No 22
Donderdag» "21 Februari 1918
12e Jaargang
Uitgave vari de Naamlooze
Vennootschap „ONS BLAD"
ALKMAAR.
Bur.: BREEDSTRAAT 12.
Telefoon No. 433.
ABONNEMENTSPRIJS:.
DIT BLAD VERSCHIJNT DINSDAG, R K ftjEUWS» EN ADVERTENTIEBLAD VOOR NOORD-HOLLAND
DONDERDAG EN ZATERDAG.
ADVERTENTIÊN:
De Broodvoorziening
Een edel Hart,
Per kwartaat franco huis. i 1.15
Met getll.' Zondagsblad
bij vooruitbetaliqg.
Afzonderlijke nummers:
van de courant
van het Zondagsblad
f1.55
f 0.05
10.05
Van 1—5 regels10.62»
Elke regel meerf 0.12«
Reclames per regel1 0.35
Kleine adv.: 30 woorden bij vooruitbet. 10.40
II. (Slot).
Door de verwerking van aardappelen tot
aardappelpoeder in plaats van tot aard
appelmeel, verkrijgt men dus niet alleen
een tweemaal zoo groote opbrengst, maar
ook nog een product met veel hoogere
voedingswaarde, omdat hst eiwit, de zouten
en de vetten niet verloren zijn gegaan. Dit
laatste is zelfs van zooveel belang, dat
brood, wsarin aardappelpoeder is gemengd,
meer eiwit bevat dan gewoon zuiver tarwe
brood en voedzamer wordt geacht.
Wanneer dus de aardappelen worden
gedroogd en daarna gemalen en voor de
broodbereiding bestemd, dan wordt het
door het hoogere rendement mogelijk, de
beperking van het broodrantsoen te doen
vervallen, althans de elfuaagsche broodkaart
wederom terug te brengen tenminste op een
negendaagsche, mede op grond hiervan, dat
uit meel, vermengd met aardappelpoeder
meer brood kan worden gebakken dan uit
meel, vermengd met aardappelmeel,
Het behoeft dus geen verwondering te
baren, dat alle autoriteiten die met de zaak
op de hoogte werden gesteld, zich ten slotte
eenstemmig voor het drogen van aard
appelen ten behoeve van de broodbereiding
uitspraken. Aardappelmeel zou daarvoor
niet meer worden gebezigd.
Het logische gevolg van deze beslissing
had natuurlijk moeten zijn, dat de Regee
ring zich met de groentendrogers in ver
binding had gesteld om tot overeenstem
ming te komen omtrent de voorwaarden
waarop aardappelen zouden worden ge
droogd.
Immers de groentendrogers hebben de
aandacht op dit punt gevestigd. Zij hebben
altijd aardappelen gedroogd, dus het is niet
meer dan billijk dat de groentendrogers
daarmede werden belast, temeer, daar hunne
inrichtingen daarvoor kant en klaar in ons
land aanwezig zijn.
Inplaats daarvan stelde de Regeering
zich in verbinding niet de dextrine-fabrieken
en de aardappelmeel-fabrieken en verzocht
aan deze lichamen om te overwegen, of
hunne fabrieken zoodanig konden worden
omgebouwd, dat zij voor het drogen van
aardappelen geschikt werden.
Maanden gingen door deze onderhande
lingen verloren en ten slotte was het ant
woord negatief. Volgens geruchten vroegen
de aardappelmeel-fabrikanten voor iédere
100 K.G. aardappelpoeder een bedrag van
f 100.—.
Ka het negatie ve antwoord der aardappel-
meel-fabrikaslen begon de Regeering weer
aan de gtoentendrogers te denken.
Besprekingen werden geopend en het
bleek, dat de groentendrogers zich bereid
verklaarden om voor f 35.100 K.G.
aardappelpoeder te leveren.
De Regeering verstrekte daarop aan het
Rijksbureau voor de Distributie van Graan
F.EU.ILLEIQN,
Omgewerkt naar het r a n s e h.
7,
Wij zijn niet verzekerd!,... jammer
den zij; wij verliezen al wat wij bezitten!'
