlo-oper #erste
klas 1,
Een kelder met 40.000 menschen-
schedels, In Marvilie, in het dioor
de Diuitschers bezette gebied!, hebben de
soldaten een oord van verschrikking ont
dekt, zooals ze i n de-zé oorlogsjaren er nog
ge-en Ijebben gezien.
Het is icen groote diepe grot, waar aan
drie kanten, tot een hoogte van twee meter,
een enorme hoeveelheid menschensohfediels
is öpgestapieildi.
Marvilie ligt di-cht bij de Fransohe v«,
ting Momtmédy en telde im vredestijd) onge
veer duizend inwoners. O-p het hoogste punt
van een mabijen bergrug ligt het oude kerk
hof St. Hilaire, waarvan de kapel merk
waardige graven met beeldhouwwerk, af
komstig uit den tijd van dien dertigjarjgcM
o-orlog, bevat, in pen hook van d't kerkhof
bevindt zi-ch een eenvoudige grot van met
selsteen zonder ra,mén, waarin 40.900 men
schen schedels liggen opgeborgen. Drie wan
den, elk twee meter dli-k, louter menschen-
schedels. Ongeveer veertig op elke rij, acht
of tién van dlie rijen achter él!,kaar en twin
tig lagen hccg. Ze liggen daar opgetast als
fle-siscban in ©en wijnkelder. Beenderen vatf
armen en -beenen heeft m,en gebruikt om ded
anders wankelen stapel te steunen, J
Het spreekt vanzelf, dat
daten nieuwsgierig waren,
„ntstaam en in welken tijd
1 a Vl,n.Dnr
plaatsje
zoo'n enorme boev
kesterven waren
B pe enkele achtergeblev
liet dorp, veertien 'in 't gel
uitaehcord: ze vertelden v
nirts. Zoo-als zoo dikwijl
wist niet wat vroeger in he
eigen land was vooirgevall
lieim-zinuig gezicht b-ewetemdi
j,n het beeLe Maasgebied e
„lie had' geheersebt, die ee
va,n de bevolking bad' wegg
liet begin van de vorig© ©e
sdijik had! gewoed, gebeur
geen mogelijkheid verband
met de scbedejlgroL
Maar er was nog ïeman
vragen: den b-eheierd'er vap
part oor; als iemand het wi
het zijn.
En inderdaad, de paste
©en zeer belezen, bemin,ne]
van een waardevolle ipoeke
niet minder dlan 11.000 de
geschiedkundige vcreenigin
eeniging voor latidi- en valk
reid om pen verklaring .te
zeide ,er 'nadrukkelijk bij,
tend zijn eigen hoewel 1
zoek verkregen meenir
Met volkomen zekerheid
van zeggen, want alle oor
hadidén kunnen versprei!
nietgd tijdens (die revolutiif
logen, di-e het land haddi
met tranen in die oogen ve
dat een manuscript, het ©e
over die schedels van Mar
volle arbeid van zijn intu
ambtsbroeder van Marvilk
log was verbrand,
In de-n omtrek van Mar
Mars de Marsstad) is ten
gestreden. Eien open, 01
maakte het toit ingangspoo
vcor krijgsvolk en de amist
als 't ware uit, om. dit Lc
velland tot een schpuwtao
gen strijd te maken. .Zoo
ville een stad van histor
Julius Caesar heeft niét ve
vesting laten bouwen, ©v
(uppiduim, de vesting). M<
Lotharingen ruïnes uit d-e I
heersching. En dikwijls sti
bouw van huizen of brugg
vier jaren geleden beeft m«
tien aanleg van tramlijne
gevonden, waar Romeins,ch
gen. Nadat Caesar het la
meinséhe keizerrijk had on«
hot in den tijd dier volk
wilde horten bezochtda
inval van de Franken, de
Karolingische en Merovii
de bin,nenland®che twisten
en tiende, eeuw, de oiorlog!
Lotharingen tegen Hugo-
ieder geval: oorlogen,
strijd tot op dén huidig en
oorlog rond Verdun. De s,
dientengevolge juist in
Marvilie in zeer groote hot
zal mem, Bij wijze van curi
en later in de met sag-et
ondergebracht hebben. De
schiien 2000 jaar oud; jonj
zal er wel geen bij zijn.
Toch moeten we aamne'ir
nog van andere zijde aanv
er zijn niet alleen schede
maar cok van vrouwer
grijsaards toj ook niet allee
cok mismaakte schedels. I
er vroeger in Marvilie een
en melaatschen-Iazaret is gi
zieken uit den verren or
stroomden. Al die oorloge
niolaatsohhc'iidi in het land
lazaret meestal vol. Het aar
in Marvilie wa® ongemeen
werden rond d© in de 13e
bouwde oud-jGotisobe kerk
het kerkhof zich tot ver
begon uit te strékkan, heef
skeletten opgegraven en de
dére beenderen bij tie soldi:
geborgen. De verzameling
jaar oud), want tot dusver is
van Marvilie- volkomen
men die grot heeft gébou-
bezienswaardig,beid heeft w
Wél religeuze ©verwegiingei
deden besluiten, weet uien
In ieder geval staat het
dien kelder inderdaad wel 4
schedels bij elkaar zijn,
schedel wanden Icopen ook
diep in den grond dloor. N
uiizenden schedels minder
ren geleden is ©r een cyan
kerkhof bewaarder, die rnrt
werd belast, kon die scbqde]
maal opstapelen en heeft er
van begraven.
MISGEBED
b
ZONDAG 19 Aug. 12e 2
«teffén,. (ffïjdefgen), .2© c
Octaaf van Maria Hem-elv.
Credo, Praefatie y. d. HH.
MAANDAG *20 Aug.
ebt. kerkleeraar (Eigen der
-e collecte; v. h. Octaaf vai
vaart, (15 Aug.).
dinsdag 21 Aug. h.
cisca Fremiot de Chantal,
der HH. 21 Aug.) 2e eollee
van Maria Hemelvaart (15
WOENSDAG 22 Aug.
Maria Hemelvaart. (Mis als
dag 15 Aug.) 2e collecte,: v.
'heus en üez. (Eigen der H
DONDERDAG 23 Au,g.
ocnitius, Belijder. (Eigen der
(wit), 2e collecte ©n laa
V' d, Vigilie v. dl. H,
van Arabella ziet dac
