No. 8 m Zaterdag li Januari 1919 13e Jaargang R..K. NIÉUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR NOORD-HOLLAND de a„s. Staten-verkiezingen. In en om Alkmaar Fietsendieven Alkmaar in de toekomst als liandels- industrie-stad. en ült Fi kmsar's verleden, Abonnementsprijs: Per kwartaal: per agent f 1.65; met geïllustreerd Zondagsblad f 2.10; franco per post f 1.85; franco met geïllustreerd Zondagsblad f 2.30; afzonderlijke nummers van de courant 5 ct.; van het Zondagsblad 5 ct. Verschijnt dagelijks. Bureaux: HOF 8, ALKMAAR. ADMINISTRATIE 433. ■©■©f®On. REDACTIE 633. Advertentieprijs: Van 15 regels f 0.75elke regel meer f 0.15 Ree ames per regel f 0.42H Rubriek „Vraag en Aan bod" per plaatsing f 0.4U. V Cl 11 UC V/VUilvuu v v«.) O A, Aan aiio abonné's "wordt op. aanvraag gratis een polis verstrekt, welke hen verzekert tegen ongevallen tot een bedrag van I 500,—, f 400,—, f 200,—, f ÏOO,—f @0,—, f 35,— n f 15, i .nr.- t r i j t. 1 t j j j i -tj. i r j. x i L De verkiezingen voor de leden der Pro vinciale Staten staan voor de deur. De candidaatstelling heelt plaats den 25 aten Februari en binnen 45 dagen daarna zal er dan over de ingeleverde lijsten ge stemd moeten worden. In hooge mate belangrijk mag de beslis- sing genoemd worden, die de kiezers der .velschillende provinciën dan zullen nemen. Want al is volgens art. 134 der Grond wet de eerste t aak van de leden der Pro vinciale Staten, de regeling en het bestuur van de huishouding der provincie „het maken der verordeningen, die zij voor het belang der provincie noodig achten", het kan niet ontkend worden, dat de kie zers het belang der Staten-verkiezingao niet naar deze taak afmeten. De leden der Provinciale Staten hebben nog een bijbaantje. fot de grondwetsherziening van 1848 werden de leden der Eerste Kamer door den Koning benoemd. De Commissie voor de grondwetsher ziening dier dagen had voorgesteld, dat de verkiezing der Eerste Kamerleden zou wor den opgedragen aan dezelfde kiezers, die ook de leden der Tweede Kamer kozen. Zóó democratisch was de Tweede Ka mer echter nog niet. Zij wensehte wel niet meer de benoeming der Eerste Kamerleden door den Koning, doch ook niet de verkiezing rechtstreeks door de kiezers. Er bleef dus niets an ders over dan die verkiezing op te dragen aan een Kiescollege, dat stond tusschen de kiezers en de Eerste Kamer. Men verlang de dus voor de Eerste Kamer de z.g. ge trapte verkiezing. Daar nu een ander College dan de Pro vinciale Staten niet goed was aan te wij zen, werden hare leden de kiezers dor Eer ste Kamerleden, Hoewel zij dus deze bevoegdheid als bij baantje, als 't ware geheel bij toeval kre gen, bleek in de praktijk deze instelling toch een zeer gelukkige. Een gevolg echter hiervan was, dat de verkiezingen voor de Provinciale Staten, belangrijker werden. Immers, daar de Pro vinciale Staten nu de Eerste Kamer een politiek lichaam kozen, werden ook de verkiezingen voor de Provinciale Staten politieke verkiezingen, en hare leden verdeeld in linker- en rechterzijde. Zoo is echter ook de eerste taak dér leden van Provinciale Staten, de zorg voor de provincie, bij de verkiezingen naar ach teren, het bij-baantje daarentegen, Jiet kie zen der Eerste Kamerleden naar voren ge schoven en feitelijk is de toestand bij na aldus geworden; men kiest de kiezeis voor de Eerste Kamer, die dan tevens dc zorg voor de provincie hebben. Het belang derhalve van de verkiezin gen voor de Provinciale Staten hangt voor een zeer groot deel af van deze vraag: welke is de rol die de Eerste Kamer heeft te spelen, hoe staat zij in meerderheid te genover Regeering en Tweede Kamer? In de jaren van liberale overheerschiug toen „het denkend deel der