Ik had voor minstens- vijf duizend
frank besteld goed in mijn werkkamer!
zeide een klein fabrikant van kunstblade
ren. Ik hen geheel ten ondergebracht!
En hij rukte zich de haren uit 't hoofd,
terwijl een ander, die snuisterijen van
schelpjes vervaardigde, met bleek gelaat en
sombere oogen antwoordde:
Zoo is 't ook met ons gesteld! Nog
maar sedert drie maanden werkten wij voor
ons eigen en het zaakje begon te draaien.
Nu zijn we naar den arme!Ha! die
rampzalige drinkster!
Beschuldig haar niet, zei een andere.
Zij betaalt hare ondeugd met haar leven.
Is zij nog niet teruggevonden?
Neen. Men heeft haar nog niet kun
nen buitenbrengen. De man, die het meisje
redde, en de pompiers, zijn nog wel vier
keeren binnen 't huis gedrongen, maar
vruchteloos. Moeder Foulon lag waar
schijnlijk in den winkel haar roest uit te
snorken, toen de brand uitbrak.
Men zou zeggen, dat het vuur ver
mindert. Komaan, buurman, gij woont op
't derde, uwe schelpjes zijn gered!
Inderdaad, de opstijgende rook was1 min
der zwart; hij geleek niet slecht aan wol
ken beschenen door Bengaalsch vuur; in
de vensteropeningen was het vuur niet meer
en Meel en de Rijkscommissie van Toezicht
op de Aardappelvereeniging de opdracht,
om een overeenkomst te ontwerpen, hou
dende de voorwaarden, waavop de drogers
met het drogen der aardappelen zouden
worden belast.
Toen de voorwaarden in concept gereed
lagengeschiedde het ongelooflijke en gewerd
den drogers de mededeelingdat er geen
aardappelen meer genoeg warén om deze
te drogen en voor de broodbereiding te be
stemmen.
Wat blijkt het geval geweest te zijn?
Gedurende de onderhandelingen hebben de
aardappelmeel-fabrikanten (het is nog niet
opgehelderd op welke wijze) weten te be
werken, dat de Regeering aan hen een 305
miliioen K G. aardappelen (ruim dertigt
duizend waggons) heeft gegeven, om deze
tot aardappelmeel te verwerken.
Deze 305 miliioen Kilogram aardappelen
hebben, tot aardappelmeel verwerkt, een
opbrengst gehad van ongeveer 42 miliioen
K.G. Supra Meel.
Waren deze aardappelen gedroogd en tot
aardappelpoeder verwerkt, dan zou de op
brengst zijn geweest 75 midioen K.G, of
wel 33 miliioen K.G., zegge 3300 waggons
meer, dan bij verwerking tot aardappelmeel.
Wanneer men dan nog rekening ermede
houdt, 'dat het vochtgehalte van aardappel
meel is 20 o/o en van aardappelpoeder
slechts 10 o/o dan blijkt, dat het totaal
verschil bijna 40 miliioen K.G. bedraagt.
Per dag heeft de Nederlandsche bevol-1
king ongeveer 1.2 miliioen Kilogram meel
nooiig. Door het verwerken van deze aard
appelen tot aardappelmeel is de Nederland
sche bevolking derhalve van de brood voe
ding voor meer dan één maand verstoken.
Houdt men in gedachtes, dat de nieuwe
oogst eerst omstreeks Augustus 1918 dus
na vêrloop van 9 maanden ter beschik
king is, dan had het broodrantsoen met
tenminste 1/9 gedeelte kunnen worden
verhoogd en had de kroodkaart tot 10, ja
wellicht tot 9 dagen kunnen worden terug
gebracht.
Door de verwerking tot aardappelmeel
zijn de voor de Nederlandsche bevolking
ono7itbeerlijke voedingsstoffen in de kanalen
en wateren van Groningen terecht gekomen
en daardoor is het ten slotte onmogelijk
gewordcji het broodrantsoen te verhoogen
hetgeen anders zeer zeker zou zijn geschied.
Wij gelooven, dat in deze zaak ophel
dering meer dan dringend noodig is. Den
producent, wordt van veel tekorten de
schuld gegeven, terwijl hieruit toch duidelijk
blijkt, dat, al geeft de Regeering opdracht
de aardappelen te laten drogen, er „mach
ten" zijn, die vóór dat de uitvoering dier
opdracht geregeld is, van hun „bevoegd
heid" misbruik maken en de Regeering
voor een feit stellen.