natie" bij iede re verkiezing reeds te voren zeker was van de overwinning, waren de verkiezin gen vanzelf ook niet zóó belangrijk als in de laatste tientallen jaren, nu het schip vau Staat dan weer in Christelijk en koers gestuurd werd, dan weer niet. Het aanblijven of aftreden der ministe ries hing alleen af van deze vraag 0f er voor leen bepaald wetsvoorstel een meerder heid onder de kiezers was, ja dan neen; thans echter meer van de veel grootare vraag, de „question bruiante": welke le vensbeschouwing zal de zege behalen, de Christelijke of die, welke God uit het open bare leven bant? Is de Tweede Kamer reehtstreeksch1, dan zal ar door de Rechtsche partijen bij de 'verkiezingen alles op gezet worden om do overwinning te behalen ten einde ook een FEUILLETON. (Slot). „mag ik u eens vragen, voor welke m!a u werkt?" De man keek even verbaasd, maar defuse heer maakte indruk op hem m had ook' geen enkele reden om te verbergen. „Voor de bank vani Hij noemde een bekenden naam". „O, dank u." t-aranbd?n wf v de maü staan- Toen Voorbijgaande fiets. I Wat nu te doen? - i Hij was dicht bij 't station en Besloot pen kop koffie te gaan drinken in (tamer. Li'* -^fas er zeer sfl en hij ging aan r p waar kranten lagen. Een kellner geroepen, eon sigaar cpge- «ofcen en nu eens nadenken. Werktuigelijk nam' hij een krant op. stadsnieuws. Alweer een fiets gestolen. ïir- de en iets de nog, een i d« wacht te ta- Rechtsche Eerste Kamer verkozen te krij gen.' De Regeeiingsmaohine kan dan goed loopen en er zullen volgens christelijke be ginselen ook Christelijke .wetten worden aangenomen. De linkerpartijen zullen er echter even eens hun uiterste best voor uoen te ze gevieren om de Eerste Kamer links te krij gen. Zij kunnen dan maatregelen, die mei hun overtuiging strijden, en die door de Tweede Kamer reeds zijn aangenomen, den weg naar het s taatsblad versperren. En om gekeerd. De vraag zal zich nu echter voordoen: Is het misschien niet gewenscht, dat de Eerste Kamer, die op zulke wijze telkens een spaak in 't wiel kan steken, die voor een goede gang van zaken een sta-in-dea- weg kan zijn, worde afgeschaft? Het antwoord bewaren we voor een vol gend artikel. A. KOKKELKOREN,-Pr. XI. (Slot). De Heer F. M, Beunke, Inspecteur van den Weg (H. IJ. S. M.) is der Commis sie behulpzaam geweest bij het ontwei- pen van spoorwegverbindings- en rangeei plannen, met welke de Commissie te ha rer tijd bij de H. IJ. S. M. zal aanklop pen. Het bleek hem, dat de oplossing van een en ander niet heel eenvoudig; is. De moeilijkheid zit in de brughoogte en in de bediening der lijnen; de brughoogte is 3.14 M., de hoogte bij den Geestnieram- bachtsdijk 1.74 M.; dit hoogteverschil 1.40 Meter is de helft van het liecle hoogte verschil in den weg om over de brug te komen; brengt"men nu de bedieningslij- ner; 300 M. terug, ten N. van den Am- bac-htsdijk, dan zal men althans voor het noordelijke bouwplan een goede vemniel- lijn krijgen, die niet zoo hoog behoeft te liggen als de oploopende spoordijk; de Commissie zou dan buiten den polder nog een shook van 300 M. maal 13 a 15 M, breed moeten koopen. Rangeerterreifi in den polder zal de H. IJ. S. M. niet noodig hebben; bij uitbrei ding zal het Zuid-Oosten van het tegen woordig rangeerterrein eerder in aanmer king komenwel is een nieuwe spoorbrug in behandeling, die 15 a 20 M. noordelijk van de tegenwoordige zal worden gebouwd. De 'kwestie, hoe lang de terreinen in den polder komen te liggen, hangt nauw sa men met een eventueel advies van den heer Beunke: aan den eenen kant mag men niet te hoog boven het water komen, aan den anderen kant zijn hellingen in de bedie- ningslijnen ontoelaatbaar. De aansluiting van den Zuidpolder is nog bezwaarlijker, en zal een extra-uitgave van circa f50.000 beteekenen. Dank zij de bemoeiing van den heer Beunke kan de Commissie thans met een uitgewerkt plan voor den dag komen. Van den Rijksnijverheid-consulent; den heer F. Begeman, vernam de Commissie op een desbetreffende vraag, dat de Com missie zich niet nog vleien met de hoop, van den Staat voor hét aanleggen van gemeenschappelijke werkplaatsen gelden ter beschikking te krijgen. De bevolking eener gemeente tot indus- trte op te wekken, behoort in de eerste plaats tot de taak' van Bet gemeentebe stuur; het zijn zuiver plaatselijke belan gen, welke hier op den voorgrond tre den. Wat betreft de voorziening, van den Huijs- waarderpolder met water, gas en electri- citeit: de controleur der Alkta. Waterleiding en de directeur der gem. gasfabrieken heb- Een dame, die even een winkel binnen ging en haar rijwiel buitenliet, moest con- stateeren Misschien zijn man. Hij dronk zijn koffie op en ging weer naar buiten. Daar liep het dienstmeisje weer dat hem zoo straks ook was opgevallen, altijd had ze haast. En nog steeds was haar mandje leeg; ze kon zeker niet krij gen wat ze hebben moest. Toch gek', dat die fietsendieven zoo ge makkelijk ontsnappen, of eigenlijk niet gek. want hun buit helpt hen om! .vlug weg te komen. Maar die man, waarom fietste hij niet bij zijn werk? Dat was natuurlijk om de aandacht af 'te leiden. Doch! waarom keek1 hij. dan zoo brutaal naar alie fietsen? Vooruit, naar de bank. j i „Kan ik den directeur even' spreken,- por tier»" „Zeker, mijnheer." I Hij werd in een zeer fijn geirieubeld Kin- toorvertrek gelaten. De directeur dacht dadelijk aan een goe den nieuwen cliënt en stond op, bood deu ben doen weten, id at er tegen een derge lijke voorziening geen bezwaren bestaan. De directeur-generaal -van den Arbeid, de lieer li. A. van ijsselsteiju heeft de verwachting van de Commissie aiszou dooi' het beschikbaar stellen van arbeids- ruimte een vermindering van de huis-indu strie ,en hare nadeden te verwachten zijn op o.i. zeer goede gronden weersproken. De „belanghebbenden" zuilen voor de zaak niet zoo _veel gevoelen, als de Com missie wel denkt; door gebruik te maken van de beschikbaar ie stellen arbeitLruim- te, zouden zij ten eerste aan anderen uioeten toonen, wat er in hun bedrijfje om gaat; zij verliezen daardoor ten twee de het contact met' de buurtkjaaten en mei de klanten, die „aan de zaak" komen; ten derde zijn zij alsdan niet langer vrij in de werktijdregeling, hetgeen vooral in hun ongeregelde bedrijfjes van veel be lang' is; ten vierde moeten zij de hulp van ihuisgenooten derven; ten vijfde krijgen zij inéér bedrijfskosten en ten zesde meer tijdverlies. Werd sommige arbeid als b.v. erwten le zen e'n groenten schoonmaken, aan huis verboden (wat wel wens'chelijk zou zijn), dan zou de werkgever zelf wel spoedig voor arbeid sruimte zorgen, en dan zouden de bemoeiingen der commissie vrijwel over bodig zijn. Ten opzichte van de plannen wejke de Commissie meende te mogen baseeren op den tuinbouw in onze omgeving, merkte de Rijk'stuihbouwleeraar, de heer i. G. Haze- l-o-op op, dat een verplaatsing; van den Han del in tuinbouwproducten van de vei schillende bestaande centra (Langendijk, Beverwijk, de Beemster, enz.) naar Alk maar niet meer te verwachten is, nu deze alle hun veilingen hebben, die de tuin ders per as en te water gemakkelijk kun nen bereiken en die buitendien allo aan het spoorwegnet liggen aangesloten. De vraag of Alkmaar in aanmerking kan komen als opslagplaats van tuinbouw-arii- këlen. die kor teil of langeren tijd bewaard moeten worden, staat met het voorgaande in. het nauwste verband en dient in gelij ken geest ontkennend