Nu ook Minister Posthuma ten opzichte
van de broodvoorziening pessimistisch
wordt; nu het ernstig te bezien staat, of
zoo rood; de vonken werden zeldzamer en
vlogen zonder gerucht weg.
De stoompomp ronkte maar voort; de
bevelen der officieren weerklonken nog;
maar stilaan verminderde de angst; onge
twijfeld liep de brand ten einde, vefblee-
kende in den eersten schijn van den opko
menden dag.
Maar 't was wel acht uur, eer dat Ros>e-
iin .en de pompiers den winkel konden
binnendringen en onder het nog rookende
puin het half verkoolde lijk van .Clémence
Foulon ontdekten.
Door een buitengewoon toeval had de
marmeren toogplaat haar gedeeltelijk van
totaal verbranden bevrijd.
Aan hare zijde lag een ijzeren, zwart
geblakerd maar onbeschadigd koffertje. Het
lijk oplichtende, vond men insgelijks een
boek, dat het vuur gespaard had, nog altijd
dank aan de marmeren toogplaat.
De buren herkenden het boek, waar de
Winkelierster de kleine rekeningen der ge-
buren in opteekende.
Al het overige lag in as het waren on
kennelijke overblijfselen waar de pompiers
de lansen hunner pompen op richten.
Inderhaast werd een draagberrie ge
haald en er 't lijk der verongelukte op ge
legd.
En ,w.at gaat er van 't kleine meisje
worden? werd er algemeen gevraagd.
Moeder Clémence wais van buiten, zij
had te Parijs noch bloedverwanten, noch
vrienden en nooit siprak zij over familie,
zei de portierster.
- Arme kleine! voegde een vrouw er
traanoogend, bij, nog een voor het Gesticht
de? Vondelingen!,,,,
de bestaande broodvoorziening kan ge
handhaafd blijven; nu heeft het volk ook
recht te weten, hoe het komt en aan wie
het te wijten is, dat zooveel voedsel ia
dezen benarden tijd verloren kon gaan.
Als er niet is, „verliest de keizer zijn
recht" en zullen wij de ontberingen dragen
overtuigd "als wij dan zijn, dat al wat
mogelijk is, voor de levensmiddelenvoor
ziening gedaan wordt.
Wil de Regeerir.g echter onze medewer
king hebben, dsn moet dergelijk geknoei
onmogelijk worden gemaakt en de „andere
Regeeringslastgevers" worden beperkt in
hun macht. R.
VERLICHTING.
Er is eetfige orde gekomen in den chaos
van voorstellen en amendementen en motie's
tot verbetering der onderwijzerssalarissen.
En dankbaar kan worden geconstateerd,
dat den onderwijzers eenige verlichting werd
geboden in deze van nood en duurte be
zwarende tijden.
De Kamerzitting van Dinsdag heeft deze
„eenige orde" bewerkt en den onderwijzers
deze „eenige verlichting" geschonken, -
waarom wij deze Kamerzitting (wij zijn zoo
geheel ongewoon aan vruchtbare debatten
over de onderwijzerssalarissen!) een wèl
gedenkwaardige Kamerzitting achten.
Wat er dan eigenlijk besloten werd? en
hóe zulks geschiedde?
Men luistere naar het verslag; het is zeer
leerzaam
Het amendement-Ketelaar, betoogende om
alle onderwijzerssalarissen, zoowel die der
openbare als der bijzondere onderwijzers,
te verhoogen met f 100, werd aangenomen
met 4835 stemmen. (Zuiver Links tegen
Rechts, alleen de heer Bichon (Chris-
Hist.) stemde voor.
Door deze beslissing werden weliswaar
alie salarissen met f 100 verhoogd, doch
aan den achterstand in salarieering tus-
Sichen de bijzondere onderwijzers en hun
openbare collega's werd in 't geheel niet
tegemoet gekomen. En ook de minimum
lijders onder de openbare onderwijzers
moeten onder het stelsel Gort een paar
honderd gulden meer ontvangen hebben.
De heer v. d. Molen ondernam een po
ging om aan deze onbillijkheid een einde te
maken en diende een voorstel in, waar
bij het systeem van de Regeering wordt
vereenigd met dat van den heef Ketelaar,
zoodat niet alleen alle onderwijzers vol
gens dit voorstel f 100 meer zouden krij
gen, doch ook aan de minimum-lijders
belangrijk zou worden tegemoet gekomen.
Minister Cort v. d. Linden, die de
herleving van den schoolstrijd
aan den vooravond der verkie
zingen een zeer bedenkelijk ver
se h ij n s e 1 achtte, ondersteunde het
voorstel-v. d. Molen met klem, waarbij hij
betoogde, dat de Linkerzijde met de aan-
Op 't gerucht der kreten, geslaakt toen
't lijk werd buitengebracht, was Laure Ro-
selin naar beneden gekomen.
-Marie naar 't Gesticht der Vondelin
gen!.... mompelde zij, haren man smee-
kende en weenende beziende. O, neen, dat
niet, zou ik denken!....
Wilt gij haar bij u houden? vroeg
de brave kerel.
De jonge vrouw knikte bevestigend.
Ligt ze bij Mauriae?
Ja. Zij heeft geweldige koorts.
Wij zullen haar wel genezen. Dat zij
blijve waar gij haar gebracht hebt!
Laure slaakte eenen vreugdekreet.
Maakt u niet ongerust nopens de
kleine, sprak zij tot de geburen; mijn
brave echtgenoot stemt er in toe. dat ik
haar in huis neme en met mijn jongetje
grootbrenge! Ik zal hare moeder wezen!
En weenend van blijdschap, trok Laure
haren man meide naar hun klein kwartier,
waar Maurice waakte over zijn nieuw
zusje, dat in zijn eigen bedje lag, terwijl
op de 'binnenplaats de buren ontroerd zei
den:
-Edelmoedig, hartelijk volk, die fami
lie RoselinGeloof mij, dit zal hun
geluk aanbrengen, zóó een arm weeskind
aan te nemen!
Heel den morgen ging voorbij met de
wacht te houden bij het rookende puin
van den rampzaligen winkel, terwijl de be-
moners der tweede en derde verdieping,
wier ellendig'e meubeltjes verbrand waren,
de noodige stappen aanwendden om de ge
leden schade te doen beperken door de
bedienden der verzekeringsmaatschappijen,
want iedereen .was min of meer verzekerd,
neming van dit voorstel een blijk zou geven,
dat het haar ernst was met de uitvoering
van de pacificatie op onderwijsgebied. Door
aanvaarding van "het denkbeeld-v. d. Molen
zou z. i. namelijk een uitvoering worden
gegeven- aan het beginsel van artikel 192.
Het voorstel-v. d. Molen, beoogende
de bezoldiging minstens te doen zijn res
pectievelijk 2ü0, 300 en 4O0 gulden boven
het minimum, naar gelang het aantal
dienstjaren, en hetwelk van de schatkist
een uitgave zal vorderen van ruim twee
miliioen waarvan 1 miliioen aan de
openbare- en ruim 1 miliioen aan de bij
zondere onderwijzers ten goede komt
ondervond vrijwel van alle zijden een gun
stig orfthaal en werd zonder hoofdelijke
stemming aangenomen.
Nog een andere belangrijke concessie
)werd gedaan in de richting van de wen-
schen der Katholieken: uit de regeling
werd namelijk geschrapt de bepaling, dat
voor de religieuse onderwijzers en onder
wijzeressen de verkregen verhoogingen
niet zoudenworden uitgekeerd. Ook in
dezen is dus gelijkstelling verkregen.
Het geheele salariswetje werd daarna
zonder hoofdelijke stemming aangenomen.
Hierdoor zal voortaan een bedrag van
5 a miliioen aan onderwijzerssalaris
sen meer worden uitgekeerd dan tot dusver
geschiedde
Terwijl de regeering aanvankelijk be
slist niet verder meende te mogen gaan
dan tot 3 miliioen
Vreemd, niet waar?
En erg vriendelijk van de regeering 'tegen
over Rechts!?