beantwoord te wor den, Een en ander sluit evenwel dc moge lijkheid niet uit, dat men van Alkmaar in de toekomst een belangrijk handelscentrum en een belangrijke opslagplaats voor den tuinbouw kan maken, maar niet an ders dan afhankelijk van de bestaande tuinbouwcentra Uit de hierboven gememoreerde en nog meerdere inlichtingen en adviezen ('t zou ons niet doenlijk 'wezen den ganschen rijk dom van het rapport in ons blad over le brengen) heeft -de Commissie hare con- dusie's getrokken, en daaraan toegevoegd een exploitatie-ontwerp ter overweging. Voorgesteld wordt eeu Naamiooze Ven nootschap „Maatschappij tot het in exploi tatie brengen en' exploiteeron van terreinen voor Handel en Industrie in de gemeente Alkmaar en omgeving" op ie richten, met als kapitaal der vennootschap n„ 1. f 1.000.000. In hare conclusie omtrent de wijze van ëxploiteereii zet de Commissie kortelings de voor- en nadeelen van gemeente-exploi tatie uiteen, voor het geval dat een derge lijke exploitatie zou worden overwogen. Voordeel en van gemeente-exploitatie zijn, dat de winst uit het bedrijf onverkort aan de gemeenschap ten goede komt en dat kan worden voorkomen, dat een groot niet-officieel lichaam beslag legt op alle beschikbare terreinen en zoodoend© ton eigen profijfe een monopolie vestigt. Nadeelen aan gemeente-exploitatie var bonden zijn de neiging om de winst toch ten goede te laten komen aan de gebruikers en het feit, dat een gemeente haar perso neel kwalijk kan laten deelen in de win sten. In het algemeen de ervaring leert dit baron een stoel aan. Hij stelde zich voor. „Het is over een eigenaardige zaak, dat ik ihier kom. U hebt een bediende, die met wissels loopt." „Juist, vandaag loopt hij". „Hoe bedoelt u dat? Is 't een nieuwe bediende?" „O, neen, al jaren in onze zaak. Maar ze hebbed dien armen kerel zijn fiets ont stolen." De baren wist niet dadelijk wat te zeg gen. „O, is dat het?" mompelde hij. „Wat dacht u dan, dat het was?" Ja, hij moest nu wel nadere uitlegging van zijn bezoek geven. De directeur lachte. „U movt nog wat les nemen1 in men- sohenkennis, baron. Of even nadenken. Een fietsendief kijkt natuurlijk nooit naar rijdende fietsen?" „Niet naar rijdende?" „Neen, natuurlijk niet; die kan Bij im mers toch niet te pakken krijgen. Hij kijkt alleen naar eenzaam1 stilstaande."- „Ia, dat is waar". Dc baron stond op. „Neem! me niet fi'wa- mist exploitatie van gemeentewege hot ini tiatief, de soepelheid, de innige onderlinge samenwerking, zoo onontbeerlijk voor het welslagen eener groot-onderneming, die bij gemeenschappelijk finaniieel belang van particulieren, voor het bedrijf de steeds verjongende, groei bevorderende- en bloei verzekerende factoren zijn. 't Zijn gi'ootsche wenschen, welke de Cohimisssic tot sluiting van haar rap port cu tol consequente dóórvoering vau hare conclusies in de ernstige overwe ging van het gemeentebestuur aanbeveelt; wenschen, die wij kunnen het niet ver helen ons voor 'n goed deel als toe komstmuziek in de ooreu kiinkeu; men luistere: 1. Het koop-en der terreinen in den Huis- w aarderpolder. 2. Het opnemen van de geprojecteerde iiKleeling in het uitbreidingsplan der' ge meente Alkmaar, waarbijtevens gedacht worde „aan de waarschijnlijke ontwikkeling der gemeente, welke wellicht door de-zo plannen zich anders zai voltrekken dan vrêeger werd aangenomen, 3. Het oprichten van een goederenbeurs. 