Uit hetgeen wij spatieerden bemerkt de
lezer echter aanstonds, 'dat die vriendelijk-
i|h:id slechts gemaakt kan zijn, en dat de
plotselinge meeningsommekeer der regeering
eigenlijk zoo heel vreemd en onverklaarbaar
niet is!
Doch wat te denken van een regeering,
die, met het oog op de schatkist en het
algemeen belang, beslist meent niet ver
der te mogen gaan dan tot '3 .miliioen, en
in een ommezientje overspringt tot 51/2 mil
iioen, met het oog qpde aanstaande
verkiezingen!
Onze onderwijzers kunnen wij bij dit alles
echter feliciteeren! Het doet ons genoegen,
dat hun zij het ook e i n d e 1 ij k
eenige tegemoetkoming gewordt, eenig blijk,
zoo hopen wij, van erkenning efer door
het uitgeoefende maatschappelijk-voorna-
me functie!
SINMENLAÏSD.
NE9ERÏ.JÜTO EJf DE OOKMS.
GECONDENSEERDE MELK.
Het Bureau voor Mededeelingen inzake
de Voedselvoorziening meldt:
De vraag is gesteld of gecondenseerde
melk een houdbaar artikel is, en met name
of het mogelijk is, indien men dezen winter
blikjes overhoudt, die te bewaren tot den
volgenden winter zonder gevaar van bederf.
gjon.ii.in 111 ■i.——
Hoewel de verbrande woning door poli
tie afgesloten was, telde het huis te veel
bewoners opdat er geen druk gaan en komen
zou wezen op het binnenplein.
't Waren vooreerst de bewoners zelf, die
binnenkwamen, uitgingen, weer terugkeer
den; dan de bloedverwanten, de vrienden,
die kwamen toegeloopen om nieuws te ver
nemen. Dan geneesheeren, Want vele per
sonen lagen ziek door aandoening en uit-
gestanen angst.
Onder dit getal was de werkster, die
beweerde de brandstichtster gezien te heb
ben, toen deze de woning der winkelier
ster verliet.
De aandoening had haar weer bedlege
rig gemaakt; zij was zoo zwak, dat zij
onmogelijk beneden kon komen, blij1 den
commissaris, om hare verklaring af te
leggen.
Die ambtenaar, geroepen voor een an
dere, zeer dringende taak, had het verder
onderzoek ingesteld tot des avonds-, plaar
hij het niet wilde toevertrouwen aan eenen
ondergeschikten.
Maar er was nog een andere zieke.
'tWas kleine Marie. Hevige koorts had
haar aangegrepen.
Zij brandde zag zeer rood, woelde ge
weldig; hare wijd opengespalkte oogen
schenen gevestigd op een voorwerp, dab
enkel voor haar zichtbaar wias, maar dat
haar den schrik om het hart joeg.
Ik ben bang!! schreeuwde zij in haar
ijlkoorts. O, madama!genade!ge
nade!d!ood mij niet!
En na de krachtsinspanning, die haar
in haar bedje oplichtte en haar deed beven
gelijk een riet onder den wind, viel zij ge-
Het antwoord kan geruststellend zijn. Over
het algemeen houdt gecondenseerde melk
in blik zich zeer goed, mits men ze op een
koele plaats bewaart en geregeld de blikjes
omkeert. Indien een blikje melk aan het
bederven is. bemerkt men dit, doordat het
gaat opzwellen. Groot gevaar voor bederf
is er echter bij goede behandeling niet.
AARDAPPELEN.
De Min. van Landb. enz. heeft vastgesteld
maximumprijzen door de gemeenten voor
aardappelen te besteden
Den gemeentebesturen wordt in overwe
ging .gegeven aardappelen te verstrekken
respectievelijk aan grossiers en aan de
taillisten voor de navolgende prijzen: van
zand- en veeng'rond: aan grossiers f 3.55,
aan détaillisten f4; van kleigrond: aan gros
siers f 4.55, aan détaillisten f 5, alles per
100 K.G. („St.-Ct.")
THEE- EN KOFFIESURROGATEN.
De Min. v. Landb. enz. heeft verboden
de aflevering van Thee- en koffiesurrogaten.