4. Het verkrijgen van een veem. 5. Het maken van een groote sluis aan de Zes-Wieieu en het verbenen van mede werking aan alle plannen, die ten doel hebben de waterwegen naar Alkmaar te verbeteren, en, zoo noodig, het nemen van het -initiatief tot deze plannen, 6. Aan de vereemgde inelkhandelareh een deel van het terrein der oude gasfabriek af te staan en aldaar een ander deel van het terrein, zoo mogelijk, te verhuren op slechts korte termijnen en de gdegenheiti aldaar open te laten om later het gecom bineerde kleinbedrijf onder te brengen, d<e ,wet of door de omstandigheden genood- wanneer zich daartoe deze nijveren door zaakt zullen zien. Een werkinrichting aldaar gevestigd zou veel huiswerk tot zich trek ken en doen verrichten onder betere con dities. 7. Kei explorteeren der terreinen to doen geschieden door een Naamiooze Vennoot schap. Wij eindig-en hiermede onze overziclitc- teiijke beschouwing van' het hoogstbelang-- riikc rapport; wat niet zeggen wil, dat wij onze aandacht daarvoor „opbergen". Geenszins: nog meermalen hopen wij goede gelegenheid te vinden, om op oen en ander in dit rapport eens wat diepér in te gaan. 58, Aikinaar was sinds de door ons be schreven armoede in 't eind der 15de eeuw nog geenszins een rijke, welvarend© si'a-d geworden; de oorlogen en onlusten der laatste decennia haauen haar welvaart een harden knak toegebracht, wat de Kaas- en Brood-plunderaars in 1492 en de Gel- derschen in 1517 aan Alkmaar verwoesten en ontroofden, dat was in enkele jaren tijds niet weder te herstellen. Op allerlei middelen peinsden de vrede vaderen om de stad weder tot bloei te brengen, doch weinig zou dit alles ge baat hebben, ais niet Keizer Karei hun terwili-e was geweest, meerdere schulden had kwijtgescholden, en als de Alkmaar- ders van den graaf van Holland niet meer dere handvesten en privilegie's had beko men, om volgens van der Wonde o.a. nieuwe wallen, vesten, bolwerken en torens te maken. Zoo wist Alkmaar in 1527 met Keizer Karei b.v. een zeer voordeeiigo overeen komst te treffen: sinds meerdere jaren hadden bijzondere „Ambachtsheeren" in de oir streken van Alkmaar met toestem ming van den graaf paardenmarkten opgericht, alwaar de paartlenhandelaars minder tolgeld behoefden te betalen dan rr.en te Alkmaar verplicht was; dit bracht lijk „Blijft u nog even zitten; ik heb den tijd en ik zal u eens verteilen, hoe wij hier diefstallen hebben ontdekt,..." Het was een aangenaam gesprek en©erst drie kwartier later stond de baron weer op straat Zou 'hij voor vandaag zijn operaties maar niet staken. Hij had het er nu al heel treu rig afgebracht. Daar was zoowaar het dienstmeisje weer en nog altijd met een leeg mandje. Zonder ling, dat ze zoo maar uren lang kon bood schappen doen. Ze liep door en sloeg een zijstraatje in. Kom, de baron zou nu eerst maar naar zijn kamers gaan. Maar wat moest hij thuis doen» Doelloos wandelde hij door; zijn hoofd nog vol van fietsendieven. Het werd een ware beklemming. En toen hij tien minuten later voor een boekwinkel stond om eens te kijken naar de titels der nieuwste werken, zag hij eigen lijk niets, maar dacht aan fietsen. Er stond er eene, een damesfiets, naast de deur. Hoe onvoorziahtig toch; die kon toch zoo gemakkelijk wonden gestolen. de Alkmaarsche paardenma'&t in ver. van de honderd en vijftig rijnsguldc; die liet tolgeld vroeger jaarlijks opbrac kon men het nu niet verder brengen t. tot nauwelijks honderd rijns guldens, wijl (daarbij 'nog de nering der burgers d het minder drukke bezoek van de pc denmarkt zeer te lijden had. Keizer Karei bepaalde nu, dat het giela voor de paardenmarkt te Alkrn „ingaende St. Jans Misse Baptiste int Jaere vijftien hondert zeven en twintig gemindert en-de gematigt zoude zijn", z dat het tolgeld te Alkmaar niet noo» gesteld zou wezen dan dat te Gouda, Vlaardingen, te Voorschoten, enz. Met grooten ijver wendde de stadsreg ring overigens vele middelen aan om vervallen en verzwakte stad te doen k leven, voornamelijk legden zij zich ei toe, „de Neeringen