Dit verbod is niet toepasselijk op thee-
en koffiesurrogaten, welke in den handel
zijn gebracht door fabrikanten, die als thee-
respectievelijk koffie-surrogaalf abrikanten
zijn ingeschreven bij het Rijksdistributic-
kantoor voor thee en koffie en wier fabri
kaat voldoet aan bepaalde eischen en waar
van de verpakking is goedgekeurd door het
T. K. D. (Rijksdistributiekantoor voor thee-
en koffie).
SCHEMERLICHT-GLAASJES.
De Min. v. Landb. heeft den maximum-
kleinhandelprijs van glaasjes voor schemei-
lichten en dergelijke bepaald op f 0.15 per
stuk.
KOOL.
De Min. v. Landb. heeft vastgesteld de
navolgende maximum inkoopprijzen, door de
gemeenten voor kool te besteden:
1. Met ingang van 1 Febr.voor roode
kool 13 cent per K.Q.
'2. Met ingang van 1 Maart: voor roode
kool *14 cent per K.G. en voor gele kool
11 cent per K.G. („St.-Ct.")
UITVOERVERBOD VAN MANU
FACTUREN.
De Min. v. Landb. maakt met betrek
king tot zijne beschikking betreffende het
verbod van vervoer van manufacturen be
kend, dat onder manufacturen in deze be
schikking niet wordt geacht te vallen het
artikel lompen.
LIJNOLIE.
De beschikbare hoeveelheid lijnolie heeft
een rantsoeneering noodig gemaakt. De huis
schilders kunnen van 1 October 1917 tot '1
April 1918 van hun gewonen leverancier
ontvangen 25 °/o van hetgeen hun over het
jaar 1916 is geleverd.
De bedoeling nu is, dat de lijnolie in
de eerste plaats zal worden gebruikt voor
buitenwerk; voor binnenwerk moet men dan
volstaan met waterverf, beits: e. d.
"HET DEMONSTRATIE-VERBOD.
Naar wij vernemen heeft de burgemees
ter van 's-Gravenhage, evenals zijn ambt
genoot van Rotterdam, het demonstratie-
verbod gehandhaafd.
EEN ONTSLAG.
Vanwege de Kaasvereeniging wordt het
volgende medegedeeld:
„Wij hebben de eer u te berichten, dat
den heer J. de Vries met ingang van heden
on-eervol ontslag verleend is uit zijne func
tie bij de Kaasvereeniging. De omstandig
heden, .waaronder dit ontslag verleend is,
broken, vernietigd, buiten kennis achterover.
De geneesheer was reeds tweemaal 'ge
komen en had aan Laure, die wanhopig'
was, gezegd:
Het kind heeft stellig een zwaren
zenuwschok doorstaan, veroorzaakt door een
'afgrijselijken schrik: ik vrees hersenkoorts.
Maar hij was een schrander man en paste
aanstonds krachtige en ,wel beredeneerde
middelen toe:
Gij weet, heer doeter, zei Roselin
hem in 't bijzijn der portierster, toen hij
hem uitgeleide deed, wij zij'n maar arme
lieden, maar zien op geen bezoek; mijne
vrouw zou wel ziek kunnen worden wan
neer die kleine iets ergs overkwam. Wees
niet bevreesd voorFet betalen.
Goed, goed, antwoordde de docter
aïngedaan. Wees gerust, brave man, ik
zal zoo dikwijls komen als noodig is.
En acht gij een consult onontbeer
lijk, houd het.
We zullen zien. Voor 't oogenblik,
doe wat ik zeg.
Twee uren daarna keerde hij terug.''
Het kind stelde het niet beter, integen
deel.
Hij zond iedereen van de kamer weg,
uitgezonderd Laure; hij beval het vertrek
goed te luchten en voort te gaan met het
leggen van ijskoud Water op haar voor
hoofd. Bij 't heengaan sprak hij1:
Dezen avond breng ik waarschijnlijk
een mijner vrienden mede.
I11 den namiddag zag men -een grooten,
in 't zwart gekleeden, netten heer komen,
maar wiens glad geschoren gelaat bleek was
als marmer,
(Wordt vervolgd.^ J