en Handteeringen" wc tot bloei te brengen, en op marktdag - de vreemde kooplui te paaien. Om b.v. aan markten „nog meerder Ir ter en vermaak voor de vreemdelingen te zetten, wierden Trompetters van Dc eu Haerlem, en ScWalmeispeelders van A sterdam ontboden, volgens extract van i kening van A. van Teilingen van het Jf 1527; ook wierden de Rethorijkers 1) n vier enkelde toornen Pier beschonken, - hunne kosten, om met de Rethorijkers v Amsterdam, den Haeg, Leiden en Gou gemeenschap te houden, betaelt alles, c waer het mogelijk, deze Stadt in bloei brengen, en voor de vreemdelingen 1 vailig te doen zijn." In 1530 namen d-e vroede vaderen in meer -radicale middelen ter hand, o-tn i arn-eiijke stadskas in ietwat behoorlijker toestand te brengen; zij gaven op 26 J een „keur" uit.: „dat alle de geene, dié geschikt zijn c deze Stadt te leenen zekere Penningen, c die zelve de vo-irsz. Penningen zuilen c Liergeii tusschen dit en een Maendf. avondt eerstkomende in handen van i Ouifangcrs, die daertoe geordoneert zi. En zoo wie onwillig is, en zijn Penning niet op brengt, daer hij op gestelt is leenen, binnen die voirsz. tijdt, zal v beuren vijf stuivers ider dag, zoo menig dag als hij vertoeft zijne Penningen op brengén" Sinds dien tijd waren ook' üe drie gre te nonnenkloosters niet langer van tol c c.vijze." vrijgesteld, voorzoover de nonn ook aan „Neeringe en Handteerrng-e" t den". Wij hebben onzen lezers voorzoov het ons uit de niet talrijke gegevens mo£ lijk was reeds plattegronden van Ai maar in 1470 en in 1520 vóórgeteeker door Alkmaar's grenzen op die beide tii stippen te beschrijven en door op te sol men, welke straten en grachten zich (r min ot- meer „bebouwde kom") inderti binnen die grenzen bevonden. In 1522 nu werd de stad voor de ec ste m-aal (gelijk de geschiedschrijvers h noemen) u i t g e I e g omtrent dezen u leg zijn weinig bijzonderheden bekend; om een ieder echter een goed denkbee te geven van hét gebied, waarover de u i gelegde stad zich eenigen tijd na 15: uitstrekte, zij vermeld, dat een bescho wing van Alkmaar's plattegrond, zo ais die door de in 1522 begonnen forti! catie is geworden, ons leert, dat de bi ienomtrek na dezen uitleg werd gevorn door: Oudegrach't, Lindegrach Geest, tegenwoordig Noord-Hollands-, Kanaal, tot even voorbij de Friescl Poort (brug), en van daar langs d Achterweg naar het einde van h Lu 11 ik-Oudorp. De oostelijke grens werd gevormd do. -de Vooimeer. Vrij nauwkeurig kan Inen thans naga; een en ander vergelijkend met de dot ons aangeduide buitenomtrekken van 14'. en 1520 welke uitbreidingen de st: na den uitleg van 1522 sinds de genoem; Er kwam iemand naast Wem staan; zf waar het dienstmeisje weer met het ledi; mandje. Ze keek naar de prentkaarten, die lang het élahgeraam hingen. Dc deur ging open en een jong meis. netjes maar armoedig gekleed, kwam eru Diepe zorg lag op haar gezicht. Het w blijkbaar een kind dat met veel moe! haar eigen kost moest verdienen. „Hoe gemeen zou het toch geweest zi. om zoo'n kind van haar fiets te berooven zei de baron halfluid in zichzelven. Het dienstmeisje naast hem had pk seling weer haast en liep door. Het was een paar weken later, toen baron, die zijn meesten tijd had doorg bracht met boekenstudie, den commiss ris van politie ontmoette. „Hebben we dat aan u te danken?" „Wat bedoelt u?" „Wei de helft van de fietsendievarij is f staakt. Damesrijwielen worden niet mt gestolen in de laatste veertien dagen.' Zóó!" zei de baron nadenkend, „ja, h is ine op de jacht ook wel eens overkomt dat ik een haas schoot, zonder erop mikken.» »Cntr-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Ons Blad : katholiek nieuwsblad voor N-H | 1919 | | pagina 1